بخشی از مقاله
چکیده
در سالهای اخیر رویکرد مستقل نظام آموزشی به ویژه در سطح آموزش عالی با ظهور فناوریهای جدید نظیر چندرسانهای ها و فرارسانه ای دستخوش تغییرات اساسی شده است و نظام آموزشی از رویکرد مستقل به رویکرد یادگیری تلفیقی روی آورده است. یادگیری تلفیقی ارائهدهنده شیوهای میباشد که مسیری برای گسترش و تقویت تجربیات آموزشی به روشی مؤثر و سودمند را ارائه مینماید.
هدف از نگارش این مقاله بررسی طراحی یادگیری تلفیقی: روشی برای محیط یادگیری مؤثر میباشد که بدین منظور از روش مطالعات کتابخانهای، بررسی مقالات و استفاده از اینترنت جهت بررسی موضوع استفاده شد. نتایج این مقاله نشان داد که یادگیری تلفیقی با داشتن مزیتهای هر دو رویکرد آموزش - سنتی و الکترونیکی - یک رویکرد مؤثر برای افزایش اثربخشی یادگیری، سهولت دسترسی به مواد آموزشی و افزایش اثربخشی هزینهها میباشد. با توجه به اینکه هر یک از مراحل کسب دانش، نوع خاصی از یادگیری یا رویکرد خاصی را ایجاب میکند، شاید بتوان با استفاده از روشهای یادگیری تلفیقی، باعث تسهیل دستیابی دانشجویان به اهداف یادگیری شد.
مقدمه
بهزعم افزایش قابلتوجه در کاربرد فناوریها در نظامهای آموزشی، هنوز چالشهایی جدی فراروی معلمان و طراحان آموزشی است. سؤالاتی از این قبیل که باید به آنها پاسخ داد:»چگونه میتوان کیفیت تدریس و یادگیری را بهبود بخشید؟ در چه شرایطی معلمان و فراگیرندگان میتوانند به بهترین شکل از فناوریهای جدید استفاده کنند؟ چگونه میتوان فناوری را با نظام آموزشی بهگونهای یکپارچه کرد تا به کمیت و کیفیت تدریس و یادگیری کمک کند؟
در سالهای اخیر رویکرد مستقل نظام آموزشی به ویژه در سطح آموزش عالی با ظهور فناوریهای جدید نظیر چندرسانهای ها و فرارسانه ای دستخوش تغییرات اساسی شده است و نظام آموزشی از رویکرد مستقل به رویکرد یادگیری تلفیقی روی آورده است
آموزش تلفیقی رویکرد جدیدی است که در آن برای آموزش یک دوره، از ترکیبی از وسایل و تجهیزات الکترونیکی و نیز تلفیقی از شیوههای فراگیر محور و معلم محور استفاده میشود.
فلسفه زیربنایی یادگیری تلفیقی این است که همه افراد به یک شیوه یاد نمیگیرند؛ لذا استفاده از روشهای مختلف جهت آموزش ضروری به نظر میرسد
در یادگیری تلفیقی بزرگترین مجموعه از روشهای آموزشی و وضعیتهای یادگیری را برای برآورده ساختن نیازهای یادگیرندگان فراهم میآورد و به مربی اجازه میدهد مزایای هر دو محیط آموزشی را به حداکثر برساند.
یادگیری تلفیقی ابزاری منطقی برای مطرح ساختن سؤالات درسی به شکل سنتی و باهدف تقویت و ایجاد فرصتهای یادگیری مناسب در اینترنت میباشد که با تشخیص صحیح زمینههای جایگزین در ارتباطات برخط، سبب میگردد تا این روش بهصورت کامل، تحقق یابد. بهاینترتیب ، یادگیری تلفیقی ارائهدهنده شیوهای میباشد که مسیری برای گسترش و تقویت تجربیات آموزشی به روشی مؤثر و سودمند را ارائه مینماید. بهطورکلی، یادگیری تلفیقی نقطه عطفی در تقویت و ارتقاء هر دو جنبه کیفی فرایند یاددهی – یادگیری و ارتباطات آموزشی است و در طراحی دوره یادگیری تلفیقی مؤثر و کارآمد، نقش دارد.
بنابراین یادگیری تلفیقی این امکان را فراهم میآورد که با استفاده از تکنولوژی، مرزهای فیزیکی کلاس درس گسترشیافته، دسترسی به محتوا و منابع یادگیری فراهمشده و توانایی مربیان برای دریافت بازخورد از پیشرفت یادگیرندگان بهبودیافته و از این طریق بتوان به بهترین اهداف دورههای آموزشی دستیافت. یادگیرندگان میتوانند بهصورت خودآموز پیشرفت کنند و حتی بخشهای از برنامههای دوره آموزشی را دوباره تکرار کنند
بیان مسأله
یادگیری تلفیقی از مفاهیم جدیدی است که در یک دهه اخیر در ادبیات آموزشی مطرحشده است. با توسعه امکانات الکترونیکی و اینترنت و بهکارگیری آن در عرصه آموزشی، طراحان و مجریان آموزشی تلاش کردهاند به شکلهای مختلفی از این فناوریها برای حل مسائل آموزشی و بهبود کیفیت بهره گیرند - دانلی5، [23] . - 2010یادگیری تلفیقی رویکرد جدیدی در محیطهای آموزشی است که در آن برای آموزش یک دوره از وسایل و تجهیزات الکترونیکی و حضوری و نیز ترکیبی از شیوههای دانشآموز محور و معلم محور استفاده میگردد.
آموزش تلفیقی ترکیبی از آموزش چهره به چهره با آموزش به کمک رایانه است تا فرصت و امکان تعامل و بازخورد را در سطوح بالای یادگیری را آسان سازد
- مارگارت دریسکل، 2002؛ به نقل از زوارکی، - 1390 واژه یادگیری تلفیقی را با 4 مفهوم تعریف کرده است:
.1تلفیق و ترکیب انواع فناوری مبتنی بر وب - مانند کلاسهای مجازی آنلاین، آموزش با آهنگ خود، یادگیری مشارکتی، ویدئو و متنها - برای رسیدن به هدف آموزشی
.2ترکیب انواع رویکردهای تعلیم و تربیت - مانند ساختن گرایی، رفتارگرایی، شناخت گرایی - برای ایجاد بهترین نتیجه یادگیری بهوسیله یا بدون فناوریهای آموزشی
.3ترکیب هرگونه فناوریهای آموزشی - مانند دستگاه ویدئو، درایو سیدی، آموزش مبتنی بر وب و فیلمها - با آموزش چهره به چهره با راهنمایی معلم.
.4تلفیق یا ترکیب فناوری آموزشی با فعالیتهای کاری واقعی برای ایجاد اثر هماهنگ یادگیری و کارکردن.
در سال 2011؛ مؤسسه اینو سایت تعریف مقدماتی و ابتدائی آموزش تلفیقی را ارائه و پیشنهاد داد این تعاریف اصلاحشدهای برای به هم پیوستن و جادادن بازخوردی از این حوزه ارائه میدهد.
یادگیری تلفیقی یک برنامه آموزش رسمی است که در آن یک دانشجو حداقل از طریق چند بخش از برنامه مثل آموزش آنلاین محتوا را با استفاده از عناصری مثل زمان و مکان، سرعت و مسیر یاد میگیرد و حداقل در یک مکان فیزیکی دور از خانه آموزش میبیند
اولین مؤلفه این تعریف، ارائه برخط مطالب و محتوای درسی با تأکید کنترل دانشآموز بر زمان، مکان، مسیر و یا سرعت آموزش است.
دومین مؤلفه این تعریف مشخص میکند که آموزش باید نظارتشده و دور از خانه رخ دهد. این مؤلفه دانش آموزان برخط را از سایر دانش آموزان جدا میکند.
بنابر تعریف دیگری که مکدونالد - 2008 - 2 ارائه دادند:
یادگیری تلفیقی ترکیبی از آموزش کلاس درس با یادگیری الکترونیکی است که میتواند مزایای روش آموزش چهره به چهره و روش آموزش آنلاین را به حداکثر برساند.
محیط یادگیری تلفیقی هنوز چندان توسعهنیافته و در سازمانها و مراکز مختلف بهطور گسترده موردتوجه قرار نگرفته است، این وضعیت تااندازهای بهتازگی چشم انداز یادگیری تلفیقی و تا اندازه بهدشواری و پیچیدگی محیطهای یادگیری تلفیقی برمیگردد . نکته قابلتأمل این است که یادگیری تلفیقی از یکسو روشی مناسب برای گذر از آموزش سنتی به یادگیری الکترونیکی است و از سوی دیگر نسخه تکاملیافته یادگیری الکترونیکی نیز به شمار میرود.
به بیان دیگر اگر قرار است یک محیط یادگیری از شکل سنتی خود به شکل نوین و الکترونیکی تغییر یابد بهتر است قبل از اجرای آموزش به شکل کاملاً الکترونیکی کامل، یک دوره واسطه یا گذار در نظر گرفته شود. در این دوره، یادگیری تلفیقی زمینه لازم و مطمئن برای تغییر فراهم میآورد. از سوی دیگر مشاهدهشده است که متخصصان یادگیری الکترونیکی پس از سالها پژوهش و تحقیق به این نتیجه رسیدهاند که یادگیری الکترونیکی بهتنهایی کفایت نمیکند و باید به سمت یادگیری تلفیقی حرکت کرد
