بخشی از مقاله
چکیده
یکی از عرصه های تحول زندگی اجتماعی در عصر جدید، تحولات در زندگی زنان است که این تغییرات دامنه وسیعی دارد؛ از تغییر در باورها و انگاره های اجتماعی تا تغییر در نقش های فردی، خانوادگی و اجتماعی. اشتغال زنان یکی از این تحولات است که به خاطر تأثیرات مشهودی که در عرصه های فردی، خانوادگی و اجتماعی بر زندگی زنان و کیان خانواده دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اشتغال زنان مانند هر پدیده اجتماعی دیگری افزون بر آثار مثبت فراوان، دارای پیامدهایی است که نباید از تأثیر آن بر وضع روحی، روانی و اخلاقی فرد، خانواده و جامعه غفلت کرد. در پژوهش حاضر که با تلفیقی از روش توصیفی و تحلیلی به سامان رسیده، پس از اشاره به زمینه ها و عوامل رویکرد جدی بانوان به اشتغال، برخی آسیب ها و چالشهای اخلاقی-روانی این پدیده بررسی شده و در ادامه، توجه به نظام خانواده در اسلام، ارتقاء نقش مادری و نقش همسری، اصلاح الگوی سبک زندگی به عنوان راهکارهایی جهت تعدیل رشد فزاینده میل به اشتغال در زنان، و نیز ایجاد زیرساخت های مناسب برای اشتغال زنان، ارتقاء امنیت اخلاقی و روانی در محیط کار، توجه به تناسب بین اقتضائات شغلی و وضعیت جسمی و روانی زنان، مهارت افزایی و توانمندسازی اعضای خانواده و زنان شاغل، نظارت جامع و کارآمد در حوزه اشتغال زنان را به عنوان راهکارهایی جهت بهبود وضعیت زنان شاغل ارائه گردیده است.
کلید واژه: اشتغال زنان، امنیت اخلاقی و روانی، آسیب ها و چالش ها
مقدمه
حضور زنان در عرصه های فرهنگی از جمله فراگیری علم و حضور در گروه های امدادی و حمایتی پیشینه ای طولانی دارد، اما در گذشته نقش آفرینی زنان در این عرصه ها بیشتر به صورت داوطلبانه و بدون دستمزد بوده است. چنانکه امروزه ورود روز افزون زنان به حوزه دانش و فناوری و کسب توانایی های بالای علمی و تحصیل هنرها و مهارت های مهم صنعتی و فنی، از سوی دیگر بر عهده گیری بسیاری از کارکردهای خانواده از جانب دولت توسط نهادهای مردمی خصوصی چون مهدکودک ها، مدارس و شیرخوارگاه ها و کاهش فعالیتهای خانه داری به دلیل وجود وسایل پیشرفته و صنعتی و درنتیجه آزاد شدن وقت زنان در خانه و افزایش هزینه های زندگی در شهرهای بزرگ، موجب شده تا زنان به اشتغال خارج از خانه روی آورند. اشتغال زنان می تواند مصلحت های مهمی چون تامین نیازهای ضروری خانواده و اجتماع را در پی داشته باشد، چنانکه می تواند مخاطراتی را در پی آورد که نباید به سادگی از کنار آنها گذشت.
افزایش تمایل زنان به حضور در عرصه های اشتغال رسمی موجب تغییر الگوی مشارکت اجتماعی زنان از الگوی خانواده محور و متناسب با ویژگیهای جنسیتی به الگوهای رقابت طلبانه و مادی شده است.از این رو نظام اجتماعی با مدیریت صحیح می تواند ظرفیت فعال زنان را به منظور افزایش حس همگرایی عمومی و استحکام و پویایی خانه و اجتماع به کار گیرد و از این پتانسیل عظیم، بهره وری در خور آن داشته باشد. در عین حال اشتغال زنان مانند هر پدیده ی اجتماعی دیگر پیامدها و تاثیرات اجتماعی، اخلاقی، روانی خاص خود را دارد که توجه به این تاثیرات یکی از مهمترین مؤلفه های مدیریت این پدیده است و نیز سیاستگذاری و برنامه ریزی برای رهایی از مخاطراتی که برای خانواده و اجتماع در پی دارد، یک مسئولیت اجتماعی به شمار می آید.از این رو، در این پژوهش ابتدا مفهوم اشتغال زنان و تاریخچه آن و نیز زمینه ها و علل اشتیاق بانوان به حضور گسترده در این عرصه بررسی می گردد، سپس ضمن اشاره به آثات مثبت این پدیده، برخی چالشهای
