بررسی بهای تمام شده چند نوع از محصولات کشاورزی [[ گندم و سیب زمینی ]]

بخشی از مقاله

پیشگفتار
شكر و سپاس آفريدگاري را كه به انسان توان كشف روابط ضروري از حقايق هستي بخشيد. توانايي هرفرد در انجام امور فني كه همواره ترين خدمت به خلق بوده است زندگي را نشاط آور و غرورآفرين و بدو از وابستگي مي سازد.
و شكر و سپاس خداوندي كه به ما توان فكر كردن داده تا بتوانيم درباره عالم هستي فكر كنيم و نشانه ها و عظمت خداوند عزوجل پي ببريم. شكر خدائي را كه دنيايي با اين زيبايي و منظم و دقيق در اختيار ما انسانها قرار داده است و ما هم بايد بتوانيم كه شكرانه اين نعمتها را به جاي آوريم .

و شكر براي اينكه اين توانائي را در ما قرار داده تا بتوانيم ياد بگيريم و به ديگران ياد دهيم .

 سپاس فراوان 

مقدمه
عمده ترين بخش مصرف گندم در ايران مربوط به توليد نان است (90% عرضه گندم را شامل مي شود)، و بخشي نيز به مصرف بذري و مصرف دامي مي رسد. مصرف بذر مورد نياز كشت سالانه در كشور بالغ بر000/000/1 تن برآورد گرديده كه در شرايط معمول كشت گندم از 60 كيلوگرم در زراعت ديم لغايت200 كيلوگرم در هكتار در زراعتهاي پاييزه آبي متغير است. در زراعتهاي پاييزه گندم آبي نسبت بذر مصرفي به توليد يك به بيست است. ميزان بذر كمتر و يا بيشتر از معمول در برخي مواقع و به دلايل متعددي به شرح زير توسط كشاورزان مورد استفاده قرار مي گيرد. از آن جمله: واريته هاي بذر درشت (اندازه بذر) واريته هائي با پتانسيل (توانائي) پنجه زني كم، كشت بهاره، كشت دير (در پائيز يا بهار)، روش دستپاش، اراضي سنگين، درصد جوانه زني پائين و غيره.
خسارت هاي وارده بر بذر گندم به هنگام داشت، برداشت و پس از برداشت توسط برخي عوامل بيماري زا و آفات (در مزرعه و انبار) باعث افزايش ضايعات بذر گندم مي شود. متوسط رطوبت موجود در خاك نيز از عوامل اصلي تعيين كننده ميزان بذر مصرفي است. به طوري كه در مناطق كم باران

ميزان متوسط بذر كمتر و در مناطق نيمه مرطوب و مرطوب بذر بيشتري مصرف مي شود.
بنابر اين، جلوگيري از ضايعات گندم با توجه به مشكلات و محدوديت هاي موجود از نقطه نظر افزايش عملكرد در واحد سطح، افزايش سطح زير كشت، تامين نهاده هاي مورد نياز، محدوديت واردات به لحاظ تنگناهاي حمل و نقل و بندري اهميت زيادي پيدا كرده است و تأثير آن بر درآمد زارعين و نهايتاًٌ ميزان عرضه محصول قابل توجه مي باشد (وزارت كشاورزي، 1362). لذا، طرح حعات بذر جهت كشت گندم پائيزه آبي مي باشد،
كاهش ميزان بذر مصرفي بطور قطع در هزينه هاي نهاده ها كاهش معني داري بر جاي مي گذارد، اما بايستي دقت شود كه استقرار بوته ها در شرايط هاي مختلف اقليمي در نظر گرفته شود.

بعبارت ديگر، بهترين بررسي آن است كه آزمايش يا مطالعه منطقه اي (site by site) بوده و براساس نوع خاك، ساختمان بستر بذر، رطوبت موجود در خاك، آب و هواي زمان كاشت، در نظر داشتن خسارت مربوط به آفات و غيره باشد. همچنين براي استقرار مناسب بوته ها در مزرعه

بهتر است بجاي مقدار بذر، براساس تعداد بذر در واحد سطح عمل شود زيرا كه اندازه بذور برا

ي واريته هاي مختلف تفاوت دارند. ميزان بذر در متر مربع به طور شاخص بايستي 25 تا 50 درصد بيشتر از تعداد بوته لازم در واحد سطح باشد تا هر نقصاني را جبران نمايد. بر اساس مطالعات سازمان تحقيقاتي HGCA (2000) ميزان بذر در كشت هاي مطلوب مي تواند تا حدود 70%، بدون هيچگونه كاهشي درعملكرد ارقام مختلف، كمتر شود. كاهش ميزان بذر ممكن است خطر فضاي خالي در مزرعه را افزايش دهد اما، در مقادير بالاي مصرف بذر خطر خوابيدگي ساقه، احتمال وقوع بيماريهاي گياهي و افزايش هزينه نهاده بذر وجود دارد. در تراكم بوته مناسب ميزان بذر مصرفي آن قدر پائين خواهد بود كه احتمال وقوع ريسك هاي ياد شده بطور اساسي كاهش مي يابد.
ميزان بذر مصرفي و توزيع بوته ها در يك مزرعه تاثيرات مشخصي را بر اجزاء عملكرد گندم خواهد داشت. افزايش ميزان بذر مصرفي مي تواند تعداد سنبله در واحد سطح را زيادتر كند اما، دو جزء ديگر عملكرد يعنی، تعداد بذر در سنبله و وزن دانه كاهش مي يابند. خاصيت جبران كنندگي نسبي در بين اجزاء عملكرد گندم مي تواند نقصان عملكرد را وقتي كه يك جزء كاهش مي يابد، به حداقل برساند اما چنين جبراني ممكن است كامل نباشد.
همچنين با كوتاه شدن فصل رويش، توانائي جبران كم مي شود. بنابراين، در مطالعات مربوط به مقادير بذر و تعداد بوته، همه اجزاء عملكرد دانه بجاي فرد فرد اجزاء مي بايست مورد توجه قرار داشته باشند. تعداد سنبله در واحد سطح به تعداد پنجه هاي اصلي و تعداد پنجه هاي بارور در بوته بستگي دارد.وقتي تراكم بوته (مقادير بذر) افزايش مي يابد حداكثر تعداد پنجه در واحد سطح در يك شرايط ويژه به سرعت تشكيل مي شود. ولي ، درصد پنجه هائي كه باقي مانده و توليد سنبله مي كنند پائين خواهد بود البته، در تراكم پايين بوته نيز 100 درصد پنجه ها زنده باقي نمي مانند.
بطور خلاصه، دستيابي به حداكثر عملكرد يا بوسيله افزايش تراكم گياهي و يا با افزايش عملكرد تك بوته امكان پذير است. ولي چون اثرات فرايندهاي تشكيل دهنده عملكرد در رابطه با رقم، عمليات كاشت و شرايط اقليمي روند ثابتي ندارد، درنتيجه تراكم كاشت مي بايست براساس هر مورد تعيين شود و به دنبال مشخص شدن تحقيقاتي اين چنين است كه مي توان مقدار بذر مصرفي در واحد سطح را توصيه نمود.

تاريخچه گندم :

درباره گندم تاريخچه كاملاً صحيح و روشني در دست نمي‌باشد. عمركشت و كار را براي گندم حدود 10000 سال تصور مي‌كنند. براي گندم‌هايي كه از حفاريهاي ژارمو (Jarmo) نزديك سليمانيه در عراق به دست آمده است به كمك كربن راديو اكتيور توانسته‌اند در حدود ده هزار سال عمر تعيين كنند. حدس زده ‌مي‌شود كه جنوب غربي آسيا مبداء گندم است. روي تابلوهاي برنزي قرن 19 قبل از ميلاد كه از سوريه بدست آمده است طريقه خردكردن گندم و تبديل آن به نان مشاهده شده است . هرودوت تاريخ‌نويس يوناني، در گزارشهاي مربوط به قرن پنجم قبل از ميلاد به تهيه نان در مصر اشـــاره كرده است. گورهاي امتداد رودخانه نيل ديوارهايي دارد كه طرزكشت و كار، برداشت، ‌آسياب كردن گندم و بالاخره تهيه نان را در آن زمان نشان مي‌دهد. آب وهواي نسبتاً گرم عصر حجر موجب كشت غلات گوناگوني مانند گندم، جو و ارزن شد. مسلم است كه بشر اوليه غلات را مطابق روشهاي امروزي مورد استفاده نانوايي قرار نمي‌داده است بلكه براي استفاده غذايي، از دانه‌هاي‌ گياهان غلات بصورت برشته يا دمي و از دانه‌هاي خردشده و آرد شده آنها بصورت هريره استفاده مي‌كرده است. هربرت هوور (Herbert Hoover) در سال 1943 راجع به اهميت نان در جنگ چنين گفته است «اولين كلمه‌اي كه در جنگ از آن سخن به ميان آمده است اسلحه و آخرین آن نان بوده است در تمام وعده‌هاي غذايي ملاحظه ‌مي‌شود كه هيچ نوع غذايي نيست كه گندم يا فرآورده‌هاي آردي گندم در آن بكار نرفته باشد. بنابراين، نان ارزش و اهميت غذايي خود را از قديم تا بحال كاملاً حفظ كرده است.
تاريخچه تحقيقات گندم در ايران
از اواخر سال 1309 آزمايشهاي مقدماتي غلات و ازدياد بذر در مزارع آزمايشي باغ فردوس دانشكده كشاورزي كرج انجام شد. سال1314، بنگاه اصلاح و تهيه بذر در ايران در كرج تأسيس گرديد و ابتدا مسئوليت آنرا دكتر شنيدر (Schneider) آلماني برعهده گرفت كه مدت 6 سال از طرف اداره كل فلاحت وقت در اين قسمت باقي ماند. نامبرده از اواخر سال 1315 ، نسبت به تهيه واريته‌هاي مختلف گندم مناسب با آب و هواي مناطق معتدل و گرمسير اقدامات لازم بعمل آورد. واريته‌هاي گندم شاه پسند، اميد، روشن،چهار هزار و هشتصد و بیست و واريته جو كاليفرنيا براي منطقه كرج و واريته‌هاي گندم ريحاني، ايتاليايي و طبسي براي منطقه ورامين ازدياد و در بين كشاورزان توزيع شد.

معرفی شرکت و محصولات آن:
شرکت کردستان سبز که در چهار کیلومتری جاده دهگلان _ سنندج قرار دارد حدود بیست سال است که تاسیس شده است و فعالیتهای ان شامل تهیه و تولید بذر گندم و بذر سیب زمینی خوراکی است. الیت و کار این شرکت به این صورت است که خود شرکت دو عدد چاه عمیق داراد که هرکدام از چاه ها حدود 30 هکتار از زمینهای آبی را زیر کشت می برد و در سال شرکت چند حلقه چاه دیگر را که معمولا تا حدود 100هکتار زمین آبی را اجاره می کند و آنها را زیر کشت سیب زمینی و گندم می برد.
پرسنل ثابت این شرکت حدود 11 نفر می باشند.یک نفر مهندس کشاورزی، 2نفر راننده تراکتور، یک نفر مسئول ماشین آلات و یک نفر نگهبان روز و 4نفر کارگر ساده متفرقه را دارا می باشد. عمده کارهایی که برای سیب زمینی انجام می شود خرید کود مرغی و کود شیمیایی می باشد و شخم زدن که یک دستگاه سیب زمینی را می کارد و یک دستگاه برای زمین سیب زمینی شیارهایی درست می کند که به آسانی همه آب می خورند. آن دستگاه کاشت باید بصورتی تنظیم شود که سیب زمینی را نه زیاد در عمق و نه زیاد ددر کف زمین قرار می دهد. البته برای نگهداری سیب زمینی چون این شرکت تا حالا سردخانه اش را راه اندازی نکرده است باید از فصل پاییز تا فصل بهار موقع کشت سیب زمینی باید سیب زمینی را دوبار سورت کند و از تمیز کند و باید سیب زمینی های درشت را جدا کند که اینها هرکدام مثلا در زمستان حدود6هزار کارگر لازم دارد و در بهار هم همینطور بعداز نگهداری باید سیب زمینی برای کاشت آماده می شود سیب زمینیهای درشت باید قاش شوند تا به درد کشت بخورند در این شرکت چند نوع سیب زمینی به نامهای اگریا، گرانولا، سانتا و سانتا مینی تیوبر تولید می شود. در زمان کشت هم کود مرغی و هم کود شیمیایی در زمین استفاده می شود و سیب زمینی محصولی است که در هفته باید2 بار آب بخورد و نیازی شدیدی به آب دارد وکسی که مسئول آبیاری آن است باید خیلی مواظب باشد. در زمانیکه علف هرز تولید می کند باید حتما سم پاشی شود تا علف هرز بالا نیاید اگر علف هرز بزرگ شود باید حتما توسط کارگر آن علف هرزها کنده شوند.
در مورد گندم، گندم محصول بسیار خوب تقریبا نسبت به سایر محصولات کشاورزی دردسر کمتری از کاشت و تا برداشت دارد نگهداری آن باید در جای خشک و خنک باشد. شرکت کردستان سبز در سال 1389سه نوع گندم به نامهای آبی ( سایونز و گاسلوژن ) و دیمی ( آذر2 ) را تولید نمود. سایونز و گاسلوژن گندمهایی هستند که در بهار نیاز به 9الی 11 بار آب دارند و بازدهی آنها 9 تن در هکتار می باشد و هر هکتار حدود 200 کیلو بذرمی خواهد. این بذر گندم چند نوع می باشد که نوع پروروشی آن وبعد مادری و بعد لواهی شده گرانترین نوع بذر می باشند.

تعاريف و اصطلاحات آورده شده در پرو‍ژه
بهاي تمام شده: عبارت است از مجموع ارزش عوامل تخصيص داده شده به توليد يك محصول.

هزينه‌هاي توليدي: عبارت است از هزينه‌هايي كه براي ساخت يك واحد محصول بكار مي‌رود كه شامل دستمزد مستقيم، مواد مستقيم و سربار ساخت مي‌باشد.
مواد مستقيم: هر نوع موادي كه براي توليد مستقيما بكار مي‌رود و يك جزء اصلي و قابل شناسائي محصول تكميل شده را تشكيل مي‌دهد مواد مستقيم ناميده مي‌شود.
دستمزد مستقيم: حقوق و دستمزد كاركناني كه بطور مستقيم در توليد محصول دخالت دارند و مواد مستقيم را به محصول تبديل مي‌كنند، دستمزد مستقيم ناميده مي‌شود.

سربار ساخت: تمام هزينه‌هاي منظور شده در جريان توليد به جزء مواد مستقيم و دستمزد مستقيم، به عنوان سربار كارخانه تلقي مي‌شود، از قبيل مواد غير مستقيم، دستمزد غير مستقيم و ساير هزينه‌هاي غير مستقيم توليدي.
تخصيص هزينه‌ها: عبارت است از منظور نمودن هزينه‌ها به حساب هر يك از محصولات.
نرخ جذب سربار: نرخي است كه بر اساس آن هزينه‌هاي سربار ساخت به محصولات تخصيص داده مي‌شود.
عناصر تشكيل دهنده بهاي تمام شده:
عناصر تشكيل دهنده بهاي تمام شده محصولات توليدي به طور كلي شامل اقلام زير مي‌باشد:
1ـ مواد مستقيم
2ـ دستمزد مستقيم
3ـ سربار كارخانه
هر نوع موادي كه براي توليد مستقيما بكار مي‌رود و يك جزء اصلي و قابل شناسايي محصول تكميل شده را تشكيل مي‌دهد مواد مستقيم ناميده مي‌شود مانند سیب زمینی آماده شده جهت کاشت.
حقوق و دستمزد كاركناني كه بطور مستقيم در توليد محصول دخالت دارند و مواد مستقيم را به محصول تبديل مي‌كنند، دستمزد مستقيم ناميده مي‌شود، مانند حقوق كارگران قسمت برداشت گندم.
تمام هزينه‌هاي منظور شده در جريان توليد به جزء مواد مستقيم و دستمزد مستقيم، به عنوان سربار كارخانه تلقي مي‌شود از قبيل مواد غير مستقيم، دستمزد غير مستقيم و ساير هزينه‌هاي غير مستقيم توليدي.
اصطلاحاً جمع هزينه‌هاي مواد مستقيم و دستمزد مستقيم و سربار كارخانه را بهاي توليد يا بهاي ساخت گويند و جمع هزينه‌هاي مواد مستقيم و دستمزد مستقيم را بهاي اوليه و جمع دستمزد مستقيم و سربار كارخانه را هزينه‌هاي تبديل گويند.
ساير هزينه‌هايي كه در يك موسسه توليدي واقع مي‌شوند هزينه‌هاي دوره ناميده مي‌شوند. مانند هزينه‌هاي توزيع و فروش و اداري و تشكيلاتي كه در پايان سال مالي به حساب سود و زيان انتقال مي‌يابند.

انواع محصولات شرکت کردستان سبز:
در شرکت موردنظر همانطور که در بالا بحث شد محصولات کشاورزی که در شرکت کردستان سبز وجود دارد ما به مواردی مانند گندم و سیب زمینی بحث میکنیم و می خواهیم اشاره مختصری به بهای تمام شده هر کیلو محصول سیب زمینی و گندم در این پروژه داشته باشیم. لذا او

ل به تعریفی از حسابداری بهای تمام شده و طبقه بندی هزینه در حسابداری بهای تمام شده اشاره ای خواهم نمود.
حسابداري بهاي تمام شده:
چه چيزي را به چه قيمتي به دست آورده ايم؟ پاسخ اين سوالات در حسابداري به وسيله تكنيكها و روشهايي داده مي شود كه به آن حسابداري بهاي تمام شده يا حسابداري صنعتي مي گويند.
شناخت و طبقه بندي صحيح هزينه ها، تعيين محل وقوع آنها و تخصيص درستشان به انواع فعاليتهاي سازمان و نهايتا تجزيه و تحليل نتايج بدست آمده را مي توان به عنوان هدف اصلي سيستم بهاي تمام شده ناميد.
- قبول يا عدم قبول سفارش مشتريان
- تعيين قيمت فروش محصولات
- توليد يا عدم توليد يك محصول خاص
- افزايش يا كاهش حجم توليد محصولات
- ايجاد يك خط توليد جديد و يا توسعه واحد صنعتي
- حذف و يا ايجاد تغيير در خط توليد موجود
- تغيير در كيفيت محصولات و يا تغيير در فرآيند توليد
تصميم گيري در مورد هر يك از موارد فوق و دهها مورد ديگر از اين قبيل، بدون داشتن يك سيستم مناسب حسابداري بهاي تمام شده، اگر غير ممكن نباشد، بدون شك خالي از اشكال نخواهد بود. محاسبه بهاي تمام شده در بدو امر كاري ساده به نظر مي رسد. چرا در هر موسسه توليدي، حداقل براي محاسبه سود و زيان سال، ناچارند كه هزينه ها را ثبت و در مقابل درآمدها قرار دهند. حال كافي است كه مشخص شود در طي سال چه محصولاتي و با چه كميتي توليد شده است كه با تخصيص اين هزينه ها به توليدات، قيمت تمام شده هر محصول بدست خواهد آمد. آنچه كه گفتيم، اساس كار حسابداري بهاي تمام شده است ولي انجام اين كار به مراتب از گف

تن آن مشكل تر است.
روشهاي طبقه بندي هزينه ها:
الف: طبقه بندي هزينه ها به تفكيك عوامل اصلي بهاي تمام شده
موسسات توليدي در جريان عمليات خود، مواد اوليه را با كمك تكنولوژي و كار نيروي انساني به محصول تبديل مي كنند . پس عوامل تشكيل دهنده بهاي تمام شده محصولات يك موس

سه توليدي را مي توان در سه بخش كلي هزينه مواد، هزينه كار و هزينه سربار طبقه بندي كرد.
ب: طبقه بندي هزينه ها به مستقيم و غير مستقيم:
هزينه هاي مستقيم هزينه هاي هستند كه بتوان آنها را به سهولت به واحد محصول تخصيص داد مثل هزينه مواد اوليه، هزينه پرسنلي كه مستقيما با مواد و ماشين آلات سازنده محصولات كار مي كنند و بقيه هزينه ها غير مستقيم تلقي مي شوند يعني هزينه هاي مواد اوليه و پرسنلي كه در تعريف فوق به صورت مستقيم تلقي نمي شوند.
ج: طبقه بندي هزينه هاي متغير و ثابت
د: طبقه بندي هزينه ها با توجه به وقايع سازماني : هزينه هاي توليدي _خدماتي_اداري_فروش
ه: طبقه بندي هزينه ها به روش تركيبي: در سطح حسابهاي كل از يك روش و در سطح حسابهاي معين از ديگر روشهاي طبقه بندي هزينه ها استفاده كرد.
مراكز هزينه :
عمليات ساخت محصول در يك موسسه توليدي ممكن است توسط قسمتهاي مختلفي صورت گيرد در اين حالت هر قسمت،مسئوليت بخشي از فرآيند توليد را بعهده داشته و محصول با عبور از اين قسمتها بتدريج تكميل شده ونهايتا بصورت محصول آماده براي فروش در مي آيد. بمنظور كنترل هزينه هاي توليد ومحاسبه بهاي تمام شده محصولات به شكلي كه بتوان مشخص كردكه هر يك از قسمتهاي توليد چه مبلغي از عوامل تشكيل دهنده بهاي تمام شده را به خود اختصاص داده اند،مي بايست اين قسمتها به دقت شناسايي شوند. در حسابداري صنعتي هر يك از اين قسمتها را مركز هزينه مي نامند. تعيين مراكز هزينه بايد بنحوي صورت گيرد كه تخصيص هزينه ها به آنها امكان پذير بوده و حوزه مسئوليت سرپرستان اين مراكز مشخص باشد. در حسابداري بهاي تمام شده اصطلاح مركز هزينه به هر يك از واحدها و قسمتها اعم از توليدي، پشتيباني، اداري و فروش اطلاق مي شود. مراكز پشتيباني، خدماتي- سرويس دهنده مانند مراكز تهيه آب و برق و گاز، تعميرگاهها و انبارها. اين مراكز با خدمت خود عمليات توليد را تسهيل مي كنند و بدون وجود آنها اصولا عمل توليد امكان نخواهد داشت .

منظور از حسابداری (بهای تمام شده) چیست؟
حسابداری بهای تمام شده شاخه‌ای از علم و فن حسابداری است که وظیفه جمع آوری اطلاعات مربوط به عوامل هزینه و محاسبه بهای تمام شده محصولات و خدمات را بر عهده داشته با و تجزیه و تحلیل گزارش‌ها و بررسی‌ راههای تولید روشهای تقلیل بهای تمام شده تولیدات را بیان می‌کند.
اهمیت حسابداری بهای تمام شده برای چیست ؟
در واقع حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده یک ابزار بسیار مهم در اختیار مدیریت می‌باشند تا مدیران با استفاده از حسابداری صنعتی، بهای تمام شده تولیدات را محاسبه می‌کند و کنترل خود را بر روی هزینه‌های مواد، دستمزد و سایر هزینه‌های تولید اعمال می‌کند.

مدیران اگر گزارشات دقیق و صحیحی از عوامل هزینه نداشته باشند در تصمیم گیری خود در جهت افزایش تولید یا سایر تصمیم گیری‌ها و راه انجام تصمیمات خود با مشکل مواجه خواهند شد.
کاربرد حسابداری بهای تمام شده چیست ؟
گاهی تصور می‌شود کاربرد حسابداری صنعتی و بهای تمام شده محدود به کارخانجات و

صنایع تولیدی می‌باشد هرچند شاید مشهورترین کاربرد آن در این جهت باشد ولی سایر مؤسسات نیز از حسابداری بهای تمام شده بهره برده و از روشهای حسابداری بهای تمام شده در بانکها، شرکتهای بیمه عمده فروشی‌ها ، شرکتهای حمل و نقل ، شرکتهای هواپیمایی ، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها در جهت کارایی بیشتر استفاده می‌گردد.

مروری اجمالی بر بهای تمام شده یک کیلوگندم:
مراحل کشت گندم
طبق آمار كشاورزي از 760 ميليون هكتار كشت محصولات مختلف در دنيا بيش از 70 درصد سطح نباتات جهان به غلات اختصاص دارد و در اين ميان حدود 30 در صد اراضي زير كشت دنيا را گندم شامل مي شود. يعني چيزي حدود 238 ميليون هكتار . طبق آمار داخلي توليد گندم در ايران در سال 1340 در حدود 2/4 ميليون تن و در سال 1350 به مقدار2/5 ميليون تن و در سال 1366 به مقدار 9/7 ميليون تن بوده است و در سال 1382 به 3/10 ميليون تن مي رسد كه نزديك به مرز خودكفايي است. به جزء نان كه غذاي عمده انسانهاست فرآورده هاي زيادي از آرد گندم به دست مي آيد كه مي توان بيسكويت –كيك– نان روغني- شيريني تر- كلوچه – رولت – و انواع ماكاروني و ... را نام برد.گندم را بر حسب اين كه سلولهاي به وجود آورنده آن 7- 14- 21 جفت كروموزوم باشند به سه گروه تقسيم مي كنند. گندمهاي معمولي امروزي از گروه 21 جفت كروموزوم باشند ( گندمهاي تتراپلوئيد). ارقام چمران داراب- اترك- و فلات و... از جمله گندمهاي معمولي مي باشند كه به مصرف تهيه نان مي رسند . از گندمهاي نوع دوروم مي توان ياواروس. شوا وسيمره را نام برد كه در تهيه ماكاروني نيز مورد مصرف دارد. قبل از كاشت هر محصول نياز به مقدمات آماده سازي بستر خاك مي باشد. مراحل تهيه زمين جهت كاشت گندم شامل مراحل زير مي باشد

كه در بعضي مواقع مواردي از عمليات مي تواند حذف يا اضافه شود.
1( ماخار یا آبیاری زمین قبل از شخم
2( شخم زمین
3( دیسک
4( ماله

5( کودپاشی
6( دیسک
7 (بذرپاشی یا بذرکاری( در صورت بذرپاشی عملیات دیسک خفیف بعد از آن )
8( مرزبندی
9( نهرکشی
10( آبیاری
مراحل فوق ممکن است بسته به نوع زمین – خاک زراعی – و نحوه کاشت با خطی کار یا پاشش بذر با کودپاش سانتریفیوژ تا حدودی تغییر نماید در این مطلب کاشت با خطی کار مدنظر می باشد.
ماخار : ماخار به منظور مرطوب نمودن و نرم كردن بافت خاك جهت انجام تسهيل عمليات شخم مناسب با عمق شخم مطلوب انجام مي گيرد از مسائل مهم ماخار يكنواختي آبياري سطح زمين مي باشد كه چنانچه سطح مزرعه به صورت يكنواخت آبياري نشود و بعضي جاها خشك بماند در تهيه زمين با گاوآهن دچار مشكل مي شويم و در اين قسمتها ضمن اين كه عمق شخم كمتري داريم كلوخه ايجاد مي ردد و باعث عدم تهيه خوب زمين مي شود كه جهت كاشت با خطي كار مشكل ايجاد مي نمايد. از مزاياي ديگر ماخار رشد علفهاي هرز تا زمان انجام شخم مي باشد كه با انجام عمليات شخم آن تعدادي از بذور علفهاي هرز كه جوانه زده و رشد نموده اند از بين مي روند.
شخم :
عمليات شخم – وقتي رطوبت خاك مزرعه به حالت گاورو رسيد انجام مي شود. حالت گاورو اصطلاحي است كه به زمين ماخار شده وقتي كه آماده شخم است گفته مي شود. در اين حالت خاك مزرعه نه آنقدر رطوبت دارد كه به حالت گل به ادوات شخم بچسبد و نه آنقدر خشك است كه با شخم به صورت كلوخ درآيد . جهت تعيين حالت گاورو در مزرعه مقداري خاك را برداشته و آن را در مشتمان فشار مي دهيم اگر خاك به هم بچسبد و كلوخه اي درست كند كه رطوبت خاك دست را آلوده نكند و چنانچه آن را رها كنيم پس از برخورد به زمين از هم بپاشد . در اين ح

الت عمومي خاك حالت گاورو دارد. زمينهاي رسي در مدت زمان بيشتر و زمينهاي شني در مدت زمان كوتاهتري به حالت گاورو مي رسند.عمق شخم با توجه به نوع وضعيت خاك بين 20 تا 30 سانتيمتر مي باشد. در عمليات شخم با ديدن شيارهاي يكنواخت و همسطح و منظم در سطح مزرعه مي باشد . سرعت كاركرد مناسب تراكتور و ماشين آلات ديگر در هنگام ش

خم 3 تا 4 كيلومتر در ساعت مي باشد.
نكته: چنانچه بخواهيم كودهاي شيميايي را در عمق حداكثر (شخم زده ) قرار دهيم مي توانيم قبل از شخم به پخش كود شيميايي اقدام نماييم و اگر بخواهيم پراكنش كود شيميايي در سطح شخم خورده يكنواخت باشد لازم است در ابتدا بعد از پاشش كود مورد نظر زده و سپس شخم زده شود..
اهداف مهم شخم زدن
نرم كردن زمين تا بذر به راحتي با آن مخلوط شود و بتواند هر چه بيشتر از رطوبت زمين استفاده كند و به راحتي سبز شود زياد كردن خلل و فرج خاك تا هوا و رطوبت در خاك بهتر نفوذ كند و جريان هوا داشته باشيم و آب به مقدار بيشتري در خاك ذخيره شود. برگرداندن خاك به جهت انتقال مواد به قسمتهاي زيرين شخم خورده ايحاد محيط مناسب براي فعاليت ميكروارگانيسمهامبارزه با علفهاي هرز موجود در مزرعه زير خاك نمودن بقاياي گياهي موجود در خاك بر هم زدن لوله هاي مويين خاك
ديسك : بعد از عملیات شخم با حفظ یک فاصله زمانی مناسب عملیات دیسک زدن صورت می گیرد این فاصله زمانی بسته به بافت خاک و فصل می تواند از یک تا چند روز متفاوت باشد ولی به هر صورت نباید فاصله زمانی میان شخم تا دیسک آنقدرطول بکشد که خاک خیلی خشک شده و به صورت کلوخه هایی در آید. با انجام عملیات دیسک شیارهای خاک شخم خورده به صورت یکنواخت و یکسان در می آید و خاک دانه بندی مناسب جهت بستر بذر می یابد .جهت یکنواختی مناسب بستر کاشت گاهی اوقات لازم است 2 تا 3 بار دیسک زده شود.
ماله کشي( تسطيح نسبي) : پس از شخم و عمليات ديسک در خاک ممکن است پستي و بلندي جزئي ناشي از تهيه بستر در زمين باقي مانده باشد. لذا از ماله براي از بين بردن اين پستي و بلندي ها استفاده مي شود. لازم است که جهت حرکت ماله به صورت مورب از يک گوشه زمين به يک گوشه ديگر آن باشد تا نتيجه بهتري به دست آيد. ميتوان يکبار به صورت ضربدر و بار ديگر در جهت عمليات فارو ماله کشي نمود. فاصله تيغه ماله از سطح خاک بسته به وضعيت مزرعه معمولا از 3 تا 8 سانتيمتر است که لازم است قبلا در يک سطح مسطح تنظيم گردد.
کودپاشي : در حالت معمول توصيه مي شود مقدار 100 کيلوگرم کود فسفاته و مقدار 100 تا 150 کيلوگرم کود اوره و مقدار 100 کيلو کود پتاسه به صورت پايه با عمليات ديسک به خاک داده شود ولي با آزمون خاک با توجه به بافت و وضعيت خاک مزرعه و پتانسيل مورد انتظار توليد محصول مي توان توصيه عملي مصرف کودهاي شيميايي پايه ازته و فسفاته و پتاسه را مشخص نمود . بعد از کودپاشي با دستگاه سانتريفيوژ عمليات ديسک جهت اختلاط کود انجام مي شود. مقدار تقريبي عناصر غذائي برداشت شده به وسله محصول گندم با عملکرد 8 تن در هکتار ازت(N) 140 تن در هکتار- فسفر(P2O5)- پتاسيم(K2O) 180 – گوگرد(S) 25 - منيزيم(Mg) 30 تن در هکتار.
عمق کود شيميايي در خاک مزرعه : کود فسفاته به علت تقريبا غيرمتحرک بودن در خاک لازم است در منطقه ريشه گياه قرار گيرد لذا با توجه به اين که غالب ريشه هاي گندم تا عمق 20 سانتيمتري عمق خاک نفوذ ميکند پراکنش کود لازم است از حدود 8 سانتيمتري از سطح خاک قرار گيرد در صورتي که بذر کاري و کودکاري با يک دستگاه انجام پذيرد . عمق بذر 3 تا 5 سانتيمتري و عمق کود در 3 تا 5 سانتيمتري پايين تر در اطراف بذر مي تواند انجام پذيرد که در اين حالت ضمن استفاده بهتر از مقدار مصرف آن کاسته مي شود.مقدار توصيه شده کود فسفاته را در خاکهاي سنگين در 3 مرحله مي توان مصرف نمود.3/1 به صورت پايه (خاک کاربرد) – 3/1 به صورت سرک در مرحله پنجه دهي گندم- 3/1 به صورت سرک دوم در مرحله ساقه رفتن و حدودا نزديکي ظهور خوشه و در خاکهاي سبک توصيه مي شود. 4/1 اوره فسفاته را به صورت پايه و 4/1 در حدود پنجه زني و 4/1 در مرحله تشکيل ساقه و 4/1 در مرحله ظهور خوشه مصرف شود. ازت از عوامل اصلي در افزايش پروتئين گندم است و افزايش پروتئين گندم کيفيت نانوايي آن را افزايش مي دهد . زمان مصرف کود ازته در تعيين مقدار پروتئين گندم حائز اهميت است.اگر کود ازته قبل از گلدهي جذب گياه شود بيشتر محصول را افزايش مي دهد تا درصد پروتئين آن و اگر کود ازته بعد از گلده

ي جذب گياه شود بيشتر درصد پروتئين و در واقع يعني کيفيت محصول را افزايش مي دهد. بنابراين دادن کود ازته بعد از گلدهي کيفيت محصول و درصد پروتئين را افزايش مي دهد که اين کار را مي توان با محلول پاشي کود اوره نيز انجام داد. در مورد کودهاي پتاسه گزارشهاي نتايج حاصل از تجزيه خاک در آزمايشگاهها دلالت بر کمبود شديد پتاسيم در اکثر خاکهاي زراعي دارد

. و با توجه به نياز گندم به کود پتاسه ه مقدار آن در حد نياز گياه به کود ازته است رفع کمبود آن را با افزودن کودهاي پتاسه همراه کودهاي پايه ضروري مي سازد نقش پتاسيم در بهبود کيفي محصول و افزايش عملکرد و محافظت گياه در برابر عوامل نامساعد محيطي امر مسلم و ثابت شده اي است.
اثر پتاسيم بر روي محصول گندم
تحمل گياه به شوري رابيشتر مي کند
مقاومت گياه را در برابر کم آبي افزايش مي دهد.
مقاومت گياه را در برابر آفات و بيماري ها زياد مي کند.
راندمان آب آبياري و کودهاي ازته را بالا مي برد.
عمل فتوسنتز را زياد مي کند.
تنش رطوبتي را کاهش مي دهد.
کارآيي تعرق گياه در شرايط تنش آبي را به دليل افزايش تعداد و قطر دسته هاي آوندي افزايش مي دهد.
زمان و روش مصرف کودهاي ميکرو(عناصر کم مصرف) :: عناصر کم مصرف با وجود نياز خيلي کمي که گياه به آنها دارد اهميت زيادي براي گياه دارند . مهمترين اين عناصر عبارتند از روي- آهن- مس و منگنز مي باشد . اين عناصر به صورت کودي غالبا به صورت سولفات روي- سولفات آهن – سولفات مس و سولفات منگنز در دسترس مي باشند که بايستي با توجه به نتايج آزمايش خاک قبل از کاشت به صورت پايه به مزرعه داده شود در غير اين صرت مي توان با محلول پاشي کود ميکرو با غلظت 3 تا 6 در هزار بسته به نوع آن در مراحل پنجه دهي يا اوائل ساقه رفتن تا گلدهي اقدام به پاشش در مزرعه نمود.در مورد محلول پاشي با کد ميکروي کامل لازم است به نکات مهمي توجه داشت:
محلول پاشي بايد صبح زود يا عصر انجام گيرد هنگام محلول پاشي وزش باد نباشد به محلول کودي تهيه شده با غلظت 3 در هزار لازم است ماده سيتوويت يا مايع ظرفشويي به غلظت 2/0 در هزار (2 سي سي در ده ليترآب ) اضافه گردد. اين کار باعث کاهش نيروي کشش سطحي آب شده و تمامي سطح برگ با ذرات محلول کودي تماس يافته و در نتيجه ميزان جذب برگي افزايش مي يابد. حرارت محيط در هنگام محلول پاشي با حداقل فصله زماني آبياري مزرعه انجام مي گيرد.براي اطمينان از صحت انجام عمليات ذکر شده پيشنهاد ي ود کود مورد نظر را با غلظت مربوطه تهيه و در قطعه کوچکي از مزرعه برگپاشي و پس از 3 روز در صورت عدم مشاهده علائم برگ سوزي در تمام سطح مزرعه محلول پاشي صورت بگيرد. در اراضي با خاک شور از کود ميکروي کامل بدون بر استفاده شود.
خصوصيات بذر و بذرکاري
ويژگي يک بذرخوب عبارتند از:

اندوخته غذايي کافي داشته باشد.(چروکيده نباشد)
وزن هزار دانه از 35 گرم بيشتر باشد.
بذر بايد سالم و شکستگي نداشته باشد.
عاري از بذور علف هرز باشد.
خلوص ژنتيکي داشته باشد(همه بذور از يک رقم باشد)

قوه ناميه آن بيشتر از 90 درصد باشد.
چنانچه بذر توسط زارع تهيه شود لازم است بهترين قسمت مزرعه جهت تهيه بذر مورد انتخاب و بذور جمع آوري شده اگر داراي علف هرز هستند بوجاري شوند.قبل از کاشت لازم است بذور را ضد عفوني نمائيم با اين کار محصول خود را در مقابل بيماريهاي سياهک و برخي بيماري هاي ديگر بيمه مي نمائيم. جهت اين که از سموم قارچ کش توصيه شده استفاده شود و به گونه اي عمل شود که دانه ها بذر به خوبي به سم آغشته شده و قشر نازکي از سم بذور را فرا گيرد. براي اين کار مي توان از ميکسرهاي مختلف که درب آنها بسته مي شود با چرخش مخلوط بذر و سم حدود 3 دقيقه استفاده نمود يا اين که بذور را روي پلاستيک يا برزنت يا سطح صاف و تميز کپه نمود و سم مورد نياز را روي آن پاشش داده و با استفاده از پارو بذور را چندين بار زيرورو کرد تا کاملا به سم آغشته شود.اين کار لازم است قبل از عمليات بذر کاري صورت گيرد . مقدار سم لازم معمولا 2 در هزار مي باشد. در هنگام ضدعفوني بذور از ماسک و يا پارچه جهت پوشانيدن سر و صورت و دهان استفاده شود و از خوردن و آشاميدن و سيگار کشيدن حين عمليات ضدعفوني پرهيز شود . تعدادي از سموم موجود در حال حاضر جهت ضدعفوني بذور گندم عبارتند از:کاربوکسين تيرام- تريادينمول- ديکونازول- رئال- کاربندازيم
ميزان بذر :: مقدار بذر مصرفي در حال حاضر جهت کاشت با خطي کار حدود 180 کيلو گرم در هکتار مي باشد. اين مدار توصيه بذري کلي مي باشد و بسته به شرايط مختلف مي تواند متغير باشد.در ميزان مصرف بذر لازم است با توجه به هدف کشت به موارد زير توجه نمود.
وزن هزار دانه ارزش مصرفي بذر
تاريخ کاشت. بعد از تاريخ کاشت توصيه شده به ازاي هر روز تاخير حدود 5/1 درصد به مقداربذر توصيه شده اضافه مي نمائيم.
وضعيت بستر بذر بافت خاک و شوري آن اثر پرندگان و حشرات در مزرعه نحوه کاشت بذر (خطي کار – سانتريفيوژ- دست پاش) . در کاشت گندم با سانتريفيوژ براي پوشش بذر مي توان از ديسک يا پنجه غازي يا فارو يا کروگيت پس از پاشش بذر استفاده نمود.
نکته: جهت تسهيل د آبياري زدن فارو مناسبتر است منتهي با در نظر گرفتن شوري زمين در منطقه. قطعه بندي زمين و آبياري اول :: آبياري در زراعت گندم خصوصا اولين آبياري از اهميت خاصي برخوردار است آب بايستي با سرعت ملايم و به صورت يکنواخت در سرتاسر مزرعه توزيع گردد تا باعث جابجايي بذور و شستشوي خاک نشود. خصوصيات زير لازم است در قطعه بندي و آبياري در نظر گرفته شود. طول قطعات جهت آبياري بر حسب بافت خاک و شيب زمين از 100 تا 200 متر متغير است.معمولا در آبياري نواري قطعات توسط مرزبند از همديگر تفکيک مي شوند. عرض مرزها حتي الامکان ضريبي از عرض کمباين باشدهر چه بافت خاک سبکتر و شيب زمين بيشتر باشد طول نوارها يا فاروها را بايد کمتر در نظر داشت و هر چه جريان ورودي آب در رديفها زيادتر باشد طول فاروها را مي توان بيشتر گرفت. بهتر است طول فاروها از 200 متر جاوز نکند.
اگر شيب مزرعه زياد باشد مقدار آب ورودي قطعات بايد کم باشد و اگر شيب مزرعه کم باشد مقدار آب ورودي را بايد زيادتر در نظر گرفت. براي اولين آبياري در صورت امکان از سيفون استفاده شود در غير اين صورت در مدخل ورودي آب از پلاستيک يا بوته و يا خلوط کاه و کلش و خاک استفاده شود. با استفاده از نهر مضاعف مي توانيم سرعت آب را در حد دلخواه کنترل کنيم. بارندگي موثر حدود 20 تا 25 ميليمتر است که تقريبا مي توان آن را يک نوبت آبياري محسوب نمود. براي اين که به ميزان آب مورد نياز در مزرعه دست پيدا کنيم بايد از نهرکن در احداث انهار استفاده نمود.از فاکتورهاي بسيار مهم در آبياري احداث نهر مضاعف است.هدف از احداث

نهر مضاف اين است که آب بيشتري با سرعت کمتر براي جلوگيري از آبشوئي رديفهاي کشت شده وارد مزرعه نماييم. احداث زه كش: براي جلوگيري از آب ماندگي و غرقاب شدن در انتهاي مزرعه بايستي در پايين مزرعه نهري جهت تخليه آب اضافي تعبيه نمود. نوبتهاي آبياري گندم معمولا 5 نوبت در نظر گرفته مي شود و هر کدام به نوبه خود مهم مي باشند که آنها پس از کاشت و موقع پنجه زني و ساقه رفتن زمان و قبل از گلدهي و بعد از دانه بستن مي باشد. و به مر

احل خاک آب – پنجه آب- ساق آب- گل آب و دان آب هم مرسومند.
اگر بخواهیم در مورد بهای تمام شده یک کیلو گندم بحث کنیم باید مراحل کاشت تا برداشت محصول را درنظر گرفت. در این پروژه فرض برآن است که گندم از زمینهای این شرکت برداشت شده و به عنوان بذر و فروش آن به بازار و مشتریان آماده می شود.
محصول گندم که اغلب در اوایل مهرماه هر سال در زمینهای کشاورزیبه زیر کشت می رود و فرض بر آن است که بازدهی آن بطور میانگین تقریبی 1به 20 است یعنی در ازای کاشت هر کیلو گندم 20 کیلو گندم برداشت می شود. در مرحله کاشت گندم می توان به هزینه های مواد اولیه(بذر گندم)، هزینه های ماشین آلات( اعم از شخم زنی، دیسک زدن زمینها، بذرافشانی و....)، هزینه های جانبی محصول( سم زدایی، کود شیمیایی و...)، هزینه های دستمزد کارگرانی که در کاشت محصول گندم نقش بسزایی دارند اشاره نمود و سایر هزینه ها را هم باید در نظر گرفته شود و بعداز مدتی که محصول به کشت می رود ( مرحله داشت محصول گندم) به هزینه های دیگری نیاز هست که ازجمله هزینه های عمده می توان به هزینه آبیاری به وسیله دستگاههای آب بارانی (که بابت کار این دستگاهها باید از بق 3 فاز استفاده کرد که خود خیلی هزینه بر هست)، هزینه کوددهی زمین زراعی (کود مرغی، کودشیمیایی)، هزینه های هرز کنی زمین و آفات کشی و سم پاشی و.... اشاره کرد. در مرحله برداشت گندم هزینه های دیگری نیز متحمل می شویم که باید آنها راهم جزئی از بهای تمام شده محصول لحاظ کرد که می توان به هزینه های کمباین و درو گندم، هزینه حمل از مسیر زمین تا انبار یا سیلوهای مربوطه شرکت، هزینه دستمزد کارگران حکل و نقل گندم، هزینه سوخت ماشین آلات کشاورزی، هزینه نگهبانی و سایر هزینه ها می باشد.
مثال موردی جهت محاسبه بهای تمام شده یک کیلو گندم :
(اشاره به اینکه اطلاعات زیر با توجه به پرس و جو از یکی از کارکنان شرکت کردستان سبز پرسیده شده است.)
اگر درحال کاشت گندم صد کیلو گندم را زیر کشت ببریم می توان گفت هزینه گندم را 3400000ریال درنظر گرفت و هزینه شخم زنی و بذرافشانی را برای هر صد کیلو گندم به مبلغ45000ریال و برای کودهی و سم پاشی و آبیاری هرصد کیلوگرم گندم محتمل هزینه هایی معادل 38000ریال می شویم و در حین برداشت گندم موردنظر برای هر صد کیلوگرم باید باید هزینه کمباین و حمل و نقل آن را درنظر بگیریم که هزینه های آن بالغ بر 60000ریال در نظر می گیریم.
اگر حالا بخواهیم بهای بهای تمام شده یک کیلو گندم قبل از بوجاری و هزینه های دیگر در نظر بگیریم به صورت زیر عمل می کنیم :

بهای تمام شده 100کیلوگرم گندم قبل از بوجاری و پاکسازی و آماده برای بذر :
177000=600000+340000+380000+450000 = بهای تمام شده 100کیلوگرم گندم
450000 = هزینه شخم زنی و بذرافشانی هر 100کیلوگرم
380000 = هزینه کود دهی زمین، سم پاشی و آبیاری هر 100کیلوگرم

340000 = هزینه بذر مورد نظر برای کاشت هر 100کیلوگرم
600000 = سایر هزینه های برآوردی برای هر100کیلوگرم
17700 = 17700000 = بهای تمام شده یک کیلوگرم گندم
100
اگر بخواهیم بهای تمام شده یک کیلو بذر گندم را در نظر بگیریم باید هزینه های بوجاری و پاکسازی گندم را هم حساب کنیم، باتوجه به پرس و جوهایی که در این شرکت داشتم هزینه بوجاری هرکیلو گندم بطور تقریبی 230ریال می باشد و هزینه های دیگر هم شاید حدود هرکیلو 100 ریال. حال بهای تمام شده یک کیلو بذر گندم در انبار برابر است با:
2100 = 100 + 230 + 1770 = بهای تمام شده یک کیلوگرم گندم بوجاری شده
در ادامه که بهای تمام شده یک کیلو گندم را بدست آوردیم حالا باید تعیین کنیم که کدامیک از موارد بحث شده مربوط به مواد، دستمزد وسربار ساخت ( متغییر و ثابت ) است.
توليدات‌ كشاورزي‌ در زمان‌ برداشت‌ به‌ارزش‌ منصفانه‌ پس از كسر مخارج‌ براوردي‌ زمان‌ فروش‌ شناسايي‌ مي‌شود. افزايش‌ يا كاهش‌ ناشي از شناخت‌ اوليه‌ توليدات‌ كشاورزي‌ در سود و زيان‌ دوره‌ وقوع‌ منظور مي‌شود. ارزش‌ منصفانه‌ تعيين‌ شده‌ در زمان‌ برداشت‌ به‌ عنوان‌ بهاي‌ تمام‌ شده‌ توليدات‌ كشاورزي‌ محسوب‌ و تا زمان‌ فروش‌، برمبناي‌ بهاي‌ تمام‌ شده‌ گزارش‌ مي‌شود
1ـ مواد مستقيم : هر نوع موادي كه براي توليد مستقيما بكار مي‌رود و يك جزء اصلي و قابل شناسايي محصول تكميل شده را تشكيل مي‌دهد مواد مستقيم ناميده مي‌شود:
 بذر گندم آماده شده جهت کاشت 410 ریال.
 هزینه خرید سم جهت سم پاشی 190 ریال
 هزینه خرید کود شیمیایی و کود مرغی 130 ریال.
 هزینه خرید سم شیمیایی جهت مخلوط کردن با بذر آماده کاشت 90 ریال.

2ـ دستمزد مستقيم : حقوق و دستمزد كاركناني كه بطور مستقيم در توليد محصول دخالت دارند و مواد مستقيم را به محصول تبديل مي‌كنند، دستمزد مستقيم ناميده مي‌شود :
 حقوق كارگران قسمت برداشت گندم 240 ریال.
 حقوق کارگران سم پاشی گندم 190 ریال
 هزینه کارگران ثابت بخش آبیاری 270 ریال
 دستمزد راننده تراکتور شرکت که در تمامی مراحل گندم نقش دارند 110 ریال.
 دستمزد راننده کمباین برداشت محصول 90 ریال
3ـ سربار كارخانه
تمام هزينه‌هاي منظور شده در جريان توليد به جزء مواد مستقيم و دستمزد مستقيم، به عنوان سربار كارخانه تلقي مي‌شود از قبيل مواد غير مستقيم، دستمزد غير مستقيم و...
هزینه های نگهبانی 80 ریال.
هزینه های حمل کود به زمین 70 ریال.
هزینه های بوجاری و بسته بندی 50 ریال.
سایر هزینه های سربار مانند هزینه استهلاک ساختمان کارخانه هزینه استهلاک تأسیسات و ماشین آلات کارخانه، هزینه سوخت و غیره 180 ریال.
ساير هزينه‌هاي غير مستقيم توليدي.
اصطلاحاً جمع هزينه‌هاي مواد مستقيم و دستمزد مستقيم و سربار كارخانه را بهاي توليد يا بهاي ساخت گويند و جمع هزينه‌هاي مواد مستقيم و دستمزد مستقيم را بهاي اوليه و جمع دستمزد مستقيم و سربار كارخانه را هزينه‌هاي تبديل گويند.
داراییهای زیستی مولد و غیر مولد:

دارایی زیستی مولد: عبارت است از یک دارایی که به قصد تولید مثل، اصلاح نژاد و یا تولید کشاورزی با حفظ حیات دارایی زیستی، نگهداری میشود و قابلیت برداشت در

بیش از یکسال را دارد. داراییهای زیستی مولد شامل اقلامی نظیر دامهای شیری، مرغ تخمگذار، تاکستانها ودرختان میوه است.
دارایی زیستی غیرمولد: به طبقه ای از داراییهای زیستی اطلاق میشود که واجد شرایط تعیین شده برای داراییهای زیستی مولد نیست.به بیان دیگر داراییهای غیر مولد اقلامی هستند که به عنوان تولید کشاورزی قرار هست برداشت شوند یا به عنوان داراییهای زیستی بفروش برسند. دامهای گوشتی، دامهای آماده برای فروش، مرغ گوشتی، غلات در جریان رشد از قبیل ذرت و گندم، ماهی پروروشی و درختان پرورشی جهت تهیه الوار نمونه هایی از داراییهای زیستی غیرمولد می باشند.
واحد تجاری باید دارایی زیستی یا تولید کشاورزی رافقط زمانی شناسایی کند:
1_ کنترل دارایی را درنتیجه رودایدهای گذشته بدست آورده باشد.
2_ جریان منابع اقتصادی آتی مرتبط با دارایی به درون واحد تجاری محتمل باشد.
3_ ارزش منصفانه یا بهای تمام شده دارایی به گونه ای اتکا پذیر قابل اندازه گیری باشد.
شناسایی درآمد در مقطع تکمیل:
بر اساس استاندارد حسابداری شماره 26 ( فعالیتهای کشاورزی) تولیدات کشاورزی باید در زمان برداشت به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج برآوردی زمان فروش اندازه گیری شود.
درهنگام خرید بذر ثبت زیر انجام می شود:
کنترل مواد 410
وجه نقد/ حسابهای پرداختنی 410
در مورد کاشت بذر ثبت زیر در حسابها صورت خواهد پذیرفت.
حساب کالای در جریان ساخت ( داراییهای غیرمولد) 410
کنترل مواد 410

درهنگام سم پاشی در هنگام کاشت گندم ثبت زیر انجام می شود:
کنترل مواد 190
وجه نقد/ حسابهای پرداختنی 190

درهنگام خرید کود مرغی برای محصول گندم ثبت زیر انجام می شود:
کنترل مواد 130

وجه نقد/ حسابهای پرداختنی 130
درهنگام شناسایی درآمد گندم در اسفندماه ثبت زیر انجام می شود:
بهای تمام شده دارایی غیرمولد (گندم) {410+190+130} 730
درآمد 730
هزینه دستمزد پرداختی به پرسنل کارخانه به صورت زیر تسهیم خواهد شد:
حساب کالای در جریان ساخت (داراییهای غیرمولد) 900
حساب کنترل حقوق و دستمزد 900
بابت تسهیم هزینه حقوق و دستمزد به حساب دوایر تولید
1)کالای در جریان ساخت (داراییهای غیرمولد) 675 (75%×900)
کنترل سربار675
بابت تسهیم هزینه سربار(سربار جذب شده) بافرض اینکه نرخ جذب سربار 75% دستمزد باشد.
و در ارتباط با سربار واقعی تحقق یافته ابتدا حساب کنترل سربار بدهکار شده سپس با توجه به سهم هر دایره یا مرحله در ایجاد سربار، هزینه سربار براساس مبنای مناسب به دوایر مختلف تسهیم می گردد.یعنی درواقع ثبتهای زیر صورت خواهد پذیرفت.

2) کنترل سربار380
بانک/ ح پرداختنی380
بابت سربار واقعی (تحقق یافته)
کنترل سربار
2) 380 675 (1

380 675
295 اضافه جذب سربار
3) 295

3) 295 کنترل سربار
کسر جذب سربار 295
بابت بستن کسر جذب سربار

حالا می خواهیم در باره انبارهای گندم هم اشاره ای کنیم:
نوع انبار (سيلوي استوانه‎اي - سوله و انبار روباز ) - ظرفيت - درجه حرارت و رطوبت انبار ، مدت زمان نگهداري در انبار - نوع رقم گندم تحويلي (داخلي و خارجي) - مبداء محصول (داخلي و خارجي) ميزان گندم تحويلي (داخلي و خارجي)، وضعيت محصول در زمان تحويل از قبيل رطوبت - افت محصول - درجه سن‎زدگي - نوع آفت - روش استفاده از آفت‎كش‎ها، نوع و ميزان مصرف آنها ذكر گرديد.
از مجموع آفات انباري جمع آوري شده از سيلوها و انبار‎ها 5 گونه حشره از رديف سخت‎بالپوشان(coleoptera) و دو گونه از رديف پروانه‎ها ((Lepidoptera و دو گونه از كلاس كنه‎ها (Acarina) به عنوان گونه‎هاي غالب در سيلوها و انبارهاي گندم وجود دارند و فاكتور مؤثر در كاهش ضايعات گندم در زمان انبار نمودن (كم بودن رطوبت گندم - انباشته كردن گندم حداكثر تا 5/1 متر ارتفاع - تهويه شدن انبار - زير و رو كردن گندم در انبار هر چند روز يكبار - حداكثر حرارت 18 درجه سانتيگراد در داخل انبار - خشك بودن محيط انبار - غير قابل نفوذ بودن كف انبار - بوجاري و ضدعفوني) است. هم چنين در زمينه داشتن آشنايي گندمكاران با روش‎هاي مبارزه با آفات سن، ملخ و شته‎هاي گندم زياد و با آفات ديگر نظير پروانه‎ها، تريپس، زنبور و مگس‎هاي مضر گندم خيلي كم و يا هيچ بوده است ولي رويهم رفته تعداد گندمكاران موافق با كنترل آفات زيادتر مي‎باشند.
موارد زیر بر بهای تمام شده یک کیلو گندم تاثیر فراوانی دارند :

ميزان رطوبت محصول در زمان تحويل 5 % 10% 15 % 30% 35%
افت محصول مفيد غير مفيد
درجه سن‎زدگي (1%-2%-3%-4%-5%-6%)
روش كنترل آفات
در گندم‎هاي انبار شده در زير چادر تعداد 2-4 قرص فستوكسين به ازاء هر تن گندم ولي در انبار استوانه‎اي تعداد 12 قرص به ازاء هر تن گندم استفاده مي‏شود (قرص گذاري در زير چادر قبلاً از بالا و با سوراخ كردن چادر صورت مي‎گرفت ولي اكنون از پايين و بدون سوراخ كردن چادر صورت مي گيرد). سم از طريق قرص گذاري حداكثر تا 2 ماه دوام دارد و پس از آن مجدداً قرص گذاري صورت مي گيرد. براي دور كردن جوندگان از جمله موش از طعمه مسموم استفاده مي‎شود (2 كيلوگرم گندم، فسفور دو زنگ يك قاشق غذا خوري و مقدار كمي روغن مايع جهت چسبيده شدن ذرات فسفور دو زنگ به گندم). به اين ترتيب كه اطراف سيلوهاي روباز كه چادر

روي آنها كشيده شده ريخته مي‎شود.

هزینه بهای تمام شده یک کیلو سیب زمینی :
با توجه به اینکه در بالا هم اشاره کردیم، بهای تمام شده یک کیلو سیب زمینی از مرحله کاشت تا مرحله برداشت و پاکسازی و انتقال به انبارها و فروش محصول به هزینه هایی از قبیل محصول جهت کاشت، هزینه کود دهی، هزینه آبیاری، هرزکنی و شخم زنی و... نیاز هست. با توجه به اطلاعاتی که در مورد بهای تمام شده یک کیلو گندم بحث کردیم می توان با در نظر گرفتن مراحل بدست آوردن محصول بهای تمام شده را نیز محاسبه نمود.
بهای تمام شده یک کیلو سیب زمینی شامل هزینه های مواد مستقیم، دستمزد مستقیم و سربار ساخت می باشد. حال اگر بخواهیم بهای تمام شده یک کیلو سیب زمینی را بطور تقریبی بدست آوریم باید تمامی مراحل ( مرحله کاشت، داشت و برداشت) محصول سیب زمینی را در نظر بگیریم بدست آوریم.
هزینه های مواد مستقیم می تواند شامل موارد زیر باشد:
بذر سیب زمینی ( معمولا سیب زمینی بصورت قاش شده مخصوصی به زیر کشت می روند.)
خرید کود مرغی و کود ( به این دلیل کود مرغی جزو بهای مواد مستقیم نام برده میشود چون جزئی از موارد مهم جهت تبدیل این محصول می باشد.)
هزینه خرید سم شیمیایی جهت آفت کشی سیب زمینی در مرحله داشت محصول.
دستمزد مستقيم :
حقوق كارگران قسمت بژار و برداشت سیب زمینی.
حقوق کارگران سم پاشی سیب زمینی.
هزینه کارگران ثابت بخش آبیاری سیب زمینی.
دستمزد راننده تراکتور شرکت که در تمامی مراحل سیب زمینی نقش دارد.
دستمزد راننده دستگاه برداشت سیب زمینی.
سربار كارخانه
هزینه های نگهبانی.
هزینه های حمل کود به زمین.
هزینه های خریدگونی و جمع بندی محصول در زمین و بسته بندی گونی ها.
هزینه حمل سیب زمینی از زمین تا انبار.
مثال موردی جهت محاسبه بهای تمام شده یک کیلوسیب زمینیی:
(همانطور که در بالا اشاره شد اطلاعات زیر با توجه به پرس و جو از یکی از کارکنان شرکت کردستان سبز پرسیده شده است.)
برای کاشت سیب زمینی همانند محصول گندم می توان م

حصول سیب زمینی را زیر کشت ببریم یعنی در کل هزینه هایی که برای تولید یک کیلو گندم متحمل شدیم در مورد سیب زمینی هم هزینه ها را متحمل خواهیم شد.می توان گفت هزینه خرید هرکیلو بذرسیب زمینی را 1450 ریال درنظر گرفت و هزینه شخم زنی و هرزکنی را برای هر کیلو گرم سیب زمینی به مبلغ1720 ریال و برای کودمرغی و سم شیمیایی جهت ازبین بردن علف هرز و آبیاری هر کیلوگرم سیب زمینی محتمل هزینه هایی معادل 2110ریال می شویم و در حین برداشت سیب زمینی برای هرکیلوگرم باید باید هزینه دستگاه برداشت و ه

زینه جمع آوری و بسته بندی و حمل و نقل آن را درنظر بگیریم که هزینه های آن بالغ بر 4350 ریال در نظر می گیریم.

باتوجه به اطلاعات بالا فرض بر این هست که در ازای کاشت یک کیلو سیب زمینی محصولی معادل 9 کیلوگرم برداشت میشود.

1ـ مواد مستقيم :
 بذر سیب زمینی آماده شده جهت کاشت 1450 ریال.
 . خرید کود مرغی615 ریال.
 خرید سم شیمیایی جهت ازبین بردن علف هرز قبل ازکاشت محصول 285 ریال.
2ـ دستمزد مستقيم ::
 حقوق كارگران قسمت برداشت سیب زمینی 1750 ریال.
 هزینه کارگران ثابت بخش آبیاری 1665 ریال
 دستمزد راننده تراکتور شرکت که در تولید سیب زمینی نقش دارند 800 ریال.
 دستمزد راننده برداشت محصول 350 ریال
3ـ سربار كارخانه
هزینه های نگهبانی 105 ریال.
هزینه های حمل کود به زمین 520 ریال.
هزینه هایخرید گونی و بسته بندی و جدا سازی سیب زمینی 890 ریال.
سایر هزینه های سربار مانند هزینه استهلاک ساختمان کارخانه هزینه استهلاک تأسیسات و ماشین آلات کارخانه، هزینه سوخت و غیره 1200 ریال.
سربار ساخت + دستمزد مستقیم + مواد مسقیم= بهای تمام شده یک کیلوسیب زمینی
1070 ریال = 2715 + 4565 + 2350 = بهای تمام شده یک کیلوسیب زمینی
9
درهنگام خرید بذر سیب زمینی ثبت زیر انجام می شود:
کنترل مواد 2350
وجه نقد/ حسابهای پرداختنی 2350

در مورد کاشت بذر سیب زمینی ثبت زیر در حسابها صورت خواهد پذیرفت.
حساب کالای در جریان ساخت ( داراییهای غیرمولد) 2350
کنترل مواد 2350
درهنگام خرید کود مرغی برای محصول سیب زمینی ثبت زیر انجام می شود:
کنترل مواد 615
وجه نقد/ حسابهای پرداختنی 615
هزینه دستمزد پرداختی به پرسنل و کارگران به صورت زیر تسهیم خواهد شد:
حساب کالای در جریان ساخت (داراییهای غیرمولد) 4565
حساب کنترل حقوق و دستمزد 4565
بابت تسهیم هزینه حقوق و دستمزد به حساب دوایر تولید
1)کالای در جریان ساخت (داراییهای غیرمولد) 3652 (80%×4565)
کنترل