بخشی از مقاله
چکیده
cm
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه ی پنجم و ششم دوره ی ابتدایی در سال cm
تحصیلی 91-92 از منظر مفاهیم تربیت شهروندی است . روش پژوهش تحلیل محتوا بود و با استفاده از چک لیستی از
3/5
مولفه های تربیت شهروندی از دیدگاه" دکتر کوروش فتحی واجارگاه" که شامل سه مفهوم ( شناخت مدنی ، توانایی
های مدنی و نگرش مدنی ) وبیست و هشت مولفه است ، داده ها جمع آوری شد .واحد تحلیل در این تحقیق ،
"مضمون" بود . جامعه ی آماری شامل کتب پنجم و ششم دوره ی ابتدایی بود و کتاب تعلیمات اجتماعی پنجم و
مطالعات اجتماعی ششم ، نمونه ی آماری تحقیق در نظر گرفته شدند . برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار
توصیفی استفاده شد . نتایج نشان دهنده ی آن بود که درکتب تعلیمات اجتماعی به مقوله ی تربیت شهروندی توجه
چشمگیری صورت نگرفته است . در کتاب اجتماعی پنجم ، بیشترین توجه به مولفه های شناخت مدنی( 38 مورد ) و
در کتاب اجتماعی ششم ، به مولفه های توانایی های مدنی ( 19 مورد ) بوده است .
واژگان کلیدی: تربیت شهروندی . تحلیل محتوا . تعلمیات اجتماعی پنجم . مطالعات اجتماعی ششم
×
Review the consepts of citizenship education in social studies of fifth and sixth grade of elementary school
Abstract
The aim of the present study is the analysis for social study book of the fifth and sixth grade of elementary school from the citizenship education concepts. Content analysis is a research method and using the list of components of citizenship era , is collected . the components are
LQFOXGHG WKUHH PDLQ FRQFHSWV ZKLFK DUH " FLYLF NQRZOHGJH" ' FLYLO DELOLW\ DQG FLYLF DWWLWXGHV.
These are detailed in 28 components . the unit of analysis in these study is theme. The population is all the fifth and sixth grade are the samples. To analyze the data , descriptise statistics were used. The results showed that significant attention to the issue of citizenship
HGXFDWLRQ LQ FLYLF ERRNV KDVʼQW GRQH . LQ WKH ILIWK JUDGH ERRN ' WKH PRVW FLYLO UHFRJQLWLRQ LV given to the components ( 38 cases ) and in the sixth grade it was 19 cases about civil abilities.
Keywords : citizenship education , content analysis , social study , fifthh grade, sixth grade .
2
cm
2/5
-1 مقدمه
×شهروندی از مهم ترین ایده های اجتماعی است که منظور کمک به شناخت بهتر جامعه ، روابط درونی آن و هدایت کنش ها و ×رفتار ها به وجود آمده است . این مفهوم ، مانند هر مفهوم دیگر ، در بستر تاریخی - اجتماعی و درون شبکه های مفهومی ، محتوا و معنای خود را آشکار ساخته و سیر تحولی خود را داشته است . این محتوا و معنا همواره ثابت نبوده و به اعتبار تحولات ×پدیده آمده در جوامع و رویکرد های نظری ، دستخوش تغییر شده است . اغلب در این تعاریف ، جنبه های حقوقی شهروندی ×مورد تاکید قرار گرفته است . با این همه تجربه ی شهروندی تنها به پایگاه حقوقی فرد بستگی ندارد ، بلکه به روابط بین افراد و گروه های اجتماعی نیز وابسته است . مبنای حقوق شهروندی آن است که فرد انسانی تنها به حکم انسان بودنش ، در جامعه ×دارای یک سلسله حقوق ، توانایی و مزایایی است که به عقیده ی بسیاری از حقوق دانان ، این حقوق طبیعی و غیر اکتسابی ×است و هیچ مقامی حق ندارد آن را از انسان سلب یا محدود کند . این دسته از حقوق که حقوق بشر و حقوق اساسی جوامع
نیز× از آن اقتباس شده است ، بعضاً در قانون اساسی کشورها تبلور یافته و شکل ملّی به خود گرفته است . بنابراین اگر شهروند
× را به عنوان فردی که عضو گروه سیاسی مشخصی به نام کشور است و دارای حقوق مدنی ، سیاسی و اجتماعی است بدانیم ، ×باید چنین استدلال کنیم که حقوق شهروندی آن دسته از حقوقی است که رنگ و بوی ملی به خود گرفته است . (محبی ،
× . 1384 ص ( 84
آموزش شهروندی از ارکان اساسی زندگی اجتماعی و فرهنگی انسان در جامعه امروز است، بر این اساس این مولفه از مباحث اساسی جامعه شهری در هر دوره تاریخی از زندگی انسان می باشد. این مسئله از قرن 19 در جوامع صنعتی و شهرنشینی از اهمیت فراوانی نسبت به دوره های تاریخی گذشته جهان برخوردارگردیده است، همین امرمنجربه پیدایش و ضرورت نظام مهارت های شهروندی و اهمیت آن در حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالی قرار گرفته است؛ و باعث این شده که نهادهای آموزشی جوامع صنعتی از طریق برنامه ریزی های رسمی و غیر رسمی به تحکیم و تقویت نظام ارزشی مهارت های شهروندی بپردازند و در جهت استحکام دموکراسی و مشارکت ملی - محلی، هویت اجتماعی و مدنی شهروندان را تکامل بخشند.
با توجه به اینکه هر جامعه ای با عنایت به زمینه های فرهنگی و ارزشی خود شهروندان خاص با خصوصیات ویژه پرورش می دهد؛و این امرضامن بقاء و تداوم حیات اجتماعی و میزان توسعه هرکشوری می باشد؛ باید آموزش های شهروندی حساب شده ای را برای تمام اقشار جامعه به طور وسیع در نظرگرفت که می توان آن را از رسمی ترین نظام آموزش کشور یعنی آموزش و پرورش آغاز کرد. »آموزش وتربیت شهروندی سرمایه گذاری برای آینده مورد نظر کشور در تمامی ابعاد است، برای اینکه شهروندان جامعه را به حقوق شهروندی شان آشنا کنیم،و از شهروندان جامعه این انتظار این را داشته باشیم که متعهد و مسئول باشند،ازهمان دوران کودکی مشارکت کردن در زمینه های مختلف را ترویج دهیم و یا به طور کلی در هر جامعه ای ارزش ها ، طرز تلقی ها، بینش ها و مهارت ها به همراه الگوها و روش های مشارکت در زندگی جمعی یا مدنی به شکل ویژه ای منتقل کنیم؛ پس نیازمند آموزش شهروندی و تربیت شهروندمداری می باشیم.( خطیب زمانی،(10 :1386 تربیت و آموزش شهروندی و شهروند مداری در واقع در برگیرنده یادگیری دانش، مهارت ها و ارزش هایی است که با ماهیت و
شیوه های اداری یک نظام مردم سالار و مشارکتی همخوانی و ارتباط دارد، و عملاً به عنوان وسیله ای برای پرورش احساس تعلق به جامعه و داشتن هدفی در زندگی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
