تحقیق در مورد بیماریهای مهم غلات

بخشی از مقاله

بيماريهاي مهم غلات

بيماري زنگ برگي (قهوه‌اي) گندم wheat leaf rust
زنگ برگ يک بيماري جدي گندم، چاودار، تريتيکاله وبسياري از گندميان است که توسط قارچ Puccinia recondita ايجاد مي‌شود. گونه ديگري از قارچ به نام P.hordei وجود دارد که اغلب به جو حمله مي‌کند. علائم بيماري به صورت جوشهاي بيضي شکل کوچک و پراکنده با رنگ سياه متمايل به قرمز ، در سطح پهنک و روي غلاف برگ ظاهر مي‌شود. بر خلاف زنگ ساقه گندم، توده يوريديوسپور بيشتر در بافت ميزبان فرو مي‌رود و باعث از هم پاشيدن اپيدرم نمي شود.

يوريديوسپورهاي Puccinia recondita قرمز پرتقالي تا سياه مايل به قرمز، خاردار ، کروي و معمولاً به قطر 20- 28 ميکرون هستند. تليا در طول مراحل نهايي رشد گياه به صورت جوشهايي روي غلاف برگها و يا در سطح پهنک برگ به وجود مي‌آيند. تليوسپورها در بافت برگ باقي مي‌مانند و به وسيله اپيدرم پوشيده مي‌شوند.

کنترل زنگ قهوه اي گندم:قارچکشهايي مثل ترياديمفون (بايلتون) وبوتريزول( ايندار) در کنترل زنگ قهوه‌اي مؤثر هستند و در صورت وجود اپيدمي، مصرف آنها اقتصادي است.
سايپروکونازول(آلتو) SL 10% نيم ليتر در هکتار
تبوکونازول(فوليکور) EW 25% يک ليتر درهکتار
فلوتريافول(ايمپکت) SC 12.5% يک ليتر در هکتار
پروپيکونازول(تيلت) EC 25% نيم ليتر درهکتار.

زنگ سياه ساقه گندم wheat black stem rust:
زنگ سياه ساقه يکي از بيماريهاي شناخته شده غلات است. تقريباً در تمامي مناطقي که اين محصول کشت مي‌شوند وجود دارد. علائم بيماري بيشتر روي ساقه وغلاف برگها ظاهر مي‌شود پهنک برگ و خوشه‌ها نيز ممکن است آلوده شوند. اسپور روي ميزبانهاي مختلف غلات توليد مي‌شود. يوريديوسپورها در داخل تاولها يوريديا توسعه يافته پس از مدتي اپيدرم را پاره کرده، توده‌اي از اسپورهاي قهوه‌اي مايل به قرمز آشکار مي‌شوند. تاولهاي زنگ نواري بزرگتر است.

کنترل زنگ سياه ساقه:ريشه کني زرشک و کار حساب شده روي ارقام مقاوم ، از جمله عوامل مهم در افزايش پايداري مقاومت به زنگ ساقه و کاهش اپيدمي زنگهاست.

سايپروکونازول(آلتو) SL 10% نيم ليتر در هکتار
تبوکونازول(فوليکور) EW 25% يک ليتر درهکتار
فلوتريافول(ايمپکت) SC 12.5% يک ليتر در هکتار
پروپيکونازول(تيلت) EC 25% نيم ليتر درهکتار.
کنترل شيميايي به محض مشاهده اولين علائم کانون کوبي شود. درصورت وجود اپيدمي در مرحله سنبله مبارزه انجام شود.

بيماري زنگ برگي( قهوه‌اي )جو Barley leaf rust :
يوريديهاي P.hordei کوچک بيضوي متمايل به گرد و زرد پرتقالي است. يوريديها منحصراً روي پهنک و غلاف برگها تشکيل مي‌شوند.شرايط گرم و مرطوب براي رشد، توسعه و انتشار بيماري زنگ قهوه‌اي جو بسيار مناسب است . در مناطق معتدل يوريديهاي قارچ روي جوهايي که در پاييز کاشته شده‌اند، زمستانگذراني مي‌کنند.

بيماري زنگ نواري يا زنگ زرد گندم Wheat strip rust :
زنگ زرد يا زنگ نواري(سرخو)Puccinia striiformis يکي از بيماريهاي مهم گندم و جو است و تا حدودي تريتيکاله و چاودار و بعضي از گرامينه‌هاي ديگر را تحت تاثير قرار مي‌دهد.

کنترل زنگ زرد:استفاده از ارقام مقاوم و يا متحمل در اولويت قرار دارد.
سايپروکونازول(آلتو) SL 10% نيم ليتر در هکتار
تبوکونازول(فوليکور) EW 25% يک ليتر درهکتار
فلوتريافول(ايمپکت) SC 12.5% يک ليتر در هکتار
پروپيکونازول(تيلت) EC 25% نيم ليتر درهکتار.
کنترل شيميايي به محض مشاهده اولين علائم کانون کوبي شود. درصورت وجود اپيدمي در مرحله سنبله مبارزه انجام شود.

کوتولگي زبر ذرت Maize Rough Dwarf virus:
علائم بيماري در مزرعه عبارت است از کوتاه ماندن فاصله ميان گره ها وکوتولگي شديد بوته ها، راست ايستادن برگها، وجود برجستگيها يا گالهاي ريزي روي دمبرگ و در پشت برگ وهمچنين روي غلاف ميوه، اين برجستگيها به پشت برگ حالت زبري مي دهد. گاهي براي تشخيص گالها نياز به ذره بين مي باشد. در برگهاي جوان انتهائي ممکن است حالت رنگ پريدگي ديده شود.
عامل بيماري(MRDV) ويروسي از گروه Reoviridae که داراي دو لايه کاپسيد مي باشد. در طبيعت فقط زنجره Laodelphax striatellus به عنوان ناقل شناخته شده است.
کنترل:

1. تناوب زراعي که در اين تناوب غلات بايد حذف شود.
2. استفاده از علف کشها براي نابودي علفهاي هرزي که ويروس در روي آنها زمستانگذراني مي کنند.
3. مبارزه با ناقل بوسيله حشره کشهاي ديازينون و فوزالن

4. کاشت لاينهاي متحمل اينبريد، هيبريد و واريته هاي مقاوم

سياهک آشکار جو و يولاف Crown & barley loose smut:
علائم بيماري کاملاً شبيه علائم سياهک آشکار U.nuda است. ريشکها و گلومهاي گياه آلوده در بعضي موارد بويژه در جو رشد مي‌کند؛ اما اين خصوصيت با توجه به شرايط محيطي و رقم گياه ممکن است تغيير کند. توده اسپور به رنگ قهوه‌اي شکلاتي تيره تا کاملاً سياه است. غشايي که توده‌هاي اسپور را احاطه کرده است، معمولاً سخت‌تر از غشايي است که در U.nuda ديده مي شود.
1. ديفنوکونازول(ديويدند) DS3% 2در هزار

2. تبوکونازول(راکسيل) DS2% 5/1 درهزار
3. کاربوکسين تيرام FL40% 5/2 درهزار

4. دي نيکونازول(سومي ايت) WP 2% 2در هزار : سيستيميک دو منظوره
ازسموم فوق براي ضد عفوني بذر قبل از کشت استفاده مي کنيم

سياهک سخت جو Barley covered smut :
بيماري سياهک سخت (پوشيده) Ustilago hordei، تنها در جو و يولاف باعث کاهش شديد محصول مي‌شود. قارچهاي مولد بيماري سياهک سخت در جو و يولاف، از نظر خصوصيات مرفولوژيک مشابهند؛ اما از نظر ايجاد بيماري در يولاف و جو با يکديگر تفاوت دارند؛ يعني يک نوع تنها جو را و نوع ديگر تنها يولاف را آلوده مي کند.
کاربوکسين تيرام wp 75% يک تادو در هزار ضد عفوني بذر با مانکوزب wp 80% يک تا دو در هزار ضد عفوني بذر قبل از کشت.
سياهک معمولي ذرت Common corn smut :

علائم: اين سياهک روي کليه اندامهاي هوائي ذرت از قبيل برگها، ساقه، خوشه و ريشکها ديده مي‌شود. نشانه‌هاي بيماري به اين طريق است که روي اندامهاي مختلف نبات ميزبان برجستگيهائي با گالهاي شفاف و براق در اندازه‌هاي مختلف از 0.6 تا 15 سانتيمتر تشکيل مي‌شوند. بزرگترين و بيشترين گال‌ها روي بلال و گل نر تشکيل مي‌گردند.عامل بيماري قارچي است به نامDC) Ustilago maydis )
کنترل سياهک ذرت:

1. بهترين و مطمئن‌ترين راه کنترل اين بيماري کشت ارقام مقاوم است.
2. از بين بردن و نابود ساختن خوشه‌ها و بوته‌هاي آلوده قبل از پاره شدن پوسته گال‌ها و پخش اسپورها
3. همچنين جلوگيري از زخمي شدن گياه ميزبان توسط ماشين آلات کشاورزي در مزرعه در زمان داشت مي‌تواند در جلوگيري از گسترش آلودگيها و اشاعه بيماري مؤثر باشد.

4. مصرف کودهاي شيميايي به ميزان متناسب در مزرعه نيز تا حدي از توسعه بيماري جلوگيري مي‌نمايد.

سياهک پاکوتاه dwarf bunt (سياهک بدبو stinking smut)
سياهک پنهان(common bunt) که توسط گونه‌هاي مختلف جنسTilletia ايجاد مي شوند، از بيماريهاي مخرب گندم هستند که علاوه بر گندم، به جو و تعداد معدودي از گونه‌هاي غلات نيز آسيب مي‌رسانند.

کنترل:موثرترين روش مبارزه با سياهک پنهان گندم ، استفاده توأم از قارچکشها ( براي ضد عفوني بذر ) و ارقام مقاوم است . از جمله قارچکشهايي که در کنترل اسپورهاي خاکزاد و بذر زاد موثرهستند ، مي‌توان هگزا کلرو بنزن ( HCB)، پنتاکلرو نيترو بنزن (PCNB ) کربوکسين و تيابندازول را نام برد.
ديفنوکونازول(ديويدند) DS 3% دو در هزار ضد عفوني بذر. تيابندازول(تکتو) WP 52.5% يک و بيست و پنج صدم در هزار ضد عفوني بذر.
سياهکهاي پنهان موضعي(هندي) Karnal bunt :

عامل بيماري قارچ ديگري از جنس تيلشيا به نام T.indica اين قارچ در اصل به گندم معمولي (گندم نان) حمله مي‌کند ، اما تريتيکاله و گندم دوروم نيزممکن است آلوده شود بيماري معمولاً در خرمن و از روي دانه‌هاي شکسته که قسمتي از آنها آلوده به سياهک است ، قابل تشخيص است.
کنترل:ضد عفوني با PCNB به ميزان يک کيلوگرم براي هر تن بذر ، تأثير مناسبي در کنترل اسپورهاي بذر داشته است.
کنترل شيميايي:
1. سايپروکونازول(آلتو) SL 10% نيم در هکتار

2. پروپيکنازول(تيلت) EC 25% نيم در هکتار
3. تبوکونازول(فوليکور) EW 25% يک ليتر در هکتار

4. فلوتريافول(ايمپکت) SC12.5% يک ليتر در هکتار
زماني که 80% بوته ها به خوشه رفته باشند، سمپاشي انجام شود
سياهک برگي غلات Flag smut

بيماري لکه چشمي غلات Graminicola eye spot
کنترل:تأخير در تاريخ کاشت پاييزه وتناوب با گياهاني غير از غلات ، موجب کاهش ميزان ماده تلقيح قارچ مي شود و درکنترل بيماري موثراست
سفيدک کرکي غلات Cereal downy mildew :

بيماري سفيدک دروغي معمولاً در مناطق مرطوب و مزارع آبي ، بخصوص قسمتهاي آبگير مزرعه ديده مي شود . قارچ عامل بيماري درگندمSclerophthora graminicola ودرگياه جو عامل قارچ Sclerophthora macrosporaاست.
علائم بيماري اغلب در مراحل اوليه رشد گياه ميزبان به صورت زردي برگها، کوتولوگي شديد، و پنجه زني زياد مشاهده مي شود.
آفات مهم يونجه :

سرخرطومي برگ يونجه Hypera postica (Curculionidae)
از آفات مهم يونجه مي باشد که اگر با آن مبارزه قاطع نشود چين اول يونجه را به کلي نابود مي کند. خسارت اين آفت به علت تغذيه لاروهاي آن از برگ و جوانه هاي انتهائي يونجه است. حشرات کامل نيز از برگ و ساقه يونجه تغذيه مي کنند.
کنترل:يکي از راههاي مبارزه با اين آفت جلو انداختن تاريخ برداشت در چين اول است چون بيشتر خسارت متوجه چين اول يونجه مي باشد.
در مناطقي که حشره زمستان را به صورت تخم سپري مي کند چراي پائيزه و يا سوزانيدن سطحي مزرعه يا شعله افکن به شدت از تراکم آفت مي کاهد.
کنترل شيميايي:

1. اتريمفوس(اکامت) EC50% و 1ليتر در هکتار

2. فوزالن(زولون) EC35% و 2.5 ليتر در هکتار
3. مالاتيون EC57% و 3ليتر در هکتار؛ وقتي مصرف به صورت« تر» است استفاده شود.
4. فن والريت EC20% و 1ليتر در هکتار.
سر خرطومي ريشه يونجه Sitona Spp.
کنترل:لاروهاي اين سرخرطومي ها به ريشه يونجه هاي سه تا چهار ساله حداکثر خسارت را وارد مي آورند.
برگرداندن مزارع يونجه آلوده در پائيز و از بين رفتن و نابودي لاروهاي اين حشره در اثر سرما يکي از راههاي مناسب مبارزه با اين آفت است.
شته هاي يونجه:

شته هاي يونجه شامل شته خالدار Therioaphis maculata و Acyrhosiphon pisum و Aphis fabae ميشود. در بيشتر مناطق کشت يونجه ديده ميشوند. وکنترل شيميايي فقط براي شته خالدار توصيه ميشود.
1. مالاتيون EC57%
2. پريميکارپ WP50%

بيماري هاي چغندر قند
ريزومانياي چغندرقند :

ريزومانيا يکي از مخربترين و پرخسارت‌ترين بيماريهاي مهم چغندرقند مي باشد.
علائم بيماري و تشخيص مزرعه اي :
در مزارع آلوده در تابستان معمولاً لکه هاي سفيد و زردي در اطراف رگبرگها بوجود مي‌آيد که از علائم اوليه بيماري مي باشد ، برگها ممکن است چروکيــــده و پژمرده شوند و بدون سبزينه باشند ، بعضي وقتها برگهاي کوچکتردرقسمت طـوقه جوانه زده و تکثير يابند. زردي عمومي معمولاً در برگها اتفاق مي افتد و بجهت اينکه ريشه هاي آلوده از لحاظ آب و جذب مواد غـــــذايي در کمبود هستند، نشانه هاي معمول برگي ، شبيه به استرس آبي يا کمبود نيتروژن هستند. در

ســطح پيشرفته بيماري، علائم بيماري شامل کوتوله شدن ريشه گياه و انشعاب بيش از حد ريشــه هاي جانبي مرده و پوسيده در اطراف ريشه (غده ) اصلي است که به آن ظاهري ريش دار ميدهد، با آلودگــي هاي بعدي ريشه هاي ذخيره اي گياه اغلب پوسيده ميشوند و در زير سطح خاک بهم فشــرده مي گردند و غده شکل ليوان ( جام شراب ) را به خود مي‌گيرد و حلقه هاي آوندي نيز ضمن چوبي شدن ظاهــري تيره رنگ (قهوه اي) به خود مي گيرد، در بعضي اوقات

رگبرگـــها کمي زرد رنگ شده و حالت ايستاده پيدا مي کنند، حالت بد شکلي در برگها نيز مشاهده شده و منجر به رشد غير عادي بافت طوقه گياه ميشود ، امکان سستي و پژمردگي بدون تغيير رنگ در برگ هاي گياه در مراحل بعدي وجود دارد و در برخي از موارد بندرت علائم زردي رگبرگي مشخص همراه با لکه هاي نکروتيک نيز قابل مشاهده است اين علائم حتي درصورت نادر بودن از مشخصات بارز بيماري هستند.
کنترل بيماري :
1- عدم کشت چغندرقند در مناطق آلوده حداقل تا 5 سال(پرهيز از تناوب تکراري)

2- استفاده از ارقام مقاوم و متحمل به بيماري مذکور
3- عدم انتقال خاک و چغندرهاي آلوده به مزارع سالم

4- کشت زود هنگام (خنکي خاک هنوز موجود باشد) تا امکان الگوي کشت
5- مديريت صحيح آبياري اوايل فصل زراعي (شش هفته اول) عدم ماندآبي
6- اعمال مديريت صحيح در کود دهي و استرس آبي

7- کنترل هرزآب مزارع(جهت جلوگيري از آلودگي مجدد و عدم انتشار اسپورهاي عامل آلودگي به مزارع سالم)
8- بهبود زهکشي مزارع با انجام شخم عميق و زير شکني لايه هاي سخت
9- رعايت قرنطينه بذور وارداتي و رعايت کنترل ايزولاسيون مزارع آلوده
10- کنترل جابجايي گله هاي گاو و گوسفنددر بين مزارع آلوده به مزارع سال

11- استفاده از مواد ضدعفوني خاک مثل Telone II . (مقرون به صرفه اقتصادي نيست)
پوسيدگي باکتريائي ريشه چغندر قند Beet bacterial root ro
علائم:

باکتري عامل بيمار‌ي به بافت آوندي دمبرگ و ريشه ها حمله مي‌کند و سبب پوسيدگي شديد مي‌شود . بافت آوندي ريشه‌ها نکروز مي‌گردد و نواحي اطراف آنها در مجاور هوابه رنگ صورتي در مي‌آيد براي نفوذ باکتري به داخل ريشه صدمه ريشه‌ها ضروري است و دماي 25 تا 30 درجه سانتيگراد براي گسترش سريع بيماري لازم است.بارزترين نشانه بيماري پوسيدگي باکتريائي ريشه چغندر اين است که ريشه از قسمت انتهاي تحتاني شروع به پوسيدن و سياه شدن مي‌کند .

کنترل:رعايت بهداشت زراعي ، خطي کاشتن چغندر، آبياري نشتي و اجراي تناوب زراعي حداقل 2 تا 3 سال در کنترل بيماري توصيه مي‌شود.
سفيدک سطحي چغندر Beet powdery mildew
نشانه‌ها

اولين نشانه‌هاي بيماري در سطح زيرين برگها و بعد در سطح فوقاني ظاهر مي‌شود . اين نشانه‌ها عبارتست از ظهور پوشش سفيد گرد مانند در سطح زيرين برگ که در اثر زياد شدن رطوبت هوا قارچ به سرعت رشد کرده ، ازدياد مي‌يابد و سطح فوقاني برگها، ساقه و تکمه‌هاي گل را مي‌پوشاند به تدريج که بيماري پيشروي مي‌کند پوشش سفيد گرد مانند کمي تغيير رنگ يافته، متمايل به رنگ قهوه‌اي مي‌گردد
سفيدک داخلي چغندر قند Beet downy mildew
نشانه‌ها

تمام اندامهاي فوقاني بوته چغندر ممکن است به اين بيماري مبتلا گردد. موقعي که کوتيلودون‌ها و گياهچه‌ها مبتلا مي‌شوند، رنگشان روشن‌تر از حالت طبيعي به نظر مي‌رسد . اندامهاي آلوده به طرف پايين متمايل مي‌گردند و در شرايط مرطوب در زير برگ پوشش قارچي تشکيل مي‌شود . در سطح فوقاني برگها لکه‌هائي به قطر حداکثر 4 سانتيمتر و به رنگ سبز روشن‌تر از قسمتهاي ديگر به وجود مي‌آيد و در زير همين لکه‌هاست که کنيديوفر و کنبدي‌هاي عامل بيماري به رنگ خاکستري کرکي بوجود مي‌آيد .

عامل بيماري
سفيدک داخلي چغندرPeronospora farinose f.Sp. مي‌باشد.
کنيدي‌هاي قارچ در برابر سرما مقاومت دارند و در سرماي 12- درجه سانتيگراد به مدت 24 ساعت از بين نمي‌روند . عامل بيماري ممکن است به صورت اسپور يا اغلب به صورت ميسليوم در ريشه‌ها و يا در بذر زمستان گذراني مي نمايد .
کنترل:

1- تناوب زراعي
2- زهکشي خوب

3- کاشت بذوري که از مناطقي که عاري از بيماري توليد شده باشد در کنترل بيماري مؤثر است
4- اگر بذور، مشکوک به بيماري باشند بذور را بايد به وسيله آب 59 درجه سانتيگراد به مدت 8 دقيقه خيس کرده و پس از خشک کردن مجدداً با تيرام (Thiram ) ضد عفوني کرد.

5- سمپاشي شاخه و برگ گياه با سموم مانکوزب يا زينب هفته‌اي يک بار بايد انجام شود. سمپاشي با غلظت 3در هزار به محض ديدن اولين علائم صورت گيرد.
6- در صورتي که در سالهاي قبل بيماري شديد باشد به محض اينکه اولين برگ حقيقي در گياه ظاهر گردد، سمپاشي شروع شود سمپاشي چغندر برگي به