بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه در شاخه های مختلف علوم و فنون، اطلاعات زیادی در حال تولید است و در طی زمان، حجم این اطلاعات رو به فزونی می رود.با این حال زمانی که مدیران برای به دست آوردن اطلاعات صرف می کنند،بسیار کمتر از قبل می باشد و فشارهای کسب و کار ،سازمان را ملزم به تصمیم گیری براساس داده های اولیه می کند.یکی از مباحثی که حجم زیادی از اطلاعات را در برمیگیرد و برای دولت ها از اهمیت بالایی برخوردار می باشد حوزه بهداشت و درمان می باشد. امروزه بسیاری از بیمارستان ها از داشبوردهای عملکردی استفاده میکنند.
از آنجاییکه ایمنی بیماران از دغدغه های اصلی و مهم در بیمارستان ها می باشند، این مطالعه با هدف پایش رخداد حوادث ایمنی بیمار از طریق طراحی و ایجاد داشبورد ایمنی انجام گرفته است. مطالعه حاضر ازنوع توصیفی،کاربردی بوده است.بخش توصیفی برمبنای جستجو در پایگاههای علمی و بخش کابردی با استفاده از نرم افزار کلیک ویو انجام گرفت. با توجه به نیازهای حوزه ایمنی در بیمارستان ها طراحی ایجاد و استفاده از داشبورد ایمنی بیمار نقش فزاینده ای در ثبت ،گزارش دهی و پایش موارد قابل پیشگیری خواهد داشت.
مقدمه
دنیای امروز دنیای تغییرات سریع است و این مساله نیاز به امکان پیش بینی به موقع مسایل کسب و کار را بیش از پیش آشکار می سازدو هوش تجاری با جمع آوری و یکپارچه سازی داده ها امکان دریافت گزارشات خاص و بموقعی را برای مدیران فراهم می سازد تا از این طریق مدیران بتوانند تصمیمات استراتژیک را در زمان مناسب اتخاذ نمایندBI.[1] یا هوش تجاری یک اصطلاح چترگونه است که به وسیله گروه گارنر و محقق آن، هوارد درسنر، در سال 1989 معرفی شد تا مجموعهای از مفاهیم و روش شناسیهایی را که در کسب و کار ، از طریق به کارگیری وقایع و سیستمهای مبتنی بر وقایع باعث بهبود تصمیم گیری میشود تشریح و بیان کند.
امروزه در شاخه های مختلف علوم و فنون، اطلاعات زیادی در حال تولید است و در طی زمان، حجم این اطلاعات رو به فزونی می رود.با این حال زمانی که مدیران برای به دست آوردن اطلاعات صرف می کنند،بسیار کمتر از قبل می باشد و فشارهای کسب و کار ،سازمان راملزم به تصمیم گیری براساس داده های اولیه می کند.یکی از مباحثی که حجم زیادی از اطلاعات را در برمیگیرد و برای دولت ها از اهمیت بالایی برخوردار می باشد حوزه بهداشت و درمان می باشد
تصمیم گیری آگاهانه یک عنصر کلیدی در سازمانهای مراقبت سلامت می باشد و پیچیدگی تصمیم گیری ها در حوزه بهداشت و درمان امروزه مانع بزرگی برای اخذ یک تصمیم آگاهانه به حساب می آید .در سیستم های مراقبت سلامت برای اخذ یک تصمیم معتبر در تمام سطوح مدیریتی نیاز به جمع اوری و آنالیز اطلاعات و گزارشات صحیح در مورد عملکرد سازمان می باشد.[4] بیمارستان ها از مهمترین نهادهای ارائه دهنده خدمات سلامت هستند و به دلیل وجود مخاطرات خاص رعایت اصول ایمنی در آن از اهمیت بسیارزیادی برخوردار است.
سرآغاز توجه به مسئله ایمنی بیمار، گزارش کمیته ی کیفیت مراقبت پزشکی، وابسته به موسسه پزشکی آمریکا در سال 1999 تحت عنوان "انسان موجودی خطا کار است: ایجاد نظام سلامت ایمن تر" بود. پیرو آن، گزارشات متعدد، ناایمن بودن نظام سلامت را در صدر توجه قرار داد و ایمنی بیمار را به یک موضوع مورد چالش در سیستم سلامت تبدیل کرد.
ایمنی بیمار پرهیز، پیشگیری و کاهش نتایج ناگوار یا آسیب به بیمار ناشی از فرآیند مراقبت های پزشکی بوده است. نحوه تامین ایمنی بیماران بستری در بیمارستان ها یک نگرانی بهداشتی جهانی است که همهی مجموعه های بهداشتی درمانی را در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تحت تأثیر قرار می دهد. سازمان جهانی بهداشت معتقد است که میلیون ها بیمار در سرتاسر جهان سالانه از ناتوانی، آسیب یا مرگ ناشی از مراقبت غیر ایمن رنج می برند.
به عبارتی در بیمارستان ها، تهدیدات متعددی وجود دارند که در به وجود آوردن خطاها و در نتیجه کاهش ایمنی بیمار مؤثرند، اما به سادگی قابل شناسایی نیستند، چالش رسیدن به بهبودی معنی دار در ایمنی بیمار یکی از وظایف کلیدی است که با شروع قرن 21، نظام های سلامت با آن روبرو شدند. توافقی وسیع و بین المللی بر روی این مسئولیت و اهمیت کسب ارتقای کیفیت در این حیطه وجود دارد
شایان ذکر است که با وجود کاربرد استراتژی های مختلف جهت کنترل و پیشگیری رخداد خطاها و آسیب دیدن بیمار هنوز هم میزان خطاها و حوادث ناگوار کاهش نیافته و همچنان بیماران در سراسر دنیا در حین دریافت مراقبت آسیب می بینند .[10]لذا در سال های اخیر، علاقه به توسعه ابزارهای پشتیبانی تصمیم پزشکی، از جمله سیستم داشبورد افزایش یافته است
داشبوردها ابزار یا نرم افزارهایی هستند که به منظور حمایت از هوش تجاری ایجاد شده اند.[12] امروزه بسیاری از بیمارستان ها از داشبوردهای عملکردی استفاده میکنند.با بکارگیری داشبورد بیمارستانها قادر به شناسایی نقاط ضعف و قوت خود هستند ونهایتا از چنین اطلاعاتی برای بهبود عملکرد خود استفاده میکنند .بواسطه آن افزایش عملکرد وفاداری بیماران حفظ شده و همچنین رقابت بیمارستانی افزایش خواهد یافت.[13]استفاده از داشبوردها در حوزه سلامت باعث تغییر شکل مراکز بهداشتی و تمرکز آنها بر روی بهبود عملکرد بیمارستان گردیده است
مطالعه ای که در سال 2015 توسط Christopher Flannigan و همکاران با هدف مقایسه مزیت عملکرد داشبورد پیاده سازی شده در بخش نوزادان با روش های سنتی در ارائه اطلاعات انجام گرفت. نتایج حاصل از آن نشان داد : داشبورد بالینی ابزاری سودمند برای پایش عملکرد و ایجاد تغییر می باشد
همچنین درمطالعه ای دیگر میزان اثربخش داشبورد بالینی در بخش زایمان مورد سنجش قرار گرفت و نتایج حاکی از آن بوده که داشبورد بالینی عملکردها را بر اساس مجموعه استانداردها و اهداف پایش می کند و لذا منجر به حفظ عملکرد بالینی مناسب و بهبود خروجی ها می گردد.همچنین براساس تجربه 8 ساله از داشبورد در بیمارستان دانشگاهی George نشان داد داشبورد بالینی ابزاری ارزشمند بمنظور اصلاح کارکنان و مسائل مربوط به منابع پایش عملکرد و بهبود بیمار و خروجی ها می گردد.
از آنجایی که شاخص های ایمنی، عملکردی و نتیجه ای می تواند منجر به بهبود کیفیت مراقبت ها شود و نیز پاسخگویی و شفافیت را نیز ارتقاء داده و به تعیین اولویت ها و مقایسه نتایج کمک کند،بنابراین شاخص های ایمنی بیمار برای پایش و ایجاد ایمنی در مراقبت ها مورد نیازند.
شاخص ایمنی بیمار مجموعه ای از شاخصهای ارائه اطلاعات در مورد عوارض بالقوه در بیمارستان و عوارض جانبی بعد از مراقبت های پزشکی،اقدامات و تولد هستند این وقایع طیف وسیعی از مراقبت بیماران بستری از عوارض جراحی تا مرگ در تشخیص های با مرگ کم و زخم بستر تا پنوموتوراکس حاصل از درمان را در بر میگیرد. شاخص های ایمنی بیمار در مطالعه ای که توسط Ricciardiو همکارانش انجام گرفت شامل: مرگ، اعمال جراحی با ریسک بالا،پنوموتوراکس حاصل از درمان،عفونت خون ناشی از کاتاتر،زخم فشاری،شکستگی استخوان لگن بعد از جراحی،خونریزی بعد از جراحی،آمبولی بعد از جراحی ، ترمبوز ورید عمقی،بازشدگی زخم بعد از جراحی،بریدگی یا سوراخ شدگی اتفاقی می باشد.
پایش بطور ذاتی خسته کننده است و بخوبی توسط انسان انجام نشده است.علاوه بر این،داده های زیادی جمع آوری می گردندکه تشخیص مشکلات از طریق وارسی آنها کار مشکلی می باشد.با این حال درصورتیکه که پایش اطلاعات کامپیوتری گردد،نرم افزارها میتوانند این کار را با توجه به ارتباطات و الگوها و برجسته سازی آنها انجام دهند این کار مداخله متخصصین را پیش از رخداد حوادث ناگوار امکان پذیر می سازد.
داشبورد در طیف گسترده ای ازمراکز پزشکی، از جمله طب اورژانس، گوش و حلق، مراقبت های پرستاری و مراقبت از مادران استفاده شده است.[19]این ابزار بالینی در سیستم های بهداشتی به منظور کاهش خطای پزشکی و بهبود ارتباطات متخصصین استفاده می گردد همچنین استفاده از این ابزار تصمیم گیری را بهبود میبخشد . داشبورد، مکانیسمی برای ارائه داده در فرمتی سودمند برای متخصصین پرمشغله می باشد. بیمارستان های متعددی بکارگیری داشبورد را با نتایج مثیتی آغاز کرده اند.
از جمله این بیمارستان ها:بیمارستانهای NHSدر انگلستان،دانشگاه سیستم سلامت پنسیلوانیا،دانشگاه بیمارستان کولورادو،دنور،بیمارستان دانشگاهی جورج واشنگتون در واشنگتون دی سی ودانشگاه آلاباما در سیستم سلامت بیرمینگهام می باشند.[20] باتوجه به میزان اهمیت ایمنی بیمار در بهداشت و درمان و مزایای داشبورد ها در پایش و گزارش دهی ، مطالعه حاضر با هدف پایش رخداد حوادث ایمنی بیمار بواسطه طراحی و ایجاد داشبورد ایمنی بیمار انجام گردیده است.
روش بررسی
مطالعه حاضر از نوع مطالعات توصیفی کاربردی می باشد. هدف از این مطالعه طراحی و ایجاد داشبورد ایمنی بیمار می باشد. این پژوهش در دو بخش انجام یافته است.بخش اول در برگیرنده بخش توصیفی می باشد که با هدف تعیین شاخص های کلیدی عملکرد داشبوردها که در مطالعه حاضر شاخص های ایمنی بیمار می باشند ، انجام گردید
در این بخش جستجو در پایگاه های اطلاعاتی,,Proquest Pubmed ,Google Scholar و همچنین جستجوی دستی با کلید واژه های Patient Safety Indicator ,Quality Indicator in Healthcareو شاخص های ایمنی بیمار انجام گردید.مجموعه ای از شاخص های ایمنی بیمار از سازمان هاAHRQ,ESQH,OECDو همچنین کشورهای استرالیا، انگلستان حاصل گردید.
پرسشنامه طراحی شده بر اساس شاخص ها طی دو مرحله فرایند دلفی به منظور اعتبارسنجی شاخص ها توسط کارکنان واحد ایمنی وبهبود کیفیت بیمارستان های دولتی دانشگاه علوم پزشکی تهران تکمیل گردید.نهایتا62 شاخص ایمنی بیمار در 8دسته طبقه بندی گردید.در بخش دوم، نقشه اطلاعاتی و لایه های داشبورد با استفاده از نرم افزار FREEPALNE و داده های مورد نیاز در قالب پایگاه داده EXCEL طراحی گردید.در نهایت داشبود مورد نظر با استفاده از ورژن 11نرم افزار ایجاد گردید.
یافته ها:
تعیین شاخص های ایمنی بیمار
این بخش در برگیرنده شاخص های ایمنی بیمار به منظور پایش توسط داشبورد می باشد. از آنجاییکه تعیین شاخص های کلیدی عملکرد تاثیر بسزایی در ایجاد و کارکرد داشبورد دارد،انتخاب شاخص های مناسب بسیار حائز اهمیت می باشد.
