بخشی از مقاله
چکیده
از بدو پیدایش شهرنشینی، مسایل و ضرورت هایی در اجتماع احساس شد. امروزه افزایش جمعیت و گسترش شهرها و انتخاب محل زندگی به سادگی گذشته نیست و مشکلات زیادی را برای خرید یا اجاره مسکن به وجود آورده است. مسئله مسکن با توجه به مسایل اقتصادی اکنون به صورت یک مقوله اثر گذار در مسائل معیشتی، روحی معنوی، اخلاقی و اجتماعی مردم درآمده که باید با برنامه ریزی صحیح و با جدیت این معضل بر طرف گردد.
هر فرد درهنگام خرید یا اجاره مسکن یک سری معیار ها را مد نظر قرار می دهد که ممکن است این معیارها باعث سردرگمی شخص در انتخاب محل سکونت مناسب برای او شود. در این تحقیق معیارهای تاثیرگذار بر انتخاب مسکن شناساسی شده و بر اساس مقدار اهمیت هر کدام، مناطق 14 گانه اصفهان مورد تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش مساله مذکور با استفاه از روش های SAW ,VIKOR ,LINMAP & ELECTRE ,TOPSIS مورد بررسی قرار گرفته است.
نتایج نشان می دهد که در بین 15 معیار شناسایی شده به ترتیب معیارهای قیمت مسکن، هزینه اجاره، سطح فرهنگ و دسترسی راحت به وسایل حمل و نقل عمومی مهمترین معیارها از نظر خبرگان هستند و با استفاده ازاین 15 معیار، منطقه ی 13 اصفهان در تمامی روش ها به عنوان بهترین منطقه شناسایی شد.
مقدمه
یکی از ویژگیهای عصر ما شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرها و به پیروی از آن، توسعه شهرهای کوچک و بزرگ است. تا سال 1900، از هر هشت نفر، تنها یک نفر در مناطق شهری زندگی می کرده است، اما تا قرن بیستم، نیمی از جمعیت جهان شهرنشین شده است که دو سوم آن در جهان سوم زندگی می کنند.[1] اهمیت موضوع مسکن در اقتصاد بر کسی پوشیده نیست. مسکن از جمله کالاهایی است که تصمیم برای خرید آن از عوامل محرکه ی مصرف به شمار میرود
تمرکز روز افزون جمعیت در شهرها، این شهرها را با مشکلات بسیاری از جمله، تامین مسکن مناسب رو به رو کرده است و به تبع آن، ناپایداری در شهرها و مناطق اطراف را نیز در پی داشته است. مسکن یک مکان فیزیکی است و به عنوان سرپناه، نیاز اولیه و اساسی خانواده شمرده می شود.
مفهوم مسکن علاوه بر مکان فیزیکی، کل محیط مسکونی را نیز در بر میگیرد و دارای مقوله گسترده با ابعادی متنوع و فراتر از یک سرپناه فیزیکی است.
از آن جایی که مسکن در گروه کالاهای ناهمگن قرار میگیرد، هنگام انتخاب آن از طرف خریدار و نیز برای بررسی ابعاد مختلف آن، توجه به ویژگیهای گوناگون آن مثل ویزگیهای ساختاری و محیطی و نیز برخی متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی امری ضروری است
در مسکن نیازهای اساسی انسان به رضایت مندی میرسد و بدین گونه، به کیفیت زندگی انسان اثر گذاشته و میتواند با ضمانت زندگی به طور صحیح در ارتباط قرار گیرد.
معیار و شاخص اندازه گیری مناسب بودن یک مسکن یک مسئله چالشی و یک موضوع بحث برانگیز بوده است. شاخص مناسب بودن عموما تمر کز دارد بر مشکلات مالی و هزینه های مسکن، مانند نرخ قیمت خانه بر درآمد ها.
نگرانیها راجع به استانداردهای مناسب بودن مسکن زیاد شده است، زیرا این معیارها تفاوت بین مسکن ارزان و مناسب را نمیتوانند درک کنند. فقط به خاطر اینکه یک مسکن دارای قیمت خوبی است حتما دلیل بر این نیست که زندگی مناسبی هم در آن مسکن وجود داشته باشد و باید بررسی انجام گیرد.
در رابطه با انتخاب مسکن می توان شاخصهای متفاوتی از جمله شاخص اقتصادی، شاخصهای اجتماعی، شاخصهای کالبدی مسکن و ... را در نظر گرفت که با توجه به این شاخصها انتخاب مسکن برای فرد مشکل میشود و او را دچار سرگردانی میکند.
در این مقاله ابتدا با توزیع پرسشنامه و دریافت نظرات خبرگان سپس با استفاده از روش های MCDM، تلاش شده است تا با در نظر گرفتن شاخصهای تاثیرگذار در انتخاب مسکن افراد را در جهت انتخاب هر چه بهتر راهنمایی کنیم. در آخر روش تلفیقی الکتر و لینمپ - E&L - را معرفی کردیم که می تواند در تصمیم گیریها با تعداد گزینههای زیاد به ما کمک کند. برای این منظور مناطق 14 گانه شهر اصفهان که در شکل 1 نیز قابل مشاهده می باشد در نظر گرفته شده است.
پیشینه تحقیق
تاکنون مطالعاتی در زمینه انتخاب مسکن صورت گرفته است که میتوان برای این مطالعات موارد زیر را بیان کرد. در مطالعهای با عنوان" انتخاب مسکن در تهران"چارچوب انتخاب مسکن توسط خانوارها توضیح داده شده است.
محمد مهدی عزیزی در مقالهای با عنوان" تحلیلی بر جایگاه و دگرگونی شاخصهای مسکن شهری ایران"در سال 1384، منتشر شد. ضمن بررسی تعدادی از شاخصهای مسکن شهری در ایران، جایگاه سیر و تحول آنها را مورد بررسی قرار داده است. وی شاخصهای مسکن شهری در ایران را تحت تاثیر دو عامل بیرونی و درونی دانسته و بر تعیین جایگاه شاخصهای مسکن در برنامههای تهیه شده و بررسی آنها در قالب ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی تاکید دارد.
بال و اسرینیواسان در مقاله ای با استفاده از روش AHP برای انتخاب خانه توسط خریداران استفاده کرده اند.[11] جانسون تعدادی از روشهای MCDM مانند AHP، PROMETHEE را برای انتخاب مسکن به کار گرفت.[12] بررسی ویژگیهای مسکن در بوداپست.
ارزیابی کیفیت زندگی شهری در شمال ایران توسط لطفی و سلیمانی[14] و پژوهشی برای مشخص کردن ابزار و ارزش بازاری املاک و مستغلات[15] و استفاده از روشهای - WPM - , - WSM - , the revised AHP, TOPSIS ,COPRAS, در اندازهگیری مناطق مناسب برای زندگی در شهر لیورپول[16] نیز از جمله پژوهش هایی است که در این زمینه انجام شده اند. از یک رویکرد چند بعدی برای کیفیت زندگی شهری استفاده کرده است. که اولویتها و نیازها و انتظارات مردم استانبول را مدل کند.
پژوهشی دیگر در بررسی رفتار اعضای شورای روستا در مورد کیفیت زندگی در مناطق روستایی در روستای دهگلان ایران انجام شده است.
روش تحقیق :
در طی این تحقیق ،30 عدد پرسشنامه در میان خبرگان شهر اصفهان توزیع شد که هر 30 عدد پرسشنامه دریافت شد. در طی این پرسشنامه 15 عامل کلیدی و اثرگذار در خرید یا اجاره مسکن شناسایی گردید و وزن هر عامل مشخص شد، بدین صورت که برای این منظور از طیف لیکرت استفاده شد که در این طیف امتیاز 1 به معنای خیلی کم اهمیت و امتیاز 9 به معنای اهمیت خیلی زیاد می باشد،که وزن معیارهای به دست آمده در جدول 2، حاصل میانگین امتیاز هر عامل در 30 پرسشنامه توزیع شده می باشد. در آخر، مناطق 14 گانه شهرداری اصفهان توسط نایب رییس صنف مشاورین املاک اصفهان بر اساس آن 15 عامل کلیدی امتیاز دهی شد و ماتریس تصمیم طبق جدول 3 تشکیل می گردد.
برای بررسی روایی و پایایی پرسش نامههای تهیه شده، از نرم افزار آمارSPSS استفاده گردید که نتایج حاصل برای آلفای کرونباخ به صورت جدول زیر است :
جدول1 قابلیت اطمینان
مقدار آلفای کرونباخ به دست آمده برابر 0.84 میباشد که نشان میدهد پرسشنامهها از پایایی برخوردار هستند و اکنون میتوان مراحل تحقیق را انجام داد. 15 عامل پر اهمیت از نظر خبرگان با وزن آنها به شرح زیر میباشد :
جدول 2 معیارها و وزن آنها
