بخشی از مقاله
چکیده
مگنتوتاکتیک ها در زمره باکتری های پروکاریوتیک هستند که سیتوپلاسم آنها حاوی مگنتوزوم هایی با ترکیبات پراکسیدی و پرسولفیدی آهن است. اغلب این میکروارگانیسم ها در محیط های رسوبی با پتانسیل احیایی حدواسط مشاهده گردیده و از کانه های مگنتیت وگریجیت برای مکان یابی مبتنی بر قطبین مغناطیسی زمین استفاده مینمایند. در این تحقیق از مگنتوزوم گونه E.coli بعنوان ملاک نانوزیستی مرتبط با تغییرات Eh در حوضه رسوبی دچان - آذربایجان شرقی - استفاده شده است که نتایج آن با داده های رادیومتری و شواهد دورسنجی منطقه مطابقت مکانی معناداری دارند.
کلید واژه ها: باکتری مغناطیسی، دچان، ناحیه اکسیدی احیایی ، مگنتوزوم.
مقدمه
باکتری های مغناطیسی از نوع مگنتوتاکتیک و بدون هسته هستند که برای جهت یابی و رسیدن به منابع غدایی مورد نظرشان از سامانه مکان یاب مغناطیسی خودکار استفاده مینمایند .در سیتوپلاسم این باکتری ها حفرات خاصی به نام مگنتوزوم وجود دارند که دارای دو نوع کانی مگنتیت و گریجیت هستند. این باکتریها برای انباشت کانیهای مغناطیسی اقدام به جذب فعال آهن و تمرکز ترجیحی اکسیژن و گوگرد مینماید ، بطوری که بیشینه جذب اکسیژن در Eh>0 و بیشینه جذب گوگرد در Eh<0 مشاهده میگردد.
بنابراین ترکیب کانیایی مگنتوزوم ها تابع شرایطEh محیط رسوبی بوده و ملاک نانوزیستی معتبری برای تشخیص روند تغییرات اکسیداسیون احیا است. لازم به ذکر است که ناحیه انتقالی خاصی که به OATZ معروف است ، نقش اساسی را در تکوین برخی از کانسارهای درون لایه ای دیرزاد بعهده دارد.حوضه رسوبی دچان واقع در استان آذربایجان شرقی، یکی از مناطق مستعد برای تجمع عناصر کمیاب است که از نشانه های رادیومتری و دورسنجی برای دستیابی به آثار کانه زایی اورانیوم برخوردار است.
در فرادست این حوضه، رخنمون های متعددی از استوک شوشونیتی رزگاه یافت شده اند که به دلیل وفور نسبی آپاتیت، عامل تامین کننده REE در هاله رادیوژنیک دچان هستند. شبکه هیدرو مورفیکی موثر و متناسب با مکان توده های نفوذی، موجب فرسایش استوک رزگاه گردیده و رخساره های رسی، سیلتی، ماسه ای را در آبرفت های جوان فرودست حوضه بوجود آورده است. وفور نسبی پیریت و جذب سطحی رس ها از عوامل گسترش سدهای ارگانیکی شیمیایی دچان هستند. تصویر ETM منطقه دچان را نشان میدهد که به روش Mratio پردازش گردیده و برای تشخیص OATZ بکار رفته است.
تصویر سنجنده ETM متعلق به حوضه رسوبی دچان که به روش Mratio پردازش شده است. رنگ قرمز معرف رسوبات حاوی اکسیدهای آهن سه ظرفیتی و رنگ سبز بیانگر رسوبات احیایی با ترکیب آهن دوظرفیتی است. در این تصویر، ناحیه انتقالی OATZ توسط طیف مرئی زرد تا نارنجی قابل تشخیص است.حوضه رسوبی دچان متشکل از آبرفت های نئوژن و کواترنر بوده و شبکه زهکشی آن با توده نفوذی رزگاه در شمال شرقی این حوضه ارتباط دارد.
رسوبات این منطقه شامل دو رخساره رسی ماسه ای و مارن آهکی است که ارتباط زایشی و مکانی رخساره رسی ماسه ای با غنی شدگی عناصر کمیاب در پلاسرها یبیشتر از آهک است. همچنین عامل کاهندگی ماسه ها بدلیل جذب سطحی رس ها، وجود میان لایه های شیلی و وفورکانیهای سولفیدی نظیر پیریت است که بر خلاف رخساره آهکی، حاوی ترکیبات آهن دوظرفیتی با نسبت بالای U/Th است.
روش تحقیق
در این تحقیق از ملاک های سنجش ماهواره ای به همراه پردازش های رادیومتری ، برای نمونه برداری از مناطق امید بخش استفاده گردیده و تعدادی از نمونه ها به منظور مطالعات ژئومیکروبیولوژی و ژئونانوبیولوژی دچان انتخاب شده اند. در ادامه با توجه به اهمیت تشخیص مگنتوزوم های پرسولفیدی از انواع پراکسیدی، از روش میکروپروب برای شناسایی کانی گریجیت و تفکیک آن از کانی مگنتیت استفاده شده است.
