بخشی از مقاله
چکیده:
راز دستیابی به اهداف سازمان در شرایط پبچیده و دشوار محیطی، تصمیمگیریهای صحیح و عقلاییاست. دراینراستا، سیستمهای اطلاعات به عنوان یکی از منابع تامینکننده اطلاعات جهت تصمیمگیری دارای اهمیت ویژهای میباشند. تکنولوژی جایگزینهای اطلاعاتی جدیدی ایجاد کردهاست که میتواند روشهای تصمیمگیری کاربران سیستمهای اطلاعاتی را تحتتاثیر قرار دهد. این مقاله از یک چارچوب پژوهشی برای بررسی چگونگی تاثیر ویژگیهای سیستم اطلاعاتی بر فرایند تصمیمگیری، استفاده میکند. این چارچوب با ادغام چارچوبهایی از سیستمهای اطلاعات حسابداری - AIS - و پردازش - فرآیند - اطلاعات انسانی - HIP - شکل گرفتهاست. سیستمهای اطلاعات حسابداری دیتا - ورودی - برای تصمیمگیری فراهم میکنند. سیستمها هماکنون میتوانند انعطافپذیر باشند و به سرعت به هزاران درخواست اطلاعات پاسخدهند.
در این مقاله ابتدا، سیستم اطلاعاتی و فرآیند تصمیمگیری تعریف میشود، سپس خلاصهای از سیر تحول سیستمهای اطلاعاتی بیانمیشود، بعد یک چارچوب پژوهشی ارائه میشود که مشخصمیکند چگونه سیستمهای اطلاعاتی با دیگر متغیرهای فرایند JDM - قضاوت و تصمیمگیری - در تعامل هستند. درنهایت، تعدادی از تحقیقات مرتبط با ویژگیهای سیستم اطلاعات و تصمیمگیری، ارائه و نتیجهگیری میشود. تحقیقات انجام شده، نشان میدهد برخی از ویژگیهای سیستمهای اطلاعاتی، مانند ارائه اطلاعات درقالب جدول درمقابل ارائه بهصورت فرمتهای گرافیکی، دردسترس بودن یا نبودن سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری ویا توانایی سیستم در ارائه بازخورد، میتواند تاثیرات قابلتوجهی در فرآیند تصمیمگیری داشتهباشند.
واژگان کلیدی: سیستم اطلاعاتی، فرآیند اطلاعات انسانی، فرآیند تصمیمگیری، سیستم پشتیبانی تصمیمگیری
مقدمه:
اولین قدم در اجرای وظایف مدیریت، تصمیمگیری است. با توجه به اینکه تصمیمگیری بدون وجود اطلاعات و برقراری ارتباطات میسر نیست، پایه اجرایی چنین وظیفهای، فراهم آوردن اطلاعات لازم برای مدیریت است. امروزه استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در اکثر کشورهای دنیا جهت دستیابی به اطلاعات صحیح و به تبع آن تصمیمگیری درست امری کاملا پذیرفته محسوب میشود. بیشتر کار روزانه مدیران صرف اطلاعات از جمله دریافت اطلاعات، برقراری ارتباط و استفاده از اطلاعات در طیف وسیعی از امور مختلف میباشد. از آنجایی که اطلاعات، مبنای تمام فعالیتهای یک سازمان است، سیستمهایی باید وجود داشته باشند که اطلاعات را تولید و مدیریت کنند. هدف چنین سیستمهایی ایجاد تضمین در ارائه اطلاعات صحیح و قابل اطمینان در مواقع مورد نیاز و در شکل قابل استفاده است. چنین سیستمهایی، سیستمهای اطلاعات نامگذاری شدهاند.[1] استفاده از فناوری اطلاعات در کنار سیستمهای اطلاعاتی متنوعی که برای نیازهای مختلف طراحی میگردد، گسترش یافته است. فناوری اطلاعات مدیران را قادر می-سازد تا با سازمان، محیط و یکدیگر ارتباط بیشتر و بهتری برقرار کنند.[2]
سیستم اطلاعاتی:
تعاریف متعددی از سیستم اطلاعات در رشتههایی مانند مدیریت، علوم کامپیوتر، مهندسی نرمافزار، و علوم کتاب-داری و اطلاع رسانی ارائه شده است. تعریف آمده در واژهنامه انجمن کتابداری آمریکا - یانگ1 ، - 1983 تعریفی جامع از سیستمهای اطلاعات است که در اینجا با اندکی تغییر در جمله بندی ارائه میشود: »یک سیستم کامل طراحی شده برای تولید، جمعآوری، سازماندهی - پردازش - ، ذخیره، بازیابی و اشاعه اطلاعات در یک مؤسسه، سازمان یا هر حوزه تعریف شده دیگر از جامعه.[3]«
فرآیند تصمیمگیری:
همه سازمانها از طریق تصمیمگیری در سطوح مختلف مدیریتی، سازماندهی میشوند. یکی از فعالیتهای اصلی مدیریت تصمیمگیری است. تصمیمگیری اغلب به عنوان تبدیل اطلاعات به عملکرد تعبیر میشود. اطلاعات یک اساس و پایه منطقی برای فرایند تصمیمگیری است.
رابطه بین تصمیمگیری و نظامهای اطلاعاتی عبارت است از:
1:فراهم آوردن اطلاعات لازم برای اخذ تصمیمات مهم و حل مشکلات
2:فراهم آوردن اطلاعات لازم برای اخذ تصمیمات تکراری و مقایسهای
تصمیمگیری دارای سه مرحله ورودی، پردازش و خروجی است که با تشخیص مسائل، تعیین جانشینهای حل مسائل، انتخاب از بین آنها و اجرای راه حل انتخاب شده، سروکار دارد. طبق تعریف، یک تصمیم، انتخاب یک راهحل یا اقدام از بین مجموعهای از اقدامات ممکن و جانشینهای دیگر است.
سیر تحول استفاده از سیستمهای اطلاعاتی:
الف: تمرکز اولیه بر داده
از سیستم برای پردازشهای اولیه بر روی داده استفاده شد. انواع سیستمهای این دوره عبارتند از:
❖سیستم پردازش الکترونیکی داده - EDPS1 - یا - DPS2 -
❖سیستم اطلاعات حسابداری - AIS3 -
ب: تمرکز بر اطلاعات
از سیستم برای تولید اطلاعات استفاده شد. انواع سیستمهای این دوره عبارتند از:
❖ سیستم پردازش داد و ستد - TPS4 -
❖سیستم اطلاعات مدیریت - MIS5 -
❖سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری - DSS6 -
ج: تمرکز بر ارتباطات
هدف از سیستمهای اطلاعاتی ایجاد امکان ارتباط بین مدیران و تصمیمگیرندگان بود. انواع تکنولوژیهای این دوره عبارتند از:
❖کنفرانس تلفنی یا صوتی
❖نامه صوتی
❖نامه الکترونیکی
❖انتقال تصویری یا فکس
❖سیستم بایگانی الکترونیکی تصویری
