بخشی از مقاله
چکیده
پیشرفت روزافزون علوم در عرصه هاي مختلف و به تبع آن در حوزه هاي مختلف علوم کشاورزي بخصوص در بخش علوم باغبانی از یک طرف و همچنین زندگی جوامع بشري در اقصی نقاط جهان موجب شده است که شیوه هاي جدیدي درکشت سبزیها به وجود بیاید تا بدین طریق نیازهاي روزمره بشر تامین شود. یکی از این شیوه هاي جدید میکروگرین ها1 هستند.میکرو گرین ها اشکال کوچکی از انواع گیاهان خوراکی شامل سبزي ها ، گیاهان دارویی و نظایر آنهاست ، که میتوانند به عنوان تقویت کننده طعم غذا مورد استفاده قرار گیرند. همچنین سرشار از عناصر غذایی هستند . مکرو گرین ها در طی 15 سال اخیر در اروپا و آمریکا مقبولیت زیادي یافته اند و همواره جزئی جدایی ناپذیر از برنامه غذایی آنان به شمار می آید و هر از چندي اقدام به معرفی نمونه هاي جدیدي از این گروه از سبزي ها می نمایند. در این نوشته کلیاتی از چگونگی تولید آنها ارائه میگردد تا زمینه اي براي تولید آن در کشورمان و انجام بیشتر و جامع تر تحقیقات به منظور بهره برداري از امتیازات ویژه سبزي ها باشد کلمات کلیدي : پرورش ، سبزي ، میکرو گرین
مقدمه
میکروگرین ها اشکال کوچکی از انواع گیاهان خوراکی شامل سبزي ها می باشند که بعنوان تقویت کنندة طعم غذاها بکار گرفته می شوند تا علاوه بر لذیذ ساختن غذاها به آنان ظاهري مطلوب و دلپذیر ببخشند. میکروگرین ها علاوهبر اینکه داراي طعم مطبوع و ظاهر دلنشین هستند، غالباً سرشار از عناصر غذایی گوناگون می باشند. باید اذعان داشت که میکروگرین ها طی 15 سال اخیر از مقبولیت ویژه اي در آمریکا و اروپا برخوردار شده اند بطوریکه هر از چندي یکبار بر معرفی واریته هاي جدیدي از گیاهان بعنوان میکروگرین هاي جدید و ابتکاري اقدام می گردد .(Fresh origins,2012) میکروگرین ها مرحله دانهالی سبزي هایی مانند کلم گل یا کلم بروکلی و ریحان هستند .(Braunstein ,2012) میکروگرین ها منتسب به گیاهان کاملی هستند که در مرحله دانهالی جوان و بعد از اینکه چندین برگ حقیقی متعاقب ظهور برگ هاي لپه اي پدیدار گردیدند ، برداشت و مصرف می شوند. آنها با sprout کاملاًها فرق دارند زیرا sprout ها بسیار جوان هستند و درون آب و در شرایط تاریکی پرورش می یابند یعنی sprout ها پس از بازشدن لپه ها به جوانه زنی خویش در بستري از آب ادامه می دهند درحالیکه ریشه دار شده اند و همچنان به دانه ها متصل هستند. میکروگرین ها فرمی ظریف از گیاهان خوراکی جوان هستند که از بذور انواع سبزیجات ، گیاهان دارویی و سایر نباتات با قابلیت غذایی حاصل می گردند. اندازه میکروگرین ها از 2/5-4 سانتیمتر با در نظر گرفتن ساقه ها و برگ هایشان متغیر است. هر میکروگرین داراي یک ساقه اصلی مرکزي است که آنرا در زمان برداشت دقیقاً از سطح زمین قطع می کنند. آنها داراي دو برگ لپه اي توسعه یافته و معمولاً داراي یک جفت از برگ هاي حقیقی کوچک و نسباً توسعه یافته اند.در یک نمو بارز ، ساقه و آرایش برگ ها در میکروگرین ها به حدود ارتفاع 2/5-4 سانتیمتر و پهناي 1/2-2/5 سانتیمتر می رسند. متوسط زمان محصول
دهی براي اغلب میکروگرین ها به مدت 7-10 روز از زمان جوانه زنی ، تولید گیاهچه تا زمان برداشت است. میکروگرین ها با وجود چنین اندازه کوچکی از طعم هاي قوي برخوردارند آنچنانکه گیاهان رشد یافته از چنین ویژگی هایی برخوردار نمی باشند .(Diacona & Leenderts, 2013) پرورش میکروگرین ها براي اولین دفعه از کالیفرنیاي جنوبی آغاز گردید بطوریکه از اواسط دهه 1990 میلادي در ایالات متحده آمریکا رواج یافتند.اولین کاربرد واژة میکروگرین به مستندات سال هاي 1998 میلادي بر می گردد لذا واژه اي بسیار جدید و نوپا محسوب می شود. میکروگرین ها در ابتدا فقط شامل چند واریته از جمله ریحان ، چغندرهاي غده اي، کلم پیچ ، گشنیز و کاشت درهم چند نوع سبزي در کنار یکدیگر بود.یک نوع از میکروگرین ها را در مادة رشد مخصوصی از جنس پالپ هاي سلولزي یا کاغذي پرورش می دهند و بفروش می رسانند. این نوع میکروگرین از سال 2002 میلادي در اروپا رواج یافته است. امروزه بسیاري از افرادي که میکروگرین ها را در فضاهاي خانگی نظیر حیاط هاي پشتی خانه ها پرورش می دهند ، نسبت بفروش آنها در مغازه هاي عرضه محصولات کشاورزي و رستوران ها اقدام می ورزند .(Diacona & Leenderts, 2013)
میکروگرین ها داراي سه بخش اصلی و عمده هستند : (1 ساقه مرکزي (2 دو برگ لپه اي (3 یک جفت برگ حقیقی جوان. میکروگرین ها داراي اندازه هاي متفاوتی هستند که این موضوع بستگی به نوع واریته آنان دارد اما ارتفاع متوسط میکروگرین ها را 2/5-4 سانتیمتر توصیه می کنند. هر گاه طول گیاهچه ها از میزان توصیه شده بزرگتر گردد آنگاه نمی توان آنها را به عنوان میکروگرین محسوب کرد .(Diacona & Leenderts, 2013)
1 - Micro Green
واریته هاي مناسب میکروگرین
عمده ترین واریته هایی که براي تولید میکروگرین ها بکار می روند در جدول شماره 1 ارائه شده است.(( Fresh origins, 2012
جدول.1 گیاهانی که قابلیت کشت به صورت میکروگرین را دارند.
نام فارسی گیاه نام انگلیسی نام فارسی گیاه نام انگلیسی
تاج خروس Amaranth گشنیز Coriander
چغندر غده اي Beets شاهی یا ترتیزك Cress
ریحان Basil رازیانه Fennel
کلم برگ Cabbage کلم پیچ Kale
کرفس Celery خردل Mustard
چغندر برگی Chard جعفري Parsley
تربچه Radish ترشک Sorrel
البته برخی واریته ها را همچنین می توان بصورت مخلوط با یکدیگر کاشت. میکروگرین هاي مخلوط از بافت ، رنگ و مزه هاي مختلفی بهره مندند ( Fresh .(origins,2012
دلایل پرورش میکروگرین ها
سالم بودن : میکروگرین ها سرشار از آنزیم هاي حیاتی ، ویتامین ها ، عناصر معدنی و کلروفیل هستند اما آنها از جمله غذاهاي تازه اي نیستند که شماغالباً به میزان زیادي روزانه مصرف می کنید.
سهولت پرورش : میکروگرین ها را می توان با شیوه هیدروپونیک و بدون هیچگونه نیازمندي ویژه اي پرورش داد. آنها را می توان با استفاده از یک بشقاب کوچک در داخل و یا خارج از محیط خانه ها پرورش دادمیکروگرین. ها فضاي بسیار کمی لازم دارند و ظاهري نظیر باغچه کوچک را متجلّی می سازند.
تفریح و سرگرمی : میکروگرین هاي پرورشی نه تنها سالم و خوشمزه هستند بلکه بعنوان نوعی مبارزه طلبی ، تفریح و سرگرمی نیز مطرح می باشند.
خوشمزه بودن : بدین طریق می شود از انواع طعم ها و مزه ها برخوردار شد زیرا گیاهان حداکثر طعم و مزه خویش را در اولین مراحل رشد یعنی دوره میکروگرینی بروز می دهند. متفاوت بودن : میکروگرین ها می توانند با افزوده شدن به سالادها ، ساندویچ ها ، سوپ ها بعنوان چاشنی به تکمیل طعم و کیفیت غذاها کمک نمایند ( Diacona & Leenderts, .(2013
آنها در شرایط اقلیمی ایده آل پرورش می یابند لذا از بالاترین کیفیت غذایی برخوردارند. ستبر ، پر رنگ و مملو از طعم هاي مختلف هستند.
ماندگاري خوبی در شرایط قفسه اي دارند.
طیف گسترده اي از ارقام مختلف گیاهی را تا بیش از 115 نوع فرا می گیرند. قابلیت پرورش در تمامی ماه هاي سال را دارند.
قابلیت حمل و نقل شبانه را دارا هستند. .(Fresh origins,2012) میکروگرین ها با وضعیت قوي ، پر رنگ ، شاداب و خوش طعم پرورش می یابند.
