مقاله طرح آموزش موفقیت و کارآفرینی در نیروهای مسلح

بخشی از مقاله

طرح آموزش موفقیت و کارآفرینی در نیروهای مسلح

چکیده:

امروزه همزمان با افزایش جمعیت و نرخ بیکاری، نیاز به تولید اشتغال بیش از هر زمان دیگری در جامعه احساس میگردد. از طرفی بسیاری از سربازان در اختیار نیروهای مسلح با دغدغه های مختلفی از جمله اشتغال و نگاه ناامیدانه به آینده خدمت سربازی را به پایان میبرند. در این مقاله ضمن نگاه به اوضاع اشتغال در جامعه و تاثیر کلاس های موفقیت و کارآفرینی در ایجاد خوداشتغالی، کارآفرینی و نگاه امیدوارانه به آینده، به بررسی اجرای طرح آموزش موفقیت و کارآفرینی در نیروهای مسلح خواهیم پرداخت.

این مقاله از نوع پژوهشی است و نتایج اجرای آزمایشی این طرح در یکی از یگان های تابعه نیروهای مسلح به عنوان جامعه آماری نمونه در آن منعکس گردیده است.
کلمات کلیدی: بیکاری، اشتغال، سرباز، خدمت، کارآفرینی، موفقیت

مقدمه:

شاید تصور شود یکی از تاثیرات خدمت سربازی کاهش قدرت کارآفرینی و خود اشتغالی جوانان است. متاسفانه سربازی با این همه هزینه ای که برای کشور ایجاد می کند در بعضی مواقع با عدم کارایی و بهره وری استفاده از نیروی کار سربازان همراه گردیده است. یعنی با توجه به اینکه در قبال این نیروی کار این همه هزینه پرداخت می گردد، در نحوه به کارگیری آن دقت کافی نمی گیرد.

در بعضی مواقع جوانان در محدوده سنی که دارای انگیزه و قدرت ریسک بالا می باشند، به دلیل لزوم انجام خدمت در آینده، از هر گونه سرمایه گذاری شخصی جدی خودداری می کنند چرا که تصور می کنند هر گونه تلاش برای راه اندازی کسب و کار تا قبل از خدمت نمی تواند جنبه بلندمدت داشته باشد. متاسفانه بعضی جوانان بدون انگیزه کافی منتظر شروع خدمت می مانند، دوران خدمت را همراه با مدتی بلاتکلیفی قبل از آن و مدتی هم اتلاف وقت بعد از آن می گذرانند و اکثر آنان تبدیل می شوند به کسانی که به دلایل مختلف قدرت ریسک و سرمایه گذاری بلندمدت را ندارند چرا که به دلیل افزایش سن و افزایش احتمالی هزینه های زندگی به دلیل لزوم تشکیل خانواده باید خیلی سریع به دنبال استخدام و آب باریکه باشند.

عدم امکان اشتغال در زمان مناسب "ممکن است به توانایی تولیدی و در نتیجه به فرصتهای شغلی فرد برای همیشه آسیب برساند و جوانان بیشتر در معرض این آسیب هستند. جوان انعطاف پذیر بوده و آسانتر آموزش می بیند و الگوهای رفتاری تثبیت شده و آموزش ها در این مرحله بعدها در زندگی وی نقش جدی بازی می کنند" (سازمان ملی جوانان، (1381

در سالهای اخیر، توسعه شتابان فرصت تحصیل در دانشگاه در سرتاسر کشور اگر چه در ظاهر از افزایش سرسام آور آمار بیکاری کشور جلوگیری نموده است و اگر چه بالقوه نوید بخش فراوانی نیروی متخصص و تحصیل کرده است، اما ممکن است در آینده ی نزدیک جامعه ایران را با خیل عظیمی از جوانانی که قادر به ایجاد صبورانه کسب و کار نیستند و قدرت سرمایه گذاری و کارآفرینی آنها نیز به شدت کاهش یافته باشد، مواجه سازد.

نکته قابل توجه، لزوم توجه به نخبگان جوان در خدمت سربازی و تاثیر مهم آنها در سرمایه گذاری های کارآفرین است. آسیبهای ذکر شده در بالا اگر چه برای تمام جوانان با درجات مختلف وجود دارند اما باید توجه داشت که هزینه ناشی از این آسیب ها برای برخی جوانان کمتر و برای برخی بیشتر است و جامعه بیشترین هزینه را در خصوص نخبگان جوانی متحمل می شود که قادر بوده اند در صف اول اشتغال و کارآفرینی، بقیه نیروهای فعال جامعه را نیز به دنبال خود به حرکت درآورند.

جوانان سرباز، نیروی کاری هستند که می توانند تولید کننده و کارآفرین باشند. در شرایطی که جامعه ایران دچار بیکاری بالا و بهره ورینسبتاًپایین نیروی کار می باشد، نهاد خدمت سربازی توانسته تا حد زیادی قدرت کارآفرینی نسل جوان مخصوصاًنخبگان کارآفرین جوان را افزایش دهد.

با توجه به اهمیت جوانان در توسعه کشور، باید گفت نهاد خدمت سربازی همانقدر که می تواند فرصت سوز و باعث کاهش بهره وری و افزایش نرخ بیکاری گردد، میتواند ضامن موفقیت و کارآفرینی و افزایش فرصت های شغلی شود.

بررسی وضعیت بیکاری در جمهوری اسلامی ایران تعریف کار از نگاه سازمان جهانی کار:

فردی که در هفته حداقل یک ساعت کار داشته باشد، حتی اگر برای آن کار مزدی دریافت نکند شاغل محسوب می شود.
بررسی بیکاری در جامعه به گزارش سازمان آمار کشوری:

به اطلاعات و آمار منتشره از سازمان اطلاعات و آمار کشوری در زمینه نرخ بیکاری نگاهی بیاندازیم:

بر طبق گزارش سازمان اطلاعات و آمار کشوری میانگین نرخ بیکاری در ده ساله منتهی به 1392 عددی بالغ بر %11,5 عنوان شده است.

بیش از آنکه افت نرخ بیکاری در این سال ها مرهون ایجاد اشتغال در کشور باشد مدیون تغییر تعریف کار، در دایره المعارف سیاسی کشور است.

در سال های گذشته فرد شاغل به کسی اطلاق می شد که در طول هفته حداقل دو روز کار می داشت اما در سال های آخر این میزان به حداقل یک ساعت کار در هفته کاهش یافته است.

علل بسیاری برای مهاجرت جوانان از روستا به شهر می توان نام برد. اما آنچه بیشتر حائز اهمیت است این است که اگرچه نرخ بیکاری در مناطق روستایی پایین تر از مناطق شهری است، اما این نرخ به نسبت مناطق روستایی که معمولا به سبب نوع خدمت رسانی خود همیشه از عوامل پایه ای در اقتصاد ایران به شمار آمده اند، بسیار زیاد است.

ضمن اینکه یکی دیگر از علل پایین بودن این نرخ در روستاها، مهاجرت جوانان به شهرها و افزایش نرخ بیکاری در مناطق شهری است.

در جدول زیر نرخ بیکاری در سال 93 به تفکیک استان های کشور آورده شده است.
از جدول زیر می توان اینگونه نتیجه گرفت که معضل بیکاری و نبود اشتغال محدود به جغرافیا و منطقه خاصی نیست و یک دغدغه ملی در سراسر پهنه جمهوری اسلامی ایران است.

آنچه در آمارهای منتشر شده از سوی مراجع رسمی کشور از همه نگران کننده تر می نماید، آمار بسیار بالای نرخ بیکاری در جمعیت فعال 18 تا 24 ساله کشور است. جوانانی که باید در اوج فعالیت و پویایی، منبع خیر و برکات در کشور باشند عملا و منفعل در گرداب بازار بی شغلی اسیر گشته و خود به عنوان نقطه خطر در جامعه ایفای نقش می کنند. به آمار رسمی زیر نگاهی بیاندازیم :

آمار 10 ساله منتهی به 1392 نشانگر این است که به طور متوسط %25 یا یک،چهارم جمعیت 18 تا 24 ساله کشور فاقد هرگونه شغلی هستند.

بررسی نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی :

آیا نرخ بالای بیکاری به علت نداشتن تحصیلات عالیه دانشگاهی است؟ به عبارتی آیا تحصیلات دانشگاهی به تنهایی می تواند ضامن اشتغال گردد و یا اینکه کسب توانایی های دیگر نیز لازم است ؟

نرخ بیکاری در بین دانشآموختگان در سال 92 رقمی حدود %15,6 اعلام شده است. این در حالی است که نرخ کل بیکاری در این سال 10,5 درصد گزارش شده است. فاصله پنج درصدی نرخ بیکاری دانشآموختگان با نرخ بیکاری کل نشان دهنده افزایش نامتوازن تحصیلات عالی و اشتغال در کشور است.

به عبارت دیگر، امروز افرادی که از مسیر دانشگاه به سمت بازار کار حرکت می کنند، با نوعی تفاوت اساسی در دانش تئوریک و نیاز بازار کار مواجه می شوند که این مسئله باعث سخت تر شدن پذیرش متقاضیان کار توسط کارفرمایان می شود.

در سال های اخیر تلاش هایی برای جبران خلاء آموزش های دانشگاهی و نیاز بازار کار از طریق ارائه آموزش های موفقیت و کارآفرینی صورت پذیرفته و به گفته مقامات فعال در این حوزه، این آموزش ها توانسته مشکلات ورود به بازار کار کارجویان دانشگاهی و خود اشتغالی را تا 90 درصد حل کند. (دنیای اقتصاد-تابستان (91

حدود یک میلیون و 200 هزار نفر از کل بیکاران کشور را فارغالتحصیلان دانشگاهی تشکیل میدهند. بیشترین درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی در سنین 20 تا 30 سال قرار می گیرند. این گروه سنی در بهار 1391 نرخ بیکاری 28,6 درصدی را تجربه کردند.

با بررسی آمار فوق می توان دریافت که وضعیت اشتغال نه تنها در بین فارغ التحصیلان دانشگاهی بهتر نیست بلکه در وضعیتی به مراتب بغرنج تر نیز قرار دارد.

دستگاههای داخلی نرخ بیکاری در ایران را همواره به میزان ده درصد ذکر می کنند. این بدین معناست که به طور میانگین در طول این سال ها یک دهم جمعیت فعال کشور با کمبود اشتغال مواجه بوده اند. این در حالیست که نشریه معتبر اقتصادی میس درصد بیکاری در ایران را حدود %25 ارزیابی نموده است.

این نشریه اضافه می کند سالانه 500 تا 600 هزار نیروی کار جدید وارد بازار کار ایران شده بدون آنکه فرصت شغلی جدیدی در این مدت خلق شود و بدین ترتیب هر سال 500 تا 600 هزار نفر به جمعیت بیکاران ایران افزوده می شود.

بنابر آمار منتشره از سوی مسوولین ذیربط تعداد جمعیت شاغل کشور به 21,3 میلیون نفر و تعداد بیکاران نیز به حدود 2,5 میلیون نفر بالغ شده است.

طی یکی دو سال اخیر، تعداد قابل توجهی از مقامات دولت تدبیر و امید درباره اشتغال به تحصیل چهار میلیون و پانصد هزار جوان خبر داده اند که می توانند به صورت بالقوه جمعیت جویای کار محسوب شوند.

به عبارتی اگر نتوان برنامه های موفقی در زمینه اشتغال زایی اجرا و مسئله بیکاری را حل کرد، در آینده نزدیک سیلی از تقاضاهای جدید کار از دانشگاه ها به راه خواهد افتاد.

اگر 4,5 میلیون نفر دیگر نیز طی یکی دو سال آینده به جمعیت فاقد اشتغال افزوده شود، بیکاری در کشور به 7 میلیون نفر خواهد رسید؛ بنابراین نگرانی این است که بازاری که نمی تواند مسئله بیکاری 2,5 میلیون نفر را حل کند، چگونه خواهد توانست به 7 میلیون تقاضا برای کار پاسخ بدهد؟

بنابر مطالعات سازمان همیاری اشتغال دانشآموختگان جهاد دانشگاهی، تا سال 1400 باید 29 میلیون فرصت شغلی در ایران ایجاد شود.

نشریه معتبر اقتصادی میس هفت عامل اساسی زیر را دلیل نرخ بالای بیکاری در ایران توصیف می کند: -1 رشد بالای جمعیت -2 پایین بودن رشد اقتصادی

-3 طرح ناموفق خصوصی سازی -4 وجود قوانین دست و پا گیر برای فعالیت اقتصادی -5 ضعف ساختاری بازار کار

-7 عملکرد نامطلوب نظام آموزشی در تربیت نیروهای ماهر خود اشتغال -6 عدم توجه به آموزش و همچنین عدم حمایت از طرحهای کارآفرینی

عدم توجه به آموزش کارآفرینی و طرح های کارآفرینی از علل اصلی بالا بودن نرخ بیکاری در ایران عنوان شده است. (نشریه اقتصادی میس)

با توجه به هشدار اقتصاد دانان برجسته دنیا درباره رابطه مستقیم کارآفرینی و نرخ بیکاری، آموزش کارآفرینی سال هاست در کشورهای اروپایی و آمریکایی ( 1990 تا کنون ) به طور مستمر و یکی از برنامه های اصلی دولت در حوزه ی اشتغال مطرح گردیده است. مقایسه ی رتبه ی کشورهای مختلف در زمینه ی کار آفرینی و نرخ بیکاری آنها، موید این مطلب است که سرمایه گذاری در زمینه ی کارآفرینی نسبت مستقیمی با افزایش اشتغال داشته است.

بیکاری، منشاء بسیاری از مشکلات در هر جامعه ای است. بسیاری از معضلات ایجاد شده به وسیله بیکاری خود سرمنشاء بسیاری دیگر از ناهنجاری ها در جامعه خواهند گردید و سلسله وار جامعه و به ویژه جمعیت جوان کشور را نه تنها از پویایی بازداشته بلکه به ورطه سقوط و نابودی می کشاند.

مطالعه جزیی در زمینه اصلی ترین پیامدهای بیکاری، ما را به موارد زیر می رساند: -1 فقر -2 خودکشی -3 اعتیاد

-4 عدم انگیزه برای خدمت به کشور و فرار مغزها -5 افزایش اختلافات خانوادگی -6 از دست رفتن توازن در خانواده

-7 کاهش رضایت مندی از زندگی مشترک
-8 تنش در روابط زناشویی

-9 بالارفتن آمار طلاق و افزایش زنان بیوه

-10 افزایش فساد
-11 بالا رفتن سن ازدواج

-12 افزایش اختلالات روانی
-13 افزایش اضطراب و استرس

-14 کاهش عزت نفس
-15 احساس بی ارزشی و حقارت

-16 افسردگی جوانان
-17 افزایش بزهکاری -18 گرایش به انجام کارهای غیرقانونی و مشاغل کاذب و واسطه گری
سرباز و اشتغال:

همواره سربازان یکی از سرمایه های اصلی و تاثیرگذار در جمهوری اسلامی ایران به شمار آمده اند. جمعیتی بالغ بر چهارصد هزار نفر سالانه به خدمت مقدس سربازی اعزام گردیده و ضمن فراگیری آموزش های نظامی، آماده شروع مرحله مهم و اصلی زندگی خود می شوند. این افراد به دلیل ویژگی های منحصر به فرد این دوران، دارای پتانسیل بسیار زیادی برای تامین آینده کشور می باشند. اگر بتوان به نحوی برای این دوران پردغدغه برنامه ریزی نمود و آموزش های لازم دیگری را به برنامه فعلی سربازان اضافه کرد، می توان به بهره گیری از این جمعیت بالقوه امید بست و برای بسیاری از معضلات کنونی کشور راه کار ارائه داد.

عمده ترین مشکلات سربازان در پایان خدمت عبارتند از : -1 ورود ناگهانی سرباز به دامن جامعه -2 کمبود آموزش های مرتبط با سبک زندگی

-3 اضطراب و سردرگمی از آینده ای نامعلوم
-4 نداشتن امید به آینده -5 عقب افتادن از جریان زندگی و از بین رفتن فرصت های شغلی

-6 کاهش قدرت خود اشتغالی و کارآفرینی

×
بیکاری در جامعه ما امری غیر قابل انکار است. سرباز بعد از پایان خدمت نیاز به کار دارد و از طرفی با نگاه به اوضاع جامعه امیدی ندارد که بعد از خدمت وارد عرصه کار شود. بنابراین اولا دارای دغدغه ذهنی است وثانیا انگیزه ای برای ادامه خدمت ندارد وهمین امر می تواند باعث ایجاد بحران های روحی وعاطفی در فرد شود و او را مستعد ارتکاب جرم نماید.

خدمت به میهن امری مقدس است و هر چند نباید به آن جنبه مادی داده شود ولی بها دادن به آن امری ضروری است تا افراد با ورود به خدمت افتخار کنند، نه آنکه خدمت سربازی را یک اشتباه در زندگی بدانند.

حال سوال این است که آیا می توان در دوران خدمت، ابزاری در اختیار سربازان گذاشت تا پس از پایان سربازی از مشکلات آنان برای ورود به جامعه و مواجه با اجتماع کاسته شود؟ آیا می توان آموزش هایی در اختیار سرباز نهاد تا ضمن در اختیار داشتن تمام توانایی های آموخته شده در حین خدمت برای ورود به بازار کار و در اختیار داشتن شغل مناسب احساس کاستی و ناتوانی نداشته باشد؟

آیا می توان راه حلی ارائه داد که ضمن تامین سربازان و خانواده های آنان، از پتانسیل بالقوه این جمعیت عظیم بهره برد و باری از دوش اقتصاد جامعه کاست و گامی استوار در مسیر حفظ هنجارهای اجتماعی برداشت؟

همانطور که قبلا بررسی گردید عدم توجه به آموزش کارآفرینی و عدم ایجاد انگیزه و امید در افراد یکی از مهمترین دلایل بیکاری در ایران عنوان گردید. از طرفی بیشترین دغدغه سربازان مساله اشتغال و اضطراب از آینده عنوان شده است. نتایج یک نظر سنجی مستند در جامعه آماری نمونه که در تاریخ 22 فروردین ماه 1394 برگزار گردید نشان می دهد %58 سربازان، اشتغال را مهمترین دغدغه آینده خود می دانند. بنابراین به نظر می رسد ارائه آموزش های مرتبط با موفقیت، خود اشتغالی و کارآفرینی بتواند تا حد بسیاری از مشکلات سربازان بکاهد و در عین حال سهم مهمی در ایجاد اشتغال در جامعه ایفا کند.

تعریف کارآفرینی :

در واژه نامه دانشگاهی وبستر، کارآفرین فردی است که متعهد می شود ریسک های یک فعالیت اقتصادی را قبول کرده و آن را مدیریت نماید.

کارآفرینی موتور محرک اصلی در توسعه اقتصادی است و نقش کارآفرین عبارت است از نوآوری و ایجاد ترکیب های تازه ای از مواد. به عبارتی کارآفرینی یعنی شناسایی و بهره برداری از افکار فرصت طلبانه برای ایجاد و توسعه.

کارآفرینی یک فرایند مدیریتی است که این امکان را به فرد می دهد که به طور مستمر حداکثر استفاده از فرصتهای موجود را بعمل آورده و ایده جدیدی ارائه دهد و آنرا به کار گیرد.

همچنین کارآفرینی فرایند کسب سود از طریق ترکیب جدید، منحصر به فرد و ارزشمند منابع، در محیطی همراه با ابهام و عدم قطعیت است.

در مجموع فرآیند نوآوری و بهره گیری از فرصتها با تلاش و پشتکار بسیار و همراه با پذیرش ریسک های مالی، روانی و اجتماعی، که البته با انگیزه کسب سود مالی، توفیق طلبی، رضایت شخصی و استقلال و از همه مهمتر باز کردن افق های جدید اشتغال برای خود و افراد دیگر صورت می پذیرد کارآفرینی نام دارد.

موفقیت نیز از نگاه واژه نامه وبستر و دایره المعارف دهخدا اینگونه معنا شده است: توفیق، کامیابی، کامروایی و دستیابی به آرزو و نیل رضایت بخش به هدف