بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش بررسی طراحی برنامه درسی تلفیقی در کلاسهای چندپایه بوده است. پژوهش حاضر براساس روش گردآوری اطلاعات از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی بوده و با توجه به هدف تحقیق کاربردی است. یکی از مهمترین مسائلی که در قرن بیست و یکم مورد توجه قرار گرفته برنامه درسی تلفیقی است بنابراین تحقیق حاضر در نظر دارد که به بررسی تهیه کتابهایی با رویکرد تلفیقی در کلاسهای چندپایه بپردازد تا شاید بتوان از این طریق مشکل کمبود وقت و حجم زیاد کتابها را برطرف نمود.
در این تحقیق ابتدا به تعریف کلاسهای چندپایه و محاسن و معایب آن و توضیحاتی در مورد زمان آموزشی در مدارس تک پایه و چندپایه داده میشود و در نهایت به بررسی برنامه درسی تلفیقی و رابطهی بین زمان آموزشی و حجم کتابهای درسی در کلاسهای چندپایه پرداخته میشود، که راهکار پیشنهادی برای رفع این مشکل تدوین کتابهایی با رویکرد تلفیقی وجداسازی کتابهای اینگونه مدارس از مدارس عادی میباشد.
.1 مقدمه
کودکی، اولین و مهمترین دوره زندگی آدمی است، دوره ای شاخص برای توسعه مهارتهای بنیادی و حرکتی. در این دوره کودک یک نقش فعال در ساختار یادگیری و فهمیدن دارد و دانشی که در این دوران بدست می آورد بسیار مهم و تعیین کننده است. هنگامی که کودکان مدرسه را شروع می کنند، مشتاقند تا چیزهای جدیدی را بیاموزند و اگر زمان لازم را در اختیار داشته باشند می توانند به موفقیت دست یابند.یکی از مهمترین مسائلی که در قرن بیست ویکم مورد توجه قرار گرفته برنامه درسی تلفیقی است ،به همین خاطر تحقیق حاضر در نظر دارد که به بررسی تهیه کتابهایی با رویکرد تلفیقی در کلاسهای چندپایه بپردازد تا شاید بتوان از این طریق مشکل کمبود وقت و حجم زیاد کتابها را برطرف نمود.
مسأله کمبود وقت در صدر مسایل کلاسهای چندپایه قرار دارد. کلاسهای درس در ایران به دو نوع تقسیم می شود یکی کلاسهای تک پایه که معمولا در شهرها وجود دارد و دیگری کلاسهای چندپایه که قسمت اعظم این کلاسها در روستا و مناطق کم جمعیت و دورافتاده قرار دارند . این کلاسها ی تک پایه و چندپایه شباهتهای زیادی بهم دارند که از لحاظ محتوا وحجم کتابهای درسی با هم یکسان وهمانند هستند.اما تفاوتهایی اساسی بین آنها وجود دارد که این دو کلاس را از هم متفاوت ساخته است و آن تعدادپایه های حاضر در یک کلاس درس است که بیش از یک پایه است.
تفاوت دیگر مدت زمان آموزشی است که در کلاسهای چندپایه بین تعداد پایه ها تقسیم می شود . محتوای برنامه درسی انتخاب شده به همراه استفاده از شیوه ها و مواد در جهت دست یابی به اهداف برنامه در یک چارچوب زمانی ارائه می گردد. برنامه از لحاظ زمانی، باید به گونه ای ارائه گردد که به طور مؤثر شناخت و یادگیری مطلوب را در فراگیر ایجاد نماید؛ چرا که هر محتوایی را نمی توان در هر قالب زمانی آموزش داد. لذا ضروری است تا با توجه به نوع محتوا و اهدافی که از طریق محتوا برآورده می شود زمان لازم برای فعالیت یادگیری لحاظ گردد - فتحی واجارگاه ،. - 1388
باتوجه به محدودیت زمانی در کلاس های چندپایه نیاز به تغییرات اساسی در کتابهای این گونه مناطق به روشنی دیده می شود. زیرا زمان تدریس در این مدارس با توجه به تعداد پایه ها بسیار کم است و در مقابل حجم کتابها بسیار بالاست. یکی از دغدغه های اصلی معلم این است که بتواند در زمان تعین شده کتابها را به اتمام برساند و این سبب میشود که از کیفیت فرایند یاددهی-یادگیری کاسته شود و توجهی به رشد و پرورش خلاقیت دانش آموزان نشود و انتظارات و اهدافی که از دانش آموزان وجود دارد در حد حفظ کردن مطالب باقی بماند و به یادگیری عمیق و کاربردی توجهی نشود. باتوجه به مطالب فوق ، مسأله اساسی در این پژوهش این است که آیا می توان از حجم کتاب و مطالب درسی کم کرد، بدون اینکه لطمه ای به اهداف آموزشی و پرورشی این مرحله از تحصیل و زندگی وارد شود؟ و راهی برای استفاده مناسب از وقت در کلاسهای چندپایه ارائه دهد که بتوان شاهد پیشرفت و شکل گیری شخصیت کودکان این کلاسها بود.
.2 پیشینه و مبانی نظری
1-2 کلاسهای چندپایه
کلاس چند پایه موقعیتی است که در آن یک معلم باید به پایه های متعدد بطور همزمان یا جداگانه در یک جلسه تدریس کند و دانش آموزان این کلاسها از نظر سنی ،توانایی ،مهارت و پایه تحصیلی متفاوت هستند . این کلاسها جهت فراهم نمودن دوره کامل آموزش ابتدایی با افزایش میزان دستیابی به هدفهای آموزشی مناطق دورافتاده وکم جمعیت و روستاها واستفاده بهینه از منابع محدود برای توسعه فرآیند یاددهی-یادگیری تشکیل می شوند. - آقازاده، - 1388 کلاسهای چند پایه دارای محاسنی است که وجود آن را ضروری می سازد از جمله:
- 1روش سودمندی برای آموزش بنیادی در مناطق کم جمعیت است.
- 2به دانش آموزان این فرصت را میدهد تا براساس مهارت ها،استعدادها،علایق،نوع شخصیت،میزان سن خود،با یکدیگر همکاری کنند که باعث گسترده تر شدن حوزه ی تجربه ها و روابط اجتماعی آنان میشود.
- 3با افزایش دامنه سنی دانش آموزان سطح پیشرفت و آگاهی آنان افزایش می یابد.
- 4برای دانش آموزان بزرگتر فرصت هایی فراهم میشود تا با درس دادن به کوچکترها نقش معلم را ایفا کنند.
- 5اینگونه کلاسها قبل از اینکه کلاس درس باشند کلاس زندگی است.در این کلاسها دانش آموزان کوچکترو بزرگتر،پسر ودختر،سالم وحتی عقب مانده ذهنی و...وجود دارد.دانش آموزان بزرگتر نقش خواهر وبرادر بزرگتر را ایفا می کنند و کوچکترها احترام به بزرگترها را یاد می گیرند.
- 6دانش آموزان پایه های بالاتر در جریان تکرار دروس سالهای قبل قرار می گیرند و یادگیری عمیق تر میشود.
- 7کودکان در این کلاسها از لحاظ عاطفی باثبات تر هستند.
- 8دانش آموزان در گروههای سنی مختلف بهتر یکدیگر را می شناسند و میتوانند روابط حمایتی ایجاد کنند . - آقازاده، - 1388 و اما ، کلاسهای چندپایه دارای مشکلاتی نیز می باشد از جمله:
- 1کمبود وقت
- 2کمبود اطلاعات و تجارب معلمان چندپایه
- 3ضعف دانش و اطلاعات پیش نیاز دانش آموزان
