مقاله طراحی رابط کاربری ( User interface ) ، با الهام از فرش ایرانی

بخشی از مقاله

چکیده

در سال های اخیر، رقابتی سخت بین شرکت های بزرگ ارائه دهنده نرم افزارها به وجود آماده است. در این بین طراحان گرافیکی به عنوان واسط بین نرم افزار و کاربر به کمک شرکت ها آماده اند و از سبک و زبان های خاصی بهره جسته اند که موجب هویت سازی در دنیای نرم افزارها شده است. طراح رابط گرافیکی میکوشد تا هنر را با تکنولوژی در آمیخته و عناصر بصری را نوعی چیدمان کند تا علاوه برسادگی، زیبا و چشم نواز باشد. تا به امروز تمامی سبک و زبانهای موجود در طراحی رابط کاربری برگرفته از ویژگی های هنری غربی بوده است.

در این مقاله به بهره گیری از هنر ایرانی در طراحی رابط کاربری و چگونگی پیوند آن با دنیای نرم افزارها پرداخته شده است. در این راستا فرش ایرانی به عنوان مظهری از زیبایی های هنر ایرانی مورد مطالعه قرار گرفته است. پرسش های این پژوهش به این ترتیب میباشد: رابط کاربری نرم افزارها دارای چه ویژگیهایی است؟ چگونه میتوان از ویژگیهای فرش ایرانی در طراحی رابط کاربری استفاده نمود؟

روش تحقیق به صورت تحلیلی میباشد و روش گرداوری اطلاعات، اسنادی - کتابخانهای - است. در نهایت چنین نتیجه گرفته میشود که فرش ایرانی دارای ویژگی هایی همچون قرینگی، مرکزیت، سادگی، استفاده از فرم های تخت و رنگ های پخته است. این ویژگی ها قابلیت استفاده در طراحی شکل ظاهری تمامی نرم افزارها را دارا میباشند. بهره گیری از این ویژگیها در طراحی رابط کاربری نرم افزارها میتواند سبکی جدید و کاملا ایرانی در دنیای طراحی معرفی نماید.

مقدمه :

در طول تاریخ انسان ها همواره برای رسیدن به کمال و شکوفایی به دنبال دانش بوده اند و امروزه فناوری های پیشرفته کامپیوتری باعث رفاه و شکوفایی زندگی انسان شده است به طوری که بخش مهمی از زندگی جوامع امروزی را برگرفته است و انسان ها زمان بسیاری را در روز صرف استفاده از این نرم افزارها می کنند. ویژگی ظاهری نرم افزارها اصل مهمی را در ایجاد محبوبیت آن ها در میان مخاطبان ایفا می کند و وظیفه ایجاد این محبوبیت و ارزش بر عهده طراحان رابط کاربری می باشد که میان نرم افزار و کاربران آن ارتباط ایجاد می نمایند.

امروزه سبک و زبان های متفاوتی در دنیای طراحی وجو دارد که طراحان با الهام و تاثیرپذیری از آن ها شیوه طراحی خود را پیش می برند. تمامی این سبک و زبان ها با الهام از دوره های هنری یا ویژگی فرهنگی جامعه اروپایی شکل گرفته است که می توان این ویژگی ها را به سمت هنر شرق و به خصوص هنر اصیل ایرانی هدایت نمود. در میان هنرهای ایرانی فرش بیش از دیگر هنرها معرف تمدن و هویت ایران زمین است. در این پژوهش ویژگی های بصری در هنر فرش ایرانی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. برای تحلیل از تصاویر کتابخانهای و منابع مکتوب استفاده شده است.

نتیجه بررسیها نشان میدهد که فرش دارای ترکیب بندی و رنگ آمیزی خاص می باشد و سایه پردازی در آن کمتر دیده می شود، قرینه بودن نقش ها و فرم ها از ویژگی اصلی این هنر می باشد و میتوان از این ویژگی ها در قالب هنرهای جدید و به ویژه طراحی رابط گرافیکی بهره گرفت. اعتلای این هنر می تواند نقش مهمی را در حفظ هویت ملی و معرفی آن به جهانیان ایفا نماید

روش پژوهش:

روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی - کتابخانه ای - است و رویکرد آن تحلیلی، بر مبنای هنر فرش ایرانی میباشد. بنابر این رویکرد، به بهره گیری از هنر ایرانی در طراحی رابط کاربری و چگونگی پیوند آن با دنیای نرم افزارها پرداخته شده است.

پیشینه پژوهش:

Uiیا userinterface به معنی طراح رابط کاری می باشد، کار در این حوزه نیازمند هنر ودانش بصری طراحان گرافیک است.درودی - 1389 - در مقاله " راهبردهای موثر در بهرهگیری از نشانگرها،نمادها،در طراحی رابط کاربر " به اهمیت رابط کاربری در طراحی نرم افزارها پرداخته است. فتاحی و زره ساز - - 1385 در پژوهش " ملاحظات اساسی در طراحی رابط کاربر نظام های رایانهای و پایگاه های اطلاعاتی " قواعد مناسب بصری در طراحی رابط کاربری نرم افزارها مورد مطالعه قرار گرفته است. علیمرادی - - 1390 در مقاله " طراحی رابط کاربر در پایگاه های اسلامی آسیب ها و راهکارها " به بیان معیارهای عمومی در طراحی مطلوب نرم افزارها پرداخته است. با این حال آن چه در این پژوهش مورد تحلیل قرار گرفته است، بهره گیری از هنر فرش ایرانی در طراحی رابط کاربری نرم افزارها می باشد.

-1 رابط کاربر - User Interface -

رابط کاربر نظامی است که از ترکیب تصاویر صفحه رایانه، ابزارها و نرمافزارها پدید میآید و به کاربر اجازه میدهد که با سیستم عامل رایانه تعامل داشته و بر آن نظارت کند.رابط کاربر باید دارای ویژگیهایی باشد که بهرهگیری ازآن را سودمند و اثربخش ساخته و در طراحی پایه اصلی آن مورد توجه قرار گیرد. - درودی، - 3 :1389 رابط کاربری یکی از مهمترین پارامترهای تاثیر گذار در موفقیت هر نرم افزار است .

- اسماعیلی، - 14:1393 در تعریف ساده و کوتاه از رابط کاربری؛ به رابطه میان کامپیوتر و انسان رابط کاربری می گویند. رابط کاربر به انگلیسی User Interface و به اختصارUI یک میانجی بین انسان و ماشین - دستگاه - است که امکان استفاده از ماشین را برای انسان فراهم میکند. واسط کاربر، بخش دیدنی و قابل لمس یک ابزار است که کاربر مستقماًی با آن سر و کار دارد. این اصطلاح را میانای کاربر، میانجی کاربر و واسط کاربرهم ترجمه کردهاند.

- Traetteberg,2002:8 - برخی صاحبنظران رابط کاربر را مهمترین عامل موفقیت یا شکست نظام رایانهای میدانند. برخی دیگر نیز رابط کاربری ضعیف را سبب بروز اشتباه، ایجاد عصبانیت، سردرگمی و افزایش فشار روانی کاربران میشود. رابط کاربر، اطلاعات موجود در پایگاههای اطلاعاتی و نظامهای رایانهای را قابل استفاده و دسترسپذیر میکند و به کاربر نشان میدهد که یک پایگاه چه ساختاری دارد و اطلاعات آن چگونه به هم مرتبط می باشند. - فتاحی و زرهساز، : 1385 - 251 در یک تقسیمبندی کلی میتوان رابط کاربر را به دو نوع گرافیکی و غیر گرافیکی تقسیم کرد.

در رابط کاربر گرافیکی استفاده از فرایندهای دیداری و سازههای گرافیکی برای نمایش بهینه اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار است.از این منظر،کلیه فنون وروشهای طراحی در رابط کاربر گرافیکی بر مبنای نمایش اطلاعات در چارچوب نمادهاو نشانگرهای گرافیکی است که سبب درک بهتر اطلاعات میشود . - درودی، - 6 :1389 در بخش بعدی رابط کاربر گرافیکی توضیح داده شده است.

-2 طراحی رابط کاربر گرافیکی - Graphic User Interface -

طراح رابط کاربری گرافیکی به کسی میگویند که در خلق ایده و طراحی فرم ظاهری سایت مهارت داشته باشد. رابط کاربر گرافیکی،که از فرایند مصورسازی در نمایش اطلاعات بهره میگیرد، این فرصت را در اختیار استفادهکنندگان قرار میدهد تا بتواند با بهرهگیری از فهرستهاو نشانگرهایی که به صورت تخصصی و با استفاده از ویژگیهای فنی تهیه شدهاند، باسیستم عام تعامل و رابطه دو سویه داشته باشد.در حال حاضر، بهرهگیری از رابط کاربرگرافیکی به صورت فراگیر و گسترده در محیط وب،و نیز در پایگاههای اطلاعاتی پیوسته در شبکه رواج یافته است.

استفاده از این ابزار سودمند با طراحی مناسب و کاربرد صحیح مبانی مصورسازی نشانگرها و اجزاء دیداری صفحه جستوجو میتواند به نمایش بهتراطلاعات منجر شده،و استفادهکننده را در بهرهمندی از آن ترغیب کند. - Dantin,2005,50 - متخصصان طراحی هنری و مصورسازی یکی از عوامل گروه محسوب میشوند که وظیفه اصلی آنان رعایت نکات و ظرایف مهم ویژگیهای خاص هنری وراهبردهای دیداری رابط کاربر گرافیکی است - درودی، - 1389:112 تفاوت ماهیت طراحی گرافیک برای رابطهای کاربری با طراحی گرافیک برای چاپ در این هست که در رابط کاربری نرمافزارها، کاربر فقط به طرح نگاه نمیکنه؛ بلکه با آن تعامل هم برقرار میکند.