مقاله چگونه انگیزه دانش آموزان برای یادگیری شیمی را افزایش دهیم

بخشی از مقاله

چکیده:

شیمی یک رشته بنیادی است که زندگی را در سطح مولکولی بررسی میکند و بهخاطر وجود مفاهیم انتزاعی در آن یکی از درسهای بسیار سخت و خشک که فهمیدن و درک آن برای دانش آموزان دشوار است می باشد. به همین دلیل اکثر دانش آموزان علاقه و انگیزه ای به آن ندارند. انگیزه نیرومحرکه ای است که دانش آموزان را به سوی یادگیری سوق میدهد و میزان یادگیری دانشآموزان را به حداکثر می رساند و فقدان انگیزه مانعی بزرگ برای یادگیری به شمار می آید. مطالعات نشان می دهند پنج عامل کلیدی که روی انگیزه دانش آموزان تاثیر گذار هستند عبار ت اند از: دانش آموز، معلم، محتوا، روش و محیط زیست. بهمنظور افزایش انگیزه دانش آموزان برای یادگیری شیمی میتوان برنامهای طراحی کرد که سه راهکار زیر در آن ادغام شوند: -1 رویکرد مبتنی بر محتوا -2 یادگیری مبتنی بر پروژه - -3 - 211PBL استفاده از مسابقات علمی در آموزش علوم

واژگان کلیدی: شیمی- انگیزه- دانشآموزان- معلم- یادگیری

-1 مقدمه یکی از مهم ترین وظیفه آموزشی یک معلم ایجاد انگیزه برای یادگیری است. انگیزه حالت درونی فرد است که موجب تداوم رفتار تا رسیدن به هدف می شود. بین انگیزه و پیشرفت تحصیلی ارتباط مستقیم و مثبتی وجود دارد، به دلیل اینکه انگیزه وسیله ای برای پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته می شود. گاهی از آن به عنوان هدف نیز نام برده میشود، زیرا با افزایش آن پیشرفت تحصیلی نیز پدید می آید. انگیزه عامل تعیین کننده ای در یادگیری می باشد. بدون کمک و راهنمایی های معلم دانشآموزانی که تمایلی به یادگیری ندارند یاد نخواهند گرفت. ولی انگیزه دانشآموزان میتواند تغییر کند بهطوری که حتی دانشآموزانی که علاقهای به یادگیری ندارند به محض قرار گرفتن در محیط محرکی که توجه شان را جلب می کند می توانند نظرشان را عوض کنند. دانش آموزان باانگیزه از یادگیری علوم لذت می برند، به توانایی خودشان برای یادگیری اعتقاد دارند و برای یادگیری خودشان احساس مسئولیت می کنند و دارای رفتارهایی مانند حضور و مشارکت فعال در کلاس درس، پرسش و پاسخ، مطالعه، به دنبال مشاوره و راهنمایی و مشارکت در گروههای مطالعه هستند.

-2 نتایج و بحث -1-2 ظبقهبندی انگیزهی تحصیلی از نظر اهداف

-1-1-2 انگیزهی تحصیلی بیرونی بعضی از دانش آموزان برای رسیدن به پاداش های بیرونی مثل نمرات خوب برانگیخته می شوند. استفاده نابجا و تاکید براین شیوه ممکن است پیامدهای منفی زیادی داشته باشد.

-1-1-1-2 عوامل انگیزه تحصیلی بیرونی:

·    کسب موقعیت شغلی خوب

·    نمره خوب

·    تأیید بزرگسالان

·    تحسین

·    ترس از تنبیه

·    احترام و توجه

·    احترام اجتماعی و خانوادگی

-2-1-2 انگیزهی تحصیلی درونی ارضای نیازهای درونی و اطلاعات و باورهای آموخته شده ی دانش آموز درباره ی خود نقش اساسی در یادگیری و انگیزهی تحصیلی او دارد.

-1-2-1-2 عوامل انگیزهی تحصیلی درونی

·    ارزشمندی فردی - شایستگی تحصیلی -

·    کنجکاوی و علاقه

·    ترجیح فعالیتهای چالش انگیز

·    خود پندارهی مثبت

انگیزه درونی بیشتر از انگیزه بیرونی موجب رفتار خود جوش می شود. هدف عمده فعالیت های پرورشی معلم این است که دانشآموز به تدریج از انگیزههای بیرونی به سمت انگیزههای درونی هدایت شود.
-2-2 اثرات بیانگیزگی تحصیلی

-1-2-2 اثرات جسمانی بیانگیزگی تحصیلی اگر بی انگیزگی تحصیلی به صورت طولانی ادامه یابد، به خاطر عدم علاقه ی تحصیلی از یک طرف و فشار اطرافیان از طرف دیگر، باعث استرس و اضطراب فراوان و واکنش های جسمی شده و اندام ها و دستگاههای ضعیف بدن دچار روانتنی میشوند. مثل زخم معده، فشار خون بالا، ضعیف شدن سیستم ایمنی، دردهای مختلف بهویژه کمر درد و ...

-2-2-2 اثرات روانی بیانگیزگی تحصیلی احساس پوچی و بی هدفی، برخی اختلالات روانی مثل افسردگی، اضطراب و ...

-3-2-2 عوارض اجتماعی بیانگیزگی تحصیلی

فرار از مدرسه، اعتیاد، نابهنجاری رفتاری مانند: رفتارهای ضد اجتماعی همچون درگیری با معلم یا دانش آموزان دیگر، تخریب اموال مدرسه، حمل وسایل ممنوعه در مدرسه و ...

-3-2 عوامل تأثیرگذار بر روی انگیزهی دانشآموزان پنج عامل کلیدی که روی انگیزه دانشآموزان تاثیر گذار هستند عبارتاند از: دانش آموز، معلم، محتوا، روش و محیط زیست. برای مثال: اگر دانش آموز قبل از کلاس با کسی مشاجره کند یا گرسنه و تشنه باشد تمرکز او بر روی یادگیری سخت و دشوار می شود. معلم نیز باید به خوبی آموزش دیده باشد، بر روند آموزشی نظارت و تمرکز داشته باشد، خودش را وقف آموزش کند و در برابر دانش آموزان خود احساس مسئولیت کند. محتوا باید درست، مهیج، دارای زمان کافی برای تدریس آن و مرتبط با نیازهای کنونی و آینده دانش آموزان باشد. روش تدریس باید خلاق، ترغیب کننده، امید بخش، جالب و سودمند باشد. اگر محیط زیست از لحاظ جسمی، ذهنی یا احساسی ناامن باشد، تمرکز کردن بر روی یادگیری در چنین محیطی سخت و دشوار میشود.

-4-2 راهکارهای افزایش انگیزهی تحصیلی به منظور افزایش انگیزه دانش آموزان برای یادگیری شیمی می توان برنامه ای طراحی کرد که سه راهکار زیر در آن ادغام شوند:

-1رویکرد مبتنی بر محتوا

-2 یادگیری مبتنی بر پروژه

-3 استفاده از مسابقات علمی در آموزش علوم

-1-4-2 رویکرد مبتنی برمحتوا یک روش معمول در آموزش شیمی رویکرد مبتنی بر محتوا است. در این روش محتوای تهیه شده اهمیت علم و ارتباط آن با زندگی کنونی و آینده دانش آموزان و استفاده از علم برای بهبود زندگی آن ها را نشان می دهد. یکی از معایب این روش این است که در آن محتوا توسط معلمان و برنامه نویسان درسی انتخاب شده نه توسط دانشآموز. مطالعات نشان میدهد که شیوههای تدریس و یادگیری تحت سلطه معلم هستند و اجازه نمی دهند دانش آموزان ایده های خودشان را توسعه دهند. به عبارت دیگر دانش آموزان به اندازه کافی در فرایند یادگیری خودشان و در انتخاب موضوع مورد علاقه خودشان استقلال ندارند.