بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
پیش درآمد
nدر شهرنشینی و شهرگرایی دوران باستان سه مرحله متفاوت وجود دارد:
1)مرحله شکل گیری و پیدایش پدیده شهر،رشد آن در دوران ماد و بالندگی آن در دوره هخامنشی
2)مرحله پیدایش نوشهرهاو تجربه سازماندهی شبکه شهری
3)مرحله پیدایش نوشهر های سوق الجیشی و تعمیم مفهومشهربه منطقه ای بس فراتراز محدوده های کالبد بلافصل آن.
اسلاید 2 :
يكم:مرحله شكل گيري و پيدايش پديده شهر
الف:پيدايش مفهوم شهر وشهرگرايي در دوران ماد و پيدايش پديده شهر (قرن9تا7قبل از ميلاد):
براي اين اقوام دوگونه جامعه مفهوم دارد.جامعه ايلي(جامعه كوچ رو)و جامعه روستايي(جامعه يك جا نشين)ولي شكل جديد،شكلي كه در دشت هاي هموار غرب وجود دارد،جامعه شهر نشين است.
اقوام آريايي مستقر در جبال زاگرس و در دشت هاي مرتفع آن با تشكيل دولت ماد اولين اقوامي هستند كه يك گذر تاريخي به جامعه شهري دارند.سازمان فضايي و تبلور كالبدي چنين گذري ايجاد اولين شهر-قدرت در فلات ايران است:هگمتانه،هگمدان،همدان.
اسلاید 3 :
شار مادي در اين مرحله عبارت است از قلعه اي محكم و قوي بر فراز تپه يا نقطه سوق الجيشي خاص كه در دامنه و در پس ديوارهايش نقاط زيستي كوچك و بزرگ پراكنده اند.
شار مادي در اين مرحله تبلور قدرت قاهر متمركز و وراي طبقات است.
دراين شار،مفهوم بازار هنوز در مرحله جنيني قرار دارد.
آنچه مورد برنامه ريزي و طراحي دقيق است قلعه و تقسيمات داخلي ان است.
منطقه اي كه هر سه جامعه:ايلي،روستايي و شهري در آن مقام گرفته اند.
اسلاید 4 :
nب:شار در دوران هخامنشي،بالندگي مفهوم:ايجاد جاده شاهي از شوش به افسوس براي در ارتباط سريع قرار دادن شهرهاي بازرگاني-كشاورزي بين النهرين باشهر-قدرت مركزيو ديگر نقاط و شهرهاي كشور.بنابراين دولت هخامنشي محافظت و مراقبت از جاده ها را هدف اصلي خود قرار داده است و در هر بيست كيلومتر يك چاپارخانه و كاروان سرا ايجاد كرده است.
شار پارسي علاوه بر آن كه محل استقرار و تمركز قدرت مذهبي و حكومتي است،مركزاقتصادي و بازرگاني نيز مي گرددو بازار در شهر متولد مي شود.
اسلاید 5 :
nچهره كالبدي و ساخت فضايي شار پارسي تبلور باز و روشن روابط حاكم بر جامعه پارسي روزگاران كهن است.اين چهره از ديدگاه ريخت شناسي شهري از فضاهاي زير تركيب شده است:
1)دژ حكومتي:مجموعه اي مركب از كاخ ها،معابد،ديوان ها،تاسيسات نظامي و اداري،ذخايرو انبارهاي آذوقه.
2)شار مياني:مجموعه اي مركب از محلات خاص براي استقرارطبقات ممتاز با خانه هاي كم و بيش مشابه،بازاري در ميان
اسلاید 6 :
دوم:مرحله پيدايش نو-شهرهاو تجربه سازماندهي شبكه شهري(قرن سوم قبل از ميلاد)
فروپاشي دولت هخامنشيو همراه با ان سقوط شهر-قدرت هاي پارسيو تاراج آن ها سبب مي گرددتا جوامع شهري دچار نابساماني هاي فراوان گردند.
براي نخستين بار در تاريخ جهاني دو فلسفه جهاني با يكديگر ممزوج مي شوند.تلاقي اين دو فلسفه سبب مي گردد تا مفهوم جديدي از شهر پيدا شود.
اين شهر پارسي هلني در مكاني استقرار مي يافته است كه:
1)در جوار و يا نزديكي راه هاي ارتباطي و جاده هاي اصلي قرار داشته باشد.
2)در كنار قلعه نظامي و يا شهر قديمي مستقر در منطقه اي مملو از روستاهاي پيراموني باشد.
3)از ديدگاه سوق الجيشي قابل تامين باشد.
اسلاید 7 :
شهر پارسي-هلني چون شار پارسي و دولت- شهر يوناني،مركز استقرار طبقات ممتاز اجتماعي است.در اين شهر تنها و تنها شهروندان همراه شده با دولت سلوكي ساكن هستند و اشرافيت يوناني و بومي نزديك به آن ها.ديگر مردمان نه در شهر بلكه در نقاط زيستس اطراف شهر سكني مي گيرند.روش زيست و توليدبراي اين گروه تقريبا هماني است كه در دوره پارسي وجود مي داشته است،تنها تفاوت دولت است.
اسلاید 8 :
سوم:مرحله تعميم شهر گرايي و شهر نشيني و تجربه سازمان دهي سرزمين
الف)دگرگوني در مفهوم شهرهاي خودفرمان پارسي-هلني:
شار پاريت در دولت اشكاني(قرن3ق.م تا قرن3 پس از ميلاد):
تقابل بين شهر خود فرمان پارسي و شورش ها كوچك و بزرگ سبب مي شود تا دولت سلوكي تجزيه تاريخي خويش را آغاز كند و به تلاشي بيانجامد.
شهر پارتي در دولت اشكاني،مركز اصلي حيات سياسي اين دولت است.شهر مي تواند در مورد سرنوشت شاه نيز اتخاذ تصميم كند.حضور هميشگي نمايندگانجوامع ايلي و روستايي در شهر منجر به تركيب و در هم تنيدگي بيش از بيش سه جامعه ايلي ،روستايي و شهري مي گردد.
بدين اعتبار شار پارتي همان مي گردد كه درشار پارسي وجود مي داشت،اين شار نه فقط در شهر به معناي اص آن بلكه در سرزميني بس فراتر ودر ارتباطات چند سويه با نقاط زيستي واقع در اين سرزمين،مفهوم اصلي خود را باز مي يابد.
اسلاید 9 :
nسازماندهي كالبدي-فضاي درون شار كم وبيش هماني است كه در شار پارسي وجود مي داشت:
1)دژحكومتي:مظهر دولت اشكاني و نشانه مهم شهر-قدرت پارتي،مركب از كاخ ها،معابد،ديوان ها،تاسيسات نظامي،اداري وخزاين و انبارهاي آذوقه و اسلحه است.
2)شار مياني:مجموعه اي مركب از محلات متفاوت،بازار و ميادين،به ياد مانده از شهر پارسي-هلني،با خانه هاي معماري خاص است.
3)شار بيروني:مجموعه اي بس گسترده مركب از محلات،بازار،باغ و مزرعه،اغلب محصور شده با حصارهاي طبيعي است،كوه و جنگل،رودخانه و...شار بيروني چون شار بيروني شهر پارسي محل اتقرار سه جامعه ايلي،روستايي و شهري است كه در كنار شار مياني مقام گرفته اند.
اسلاید 10 :
ب:بالندگي مفهوم شار و سازمان يافتگي كامل آن:شار پارتي در دولت ساساني(قرن3تا7ميلادي):
ظهور دولت ساساني در واقع،اولين حركت جامعه شهري براي رسيدن به قدرت است.تا قبل از اين،حكومت هميشه از آن جامعه ايلي مي بود كه با جنگ و ستيزهاي خود دولت هاي پيشين را از آن خود كرده بود.
شار ساساني چون شار پارسي دردولت هخامنشي،بر مبناي باورهاي ديني و متاثر از مقوله جهان بيني ساخته مي شود.شهر اغلب به حصاري ختم مي گردد كه چهار دروازه به سوي عالم داشته باشد كه خود ياداور جهات اربعه و عناصر اربعه نيز مي باشد.
