بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
مقدمه
گلرنگ(safflower) یا کافشه از گیاهان دنیای قدیم است که در منطقه وسیعی از ژاپن تا شرق آفریقا مورد کاشت بوده است. سابقه کشت گلرنگ در مصر به حدود 4000 سال پیش می رسد. ظاهراً گلرنگ در منطقه وسیعی از شمال هند تا خاورمیانه، اهلی گردیده است. سه گونهC. Lanatus, Carthamus oxyacantha وC. Plaestinus به عنوان والد احتمالی گلرنگ زراعی پیشنهاد گردیده اند. با اینکه کشور ایران نیز در محدوده اهلی شدن گلرنگ قرار دارد، ولی متأسفانه در ایران مورد توجه شایسته ای قرار نگرفته است. سازگاری وسیع گلرنگ به اقالیم مختلف و تحمل زیاد آن به شرایط نامساعد ایجاب می نماید که مطالعات به نژادی و به زراعی گسترده ای روی آن انجام گیرد و در جهت گسترش کشت آن تلاش زیادی به عمل آید.
اسلاید 2 :
گلرنگ از قدیم الایام در استانهای آذربایجان، خراسان و اصفهان به صورت زراعت فرعی و با هدف براشت گل کشت می شده است. گلربرگ گلرنگ دارای مواد رنگی کارتامین و کارتامیدین است که از آنها برای رنگ آمیزی پارچه، ابریشم و گلهای مصنوعی، در طباخی و شیرینی پزی استفاده می شود. امروزه با تولید آنیلین مصنوعی از اهمیت رنگهای گلرنگ در صنایع رنگرزی کاسته شده است و بر اهمیت گلرنگ بعنوان دانه روغنی بخصوص به علت دارا بودن اسید چرب غیر اشباع و ضروری لینولئیک، افزوده شده است و به تولید آن در جهان توجه خاص معطوف گردیده است. درصد روغن دانه گلرنگ در شرایط مساعد تا 45درصد می رسد. کشورهای هند،آمریکا و مکزیک مهمترین تولیدکنندگان گلرنگ در جهان بشمار می روند. مقدار تولید دانه گلرنگ در جهان طی سالهای اخیر حدود 1میلیون تن در سال برآورد شده است.
اسلاید 3 :
از سطح زیر کشت گلرنگ در ایران اطلاع دقیقی در دسترس نیست. ظاهراً سطح زیر کشت آن طی سالهای گذشته کمتر از 1000 هکتار با میانگین عملکرد دانه حداکثر 700 کیلوگرم در هکتار بوده است. پتانسیل عملکرد دانه گلرنگ بیش از 5 تن در هکتار می باشد. عملکردهایی بالاتر از 5/2 تن دانه در هکتار مزلوب بشمار می روند. در سالهای اخیر، کشاورزان اطراف شهر اصفهان به کشت گلرنگ بعنوان یک محصول چند منظوره (تولید روغن، گل و دانه پرندگان قفسی) توجه زیادی معطوف داشته اند. از هر هکتار گلرنگ در شرایط آزمایشی تا بیش از 400 کیلوگرم گل برداشت شده است که ارزش اقتصادی بسیار بالائی و مشابه با ارزش دانه دارد.
اسلاید 4 :
خصوصیات گیاهی
گلرنگ گیاهی است یک ساله با نام علمی کارتاموس تینکتوریوس (Carthamus tinctorius L.) از تیره مرکبه (Compositae یا Astraceae) که دارای 12 جفت کرموزوم (24=n2) می باشد. با اینکه گلرنگ ظاهری شبیه خارزرد دارد، اما به صورت علف هرز در نمی آید. گلرنگ همانند بسیاری از گیاهان تیره مرکبه و طبیعتاً پائیزه، ابتدا یک مرحله روزت را می گذراند. در دوره روزت، برگها در نزدیکی سطح خاک و به حالت خوابیده دیده می شود. مریستم انتهایی در مرکز بوته قرار داشته و توسط برگهای جوان احاطه شده است. با آغاز تحریکات گلدهی، رشد سریع و طولی میانگره ها آغاز می شود و گیاه به ساقه می رود.
اسلاید 5 :
گلرنگ از به ساقه رفتن، به صورت بوته ای استوار با ساقه اصلی محکم، خشن و پوبی رشد می کند(شکل 1-3). ارتفاع بوته به 40 تا بیش از 150 سانتی متر می رسد. طول میانگره ها، از پائین به طرف بالا، بتدریج کوتاهتر می شود، به طوری که برگهای انتهائی ساقه به صورت برگها یا براکته هائی در اطراف گل آذین مشاهده می گردند. ساقه اصلی در گلرنگ استوانه ای و دارای چهار حاشیه باریک طولی است که به آن ، در برش عرضی، حالت مربعی می دهد. قطر ساقه از پائین به بالا بتدریج کاهش می یابد. ساقه توپر بوده و ممکن است کرک دار و یا فاقد کرک باشد. رنگ ساقه براق و از سفید تا خاکستری روشن متغیر است.
اسلاید 6 :
مکان شاخه دهی و تعداد شاخه در گلرنگ به تراکم بستگی زیادی دارد(شکل 2-3). معمولاً پس از آنکه ارتفاع بوته به بیش از 20 سانتیمتر رسید، ساقه اصلی در نیمه فوقانی گیاه تولید چندین شاخه جانبی می کند. هر ساقه فرعی اولیه نیز ممکن است تولید ساقه های فرعی ثانویه نماید. در صورتی که فاصله بوته ها در روی ردیف کاشت زیاد باشد، ساقه های فرعی ثانویه نیز منشعب می گردند. در شرایطی که فاصله بوته ها در روی ردیف کاشت حدود 5سانتیمتر باشد، درهر بوته بیش از 10 شاخه جانبی با طبقهای بارور بوجود می آید. حذف جوانه انتهائی ساقه اصلی می تواند موجب افزایش تعداد شاخه و طبق شده و عملکرد گل و گاه عملکرد دانه را افزایش دهد.
اسلاید 7 :
گلرنگ دارای ریشه مستقیم، قوی و توسعه یافته با ریشه های جانبی زیاد است که می تواند تا عمق نزدیک به 3 متر در خاکهای عمیق، نفوذپذیر، مرطوب و گرم نفوذ کند و آب و مواد غذایی را تا این عمق از خاک جذب نماید. واضح است که عمق توسعه بالفعل و بالقوه ریشه در هر مزرعه به رقم و مجموعه عوامل محیطی بخصوص خصوصیات فیزیکی خاک بستگی دارد. قدرت نفوذ ریشه گلرنگ در خاکهای متراکم بسیار بیشتر از آفتاب گردان است، اما میزان نفوذ ریشه با افزایش تراکم خاک کاهش می یابد. در خاکهای نسبتاً متراکم بخش قابل توجهی از ریشه تا عمق 30 سانتی متری توزیع شده است.
اسلاید 8 :
برگهای گلرنگ به رنگ سبز تیره براق، قلبی شکل، بدون دمبرگ و دندانه دار بوده و با آرایش مارپیچی روی ساقه قرار گرفته اند. طول برگها 10 تا 15 سانتی متر و عرض آنها 2 تا 5 سانتی متر می باشد. برگها از پائین به طرف بالای ساقه بتدریج کوچکتر می شوند. رگبرگ میانی پهنک به یک خار در انتها ختم می شود. در بسیاری از ارقام اصلاح شده، برگهای تحتانی فاقد خار می باشند. اما رأس دندانه ها در برگها و براکته های فوقانی در بسیاری از ارقام به خار کوتاهی منتهی می شود. بعضی از ارقام فاقد خار در برگ می باشند. وجود خار در برگ در زراعتهای سنتی بیش از زراعتهای مکانیزه باعث مشکل در مدیریت مزرعه می گردد.
اسلاید 9 :
گل آذین گلرنگ به صورت یک طبق متراکم به شکل مخروطی در انتهای ساقه اصلی و هر ساقه فرعی بوجود می آید.( شکلهای 1-3 و 3-3). بنابراین گیاه از نظر تیپ رشدی در گروه رشد محدود قرار میگیرد. تعداد طبق در بوته تقریباً با تعداد ساقه فرعی در بوته برابر می باشد. از آنجائی که تعداد ساقه فرعی در بوته به فاصله بوته در روی ردیف کاشت بستگی دارد، تعداد طبق در بوته نیز تابع فاصله بوته در روی ردیف کاشت می باشد. ممکن است درهر بوته تا 50 طبق تشکیل گردد. طبق واقع روی ساقه اصلی از همه بزرگتر است. اندازه طبق همگام با اندازه ساقه فرعی تغییر می یابد. هر طبق 5/1 تا 4 سانتی متر قطر داشته و توسط چند ردیف براکته احاطه شده است. براکته های پائینی مشابه برگ وآزاد می باشند. اما براکته های بالائی به حالت جوش خورده به طبق دیده می شوند. براکته ها با کرک های نرم سفیدی پوشیده شده و دارای رأس مثلثی خاردار می باشند. در غالب ارقام، براکته ها شدیداً خاردار می باشند.
اسلاید 10 :
در هر طبق بسته به اندازه، 20 تا 180 گل لوله ای(شکل 1-3) مشاهده می شود. طول لوله جام گل در زمان گرده افشانی به 4 سانتی متر می رسد. جام گل از پنج گلبرگ بهم جوش خورده تشکیل شده و لوله باریکی را تشکیل می دهد که در ناحیه انتهائی به صورت پنج لبه در می آید. رنگ گل ممکن است سفید، زرد کمرنگ ، نارنجی و یا قرمز باشد. حتی در یک ژنوتیپ نیز تنوع رنگ گلبرگ مشاهده می گردد. رنگ گلبرگ پس از خروج از طبق و با گذشت زمان بتدریج تیره تر می شود. براکته ها و کاسبرگ های هر گل تغییر شکل داده و به صورت کرکهائی در اطراف هر تخمدان مشاهده می شوند پنج پرچم در ناحیه میله آزاد می باشند، اما بساک آنها در ناحیه دهانه جام گل بهم جوش خورده و همانند لوله ای کلاله را دربرمی گیرند.
