بخشی از مقاله
چکیده
شناسایی وضعیت اقلیمی و امنیتی یک محل و تحلیل نیازهای اقلیمی، امنیتی از نظر آسایش انسان برای گردشگری یکی از نیازهای اساسی برای توسعه و رونق گردشگری می باشد. شناخت پتانسیلهای طبیعی، به عنوان بستر فعالیت های انسانی پایه و اساس غالب برنامهریزی های محیطی و آمایش سرزمین را تشکیل میدهد. امنیت مفهومی چندوجهی و همزاد با مفاهیمی مانند قدرت، تهدید و آسیب است.
در بررسیهای اقلیمی در شاخص بیکر ماههای دسامبر، ژانویه و فوریه دارای شرایط خنک و ماههای مارس، آپریل، اکتبر و نوامبر دارای شرایط محیطی ملایم مطبوع بودهاند. ماههای می، ژوئن، آگوست و سپتامبر دارای شرایط گرم قابل تحمل بوده و ماه ژولای گرم و داغ، دارای فشار بیوکلیمایی میباشد و برای گردشگری مناسب نیست. گردشگری و امنیت دارای روابط مستقیم با یکدیگر هستند؛ یعنی با افزایش یکی نه تنها دیگری هم افزایش مییابد، بلکه بر روی شاخصهای توسعهای دیگر هم اثرگذار میباشد.
واژههای کلیدی: گردشگری، چالش اقلیمی، چالش امنیتی، شاخص بیکر، شهرستان سراوان
مقدمه
واژه گردشگری نخستین بار در سال 1811 در مجله انگلیسی به نام اسپورتینگ ماگازین آمد. در آن زمان این لغت به معنای مسافرت به منظور تماشای آثار تاریخی و بازدید از مناظر طبیعی برای کسب لذت به کار می رفت گردشگری را سفری کوتاه معرفی می کنند که در آن گردشگر برای سیر و سیاحت به منطقه ای خارج از محل سکونت و کار خود می رود گردشگری از مهمترین فعالیت های انسان معاصر است که همراه با بوجود آوردن تغییراتی شگرف در سیمای زمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و روش زندگی انسان ها را دگرگون می سازد.
اینک روشن شده است که باید توسعه و اداره ی گردشگری به شیوه ای منسجم، کنترل شده و پایدار و بر مبنای برنامه ریزی موثر صورت گیرد تا از این رهگذر، بدون ایجاد مشکلات جدی اجتماعی و زیست محیطی برای ناحیه ی مورد نظر، منافع چشمگیر اقتصادی را در پی داشته باشد و منابع گردشگری برای استفاده در آینده نیز حفظ شود. توجه انسان به مطالعات راحتی گرمایی بخصوص در سده اخیر به ارایه انواع روش ها و تکنیک های مطالعه وضعیت زیست اقلیم انسانی در محیط مسکون و غیر مسکون منجر گردیده است.
زیرا تحلیل شرایط اقلیمی هر مکان، نقطه شروع فرموله کردن ساختمان سازی و مفاهیم طراحی شهری با هدف ایجاد حداکثر شرایط راحتی و به حداقل رساندن استفاده از انرژی برای سرمایش و گرمایش است. برخورداری از یک شرایط زیستی راحت و بدون تنش در محیط زندگی و فعالیت، آرزوی هر انسانی است. راحتی و سلامتی انسان بیش از هر عاملی، تحت تاثیر وضعیت هوا و شرایط اقلیمی است. از بین تمامی عناصر اقلیمی، چهار عنصر درجه حرارت، رطوبت، تابش و باد، بیشترین تاثیر را بر بدن انسان دارند.
گردش خون، تنفس و عملکرد سیستم های عصبی تا حد زیادی تحت تاثیر این عوامل محیطی است امروزه مطالعات بیوکلیمایی انسانی پایه و اساس بسیاری از برنامه ریزی های عمران ناحیه ای، به ویژه در زمینه مسائل شهری و سکونتگاهی، معماری و جهانگردی است و نتایج حاصل از این گونه مطالعات در اسکان بشر در مناطق جدید و نیز توسعه سکونتگاه های موجود بهره برداری می شود.
امروزه مطالعات بیوکلیمای انسانی، پایه و اساس بسیاری از برنامه ریزی های گردشگری، قرار گرفته است. باید خاطر نشان کرد که وجود امنیت محوری کلیدی در توسعه ی یک منطقه است: توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و گردشگری نیاز مند وجود امنیت است تا به تواند در آن فضا به رشد و بالندگی خود برسد. توسعه ی گردشگری نیازمند در پیش گرفتن رویکردهایی چندگانه گرا از سوی مدیریت کلان کشوری و استانی است.
در فرآیند گردشگری هنگامی که جامعه ای تبدیل به مقصد جهانگردی می شود، کیفیت زندگی، سیستم های ارزشی، روابط خانوادگی، نگرشها، آداب، سنن، الگوهای رفتاری و بسیاری از مولفه های دیگر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن تحت تاثیر قرار می گیرد. از جمله این تاثیرات می توان به افزایش جمعیت، شلوغی، استفاده بیشتر از زیربنای اقتصادی، بهبود وضعیت اشتغال، تاثیر بر میزان درآمدها و یا فقر در جامعه اشاره کرد.
به همین دلیل مهمترین نکته ای که در گردشگری یک منطقه ایجاد می شود افزایش امنیت می باشد. این بررسی با شاخص های زیست محیطی تجربی معتبر، سعی دارد که بیوکلیمای شهر سراوان که مراحل رشد و توسعه خود را با سرعت طی می کند را از نظر کیفیت حرارتی و آثار فیزیولوژیکی آن مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و الگوی مناسبی به منظور تعیین درجه آسایش یا عدم درجه آسایش گردشگری در منطقه مورد مطالعه، در طول ماههای مختلف سال حاصل شود.
پیشینه تحقیق امنیت گردشگری
ریچی در پژوهشی تحت عنوان » هرج و مرج، بحران ها و بلایا: رویکرد استراتژیک به مدیریت بحران در صنعت گردشگری« رویکرد استراتژک و جامع مدیریت بحران را در زمینه ی صنعت گردشگری بررسی می کند و خاطر نشان می کند که اگرچه بحران ها و فجایع نمی توانند متوقف شوند، ولی اثرتشان می تواند توسط مدیران بخش دولتی و خصوصی محدود شود. سواسمارز در مقاله ای تحت عنوان » مدیریت بحران، گردشگری و پایداری: نقش شاخص ها« معتقد است که آسیب به گردشگری ناشی از هرگونه بحران، ممکن است نه تنها برای اقتصاد ملی بلکه معیشت بسیاری از افراد مقصد، مورد تهدید قرار دهد.
بر همین مبنا نقش شاخص های بحران در توسعه ی گردشگری پایدار را مورد بررسی قرار داده که به این نتیجه رسیده است که نظارت بر شاخص های بحران در توسعه ی گردشگری پایدار را مورد بررسی قرار داده که به این نتیجه رسیده است که نظارت بر شاخص های بحران می تواند شانس حفاظت از گردشگری را در هر فضا به نفع همه ی ذی نفعان افزایش دهد که در این نتیجه گیری مصاحبهاز مردم مالزی و نمایندگان بخش های خصوصی دخیل در این امر، بسیار موثر بوده است. بابایی و همکار در مقاله ای تحت عنوان نقش طوایف شیعه بلوچ در امنیت ایرانشهر بیان کرده است که علی رغم تلاش تمامی دستگاههای ذیربط نمی توان ادعا کرد که ضریب امنیتی استان در حد مطلوب است.
این مسئله دلایل مختلف می تواند داشته باشد که یکی از آنها عدم استفاده صحیح و مشارکت نیروهای بومی طرفدار نظام و طوایف شیعه بلوچ به ویژه در نقاطی که شیعیان استقرار دارند در طرح های امنیتی، اقتصادی و فرهنگی می باشد. حاکم بودن سیستم طایفه ای و داشتن آداب و رسوم خاص و سازمان اجتماعی موجود در استان و به ویژه ایرانشهر و بررسی سوابق ناامنی استان نشان میدهد استفاده از این راهکار میتواند در بهبود نسبی امنیت منطقه موثر واقع شود.
اقلیم گردشگری
در خارج کشور محققان زیادی همچون مورگان مطالعاتی را در زمینه اقلیم گردشگری صورت داده اند. سابقه بررسی تاثیر عناصر محیطی بر کارکردهای انسانی به گذشته های بسیار دور برمیگردد، بطوریکه بسیاری از دانشمندان در گذشته بر اثر قطعی آب و هوا در فعالیتهای انسانی تاکید داشتند؛ که از آن جمله اند ارسطو، منتسکیو، هانتینگتون و غیره. امروزه نیز نفوذ آب و هوا بر فعالیت های انسان مشهود است. اگر به دور از اندیشه های جبر گرایی هم به موضوع نگریسته شود، باز هم می بینیم که انسان نتیجه فعالیت های برای : خود را سازگار با محیط و آب و هوا تنظیم و کنترل میکند.
در پژوهشی اصول گردشگری پایدار را این چنین مطرح ساخته است: استفاده پایدار از منابع؛ کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از اتلاف آن؛ حفظ تنوع؛ صنعت گردشگری و برنامه ریزی؛ حمایت از نظام اقتصاد محلی؛ مشارکت اجتماعات محلی؛ مشاوره با افراد ذی نفع و عامه ی مردم؛ آموزش خدمه؛ بازاریابی صنعت گردشگری و انجام تحقیقات مستمر پیرامون توسعه گردشگری است. بلن، تاثیر هوا، آب و هوا شناسی را در ارتباط با چشم انداز جغرافیا و توریسم بررسی و به این نتیجه رسیده است که تغییرات هوا و آب و هواشناسی در جذب و نگهداری توریسم نقش اساسی دارد.
اقدام به محاسبه و ارزیابی شاخص دمای موثر برای سطح کشور کردند. با بهره گیری از آمارهای ایستگاههای سینوپتیک استان کردستان شرایط آسایش انسانی براساس مدلها وترجونگ، فشار عصبی، دمای موثر، بیکر و مدل تعادل دمایی - مورد تجزیه و ، شاخصهای زیست اقلیمی تحلیل قرار گرفته است. به پهنه بندی شمال غرب کشور با شاخص دمای موثر پرداختند.
منطقه مورد مطالعه
استان سیستان و بلوچستان با وسعتی حدود 185500 کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر 2467328 نفر و همچنین دومین استان پهناور کشور بعد از استان کرمان می باشد. اکثریت مردم سراوان را مردم بلوچ سنی مذهب بابیش از 99 درصد ازجمعیت شامل می شوند. جمعیت این شهرستان 175728 نفر در سال 1390 بوده است. و ارتفاع این شهرستان از سطح دریا 1165 متر می باشد.3 در 30 درجه و 18 دقیقه تا 31 درجه و 20 دقیقه عرض شمالی و 61 درجه و 10 دقیقه تا 61 درجه و 50 دقیقه طول شرقی، نسبت به نیمروز گرینویچ قرار دارد. از شمال به استان خراسان جنوبی، از جنوب تا نزدیک دشتک، از شرق به کشور افغانستان و از غرب به کویر کرمان محدود است.
