بخشی از مقاله
چکیده
کشت مخلوط یکی از اصول عمده کشاورزی پایدار میباشد. در این پژوهش که در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد 16 تیمار کاشت در سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل 10 تیمار تک کشتی گندم، جو، تریتیکاله، نخود و باقلا در حضور و عدم حضور علفهای هرز و 6 تیمار کشت مخلوط میباشد. نتایج نشان داد که بین تیمارها از نظر محتوای کلروفیل تفاوت معنیداری وجود دارد بطوریکه تیمارهای کشت مخلوط باعث افزایش محتوای کلروفیل غلات در مقایسه با تک کشتی آنها گردید و بیشترین محتوای کلروفیل غلات - 56/17 - و لگوم - 45/57 - در تیمار مخلوط تریتیکاله- نخود مشاهده شد. اگر چه از نظر ماده خشک گیاهان زراعی در اوایل رشد بین تیمارها تفاوت معنیداری دیده شد، اما تیمارهای کشت مخلوط از این نظر کمترین بودند و بیشترین وزن خشک غلات - 125/2 - و لگوم-ها - 31/2 - به ترتیب در تک کشتی جو بدون حضور علف هرز و تک کشتی باقلا در حضور علف هرز به دست آمد. کمترین وزن خشک علفهای هرز نیز در تیمار تک کشتی جو با حضور علف هرز مشاهده شد.
کلمات کلیدی: باقلا، تریتیکاله، جو، گندم، نخود
-1 مقدمه
از آغاز مدرنسازی کشاورزی، کشاورزان و پژوهشگران با یک چالش مهم اکولوژیکی که ناشی از یکنواخت سازی سیستم- های کشاورزی است روبهرو هستند. این چالش مهم افزایش حساسیت گیاهان زراعی به آفات و بیماریها می باشد به طوریکه اگر آلودگی در تک کشتیهای در سطح وسیع صورت گیرد میتواند بسیار مخرب باشد - Altieri and Letourneau, . - 1984 کشت مخلوط پرورش بیشتر از یک گیاه زراعی به صورت همزمان در ردیفهای متناوب در یک مزرعه میباشد . - Ahmad et al., 2013 - در سیستمهای کشت مخلوط ارتباطات ریشهای میتواند فعالیت ریشهای و کمیت میکروبی را در ریزوسفر افزایش دهد . - Zhang et al., 2013 - ارتباطات بین گونهای در ریزوسفر همچنین میتواند دسترس پذیری و جذب مواد را در کشت مخلوط تحت تأثیر قرار دهد . - Li et al., 2010 - برتری کشت مخلوط از نظر عملکرد و کیفیت گیاهان زراعی در مطالعات زیادی گزارش شده است . - Gooding et al., 2007; Naudin et al., 2010 - چاپاگاین و همکاران - 2014 - نیز نشان دادند که LER در تیمارهای کشت مخلوط جو - نخود نسبت به تیمارهای تک کشتی 32 درصد بیشتر بود. بر همین اساس هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر کشت مخلوط غلات- لگوم بر وزن خشک و محتوای کلروفیل گیاهان زراعی در شرایط رقابت با علفهای هرز بود.
-2 مواد و روش
به منظور بررسی تاثیر کشت مخلوط غلات - لگوم بر رشد رویشی و کارایی استفاده از مواد توسط گیاهان زراعی در رقابت با علفهای هرز ، آزمایشی مزرعهای در سال زراعی 1393-1394 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، اجرا شد. مزرعه آزمایش در مکانی به طول و عرض جغرافیایی 54 درجه و 33 دقیقه شرقی، 28 درجه و 45 دقیقه شمالی و ارتفاع از سطح دریا 1180 متر واقع بود. در این آزمایش که در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد 16 تیمار به شرح زیر اعمال گردید: تک کشتی گندم، جو، تریتیکاله، نخود و باقلا بدون رقابت علف هرز، تک کشتی گندم ، جو ، تریتیکاله ، نخود و باقلا بدون کنترل علف هرز، و تیمارهای کشت مخلوط گندم و نخود، گندم و باقلا، جو و نخود، جو و باقلا، تریتیکاله و نخود و تریتیکاله و باقلا با حضور علف هرز. ارقام مورد استفاده برای غلات، گندم رقم چمران2، جو رقم یوسف و تریتیکاله رقم ET-8318 و برای باقلا و نخود رقم بومی منطقه بود.
کاشت در تاریخ 2 آذر انجام شد. کرتها به صورت جوی و پشته تهیه شد. ابعاد کرتها، فاصله بین کرتها و بلوکها به ترتیب 2×3 ، 0/5 و 1 متر بود. کاشت در طرفین پشتهها انجام شد. در تیمارهای کشت مخلوط نسبت کاشت گیاهان غلات و لگوم 50:50 بود. پس از نمونهبرداری از گیاهان زراعی و علفهای هرز در اوایل مرحله پنجه زنی غلات، وزن خشک آنها اندازهگیری شد. همچنین با استفاده از دستگاه SPAD meter کلروفیل گیاهان زراعی اندازهگیری شد. آنالیز دادههای آزمایش و رسم نمودارها با استفاده از نرم افزارهای MSTATC ver2. 10 - 1991 - و Microsoft Office Excel - 2010 - انجام شد.
-3 نتایج و بحث
-1-3 تاثیر تیمارهای کاشت بر وزن خشک غلات
نتایج نشان داد که بیشترین وزن خشک غلات در تیمارهای تک کشتی جو بدون حضور علف هرز و جو بدون کنترل علف هرز به دست آمد که دلیل این امر شاید رشد سریعتر جو نسبت به سایر گیاهان زراعی باشد. همچنین کمترین وزن خشک هم در تیمارهای کشت مخلوط تریتیکاله- باقلا و تریتیکاله-نخود به دست آمد - شکل. - 1 جوانمرد و همکاران - 1393 - نیز عملکرد کمتری از سورگوم را در کشت مخلوط با لگومها گزارش گردند.
