بخشی از مقاله
چکیده
خاك جسمی پویا، زنده و طبیعی استو جزء پوشش سطحی زمین بوده که تحت تاثیر واکنشهایاقلیم و بارندگی بوجود آمده است. بیشترخصوصیات فیزیکی،شیمیایی و بیولوژیکی خاك تحت تأثیرعواملی مانندگیاهان،انسانها،حیوانات، میکروارگانیسمها، اقلیم و شرایط توپوگرافی قرارمیگیرند و دچار تغییر میشوند. وضعیت خاك رامیتوان بابررسی تغییر خصوصیات آن،که ممکن است ناشی ازتأثیر متقابل خصوصیات خاك و عوامل محیطی باشدتشخیص داد.
بدین منظور مطالعه اي با هدف بررسی روند تغییرات اندازه اجزا ذرات خاك در یک ردیف اقلیمی در اراضی شیبدار لسی استان گلستان صورت گرفت. نمونهبرداري در دو ترانسکتشمالی جنوبی و شرقی غربی و از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتیمتري صورت گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها در قالب طرح فاکتوریل برپایه کاملا تصادفی با استفاده از نرم افزار SAS انجام شد. بررسی نتایج نشان داد که اقلیم در طول دو ترانسکت تاثیر مهمی بر اندازه ذرات خاکهاي لسی دارد.
-1 مقدمه
در دنیاي فناوري امروزه نیاز به حفظ سلامت منابع خاك جهت نگهداري و حاصلخیزي براي جمعیت فزاینده، حفظ تعادل و نقش جهانی ضروري است. فرسایش و تخریب اراضی و حفاظت - 2003 - اقلیم را مهمترین عامل تشکیل خاك در دشت دارنگون استان فارس بیان کرد و نشان داد که با کاهش شیب، عمق سولوم، توزیع آهک ثانویه، میزان رس و بهطور کلی تکامل خاك افزایش یافته است.زانگ و همکاران - 1991 - اظهار میدارند در خاكهاي لسی که میزان مواد آلی پایین می باشد بیشترین تاثیر را در فرسایش پذیري خاك، اندازه ذرات دارند و بیان می دارند که مهمترین ذرات موثر، ذرات سیلت و رس می باشند. هدف از این مطالعه بررسی روند تغییرات اندازه اجزا ذرات خاك در یک ردیف اقلیمی در اراضی شیبدار لسی استان گلستان میباشد.
موادوروشها
مناطقموردمطالعهدر اراضی شیب دار لسی استان گلستان با کاربري مرتع اما با شرایط رطوبتی و اقلیمی متفاوت میباشد - شکل. - 1 همانگونه که در شکل مشخص است دو ترانسکت شمالی جنوبی و شرقی غربی انتخاب گردید. مناطق مورد مطالعه روستاي توشن، که در طول جغرافیایی َ16ْ54تا َ26ْ54و عرض جغرافیایی َ43ْ36تا َ51ْ36 قرار دارد. شهرستان مینودشت، در طول جغرافیایی ˚ 55 و22 ΄ و عرض جغرافیایی ˚ 37 و13 ΄ واقع است روستاي آي تمر، درمحدوده جغرافیایی˚ 14″ 28′ 55 شرقی و3″ 49′ 37 ˚ شمالی قرار دارد.
یلیبدراق، درمحدودهجغرافیایی15΄55˚ تا30΄55 ˚ طولشرقی و30΄37˚ تا45΄37˚ درجه عرض شمالیواقعشدهاست کهمیانگین بارش سالیانه45/7میلی متر ومتوسطدمایسالانههواي16/77 درجهسانتیگرادمیباشد.شهر مراوه از لحاظ جغرافیایی در55 ˚95′ شرقی و در ′9˚37 شمالی واقع شده است و روستاي آق چاتادر محدوده جغرافیایی ˚55 ΄26شرقی و ˚37 ′39 شمالی واقع شده و روستاي دماغ در محدوده جغرافیایی ˚ 55 32′شرقی و ˚37 45′ شمالی قرار گرفته است.میزان بارش این مناطق از شمال به جنوب روند کاهشی و از شرق به غرب روند افزایشی نشان میدهد به طوري که میزان بارندگی سالیانه توشن 652 میلیمتر و میانگین دماي سالیانه 16 درجه سانتیگرادمیباشد.میزانبارندگی سالانهشهرستان مینودشت به طور متوسط حدود 450 میلی متر و بیشترین و کمترین درجه گرما، به ترتیب 40 درجه بالاي صفر و 5 درجه زیر صفر گزارش شده است.
فرسایش و تخریب اراضی و حفاظت
با بررسی نقشه هاي خاك موجود و مطالعات قبلی - خرمالی و همکاران - 2010 و با در نظر گرفتن بهترین پراکنش نمونه برداري، دو ترانسکت به نحوي که شیب اقلیمی مورد نظر در این تحقیق را تامین نماید انتخاب میگردد. نقاط نمونه برداري مناطق یلی بدراغ، آي تمر، مراوه تپه وکلاله در ترانسکت اول و مناطق مینودشت، آزادشهر، توشن - و منطقه کلاله مشترك با ترانسکت اول - در ترانسکت دوم بررسی میشوند.
بحث و نتیجه گیري
نتایج بدست آمده در نمودار و جدول 1 آمده است. نتایج نشان میدهد که نمونه خاکهاي مراوه تپه داراي بیشترین سیلتوکمترین مقدار رس میباشند. و نمونه خاكهاي منطقه توشن بیشترین درصد رس وکمترین درصد سیلت را شامل میشود.
