بخشی از مقاله
چکیده
در دهه اخیر پیشرفت قابل توجهی در صنعت ساخت و ساز پایدار صورت گرفته است و همچنین توجه بالایی به انرژي کارآمد بودن ساختمان هاي جدید الاحداث معطوف گشته ، اما در درجه اول الویت با ساخت و ساز ساختمان ها بوده و کمتر به حرکت حفظ و ارتقا ساختمان هاي قدیمی به صورت سبز و پایدار اهمیت داده شده است . در این مقاله ، با توجه به حائز اهمیت بودن ساختمان هاي قدیمی ، از لحاظ حفظ منابع و کاهش مصرف مصالح موجود و تخریب ساختمان و افزایش نخاله هاي ساختمانی و در نتیجه آن کاهش هدر رفت انرژي که صرف ساخت این خانه ها گشته و از همه مهم تر حفظ هویت معماري و شهري یک منطقه از لحاظ تاریخی ، اجتماعی و فرهنگی با حفظ این خانه ها ، سعی بر آن بوده که با ارائه راهکارهایی به ارتقا ساختمان هاي قدیمی به صورت سبز و انرژي کارآمد بپردازیم و در نتیجه با مقایسه میزان صرفه جویی در مصرف انرژي قبل و بعد از اجرا این راهکارها بر اهمیت این موضوع تاکید کرده و به حفظ منابع تولیدي انرژي تجدیدناپذیر در کشور کمک نماییم. روش تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی و تحلیل محتوایی بوده است.
.1 مقدمه
در یک دهه گذشته پیشرفت در ساخت و ساز پایدار و کارایی ساختمان هاي بسیار مورد توجه قرار گرفته است ، اما در درجه اول ساخت و ساز متمرکز بر ساخت ساختمان هاي جدید بوده و کمتر در این حرکت پایدار و سبز ، حفاظت و سازگاري ساختمان هاي قدیمی در دستور کار قرار گرفته. هر چند این موضوع در حال تغییر است و امروزه می توان عملکرد انرژي ساختمان هاي قدیمی را با تکنولوژي جدید ارتقا داد و میزان مصرف انرژِي در آنها را ضمن حفظ مشخصه ها و هویت خانه به حداقل رسانید و نیازي نیست تا هیچ یک از مشخصه هاي قدیمی آن همچون درب ها و پنجره ها و ... قربانی انرژي کارآمد شدن خانه گردند بلکه با تعمیر و نگهداري به بازده بالاتري تبدیل می شوند -Report on Historic Preservation and Sustainability - ٢٠١١ - و از آنجایی که مصرف انرژي در ساختمانهاي کشور به عنوان یک بخش غیر مولد بیشترین سهم را در بین کلیه بخشها به خود اختصاص داده است.
با توجه به تراز نامه انرژي کشور، سالانه بیش از 40 درصد مصرف انرژي مستقیماً صرف تأمین نیازهاي این بخش میگردد و ایران در بین 211 کشور جهان ، بیست و یکمین کشور پرمصرف در بخش انرژي الکتریکی است و در مقایسه با بخشهاي صنعت، حمل و نقل و کشاورزي، بخش خانگی و تجاري بالاترین سهم مصرف انرژي را در کشور به خود اختصاص داده است و اکثر مطالعات انجام گرفته نیز نشان میدهند که بیش از نیمی از این میزان مصرف بدلایل مختلفی تلف میگردد، در واقع با رسیدگی به وضعیت ساختمانها و با اجراي راهکارهاي بهینهسازي مصرف انرژي، ارتقاي کارآیی و اصلاح الگوي بهرهبرداري میتوان با کمتر از نصف این میزان انرژِي مصرفی، آسایش مورد نظر در ساختمانها را فراهم نمود و مابقی آن را ذخیره و صرف امور جاري مهمتر در کشور نمود .
.2 ضرورت انجام مساله
در درجه اول ، بسیاري از ساختمان هاي قدیمی از لحاظ تکنیک ساخت و اجرا متفاوت از سیستم حال حاضر ساخت و ساز هستند و قبل از اختراع نور پردازي الکترونیکی و انرژي گرمایشی و سرمایشی ، با سیستم غیر فعال طراحی شده بودند و حفظ شیوه هاي قدیمی ساخت و نگهداري از آن ها براي ما موضوع حائز اهمیتی است ، همچنین این ساختمان ها معمولا با مصالح ماندگار نظیر بتن ، چوب ، شیشه و فولاد ساخته شده اند و این در حالیست که می توان با نگهداري درست از این مواد طول عمر مفید آنها را نیز افزایش داد که این دو عامل مذکور نقش مهمی را در کاهش مصرف انرژي ایفا می کنند.
بعلاوه اینکه حفاظت و استفاده مجدد از ساختمان هاي تاریخی و قدیمی باعث کاهش استفاده از منابع و مصرف مصالح می شود و مقدار کمتري نخاله ساختمانی را در محل هاي بازیافت زباله قرار می دهد و انرژي کمتري صرف تخریب ساختمان ها و ساخت ساختمان هاي جدید می شود . همچنین ساختمان هاي قدیمی انرژي هاي نهفته اي در درون خود دارند که با تخریب آنها از بین می رود ! - انرژي نهفته ي ساختمان ها همان انرژي مورد استفاده در پروسه ساخت و ساز از استخراج مواد خام مثل بریدن درختان تا نصب و راه اندازي نهایی مواد مانند فریم بندي و ... می باشد . - واز همه مهم تر آنکه حفظ بناهاي قدیمی باعث حفظ هویت شهري و معماري یک منظقه می گردند . بنابراین با توجه به تمامی موارد مذکور حفظ و ارتقا این ساختمان ها از درجه اهمیت بالایی برخوردار است و باعث کاهش چشم گیر سرانه مصرف انرژي در بخش ساختمان خواهد شد.
.3 نکات مثبت این روش
1. پرورش رویه استفاده مجدد و تعمیر و نوسازي به جاي مصرف کردن و تولید زباله
2. این روش بسیار کارآمد است و وابستگی ما به سوخت هاي فسیلی و منابع انرژي غیر قابل تجدید را کاهش می دهد
3. کاهش ساخت و ساز و تخریب ساختمان ها و تولید نخاله هاي ساختمانی
4. ترویج استفاده از ساختمان هاي بازیافت شده
5. تشویق خرید و استفاده از محصولات و منابع و نیروي کار محلی
6. ترویج پایداري اجتماعی و فرهنگی از طریق نظارت بر منابع تاریخی
7. استفاده کارآمد از آب موجود در محل با تقویت زیرساخت ها
8. بهبود خلاقیت از طریق ایجاد محیط هاي سالم
عوامل تعیین کننده مصرف انرژي در ساختمان
مجموعهاي از عوامل و فاکتورهاي تعیین کننده میزان مصرف انرِژي در ساختمان به شرح زیر دستهبندي میگردد:
1. شرایط آب و هوایی و اقلیمی محل احداث ساختمان
2. مواد و مصالح بکار رفته در پوسته و جدارههاي خارجی ساختمان
3. نوع معماري و سازه ساختمان
4. تأسیسات مرکزي ساختمان - گرمایش ، سرمایش، تهویه مطبوع و روشنایی -
.5 لوازم و تجهیزات مصرف کننده - لوازم برقی و تجهیزات اداري -
بیشترین مصرف انرژي در ساختمان
در هر دو ساختمان اداري1 و مسکونی2 عموما بیشترین مصرف انرژي از طریق روشنایی و سیستم گرمایش و سرمایش و تهویه است . بهترین راه حل این است که ببینیم بزرگترین تغییرات در کجاي ساختمان رخ می دهند و این مستلزم آن است که ببینیم در کجاي ساختمان اتلاف انرژي داریم و سپس سیستم هاي ساختمانی مان را تست و بررسی کنیم و در کل آنکه یک تجزیه و تحلیل درست از سیستم هاي موجود براي درك بهتر مسیر پروژه حائز اهمیت است .
