بخشی از مقاله
چکیده
لکنت زبان از شایع ترین اختلالات تکلمی است و جنبههای آن را میتوان به صورت عینی مشاهده نمود و در تعیین سبک زندگی فرد عامل بسیار تاثیرگذاری است. لکنت زبان در میان پسران بیشتر از دختران است و در بررسیها و تحقیقات مختلف، نسبتی در حدود 70 درصد برای پسران و 30 درصد برای دختران ذکر گردیدهاست. در کلاس ما اختلال در گفتارو یا به اصطلاح لکنت زبان دو دانشآموز، توجه من را جلب کرد. هر دوی این دانشآموزان ده ساله و از نظر فیزیکی و نحوهی رفتار عادی و مانند سایرین هستند. در صحبتهای عادی ارشیا تقریبا هیچ مشکلی در گفت و گو ندارد و ابوالفضل دارای اندکی لکنت است. اما متوجه شدم هنگام پرسش درس توسط معلم و روخوانی دروس میزان لکنت افزایش مییابدو به خصوص ابوالفضل فشار زیادی متحمل میشود.
از آن جایی که نشانههای اختلالات تکلمی به صورت عینی قابل مشاهده است، با سایر اختلالات بعضا پیچیدهتر ولی دارای عوارض پنهان متفاوت است و باید نگاه ویژهای به آن نمود. هدف اصلی این پژوهش بهبود و برطرف کردن مشکل لکنت زبان ابوالفضل و ارشیا دو دانشآموز دارای لکنت زبان میباشد. این مطالعه، پژوهشی از نوع بررسی موردی و با تکیه بر روایت پژوهی است. اطلاعات موردنیاز آن از طریق اسنادو مدارک کتابخانهای و گزارشهای تحقیقی، جستجو در شبکهی جهانی اینترنت، مشاهدات پژوهشگر و مصاحبههای انجام شده گردآوری شده است. مهمترین یافتهها حاکی از این است که دو عامل مهم و تاثیرگذار در لکنت زبان میزان تشنج عصبی و میزان کمبود اعتمادبنفس میباشد.
واژگان کلیدی: لکنت زبان، دانشآموز، اختلال، مدرسه
مقدمه
از نظر علمی به اختلال در روانی گفتار و الگوی زمانی طبیعی آن که سخن گفتن را دشوار میسازد لکنت زبان گفته میشودلکنت. زبان عمدتاً و بطور کلی جز در موارد استثنایی در دوران خردسالی آغاز شده و یک پدیده خاص دوران کودکی استمعموﻻً. از سنین 2 تا 4 سالگی شروع میشود. لکنت زبان از مهمترین و متداولترین اختلالات تکلمی است. در سنین 6 تا 7 سالگی نیز که مصادف با زمان آغاز مدرسهاست به لحاظ ویژگیهای عاطفی و سازگاری اجتماعی خاص این دوره موقعیت مناسبی است برای بروز لکنت زبان در میان کودکانی که بیشتر مستعد چنین اختلالی هستند. گاهی از موارد در دوران بلوغ نیز افرادی که قبلا به نحوی لکنت زبان داشتهاند دچار لکنت زبان میشوند.
در واقع سن، شرایط و ویژگیهای بلوغ نیز احتمالاً در تغییر شکل یا تشدید لکنت مؤثر است. لکنت زبان در میان پسران بیشتر از دختران است و در بررسیها و تحقیقات مختلف نسبتی در حدود 70 درصد برای پسران و 30 درصد برای دختران ذکر گردیدهاست. بسیار دیدهایم که بعضیها به هنگام صحبت، لکنت زبان دارند؛ یعنی زبانشان بر سر برخی از حروف گیر میکند. با چنین افرادی باید با ملایمت رفتار کرد؛ ولی متأسفانه عدهای هستند که کند زبانی را دستاویز شوخی و ریشخند میپندارند. کندی زبان در جایی پیش میآید که دستگاههای تکلم انسان دچار پارهای از تشنجهاست؛ از این رو ادای کلمات ناگهان به مانع برخورد میکند و پیوسته مکثی در میان صحبت روی میدهد.
به هنگام چنین رویدادی معمولاً انسان حرفی را که روی آن مکث ایجاد شدهاست، چند بار تکرار میکند.همانطور که هیچ دو کودکیکاملاً شبیه به هم نمیباشند، لکنت نیز در همه کودکان به یک شکل نمیباشد . در گروهی از کودکان لکنت همراه با اضطراب، فشارهای عصبی، تیکهای جسمانی، تغییر حالات چهره و حتی گریه کودک است و در گروهی دیگر، لکنت موجب ناتوانائیهای شدید ارتباطی میشود .لکنت در بین کودکان خردسال، ناپایدار و گذراست و میتواند از یک روز به روز دیگر و از یک موقعیت تا موقعیت دیگر تغییر کند - اسکندری و همکاران ، . - 1381
آنچه که در این خصوص حائز اهمیت میباشد آن است که، اگر کودک تازه شروع به لکنت کرده است و پس از مدتی بهبود نیافته است، ممکن است ناروانی در گفتار او موجب تنش، اضطراب و ناکامی او در مراحل مختلف زندگیش شود که بهتر است در همان اوان کودکی بهدنبال کمک متخصصین بود.از اینرو، ضرورت ایجاب می کند به کاهش علائم لکنت زبان پرداخته و عوامل مؤثر بر آن را شناسایی نمود .از سویی دیگر، با توجه به اینکه در اغلب موارد، لکنتها و ناروانیهای گفتار که ثابت و پایدار میشوند، ممکن است با افزایش سن بهبود نیابند و مسائل و مشکلات فراوانی برای کودک بهوجود آورند .میزان شیوع لکنت زبان در بین کودکانتقریباً 5 درصد است ومعمولاً تا سنین جوانی، 50-80 درصد این افراد با رسیدگی و درمان به موقع بهبود پیدا میکنند همچنین لکنت زبان در بین پسرها 4-5 برابر دخترهاست و سیر بیماری نیز در بین پسرها طولانیتر است - محمدزاده، . - 1384
بیان مساله
گفتار فرآیند ساده ای نیست .گفتار نیازمند حرکات هماهنگ، سریع و ظریف اندام های گویایی نظیر زبان، لبها، فک، حنجره و تارهای صوتی و دندان دارد. علاوه بر این، زمانبندی دقیق عضلات برای تنفس وتولید صوت جهت گفتار ضروری است .عوامل زیادی می توانند این فرآیند را مختل نمایند.لکنت زبان از شایع ترین اختلالات تکلمی است و جنبههای آن را میتوان به صورت عینی مشاهده نمود. در کلاس ما اختلال در گفتار و یا به اصطلاح لکنت زبان دو دانشآموز، توجه من را جلب کرد. هر دوی این دانشآموزان ده ساله و از نظر فیزیکی و نحوهی رفتار عادی و مانند سایرین هستند. در صحبتهای عادی ارشیا تقریبا هیچ مشکلی در گفت و گو ندارد و ابوالفضل دارای اندکی لکنت است. اما متوجه شدم هنگام پرسش درس توسط معلم و روخوانی دروس میزان لکنت افزایش مییابد و به خصوص ابوالفضل فشار زیادی متحمل میشود. البته معلم به هردوی آنها فرصت کافی برای بیان نظراتشان میدهد و خوش بختانه رفتار سایر دانشآموزان با آنها نیز عادی و بدون هرگونه مسخره کردن یا رفتارهای ناشایست دیگر است.
ضرورت و اهمیت مساله:
از آن جایی که نشانههای اختلالات تکلمی به صورت عینی قابل مشاهده است، با سایر اختلالات بعضا پیچیدهتر ولی دارای عوارض پنهان متفاوت است و باید نگاه ویژهای به آن نمود. این اختلال در میزان عزت نفس فرد بسیار تاثیرگذار است و از آن جا که این دانش آموزان در پایهی ابتدایی مشغول به تحصیل هستند، کاهش عزت نفس در آنان علاوه بر افت تحصیلی ممکن است باعث ضغف در درک تواناییها شده و مشکلات زیادی را در زندگی روزمره دانش آموز به وجود آورد. ضمن این نکته نیز خالی از لطف نیست که با این که در این کلاس اثری از بی احترامی یا مسخره نمودن توسط سایر دانشآموزان مشاهده نمیشود اما هیچ اعتباری به پایا بودن این شرایط به خصوص در سالها و محیطهای آینده وجود ندارد. از این رو بر آن شدم تا به بررسی و واکاوی این موضوع بپردازم.
اهداف پژوهش
هدف کلی: بهبود مشکل لکنت زبان ابوالفضل و ارشیا دو دانشآموز دارای لکنت زبان و تعمیم آن به افراد دارای شرایط مشابه
اهداف جزیی:
1. افزایش اعتماد به نفس این دو دانشآموز
2.کاهش سرعت صحبت کردن دانش آموزان و افزایش تمرکز آن دو جهت این امر.
3.بررسی میزان اختلال گفتاری در هر کدام از دانشآموزان مورد مطالعه.
4.تهیهی رهنمودهایی براساس نتایج مطالعه برای بهبود وضعیت لکنت زبان ابوالفضل و ارشیا و تعمیم آن به افراد دارای شرایط مشابه
روش پژوهش
