بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
واقع گرايي و تربيت
واقع گرايان طبيعي يا علمي ، جهان را مستقل از ذهن و زير سيطره قوانين طبيعي مي دانند و مي گويند وظيفه علم است كه به شناخت هستي طبيعي بپردازد .
اما واقع گرايان عقلاني يا تعقلي معتقد به دو بعد جسم و روح در كل وجود انسان هستند . آنها انسان را با وجود جسماني – روحاني بودنش به صورت يك كل مورد توجه قرار مي دهند ؛
واقع گراي عقلاني غرض اصلي از تربيت را سعادت انسان مي پندارد ؛
اسلاید 2 :
هستي شناسي واقع گرايان
كساني كه معتقد بودند مفاهيم كلي ، ما بازاي خارجي – يعني وجود واقعي – دارند واقع گرا يا رئاليست خوانده مي شدند. اما مفهوم واقع گرايي امروز با اين مفهوم قديمي يا كلاسيك آن متفاوت است . واقع گرايي معاصر به معني اعتقاد به وجود خارجي و عينيت اشيا و امور است .
واقع گرايي به مكاتب فرعي مختلف تقسيم مي شود كه عمده ترين آنها عبارت اند از : واقع گرايي قديمي (classial realism ) يا واقع گرايي عقلاني ( rational realism ) و در برابر آن واقع گرايي طبيعي ( natural realism ) يا واقع گرايي علمي ((scientific realism
اسلاید 3 :
هستي شناسي واقع گرايي عقلاني
واقع گرايي عقلاني يا تعقلي ، كه با عناوين واقع گرايي سنتي و واقع گرايي كلاسيك هم شناخته مي شود ، مستقيماً از انديشه هاي ارسطو متأثر است . ايده افلاطوني در مكتب ارسطو ، كلي طبيعي يا كلي نوعي خوانده مي شود ؛ كه عبارت از ماهيت هر نوع يا جنس است ؛
ماده يا هيولا (hule لغت يوناني ) عبارت از امكان و شدن يا قوه محض است ؛ يني ماده پذيرند صورت است ؛ صورت يا فعل عبارت است از شدن چيزي ؛
از ديدگاه ارسطو ويژگي مهم ماده ( موجود بالقوه ) تحول و حركت است كه نيروي محركه آن هم صورت است . واقع گرايان عقلاني در اين نكته توافق دارند كه جهان مادي واقعي و مستقل از ذهن وجود دارد ؛ اما واقعيت را منحصر به جهان مادي نمي دانند . سن توماس آكومائيناس (St. Thomas Aquinas ) بنيان گذار واقع گرايي ديني – فلسفه مسيحي جديد – كه فلسفه رسمي كليساي كاتوليك است ، عقيده دارد كه جهان مادي واقعي است ؛ ولي تمام جهان نيست.
اسلاید 4 :
هستي شناسي واقع گرايي طبيعي يا رئاليسم جديد
اصل اساسي در اين نوع واقع گرايي اين است كه ماده ، واقعيت نهايي است .
جهان ، واقعيتي است براي خود . پر معني ترين مشخصه آن اين است كه دايمي ، و پايدار است . تغيير در آن برطبق قوانين ثابت طبيعت صورت مي گيرد. به طور كلي ، واقع گرايان طبيعي به مسائل غير تجربي با شك و ترديد مي نگرند ؛
انسان از ديدگاه واقع گرايان عقلاني
واقع گرايان عقلاني به پيروي از ارسطو معتقدند كه انسان موجودي جسماني – روحاني (psychophysical ) است . روح داراي دو وظيفه بنيادي است : شناختن و خواستن . شناخت يا حسي و ادراكي است كه فهم (intellect ) ناميده مي شود ؛ يا استدلالي كه در اين صورت عقل يا خرد (ration ) نام دارد . خواستن ؛ واكنشي همانند همه واكنشهاي ديگر است و به روح تعلق دارد . همان طور كه عقل مي تواند ماهيات غير مادي را بشناسد اراده نيز مي تواند آنها را بخواهد.
اسلاید 5 :
انسان از ديدگاه واقع گرايان طبيعي يا علمي
واقع گرايان طبيعي عقيده دارند كه انسان موجودي زيستي – اجتماعي (biosocial ) است كه پيوسته از محيط طبيعي و اجتماعي خود متأثر است . اين تأثير به گونه اي است كه چگونگي شدن او را معين مي كند . بنابراين ، نه تنها انسان داراي اراده آزاد نيست بلكه تابع جامعه و طبيعت است .
به نظر واقع گرايان طبيعي ، انسان بايد به مقتضاي طبيعت زندگي كند و از دستوراتي كه مخالف با حيات زيستي وي باشند تبعيت نكند . « او بايد تمام اميال و غرايز طبيعي و عادات خويش را رها كند تا به مقتضاي خود عمل كنند » اغلب واقع گرايان طبيعي منكر اراده انسان و آزاد و مختار بودن او هستند ؛ و اظهار مي دارند كه فعاليتهايي كه از انسان سر مي زند نتيجه نيازهاي بدني و دروني او هستند. آزادي انتخاب يا اعمال اراده در انسان ، در واقع همان تعين علي (causal determination ) يا جبرعلي است .
اسلاید 6 :
تأثير هستي شناسي و انسان شناسي واقع گرايان در تربيت
تأثير هستي شناسي و انسان شناسي واقع گرايان عقلاني در تربيت
اساس هستي شناسي واقع گرايي عقلاني نظريه قوه و فعل ، يا امكان واقعيت ارسطو است كه معتقد بود بايد ميان وجود بالفعل و بالقوه فرق گذاشته شود. هر پديده اي در صورت فعليت خود آن چيزي است كه هست ؛ و در صورت بالقوه بودن آن چيزي مي تواند باشد كه فعلاً نيست .
يكي از عوامل مهم وحدت بخشيدن به شخصيت انسان جامعه اي است كه فرد در آن زندگي مي كند . كمينوس ، يكي ديگر از واقع گرايان عقلاني ، مي گويد : انسان تنها از طريق تولد بيولوژيكي ( زيستي ) انسان نمي شود . اگر فرق است يك فرد ، انسان شود بايد فرهنگ انسان به استعدادهاي بالقوه او شكل و جهت بدهد . كمينوس ، تربيت را به صورت شكل دادن به استعدادها تعريف مي كند و مدرسه را كارخانه واقعي آدم سازي مي نامد .
اسلاید 7 :
شناخت شناسي واقع گرايان طبيعي
فرانسيس بيكن ، يكي از پايه گزاران مكتب واقع گرايي طبيعي و تجربه گرايي در معرفت شناسي ، عقيده داشت كه مابايد مشاهدات و محسوسات را پايه معرفت و علم قرار مدهيم و از طريق مشاهده و تجربه ، جزئيات مختلف جهان را از جنبه هاي مختلف مطالعه كنيم . با تنظيم معلومات جزئي به دست آمده ، از راه استقرا به استخراج كليات بپردازيم .
به نظر جان لاك . ذهن انسان مانند لوح سفيدي (blanch slate ) است كه چيزي در آن نقش نشده است . معلومات به تدريج از طريق محسوسات و تجارب حسي در آن نقش مي بندند و انسان صاحب تصور يا پندار مي شود.
اسلاید 8 :
شناخت شناسي واقع گرايان عقلاني
واقع گرايان عقلاني ضمن پذيرفتن امكان شناختن نقس امر ( جهان همان گونه كه هست ) تأكيد مي كنند كه شناخت نمي تواند امري صرفاً مادي باشد. شناخت حسي تنها محسوس مادي را ادراك مي كند و هرگز نمي تواند مفهوم نيستي را همانند هستي در كند ؛ در صورتي كه عقل هر دو مفهوم را به يك اندازه مي شناسد .
اسلاید 9 :
تأثير شناخت شناسي واقع گرايان طبيعي در تربيت
امروز بيشتر واقع گرايان طبيعي در تربيت كودكان از ديدگاههاي روانشناسان رفتارگرا سود مي جويند . يادگيري در اين ديدگاه چيزي جز ايجاد ارتباط ميان پديده ها يا همجوار بودن رويدادها نيست . و همين همجواري يا ايجاد ارتباط باعث مي شود كه ما چيزي را ياد بگيريم ؛
تأثير شناخت شناسي واقع گرايان عقلاني در تربيت
نظم طبيعي حيات انسان وقتي مشخص يادرك مي شود كه يك هدف عقلاني تمام فعاليتهاي او را هدايت كند.
واقع گرايان عقلاني به تجزيه فرايند يادگيري به اجزاي كوچك مخالف اند ؛ و اظهار مي دارند كه ما در حقيقت ، هر پديده اي را به صورت يك كل درك مي كنيم و افكار ما از تصورات و ادراكات كلي معيني تشكيل يافته اند.
اسلاید 10 :
هدف و محتواي تربيت
در مكتب واقع گرايي محتواي برنامه آموزشي به گونه اي تدارك ديده مي شود كه شاگردان ضمن اندوختن دانش به تدريج با راه و رسم زندگي و نيز نحوه برخورد با مشكلات آشنا شوند.
براي رسيدن به چنين منظورهايي به شاگردان دروسي را مي آموزند كه آنان را در همسازي با محيط طبيعي و اجتماعي به كار آيد . اين مواد درسي عبارت اند از :
- ابزارهاي تفكر و تفاهم شامل
- علوم طبيعي و تجربي
- علوم مربوط به بررسي جامعه انساني
اهميت تحقيق و پيشرفت علمي مورد تأكيد واقع گرايان معاصر است كه موجب پيدايش رويكردهاي نوين در فرايند تربيت شده است .
