بخشی از مقاله
چکیده
شهرسازی امروز ایران دچار از هم گسستگی ملموسی است که می تواند اثرات خود را بر روی تمامی اجزای شهر نمایان کند. شهرسازی ایران بیش از هر چیز نیاز به توجه بنیادی داشته و از تکرار و الگو برداری نادرست و گاها اشتباه غربی و شرقی دست بکشد. همان طور که تاریخ ایران نشان می دهد، شهرسازی ایران گنجینه ای بی بدیل است که می تواند راهگشا برای شهرسازی حاضر باشد. قاعدتاً نمی توان همان الگو های قدیم را مورد استفاده قرار داد اما می توان آنها را به نسبت نیاز امروز و به صورت دانش بومی و ایرانی از آنها الگوهای جدید و رویکردی نو در شهرسازی ایران تبدیل نمود.
این مقاله با هدف بررسی شهرسازی دانش بنیان و بکارگیری رویکرد نو در شهرسازی قصد دارد به سوالاتی نظیر، معیارهای این رویکرد چه می باشد و یا این رویکرد تا چه میزان عملیاتی است، پاسخ دهد. روش تحقیق این مقاله به صورت کتابخانه ای و اسنادی بوده و با روش تحلیلی توصیفی به ارزیابی اطلاعات بدست آمده پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که شهرسازی دانش بنیان می تواند رویکردی نو در شهرسازی ایران باشد که راهگشای حل مشکلات موجود در ایران خواهد بود.
-1 مقدمه
شهرسازی در ایران سابقه زیادی دارد و از دیرباز توانسته خود را با سبک های مختلف نشان دهد. شهرسازی ایران در هیچ دوره ای مثل دوره حاضر بدون برنامه و طرح نبوده است و توانسته در کنار داشتن زیبایی های خود، نیازهای ساکنین را نیز برطرف نماید. شهرسازی که در تاریخ همیشه صاحب سبک بوده است چرا آلان بدون سبک مانده؟ چرا از دانش گذشته در کنار نوآوری امروز برای رفع نیاز ساکنین خود قدم بر نمی دارد؟ و سوالات مشابه دیگر که می تواند مطرح شود و مورد توجه قرار گیرد. ابتدا با ارائه چارچوب نظری به شکل گیری مبانی کلی مقاله پرداخته و سپس در بخش روش شناسی به ارائه روش تحقیق پرداخته و با بررسی اطلاعات بدست آمده به ارائه نتیجه گیری یافته های تحقیق پرداخته می شود.
-2 بیان مسئله
مسئله اصلی در شهرسازی حال حاضر ایران، تقلید و کپی برداری از آثار و نتایج خارجی است. غافل از این که نتایج خارجی جوابگو جامعه پیرامون خود خواهد بود و عطف آن به مکان و زمان دیگر الزاما نمی تواند نتیجه مطلوب داشته باشد. جدا از این موضوع، همان طور که در جدول شماره 1 آمده است، معیار و شاخص های مهم آسیب پذیر در این گونه شهرسازی بیان شده است. این معیار ها و شاخص ها می توانند در شعاع بیشتری تاثیر گذار باشند و به صورت زنجیره ای تاثیرات منفی یک رویکرد غلط را در معرض ظهور قرار دهند. شهرسازی دانش بنیان با نگاه جدی به توان و نیروی متخصص داخلی و در نظر گرفتن ظرفیت های موجود، برای مشکلات حال حاضر می تواند راه حلی داخلی و عملی و مناسب با مکان و زمان ارائه نماید.
جدول : - 1 - معیار و شاخص های آسیب پذیر در شهرسازی
-3 اهداف و سوالات
هدف اصلی این مقاله بررسی شهرسازی دانش بنیان با رویکردی نو در شهرسازی ایران است که به عنوان هدف کلان یاد شده و اهداف خرد شامل پاسخگویی به سوالات زیر می باشد.
سوالات تحقیق عبارتند از:
- 1 معیار های رویکرد شهرسازی دانش بنیان در ایران چیست؟
- 2 چگونه می توان این رویکرد را عملیاتی نمود؟
در پایان با پاسخ به این سوالات به هدف کلان و اهداف خرد دست خواهیم یافت.
-4 مبانی نظری
برای ارائه چارچوب نظری تحقیق و تنظیم ساختار اولیه، اقدام به توضیحات تفصیلی در شاخه های مختلف و ارائه زیر شاخه های مرتبط گردیده است. از آنجا که شهرسازی دانش بنیان به صورت اختصاصی با این عنوان پیشینه خاصی ندارد و به آن پرداخته نشده است، نمی توان به صورت مشخص سابقه ای از آن عنوان کرد. اما در مطالعات انجام شده و جست و جو هدفمند مواردی به صورت غیر مستقیم به رویکرد مد نظر در این تحقیق اشاره شده است. از این رو برای بسط و یکپارچگی، به سرتیترهای مولف تقسیم شده است. شهرسازی دانش بنیان شامل تاثیرات درون و برون شهری خواهد شد که بیشتر این تاثیرات در حوزه اقتصادی می باشد. در ادامه بیشتر به این مقوله پرداخته می شود که این اثرات به صورت زنجیره ای و شعاعی تمامی تقسیمات شهرسازی را در بر می گیرد.
در این مقاله سعی می شود شهرسازی دانش بنیان، رویکرد شهرسازی دانش بنیان، معیارهای شهرسازی دانش بنیان، از نظر تا عمل شهرسازی دانش بنیان، مراحل اجرای شهرسازی دانش بنیان، تاثیرات شهرسازی دانش بنیان مورد بررسی قرار گیرد. سعی شد به منابع جدید و برتر از کتابخانه های دانشگاه های برتر دنیا برای جمع آوری داده های دقیق استفاده شود. از آنجا که مقوله شهرسازی دانش بنیان می تواند سایر علوم را در بر بگیرد، با تقیسم بندی تاثیرات تلاش به ارائه اثرات در این رویکرد اشاره گردد. شهرسازی دانش بنیان می تواند تولید کننده برترین دانش ها در حوزه شهرسازی ایران باشد که توانایی جذب بیشترین سرمایه انسانی و مالی را دارد.
-1-4 شهرسازی دانش بنیان
شهرسازی دانش بنیان به گرایش های مختلفی اشاره دارد. همان طور که شهرسازی در گرایش های متنوع قرار میگیرد، این رویکرد نیز می تواند در این گرایش ها کاربرد داشته باشد. شهرسازی دانش بنیان به مجموعه ای از اقدامات نظری و عملی تکیه دارد که می تواند تاثیرات متفاوتی در حوزه های مختلف از خود نشان دهد. این تاثیرات طیف گسترده ای را نیز شامل می شود و می تواند تبعات زیادی داشته باشد.
شهرسازی دانش بنیان یعنی استفاده از دانش درونی و پرهیز از دانش بیرونی و توجه به گذشته و تلفیق آن با علم آینده است.
به عبارت دیگر با در نظر گرفتن شکل 1 شهرسازی دانش بنیان به دنبال پاسخ به نیازهای داخلی با الگوی داخلی و برای محیط موجود در مکان و زمان حاضر است. شهرسازی که بتواند علوم متنوع را در کنار خود بکارگیرد و در نهایت با تلفیق دانش های گوناگون یک مشکل را برطرف کند و از پژوهش و تحقیق صرف پرهیز نماید می تواند رویکرد مورد نظر باشد.
شکل : - 1 - پیوندهای موجود در شهرسازی دانش بنیان
-2-4 رویکرد شهرسازی دانش بنیان
رویکرد در علم شهرسازی یک نقطه مثبت می باشد که با تلفیق هدف اصلی در نمونه موردی می تواند جهت دهی مناسبی به پژوهش و تحقیق دهد. رویکرد در تمامی مراحل یک خط مستقیم را طی کرده و از چارچوب مشخصی پیروی می کند.
شهرسازی از رویکرد و کاربرد آن به نحوه مناسبی می تواند بهره مند شود. رویکرد یک مجموعه از اقداماتی است که برای تحقق یک هدف مشخص پیگیری و دنبال می شود. رویکرد شهرسازی دانش بنیان نیز از این قاعده جدا نبوده و همین روند را پیگیری خواهد کرد. این نوع رویکرد از ابتدا با دانش درونی و اتکا به دانش داخلی شروع و با پیوند به مراکز رشد و صنعتی و ابتکار و نوآوری اقدام به حل مشکلی در شهر می نماید. رویکردی که خود می تواند مولف باشد [2] و متکی بر خود نیاز حاضر را برطرف کند.
-3-4 معیارهای شهرسازی دانش بنیان
در بخش معیارهای شهرسازی دانش بنیان می توان عوامل مختلفی را بیان کرد. اما معیارهایی که بیشترین تاثیر را در شهرسازی دانش بنیان دارند عبارتند از: دانش درونی - علم بومی - ، نیروی متخصص، سرمایه انسانی و مالی، دانش اقتصادی، دانش شهرسازی مولد توسعه، صنعتی سازی بومی خواهد بود
