دانلود مقاله بررسی خصوصیات مدیران مدارس شهری شهرستان ساوجبلاغ و تطبیق آن با آیین نامه انتصاب مدبران

بخشی از مقاله

بررسي خصوصيات مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ و تطبيق آن با آيين نامه انتصاب مدبران

چكيده
اين تحقيق كه با عنوان بررسي خصوصيات مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ و تطبيق آن با آيين نامه انتصاب مدبران انجام شده است از نوع تحقيقات توصيفي مي‌باشد .

اهداف مد نظر تحقق
1- بررسي خصوصيات مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ و تطبيق آن با آيين نامه انتصاب مديران .

2- ارائه پيشنهادها و راه حلهاي مناسب به مسئولين به منظور بهبود فرايند مديريت و آموزش مديران .

در ارتباط با اهداف موفق سئوالات زير نيز براي محقق مطرح بوده است .
1- آيا انتخاب مديران با شرايط مندرج در آيين نامه انتصاب مطابقت دارد ؟
2- آيا مديران مدارس دوره هاي كار آموزي و آموزش ضمن خدمت مورد نياز پست مورد تصدي خود را گذرانده اند ؟

جامعه آماري
جامعه آماري را كليه مديران شهري شهرستان ساوجبلاغ كه تعداد آنها 92 نفر مي باشند تشكيل مي‌دهد .

ابزار گردآوري اطلاعات
ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه اي است كه شامل 15 سؤال ( 13 سؤال پاسخ بسته و 2 سئوال پاسخ باز ) مي باشد .

اطلاعات به دست آمده در برگيرنده نتايج زير بوده است :
1- انتصاب مديران بر اساس ضوابط مندرج مندرج در دستورالعمل بوده است .
2- مديران از نظر گذراندن دوره هاي ضمن خدمت با كمبود جدي مواجه مي باشند .

بر اساس نتايج بدست آمده پيشنهاد مي گردد كه :
1- بكار گيري مديران آموزش ديده در پستهاي مديريتي بري دست يافتن به كارآيي بيشتر
2- فراهم آوردن آموزشهاي مكاتبه اي و گواهي معتبر و تشويق مديران در امر آموزش .
3- حداقل سالي دو جلد كتاب جديد در رابطه با مديريت آموزشي در اختيار مديران جهت مطالعه قرار گيرد و از آن آزمون بعمل آيد بر اساس نتايج حاصله گواهي ضمن خدمت صادر گردد .
4- پيشنهاد مي شود جهت يافتن اطلاعات دقيق و كامل تحقيق جداگانه با تفكيك سه مقطع ( ابتدايي ، راهنمايي و متوسطه ) در شهرستان ساوجبلاغ صورت گيرد .

فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : كليات
• مقدمه
• بيان مسئله
• اهداف تحقيق
• روش انجام تحقيق

• اهميت موضوع تحقيق
• محدوديتهاي تحقيق
• تعريف واژه ها و اصطلاحات

• خلاصه از ساير فصلها

فصل دوم : ادبيات و پيشينة تحقيق
• مقدمه
• ادبيات
• سابقة موضوع تحقيق

فصل سوم : روش تحقيقي
• مقدمه
• عنوان تحقيق
• اهداف كلي تحقيق
• نوع تحقيق
• جامعه آماري
• حجم نمونه
• ابزار تحقيق
• محدوديت هاي تحقيق

• موقعيت تاريخي و جغرافيايي شهرستان ساوجبلاغ
• اطلاعات كلي درباره مدارس شهرستان ساوجبلاغ

فصل چهارم : تجزيه و تحليل داده ها

فصل پنجم :
• نتيجه گيري
• پيشنهادات

منابع و مأخذ
• ضمائم

فهرست جداول
عنوان صفحه
• جدول شماره 1 ( ميزان تحصيلات مخاطبين )
• جدول شماره 2 ( رشته تحصيلي مخاطبين )
• جدول شماره 3 ( سابقه رسمي مخاطبين )
• جدول شماره 4 ( سابقه خدمت در شهرستان مخاطبين )
• جدول شماره 5 ( سابقه خدمت در پست مديريت مخاطبين )
• جدول شماره 6 ( سابقه خدمت قبل از مديريت مخاطبين )
• جدول شماره 7 ( بومي وو غير بومي بودن مخاطبين )
• جدول شماره 8 ( انتصاب قبل و بعد از انتصاب مخاطبين )
• جدول شماره 9 ( دوره آموزش قبل از انتصاب مخاطبين )
• جدول شماره 10 ( دوره آموزش قبل از انتصاب مخاطبين )
• جدول شماره 11 ( نظر خواهي از مخاطبين )
• جدول شماره 12 ( مدرك تحصيلي قبل از انتصاب مخاطبين )
• جدول شماره 13 ( ميزان مطالعه مخاطبين )
• جدول شماره 14 ( زمان انتصاب مخاطبين )
• جدول شماره 15 ( رشته تحصيلي قبل از انتصاب مخاطبين )

فصل اول : كليات

- مقدمه
- بيان مسئله
- اهداف تحقيق
- روش انجام تحقيق
- اهميت موضوع تحقيق

- محدوديتهاي تحقيق
- تعريف واژه ها و اصطلاحات
- خلاصه اي از ساير فصلها

مقدمه
بدون شك در دوران كنوني شايد هيچ شغلي نباشد كه پرداختن به آن به آموختي مقدمات و مهارتهاي خاص نياز نداشته باشند در ميان مشاغل حرفه اي جهان آموزش هاي پيش از خدمت بخش جدا ناشدني و انكار نا پذير ان شغل به شمار مي آيد و همة داوطلبان چنان مشاغلي بايد گواهينامه هاي علمي و فني استواري مبني بر طي موفقيت آميز دوره حرفه اي پيش از خدمت را ارئه دهند تا پروانه آغاز كار دريافت دارند .

مديريت آموزش و پرورش در شمار يكي از مشاغل حرفه اي است كه به دليل اهميت و تأثير عظيمي كه در سرنوشت دانش آموزان دارد پرداختن به آن بدون گذراندن دورة آموزش پيش از خدمت و احراز و شايستگيهاي علمي ، فني و اخلاقي يا در موارد ويژه طي دوره هاي آموزش ضمن خدمت نبايد مجاز شمرده شود .
هم اكنون در سراسر جهان پيشرفته براي مديران آموزشگاهها و ديگر مسئولاني كه در نظام هاي آموزش و پرورش به مديريت مي پردازند دوره هاي حرفه اي و تخصصي گوناگوني در دانشگاهها و ديگر مراكز آموزشي عالي بر پاشده و داوطلبان چنان مشاغلي با طيب آن دوره ها خود را براي كار مديريت و ادارة نهادهاي آموزشي آماده مي سازند .

از سوي ديگر در نظام آموزش و پروورش بشياري از كشورهاي جهان به ويژه كشورهاي در حال توسعه اقتصادي اجتماعي رسم و سنت كهن آن است كه از ميان جامعه معلمان آنان را كه درخشش و شليستگي فني و شغلي در كار تدريس دارند به كار مديريت آموزشگاه يا سازمان آموزش و پرورش منصوب كنند ، در اين زمينه بي آنكه در اهميت سابقه آموزش براي مديران آموزشگاهها يا واحدهاي آموزش و پرورش ترديد شود بايد ياآور شد كه در مرتبة نخست مهارتهاي لازم براي اداره كردن يك آموزشگاه يا واحد آموزشي و تجربة كامياب معلمان در اتاق درس ارتباطي ندارد و مردر مرتبة دوم تجربه ممتد تدريس ويژگيهاي معلمي مي تواند

در راه اعمال مديريت مؤثر آموزشي موانع غير لازم پديد آورد . كاميابي در كار مديريت اموزشگاهها و مشاغل كليدي و سياست گذاري نظام آموزش و پرورش به‌اگاهي ها و دانش هاي خاص و ديگري جز هنر معلمي وابسه است هم اكنون گروه بس عظيمي از كاركنان آموزش و پرورش كشور عهده دار وظيفة مديريت و كارگرداني مناطق و ادارات ستادي و اجرايي آموزش و پرورش و سازمانهاي سياست گذاري نظام در سراسر كشور هستند و شايسته آن است كه همة نامزدان و دارندگان شغل مديريت در همة رده هاي آموزشي كشور هرگز به مقام مديريت منصوب يا در آن مقام تثبيت نشوند مگر پيش از انتصاب يا در زمان تصدي دوره اي را به صورت شرايط و ابزار ابقاي شغل مديريت با كاميابي طي كرده يا طي نمايند البته تا زمانب كه چنين آرماني به تحقق برسد بايد تلاش شود تا مديران مشاغل و داوطلبان دستيابي به مشاغل مديريت بيش از تصدي يا در زمان تصدي بتواند با طي دوره هاي خاص مديريت خود را با شايستگيهاي علمي و فني مجهز گردانند و با نگرشها و ديدگاههاي امروز دانش مديريت آشنا شوند .
در وضع آرماني همة دانشكده هاي علوم تربيتي ، علوم اجتماعي و مديريت كشور بايد تجهيز شوند تا با همكاري وزارت آموزش و پرورش و ادارات كل اجرائي مناطق دوره هاي گوناگون مديريت براي مديران شاغل و داوطلبان مديريت برپا دارند آنان پس از طي آن دوره ها بتوانند با كاميابي و تسلط بيشتر به وظيفة سنگين ،‌پيچيده و دشوار هدايت و رهبري نظام آموزشي بپردازند و تراز بهره وري نظام را افزايش دهند .

بنابراين آموختن مديريت آموزشي با توجه به گسترش وظايف و پيچيدگي آن ضرورت دارد زيرا نبايد مراكر آموزشي و اداري را ددر اختيار كساني قرار داد كه آگاه به علوم و فنون و مهارتهاي مرتبط با مديريت آموزشي نباشند ، آنچه امرئز قابل لمس است اين است كه اهميت نقش مدير آموزشي و ضرورت تربيت او هعنوز جايگاه واقعي خود را پيدا نكرده است و از اين رو غالباً اقدام چشمگيري در زمينة تربيت مدير مشاهده نمي شود در صورتي كه با توجه به اهميت نقش آموزش و پرورش و مديريت آن آموزش و تربيت افرادي كه بتوانند در همة سطوح و رده هاي نظام آموزش و پرورش رسمي نقش هاي رهبري و مديريت را عهده دار شوند بيش از بيش ضرورت مي يابدد بيشينة معلمي و تجربه هاي ناشي از آن گرچه زمينه ساز خوب و لازمي براي ايفاي وظايف و رهبري يك مركز آموزش است ولي به تنهايي كافي نيست مديران آموزشي بايد علاوه بر آن در حيطة معارف ، علوم و فنون و مهارتهاي مرتبط با آموزش و پرورش و مديريت به اندازة كافي آموزش ببينند و پس از طي آموزشهاي لازم بايد طبق ضوابطي وقيق و مشخصي انتخاب شوند و اينك آنچه پيش روي داريد تحقيقي است كه ويژگيهاي مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ را با آيين نامه انتصاب مديران مطابقت نموده است ، اميد است كه يافته هاي اين تحقيق بتواند به كاربرد ضوابط در انتخاب مديران مقاطع مختلف آموزشي كمك نمايد .

تعريف موضوع تحقيق ( بيان مسئله )
اگر چه موضوع همزاد زندگي انسان است و از اولين روزهاي پيدايش با او بوده است اما يكي از ويژگيهاي قرن حاضر يعني قرني كه ما در آن زندگي مي كنيم انفجار اطلاعات است در حال حاضر هر 6 سال يكبار نيمي از دانش بشر كهنه و از دور خارج مي شود و يافته هاي جديد جاي آن را مي گيرد .
اكتشافات و اختراعات و يافته هاي صد سال اخير بشسر به تنهايي اقزونتري از تمامي يافته هاي دوران قبل است در چنين جهان متحول و متغيري بدون دستيابي به ابزارهاي لازم و كافي سانسي براي ادامه بقا وجود ندارد . اين پيچيدگيها و سرعت و قدرت عمل و انبوه فراوورده هاي انساني و صنعتي نياز به نيروي هماهنگ كننده متفكر و فرزانه اي بنام مدير دارد تا بتواند با برنامه ريزي درست بين همة اجزاء امكانات و منابع سازمان هماهنگي و همسويي به وجود آورد اكنون عصر مديريت و رهبري است موفقيت نهادها و سازمانها تا حد زيادي به كارآيي مديريت بستگي دارد ، با توجه به ضرورت و اهميت مديريت سبب پيدايش گرايشها و انواع مختلف مديريت شده است كه مديريت آموزشي در بين ساير انواع مديريتها از جايگاه ويژه اي برخوردار است اگر آموزش و پرورش هر جامعه را در رأس همة مسائل جامعه بدانيم مديريت آموزشي نيز با همان منطق جايگاه مهمي در بهسازي و توسعة جامعه دارد اگر مديران آموزشي يم جامعه داراي دانش و مهارتهاي كافي باشند بدون ترديد نظام آموزشي نيز از كارآيي و اعتبار بالايي برخوردار خواهد بود .

ترقي هر جامعه اي در گرو نوع و چگونگي فعاليتي است كه مديران مدارس در مدرسه انجام مي دهند و در مقابل آن ريشه ركود جامعه و افزايش بزهكاري را نيز در عدم مديريت صحيح مدارس بايد پيگير شد با توجه به آنچه مطرح شد مدير آموزشي نقش حياتي در پيش برد اهداف تعليم و تربيت دارد لذا مدير بايد داراي ويژگيها و توانائيها و مهارتهاي خاصي باشد تا بتواند با كمال اطمينان كودكان نوجوانان را به دست او سپرد او بايد همة عوامل لازم و مؤثر در تربيت و ادارة آموزشگاه را بشناسد و از همه مهمتر بايد بداند كه چگونه با آنها و روي انها كار كند.

با توجه به چنين مسئوليت سنگين ، براي انتصاب مديران شرايط خاصي در نظر گرفته شده است كه محقق مي خواهد در يك بررسي دريابد كه ايا انتصاب مديران از روي اصول و مقررات بوده و مديران مدارس بر حسب صلاحيتها و توانائيها انتخاب شده اند يا خير .

اهداف تحقيق ( هدفهاي كلي و آرماني تحقق )
1- بررسي خصوصيات مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ و تطبيق آن با آيين نامه انتصاب مديران .
2- ارائه پيشنهادها و راه حلهاي مناسب به مسئولين به منظور بهبود فرايند مديريت و آموزش مديران .

هدفهاي جزئي يا سئوالهاي ويژه تحقيق
نظر به اهميت نقش مديران در هدايت مسائل آموزشي آموزشگاه سئوالات زير مور بررسي قرار مي‌گيرد .
1- ايا انتخاب مديران با شرايط مندرج در آيين نامه انتصاب مطابقت دارد ؟
2- آيا مديران مدارس دوره هاي كارآموزي و آموزش ضمن خدمت مورد نياز پست مورد تصدي خود را گذرانده اند ؟

روش انجام تحقيق
با توجه به هدف تحقيق كه توصيف عيني ، واقعي و منظمي خصوصيات موقعيت موجود دربارة ويژگيهاي مديران انطباق آن با ايين نامه انتصاب مديران مي باشد و با مراجعه كتب روش تحقيق و بررسيهاي انجام شده در روش توصيفي محقق آنچه هست را بدون هيچگونه دخالت يا استنتاج ذهني گزارش مي دهد و نتايجي عيني از موقعيت مي گيرد و فقط شرايط موجود واقعي را گزارش مي دهد .

اهميت موضوع تحقيق
مديريت مدارس نيز مانند ديگر مشاغل موجود در تعليم و تربيت در پرتو تجارب و توقعات ناشي از نفش معلمي تحول يافته است و همواره كساني به مقام مديريت نايل شده اند كه خود را معلماني توانا و با تجربه مي دانستند به همين سبب تمامي دانش آموختگان فعلي موقعيت خويش را مديون صلاحيت و شايستگي معلمي خود هستند .
اين جايگاه علمي و فرهنگي مديران است كه آنان را در حل مسائل و مشكلات تربيتي و سازماندهي امور آموزشي توانا مي سازد . تحقق حاضر در صدد تبين اين مسئله است كه آيا مديران شاغل به امر مديريت هستند هستند يا خير به عبارت ديگر آيا مديران حاضر واجد آن خصوصيات و توانائيهاي لازم جهت احزار مقام مديريت هستند

يا خير به عبارت ديگر آيا مديران حاضر بر اساس صلاحيتهاي علمي و تجربي كه كلية مديران مي بايد از آن برخوردار باشند انتخاب شده اند يا بر اساس مصالح ديگر بر اين اساس محقق آيين نامه نحوه انتصاب مديران مصوب 26/7/75 را ملاك تشخيص شايستگيها قرار داده است و اميدوار است نتايج تحقيقي بتواند در امر انتصاب جديد مفيد واقع گردد .

محدوديت هاي تحقيق
الف – محدوديتهايي كه خارج از كنترل محقق است
1- تحقيقات تجربي گسترده در اين زمينه وجود ندارد .
2- ضوابط حاكم بر ادارات در بعضي موارد كار محقق را دشوار نموده است .
3- چون پاسخ گويي الزامي نبوده شايد توجه زيادي نشده باشد .
4- جو عمومي حاكم بر اداره ها و مؤسسات آموزشي بيش از آن كه مشوق بكار گيري مديريت آموزشي به عنوان علم باشد مؤيد بر داشتهاي شخصي و ذهني گرايي است .
ب- محدوديتهايي كه در كنترل و نظارت محقق بوده است :
1- محدود كردن اهداف موضوع مورد تحقيق
2- محدود كردن نمونة مورد تحقيق
3- بسيار خوب بود كه بررسي شود كه آيا گروه مديران كه قبل از ابلاغ آيين نامه پست گرفته اند را با گروهي كه بعد از آيين نامه انتصاب مديران لنتخاب شده اند از نظر شرايط احزاز پست مورد مورد تصدي تفاوت معني داري وجود دارد يا خير اما با توجه به اينكه دستيابي به آن نياز به كار گسترده دارد متأستفانه انجام آن از عهدة محقق خارج مي باشد .

تعريف واژه ها و اصطلاحات
ويژگي ها : شامل خصوصيات و شرايط احراز پست مندرج در آيين نامه منصوب شوراي عالي آموزش و پرورش شامل : استخدام رسمي ، ميزان تحصيلات ، رشتة تحصيلي و سابقة خدمت .
ضوابط : شامل قوائد و قوانين و شرايطي است كه براي رشته يا شغل مديريت در آيين نامه در نظر گرفته شده است .

آيين نامه : شامل دستورالعمل نحوة انتصاب مديران مي باشد .
مديران : رئيس مدرسه كه هدايت و رهبري تمام پرسنل و دانش اموزان را به عهده دارد .

خلاصه اي از ساير فصلها
در فصل دوم به ادبيات تحقيق پرداخته شده در اين فصل با استفاده از منابع معتبر ضمن ارائه مقدمه‌اي از تاريخچة مديريت ، مديريت اسلامي ، اخلاق مديريت و مديريت آموزشي و پيرامون وظايف مديران آموزشي بحث خواهد شد ، در فصل سوم روش و مراحل تحقيق مورد بحث قرار گرفته و جامعة آماري – جامعه نمونه روش جمع آوري اطلاعات روش تجزيه و تحليل يافته ها با ارائه جداول يافته هاي حاصل از پرسشنامه هاي مربوط به مديران ارائه شده در اين فصل فرضيه تحقيق به ترتيب مطرح و با استفاده از يافته ها مورد بررسي و آزمايش قرار گرفته و نتيجه گيري صورت خواهد گرفت .
در فصل پنجم تحقيق نتيجه گيري كلي به عمل آمده و تحليل لازم صورت گرفت و متعاقب پيشنهاداتي بر اساس يافته ها ارائه خواهد شد .

فصل دوم : ادبيات و پيشينة تحقيق

- مقدمه
- ادبيات تحقيق
- پيشينة تحقيق

مقدمه
مديريت از آغاز هستي و پيدايش انسان و تشكيل خانواده وجود داشته و با گسترش خانواده ها به وجود آمدن اجتماعات انساني ضورت بيشتري پيدا كرده است چرا كه جوامع پيچيده و سازمانهاي گسترده امروزي احتياج مبرم به برنامه ريزي هماهنگي ، نظارت ، هدايت و سازماندهي حساب شده دارد كه بدون آنها امكان بهره وري از سازمان و رشد تكامل آن غير ممكن و حتي محال به نظر مي رسد .

اين ضرورت در سازمانهاي آموزشي اهميت خاصي دارد زيرا وظايف آن به لحاظ كيفي بسيار گسترده و داراي اهميت فراوان مي باشد . در كشور ما توجه به مسئله مديريت آموزشي تقريباً از سي سال پيش ابتدا از طريق ارائة دروس و سپس ايجاد رشته هاي تحصيلي دانشگاهي آغاز گرديد ولي عليرغم گسترش روز افزون نظام آموزشي و ضرورت توجه بيش از بيش به ادارة آن متأستفانه نگاهي گذرا به آمار و اطلاعات و واقعيات موجود دربارة مديران آموزشي در زمينه هاي سطح تحصيلات ديدن دوره هاي مديريت و شركت در كلاسهاي آموزش ضمن خدمت و غير بيانگر كم توجهي به ترتيب و آماده سازي اين گروه پر اهميت و مؤثر در آموزش و پرورش است .

مديران آموزشي بازوان اجرائي سيايت گذران آموزشي كشور هستند و هيچ نظام و سياست آموزشي بدون همكاري و مساعدت مديران آموزشي قادر به رسيدن اهداف خود نمي باشد علاوه بر اين مددت آموزشي داراي ويژگيهايي است كه از نظر كمي و كيفي نسبت به ساير مديريتها از اولويتهايي برخوردار است كه آمار نشان ني دهد كه قريب به نود هزار مدير آموزشي در مدارس ابتدايي ، راهنمايي ، دبيرستان و هنرستان دانشسراهاي روستايي و مراكز تربيت معلم مدارس كودكان استثنايي و در ساير سطوح آموزشي و اداري مشغول اداره امور آموزرش و پرورش كشور هستند (1) اينان افرادي هستند كه معلمين را رهبري مي كنند كه روح و جان فرزندان جامعه را پرورش مي دهند مدرسه سازماني است كه مديران آن در تربيت تعداد بي شماري از كودكان و نوجوانان و شكل دادن شخصيت آنها دخالت دارد و هر گونه كوتاهي و سهل انگاري و اشتباه او و همكارانش تأثيرات نا مطلوب زيادي در رشد افراد و كل جامعه دارد .

توجه دقيق و موشكافانه نسبت به مديريت آموزشي اهميت و حساسيت و ارزشهاي همه جانبه آن را مشخص تر مي سازد .
مثلاً اگر مدارس به وظايف محوله خود به درستي عمل نكند قطعاً كار دادگشتري پر حجم تر خواه شد و اگر سازمان مدرسه كودكان امروز و بزرگسالان فردا را به رعايت حقوق خود و ديگران و همينطور احترام به قانون علاقمند سازد ميزان مراجعات به دادگستري و مشغله نيروي انتظامي به ميزان زيادي كاهش مي يابد .
ترقي جامعه ما در گرو نوع و چگونگي فعاليتي كه در محيط هاي تعليم و تربيت انجام مي گيرد و بدين لحاظ نمي توان اثر مديريت را بعنوان رهبر آموزشي در چنين محيط هايي ناديده گرفت بطوري كه فليپ كومبز (1) در كتاب بحران جهانمي تعليم و تربيت اشاره مي كند « اگر قرار است تحولي در عرصه تعليم و تربيت به وقوع بپيوندد اين تحول و دگرگوني بايد از مديريت آموزش و پرورش آغاز شود » اگر مديريت آموزشي بتواند انگيزه ها و جذابيت هاي لازم را در محيط آموزشي بوجود آورد مي تواند بسياري از معلمان بي رغبت و بي تفاوت را به سر شوق آورده تا كار پر ثمرتري را ارائه دهند و يا اگر مدير مدرسه بتواند با زحمات فوق العاده و در عين حال با روش هاي درست تعليم و تربيت از قبيل ايجاد نظم و انظباط منطقي در سازمان مدرسه جلب نظر و همكاري اوليا و به كار گيري روش هاي صحيح برنامه ريزي سازماندهي و غيره افراد شايسته اي را تربيت و تحويل جامعه بدهد كه تعدادي از اين افراد مئوليتها و مشاغل مهم جامعه را به دست گيرند كه تأثير به سزايي در روند پيشرفتهاي اجتماعي ، اقتصادي ، فرهنگي و غيره خواهند داشت .

بنابر اين به خاطر نقش حساس مديران در پيشبرد اهداف تعليم و تربيت ضرورت و اهميت برخوردهاي علمي از تحقيق و پژوهش با مسائل و مشكلات مربوط به مديريت آموزشي كاملاً واضح و روشن است زيرا رويارويي هاي ناشي از عدم شناخت و متأثر از ذهنيات و تصورات هرگز نخواهد توانست آموزش و پرورش كشور را در حل معضلات كنوني ناشي از ضعف مديريت با توفيق قرين سازد لذا احياء تحقيقات و قوام بخشيدن به بنيه پژوهش در زمينه ويژگيها ، توانائيها و مهارتهاي مورد نياز براي دوره آموزشي بايستي در سر لوحه برنامه هاي ايجاد تحول در آموزش و پروورش قرار گيرد .

الف : ادبيات تحقيق

مديريت چيست

مديريت در مفهوم كلي و عام آن به شكلها و با ديدگاه هاي متفاوت تعريف شده است به گفته يكي از صاحب نظران به تعداد نويسندگان مديريت از مديريت تعريف ارائه شده است معذالك ، همه انديشمندان مديران در يك نكته اتفاق نظر دارند و آن اين است كه مديريت عامل رسيدن به اهداف سازمان مي باشد .

با توجه به تعاريف گسترده و فراوان از مديريت نگارنده به چندين تعاريف مشهور گذرا مي پردازد .
- استونر مي گويد « مديريت فرايند برنامه ريزي سازماندهي هدايت و كنترل كوششهاي اعضاي سازمان و استفاده از تمام منابع سازمان براي دستيابي به اهداف معين سازماني است . »
- فليپو مدريت را « هماهنگي همه منابع از طريق فراگردهاي برنامه ريزي و كنترل عمليات سازمان به طوري كه هدفها را بتوان به طور مؤثر و صرفه جويانه حاصل نمود » تعريف مي كند .

- دكتر علي علاقه بند در كتاب مقدمات مديريت اموزشي مديريت را « به وجود آوردن و حفظ كردن محيطي كه در آن افراد بتوانند در جهت بر آوردن هدفهاي معيني به طور مؤثر و كارآمد فعاليت كنند » تعريف مي كند .

- دكتر پرهيزكار در كتاب تئوريهاي مديريت مديريت را چنين تعريفمي كند « مديريت عبارت است از كاربرد تكنيكهاي مختلف اداره امور يك انساني و هماهنگ نمودن كلية فعاليت هاي اعضاي يك سازمان براي نيل به هدف معين و مشخص با راهنمايي و راهبري رهبران سازمان كه آنها را مديران و يا سرپرستان سازماني مي نامند » .
- دكتر مصطفي عسگريان در كتاب سازمان و مديريت آموزش و پرورش مديريت را اينگونه تعريف مي كند « مديريت يعني مجموعه اي از آگاهي هاي شكل يافته جهت ايجاد هماهنگي در يك سازمان براي باروري بهتر برنامه ها » .

- استاد شهيد مطهري در تعريف مديريت مي گويد « مديريت مجهز كردن نيروهاي آزاد كردن نيروها در عين حال كنترل نيروها و در مجراي صحيح انداختن آنها سازمان دادن و حرارت بخشيدن آنها است » .
همانگونه كه گذشت هر كدام از تعاريف ارائه شده از مديريت به جنبه اي از جنبه هاي مسائل مديريت اشاره داشت و بالاخره مدير كسي است كه سبب تسهيل انجام كار فرد يا گروه و رسيدن به اهدافش مي گردد .

قدرت رهبري و مديريت است كه از ضعيفترين انسانها و ملتها قويترين آنها را مي سازد استعدادها و توانائيهاي نهفته انسان را به زور نمي توان به كار گرفت بلكه با اصول صحيح مديريت و ايجاد مكانيسمي كه انسان خود در صدد به كار گيري نيروهاي بي پايان خود برآيد امكان پذير است . آدميان به مثابه صندوق رمز هستند گشودن دربي طرفيتها و تواناييهاي ابداعي آنان روش و رمز و ظرافت مي خواهد نه زور بنابراين قوانين رفتار با انسانها را بايد كشف كرد

نه وضع . انسان پيچيده ترين موجود جهان هستي است بنابراين قوانين رفتار با انسان نيز بايد به همان اندازه پيچيده و دقيق باسد در غير اين صورت كسي قادر نخواهد بود از توانائيهاي انساني استفاده مناسب ببرد .

مديريت اسلامي
بر خلاف نظام هاي غربي كه مدعي استقرار دموكراسي و ليبراليزم در كليه نهادهاي خود مي باشند و رفع نيازهاي مادي و شهواني را هدف نهايي اداره جامعه تعيين كرده اند و رضايت همگان را در تأمين سيري شكم و رفاه نسبي مردم مي شناسند . اسلام در راستاي دستورات الهي به دنبال تأمين ايمان و تعالي روح و روان انسانها به قصد بر آوردن نيازهاي معنوي و روحاني آنان بوده و طبيعي است كه رفع نيازهاي مادي را نيز در حد ضرورت و براي همه در چارچوب مساوات و برابري از مد نظر دور نداشته است .

تأمين ماديات و پر كردن شكم و راحت طلبي موضوعي است كه حيوانات جهان به دنبال آن مي باشند و بر فرض كه شكم انسان پر شود و همة نيازهاي مادي او تأمين گردد آيا زندگي وي سرشار از امنيت و رضايت خاطر خواهد شد ؟ طبيعي است كه نه زيرا تأمين نيازهاي مادي حداكثر مي تواند رضايت جسم را فراهم كند ولي روح هنوز تشنه است تشنه امور و مسائلي كه در حوزه ماديات بدانها دسترسي نيست در اين باره مي توان زندگي نا مزطلوب بسياري از ملتهاي جهان را مثال آورد گذشته از شرايط ناهنجار در كشور در كشورهاي غربي كه نياز به شرح ندارد

در بسياري از كشورهاي نفت خيز شرقي نيز كه در آنها دولت ها و ملتها به يكباره به پول كلاني رسيده اند چه بسيار انسانهايي كه از لحاظ جسمي سير شده اند وقتي در تأمين نيازهاي مادي را افراط بر گزيده اند ولي همين انسانها هر گز احساس رضايت و بي نيازي نكرده و همواره از كمبودهاي فراوان كه جملگي روحي و رواني مي باشند رنج مي برند اين است كه پول و ساير امكانات مادي جملگيفقط وسايلي هستند كه انسان مس تواند براي رسيدن به اهداف متعالي خود به كار گيرد .

بسا انسانهايي كه از مال دنيا بهره بسيار دارند ولي همچنان ناراضي اند و بسا علما و دانشمنداني كه از مال دنيا هيچ ندارند ولي قانع و بي نياز مشكل غرب و بسياري ديگر از كشورهاي جهان همين است . آنها از مرزهالي كمال گرايي به دور افتاده گرفتار رفاه طلبي و برآوردن نيازهاي مادي شده اند . وقتي هدف ماديات باشد هر گونه قانون و حقوق انساني نيز به راحتي زير پا گذاشته مي شود در زمان حاضر انسانها گرفتار جنگها و كشمكشهاي فراواني كه ريشه و انگيزه اغلب آنها منافع و انگيزه هاي مادي و حيواني است در صورتي كه مديريت اسلامي تلاش مي‌كند :

1- نيروهاي انساني را در تمام زمينه هايي كه جامعه اسلامي به آن نياز دارد به خوبي تربيت نمايند و به تمام انسانهاي جامعه دتنش و آگاهي لازم بدهد و به مردم كتاب (قرآن) و حكمت و علم بيامورد تا انسان گمراه نشود .
2- قسط و عدل كه يكي از عوامل اصلي به حركت در آمدن جامعه است بر قرار گردد اگر همه امكانات رفاهي را در اختيار جامعه انساني بگذاريم ولي به آن عدالت ندهيم انسان ناراضي مي ماند و نمي تواند رشد كند رضايت اجتماعي انسان با پول و رفاه كسب نمي گردد . بلكه به عدالت و انصاف كه انسان را خشنود و راضي مي سازد يافته مي شود انسانهاي در طول تاريخ كه از كمبود و كمي مواد غذايي گله زيادي نداشته بلكه نارضايتي و اندوه آنان از بي عدالتي بوده است شكم با حد اقل غذا سير مي شود ليكن روح انسان با عدالت آرامش مي يابد انسان در سايه عدالت و قسط است كه داراي انگيزه قوي مي شود و مي تواند رشد و كمال يابد .

3- مديريت اسلامي تلاش مي كند تا انسان را از قيد اسارتهاي مختلف آزاد نمايد عوامل متعددي انسان را بند و زتجير مي كشد از جمله محدوديتهاي اقتصادي ، سياسي ، اجتماعي بويژه زنجيرهاي اسارت بار شيطاني . هر يك از اين عوامل در محدودة عمل خود انسان را به بند كشيده مانع از رشد و تكامل او مي گردد لذا اين زنجيره هاي مختلف اسارت بايد از دست و پا و زبان و انديشه و عمل انسان گسسته شود تا بتواند بر مبناي تشخيص و اراده خويش عمل نمايد .
هدف از پاره كردن زنجيرهاي اسارت ايت است كه انساني آزاده تربيت شود ، انساني كه هدفش مال و مقام و عملش ربا نباشد و مال و مقام او نفريبد انساني كه مؤثر باشد و در مجموع خداي را تسبيح گويد .

4-بر قراري و تحكيم حكومت اسلامي هدف مهم مديريت در نظام اسلامي است چه در سايه نظام اسلامي است كه ايين حق مي تواند اجرا شود و انسان كمال يابد ، بنابراين يكي از مهم ترين تلاشهاي مدير در نظام اسلامي اين است كه پايه هاي نظام عدل اسلامي را جهت برقراري آيين حق تقويت نمايد .

هدف مديريت اسلامي محدود ساختن مردم و تسلط بر آنها نيست بلكه آزاد ساختن مردم از اسارت اميال و امال نفساني و زنجيرهاي هواهاي شيطاني به منظور دستيابي به جامعه آرماني اسلامي است تا انسانها در مسير كمال معنوي و الهي و رسيدن به اهداف عاليه اي كه جامعه اسلامي خواهان است گام بردارند بديهي است رسيدن به مرزهاي كمال يكباره و در كوتاه مدت تحقق نمي يابد بلكه در دراز مدت و با تلاشها و مجاهدتها و ايثارهاي فراوان صورت مي گيرد.

ويژگيهاي اختصاصي و اخلاقي مدير
در اين قسمت ويژگيها و خصوصيات دروني و فردي مدير مدير مورد بحث قرار مي گيرد . ويژگيهاي و خصويات دروني و خصوصي انسان بسيار زياد است ولي براي جلوگيري از طولاني شدن كلام تنها به نمونه هايي از اين خصوصيات پرداخته مي‌شود .

ايمان
مهمترين ويژگي دروني مدير ايمان است همه اعمال نيكو از ايمان كامل ناشي مي‌شود هر قدر ايمان و اعتقاد انسان قويتر مي شود اعمال نيك او نيز زيادتر مي گردد. ايمان هم به زبان است هم به عمل و هم به اعضا و جوارح يعني همه اركان بدن انسان بدان عمل نمايد و گواهي دهد مدير مسلمان بايد توجه داشته باشد كه خداوند بر همه اعمال و رفتار و افكار و نيتهاي او آگاه است . مدير در مقابل خدا و حق بايد تسليم باشد و در مقابل حق و عدالت انصاف داشته باشدد اينها از ايمان ناشي مي شود .

تقوي
تقوا از تجليات ايمان و از لوازم اصلي مناسبات صحيح انساني است . تقوي حالت مراقبت و نگهداري از خود مي باشد و در اثر آن انسان از افتادن به ورطه هاي خطرناك نجات مي يابد تقوا باعث مي شود كه انسان به هنگام بلا همانگونه باشد كه در هنگام رفاه و گشايش نعمت است بنابر وعدة الهي تقوي موجب يافتن راه راست مي گردد و مقاومت انسان را زياد مي سازد و سختيها را برايش آسان مي گرداند زيرا انسان به نصرت و هدايت و رحمت الهي اميدوار است .

نيت خالص
نيت خالص موجب نزديكي انسان به خداوند و نيت دنيوي و جاه طلبانه و غير خالص موجب دروي انسان از خداوند مي گردد كه در اين صورت انسان جامعه اش انحطاط پيدا مي كند بنابراين مهمترين پاية اعمال مدير يكي نيت است اگر نيت خالصانه و خير باشد انسان كمتر دست به اعمالي غير عادلانه مي زند .

اخلاص
اخلاص از مراتب ايمان است اخلاص يعني اينكه انسان ظاهر و باطنش يكي باشد و همة كارهايش را فقط براي رضاي خدا و تقرب به خداوند انجام دهد وقتي كار براي رضاي خدا تقرب به او باشد انسان هرگز خسته و افسرده نمي گردد زيرا خداوند هيچ كار خيري را بي اجر نمي‌گذارد ولي وقتي براي رضاي بنده اي باشد خيلي زود خسته و مأيوس مي شود چون‌ آن بنده ممكن است در حد لزوم از او قدر داني نكند .

تواضع
مديريت موقعيت و مقامي است كه اختيار انسان قرار گرفته است يكي از افات ناشي از مديريت پيدايش كبر و غرور در انسان است .
انسان ممكن است گمان برد كه برتر از ديگران است و مقامي بالاتر و والاتر دارد و به همين جهت همه بايد بي چون و چرا از او اطاعت كنند و در برابر او تعظيم نمايند اين مورد يكي از آفاتي بوده كه هميشه در مديران پيدا مي شده است مدير بايد به دقت مواظب باشد كه پس از كسب مسئوليت و سرپرستي در او حس غرور و خود برتربيني پيدا نشود زيرا انسان مغرور و خود بين هرگز به جايي نمي رسد توفيقات انسان در همة زمينه ها نتيجة فروتني و تواضع است يعني اينكه همواره ديگران را از خود بهتر بداند و به لزوم اصلاح و تزكية خود توجيه نمايد .
افتادگي آموز اگر طالب فيضي هرگز نخورد آب زميني كه بلند است

شرح صدر
شرح صدر وسعه صدر از ويژگيهاي خوب و اخلاقي و از ابزار اساسي مديريت است حضرت علي (ع) مي فرمايند : ( اله الرياسه سعه الصدر ) لابزار رياست سعة صدر است (1) سعة صدر و شرح صدر در واقع گشادگي و بلندي فكر است و يكي از مصاديق ان حلك و بردباري است يعني اينكه انسان تنگ نظر كينه توز ، دستپاچه ، زود رنج ، سنگدل ، سست ، عصبي ، خشمگين و … نباشد اينكه در همة حالات برخود مسلط باشدد و كنترل خود بر نفس خود را از دست ندهدد .

ساير ويژگيها
مبارزه با نفس ، پرهيز از كبر و قرور ، دوري از طمع و حرص ، پرهيز ازرياكاري ، پرهيز از خود ستايي و پرهيز از خود نمايي نتيجه اينكه ويژگيها و خصايل نيك اخلاقي از مهمترين ويژگيهاي مدير است لام و عمل مدير زماني مؤثر و پذيرفته شده است كه درونش را از صفات ناپسند پاك نموده ، مملو از صفات حسنه كرده باشد .

مدير همواره بايد به ياد خدا باشد . تنها با ياد خدا بودن حمد ثناي او را گفتن و از او طلب رحمت و هدايت و حمايت كردن است كه موجب بي نيازي و موفقيت انسان
است .
سخن آخر اين كه عمل و ايمان بايد توأم باشند علم تنها يا ايمان تنها كافي نيست در قرآن كريم نيز علم و ايمان با هم آمده است اگر در كنار علم و ايمان نباشد علم مورد سوء استفاده و ظلم بر بشر قرار مي گيرد و چنانچه در كنار ايمان علم نباشد مؤمن دچار مشكلات مختلف مي گردد . در مديريت علم و ايمان بايد با يكديگر تلفيق گردند اين دو هيچ يك بي نياز از ديگري نيست .


مديريت آموزشي
مديريت آموزشي با پيدايي و تحول نظامهاي نوين آموزش و پرورش پديد آمد . آموزش و پرورش سنتي به دليل سادگي و محدوديت به مديريت به مفهوم امروز نيازي نداشت در قرن حاضذر با توسعة آموزش عمومي تأسيس مدارس و سازمانهاي آموزشي بزرگ و متعدد گوناگون شدن برنامه ها آموزشي پيچيده تر شدن امر آموزش و پرورش و تخصصي شدن آن اهميت و ضرورت سازماندهي و مديريت فعاليت هاي آموزشي به تدريج اشكار گرديد مديريت در آموزش و پرورش در ابتدا وظيفة نسبتاً ساده اي تلقي مي شد كه شايدد تنها شرط لازم براي ايفاي آن داشتن تجربه كار بود از اين دو ادرة امور آموزشي و مديريت مدارس معمولاً به افرادي كه از صلاحيت اخلاقي برخوردار بودند و چند سالي سابقه معلمي داشتند سپرده مي شد . به علاوه منظور از مديريت آموزش تفتيش و بازرسي امور و ايجاد هماهنگي از راه اعمال مقررات نظارت و كنترل بود . شايد تا زماني كه نظام آموزشي ساده و كوچك بود و آموزش و پرورش عمدتاً وسيلة حفظ وضع موجود و القاي گرايشهاي سنتي تلقي مي شد

چنين برداشت ساده اي از مديريت آموزشي تناسب داشت در عصر حاضر بر اثر تحولات اجتماعي و فرهنگي آموزش و پرورش و نهادهاي آن از بيخ و بن دگرگون شده و مأموريت خطير پرورش و آموزش نسلهاي نوخاسته از جهات مختلف به نظامهاي آموزشي سپرده شده است از اين رو نيل به اهداف عالي آموزش و پرورش در هر جامعه اي مستلزم تجديد سازمان و نوانديشي در مديريت نظام آموزشي است .

تعريف مديريت آموزشي
فرهنگ لغات تعليم و تربيت مديريت آموزشي را راهنمايي كنترل و ادارة امور مربوط به جريان تعليم و تربيت در سازمانهاي تربيتي مي‌داند (1) فرهنگ لغعات بين المللي تعليم و تربيت در جاي ديگر مديريت آموزشي را بكاربردن تكنيكها و روشهاي‌ادارة سازمانهاي‌تربيتي‌با‌در نظر گرفتن هدف و سياست‌هاي
كلي تعليم و تربيت تعريف مي كند (2) .
كنزويج مدير آموزشي را چنين تعريف مي كند :
« مديريت آموزشگاهي فرايند اجتماعي مربوط به هويت دادن ، نگاه داشتن ، برانگيختن ، كنترل كردن و وحدت بخشيدن تمام نيروهاي رسمي و غير رسمي انساني و مادي سازمان يافته در يك نظام واحد و يكپارچه مي باشد كه براي دست يابي به هدفهاي از پيش تعيين شده طراحي شده است . »
وايلز مديريت و رهبري آموزشي را مترادف با تسهيل كنندگي ميداند او مي گويد « رهبري آموزشي عبارت از ياري و مدد به بهبود كار آموزشي است . هر عملي كه بتواند معلم را يك قدم پيش تر ببرد رهبري آموزشي خوانده مي شود » .

دكتر سيد محمد مير كمالي در كتاب رهبري و مديريت آموزشي چنين مي نويسد : مديريت آموزشي فرايندي است اجتماعي كه با بكارگيري مهارتهاي علمي و فني و هنري كلية نيروهاي انساني وو مادي را سازماندهي و هماهنگ نموده و با فراهم آوردن زمينه هاي انگيزش و رشد و با تأمين نيازهاي منطقي ، فردي و گروهي معلمان و دانش آموزان و كاركنان بطور صرفه جويانه به هدفهاي تعليم و تربيت برسد .
آنچه كه تا كنون نوشته شده مختصري در باب ادبيات تحقيق مي باشد كه بيش از اين امكان گسترش آن براي محقق وجود ندارد .

ب : سابقة موضوع تحقيق ( پيشينة تحقيق )
نگارنده با مراجعه به مركز پژوهشكده تعليم و تربيت اقدام به استخراج سابقه موضوع تحقيق نموده كه تا سال 1374 هيچگونه تحقيق گسترده در رابطه با موضوع تحقيق بطور مستقيم صورت نگرفته است وليكن بيش از هفده مورد تحقيق در محورهاي نزديك به موضوع صورت گرفته است كه به سه نمونه از آن بعنوان پيشينة تحقيق پرداخته مي شود .

تحقيق اول
موضوع تحقيق : بررسي انطباق عملكرد مديران مدارس شهرستان دماوند با وظايف مديران آموزشي . محقق : علي اصغر اصغريان جويباري ، دانشگاه تربيت معلم دانشكدة علوم تربيتي ، فوق ليسانس 1372
فرضيه :
1- اكثر مديران مدارس به علت عدم تخصص فقدان يا كمبود دوره هاي مديريت از وظايف مديريت آموزشي بي اطلاعند

2- اكثر مديران مدارس غالباً در عمل به وظايف خود توجهي ندارند .
3- به نسبت افزايش مدارج علمي عملكرد مديران تغيير مي كند .
4- بين عملكرد مديران زن و مرد تفاوت معني دارد وجود ندارد .
براي آزمون فرضيه ها پرسشنامه براي معلمان ، مديران ارسال شده ( تمام مديران و معلمان كه به صورت نمونه گيري تصادفي طبقه اي انتخاب شده بودند توضيح شده ) . از مجموع 113 پرسشنامه توضيح شده در بين مديران 108 پرسشنامه برگشت نموده است 5/95% از مجموع 274 پرسشنامه توضيح شده بين معلمان 261 پرسشنامه برگشت نموده 26/95% در اين بررسي از آمار توصيفي استفاده شده است .

محدوديت هاي پژوهش
الف : محدوديتهاي در كنترل محقق
1- مورد تحقيق قرار گرفتن پنج وظيفه از وظايف مديران آموزشي .
2- محدود بودن نتايج تحقيق به دليل محدوديت در انتخاب نمونه مورد تحقيق .
3- انجام تحقيق در مدارس دخترانه و پسرانه

ب: محدوديتهايي كه در كنترل قرار دارند
1- عدم همكاري تعدادي از مديران و معلمان در برگشت دادن پرسشنامه .
2- مشكل اياب و ذهاب براي اجراي پرسشنامه ها به دليل پراكندگي جغرافيايي مدارس .

روش تحقيق توصيفي
جامعة آماري : همة مديران آموزشگاههاي مناطق مختلف مدارس دماوند (72-71) جامعه نمونة تحقيق برابر مديران همان جامعة آماري است . اما جامعة‌ نمونة معلمان براي بررسي عملكرد مديران برابر با 3/1 جامعة آمار معلمان خواهد بود از 822 نفر 274 نفر به طور تصادفي در شهرستان دماوند انتخاب شده اند .

براي بررسي فرضيه ها از روشهاي آماري توصيفي فراواني و درصد و كاربرد آزمون مجذور كاي استفاده شده است . روش جمع آوري بصورت ميداني و با استفاده از دو نوع پرسشنامه مديران و معلمان بوده است . نتيجه گيري هيچ يك از مديران مورد بررسي در رشتة مديريت يا مديريت آموزشي تخصصي ندارد و فقط يك نفر از آنها كه كمتر از 1% جامعة آماري تحقيق را تشكيا مي دهد و در رشتة علوم تربيتي تحصيل كرده است . اين مطلب بيانگر اين است كه اكثريت قريب به اتفاق مديران جامعه تحقيقي تخصصي لازم را ندارند .

بيش از 81% از مديران از دوره هاي آموزش ضمن خدمت نيز محروم بوده اند و عدم تخصص باعث شده است كه حدود 61% از برنامه ريزي 69% از هماهنگي 62% از تحكيم روابط انساني و 74% از نظارت و ارزشيابي اطلاعي نداشته باشند . يافته هاي حاصل از نظرات معلمان بيانگر اين واقعيت است كه اكثر مديران در عمل به وظايف مديريت آموزشي توجهي ندارند . تحصيلات حدود 36/43% از مديران ديپلم 55% فوق ديپلم و كمتر از 2% ايسانس تشكيل مي دهد . همانطور كه انتظار مي رفت بين عملكرد مديران مرد و زن تفاوت معني داري مشاهده نشده است و اين مطلب بيانگر اين واقعيت است كهعامل جنسيت در ادارة امور محيط آموزشي نمي تواند تأثير داشته باشد بلكه اصول مديريت علمي و آشنايي با وظايف آموزشي عامل تعيين كننده در آن است.

تحقيق دوم
موضوع تحقيق
تحقيق و بررسي نظرات مديران مدارس مقاطع مختلف شهرستان شهرضا دربارة شرح وظايف و اصول مدديريت در ارتباط با نحوة عملكرد مديران .
محقق : محمد علي تصديقي – پايان نامه كارشناسي ارشدد سال 65-64.
هدف تحقيق عبارت است از :
1- ميزان آشنايي مديران مدارس از اصول مديريت
2- ميزان رعايت اصوا مديريت در عمل
3- تشخيص نظرات مديران در اهميت دادن به تجربه و سابقة مديريت يا علم مديريت و اصول آن جامعة آماري كلية مديران و معلمان مدارس شهرستان شهرضا در سال 65-64 بوده كه همة مديران براي انجام تحقيق در نظر گرفته شدند انتخاب معلمان بطور تصادفي از هر مدرسه يك نفر صورت گرفته است . براي آزمايش فرضيه هاي تحقيق و جمع آوري نظرات مديران و معلمان دو پرسشنامه تحت عناوين پرسشنامة مديران و پرسشنامة معلمان تهيه و تنظيم گرديده كه حاوي سئوالاتي در زمينة اصول مديريت بوده پس از طبقه بندي داده ها

و پاسخ سئوالات پرسشنامه با استفاده از درصد گيري و احتساب ميانگين از پاسخها و داده هاي مربوطه به هر سئوال نتايج داده به صورت نتايج درصدي مشخص و با استفاده از آمار توصيفي نتيجه گيري شده است . نتابج به دست آمده از اين تحقيق عبارت است از :

1- بر اساس نظريات معلمان اكثريت مديران آنها اصول مديريت و شرح وظايف را غالباً در عمل رعايت نمي كنند .
2- شرح وظايف مديران مدارس با اصول مديريت مطابقت چنداني ندارد .
3- اكثر مديران مداري در دوره هاي آموزرش ضمن خدمت شركت نكرده اند .
4- اكثر مديران مدارس تخصص شغلي لازم را ندارند .
5- اكثر مديران مدارس از اصول مديريت اطلاعات كافي ندارند .
6- بيشتر مديران آموزشگاهي در مديريت به تجربه و سابقة كار بيشتر از اصول مديريت معتقدند و به آنها اهميت مي دهند .

تحقيق سوم
موضوع تحقيق : مقايسة روش مديريت مديران مدارسي كه دوره هاي مديريت آموزشي را گذرانده اند با مديراني كه اين دوره ها را نديده اند .
محقق : جعفر جمالي – دانشگاه علوم تربيتي – فوق ليسانس سال 1366 .

فرضيات :
1- مديراني كه دوره هاي آموزش ضمن خدمت را طي كرده اند داراي عملكردد بهتري نيست به مديراني كه اين دوره را طي نكرده اند هستند .
2- جو مدارسي كه مديران آنها دوره هاس آموزش مديريت ديده اند بهتر از جو مدارسي است كه مديران آنها دورة آموزش مديريت را نديده اند .
3- روابط انساني بين مديران و معلمان واحدهاي آموزشي كه مديران آموزش ديده اند مطلوب تر از روابط بين مديران و معلماني است كه مديران آنها آموزش نديده اند .

به منظور آزمودن فرضية هاي مذكور پرسشنامه اي مركب از 47 سئوال در زمينة وظايف مذكور و روابط انساني و ايجاد روحيه در اختيار 155 نفر از دبيران 31 مدريه كه داراي مديران اموزش ديده بودند ( انتخاب 5 نفر از هر مدرسه تصادفي ) قرار گرفت و به همين تعداد دبير از 31 مدرسه كه داراي مديران اموزش نديده بودند پرسشنامة مذكور داده شد 89% از پرسشنامه هاي تحويل داده شده به مدارس مديران آموزش ديده 71% آموزش نديده اند برگشت داده شد . اطلاعات داده هاي پرسشنامه ها جمع آوري و در جداول مربوطه طبقه بندي شد و با استفاده از آمار توصيفي و آزمون آماري پيش بيني شده مناسب مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرارر گرفتند و نتايج حاصله به اين قرارند .

نتايج
1- عملكرد مديران آموزش ديدده در زمينة وظايف برنامه ريزي سازماندهي و انگيزش مطلوبتر از عملكرد ميران آموزش نديده در وظايف فوق مي باشند ولي تفاوت در زمينة عملكر دو گروه از نظر كنترل وجود ندارد
2- سطح روحية معلمان در مدارس مديران آموزش ديده بهر از روحية معلمان مدارس مديران آموزش نديده است .
3- مناسبات و روابط انساني در مدارس آموزش ديده بهتر از مناسبات و روابط انساني در مدارس آموزش نديده است .

محدوديتها
1- محدود نمودن در مدارس پسرانه توسط مسئولين ادارة كل استان تهران
2- برخورد محافظه‌كارانه معلمان با مسئله .
3- وجود مشكلات متنوع و نداشتن حوصله و علاقة لازم جهت پاسخگويي منصفانه به سئوالات.
4- اعتقاد معلمان و مديران به عدم استفاده آموزش و پرورش از نتايج تحقيقات .
5- دخالت دادن روابط خصوصي در پاسخ به سئوالات .

فصل سوم : روش تحقيق

- عنوان تحقيق
- اهداف كلي تحقيق
- نوع تحقيق
- جامعه آماري
- حجم نمونه

- ابزار تحقيق
- محدوديتهاي تحقيق
- موقعيت تاريخي و جغرافيايي شهرستان ساوجبلاغ
- اطلاعات كلي درباره مدارس شهرستان ساوجبلاغ

مقدمه
در اين فصل محقق ضمن بيان عنوان تحقيق و هدفهاي كلي به هدفهاي جزئي يا سئوالات ويژه نيز اشاره خواهد نمود و همچنين به روش تحقيق ، جامعه اماري ، اطلاعات كلي دربارة مدارس شهريتان ساوجبلاغ اطلاعاتي جزيي درباره شهرستان ساوجبلاغ ، شيوه جمع آوري اطلاعات و محدوديتهاي تحقيق مي پردارد .

عنوان تحقيق :
بررسي خصوصيات مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ و تطبيق آن با آيين نامه انتصاب مديران .

اهداف كلي تحقيق
1- بررسي خصوصيات مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ و تطبيق آن با آيين نامه انتصاب مديران .
2- ارائه پيشنهادها و راه حلهاي مناسب به مسئولين به منظور بهبود فرايند مديريت و آموزش مديران .

هدفهاي جزيي يا مسئولات ويژه تحقيق
1- آيا انتخاب مديران با شرايط مندرج در آيين نامه انتصاب مطابقت دارد ؟
2- آيا مديران مدارس دوره هاي كار آموزي و آموزش ضمن خدمت مورد نياز پست مورد تصدي خود را گذرانده اند ؟

نوع تحقيق :
تحقيق ارائه شده از نوع مطالعه توصيفي است . مطالعه توصيفي آنچه را كه هست توصيف و تفسير مي كند و به شرايط يا روابط موجود عقايد متداول فرايندهاي جاري توجه دارد و در واقع توجه آن در درجه اول به زمان حال است هر چند كه غالباً رويدادها و آثار گذشته را نيز كه به شرايط موجود مربوط مي شوند مورد توجه قرار مي دهد لذا با توجه به اينكه مسئله مورد نظر در خصوص بررسي شرايط خاص انتصاب مديران در زمان حال با آيين نامه ها مي باشد و هيچ گونه دخل و تصرفي از جانب محقق صورت نمي گيرد تحقيق توصيفي تلقي مي گردد .

جامعه آماري
شامل كليه شهري شهرستان ساوجبلاغ مقطع ابتدايي ، راهنمايي و متوسطه كه شامل 111 مدرسه شهري بوده كه از آن تعداد 92 پاسخنامه جمع آوري شده است .

حجم نمونه
از آنجايي كه تعداد جامعه آماري محدود مي باشد ، جامعه آماري با نمونه آماري منطبق خواهد شد و حجم نمونه مطابق با كل جامعه آماري مي باشد .

ابزار تحقيق
ابزار اندازه گيري پرسشنامه اي است كه شامل 13 سوال پاسخ بسته و 2 سئوال پاسخ باز كه ويژگيهاي مديران آموزش و پرورش را مورددبررسي قرار داده تا آن را با ضوابط مندرج در آيين نامه انتصاب مديران كه در سال 1375 بوسيلة شوراي عالي آموزش و پرورش به تصويب رسيده است مطابقت نمايد .
اين پرسشنامه ويژگيهاي سوابق خدمت ، مدرك تحصيلي ، رشته تحصيلي ، سابقه مديريت و مطابقت آن با شغل مورد تصدي مديران را مورد بررسي قرار داده است و اين پرسشنامه به تعداد كليه مديران واحهاي آموزشي تهيه و حضوراً تحويل مديران گرديده است .

محدوديتهاي تحقيق خارج از كنترل محقق
1- تحقيقات تجربي گسترده در اين زمينه وجود ندارد
2- چون پاسخگويي الزامي نبوده تعداد 19 نفر از عودت پرسشنامه خودداري نموده اند.
3- به دليل محدوديتهاي موجود كنترلهاي لازم را نمي توان بر چگونگي پاسخگويي مديران اعمال نمود .

محدوديتهاي تحقيق در كنترل و نظارت محقق
1- محدود كردن اهداف موضوع تحقيق
2- محدود كردن نمونه مورد تحقيق به مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ

موقعيت تاريخي و جغرافيايي شهرستان ساوجبلاغ
شهرستان ساوجبلاغ با وسعتي بيش از 28000 كبلومتر مربع و جمعيت 350000 نفر در منتهي عليه غرب استان تهران واقع شده كه در سال 1368 بر اساس تصويب هيات وزيران از تفكيك دو بخش ساوجبلاغ و طالقان از شهرستان كرج به مركزيت هشتگرد تشكيل شد .
اين شهرستان در حال حاضر از شرق به كرج از جنوب به اشتهارد از غرب به آبيك و از شمال به نوشهر و الموت محدود بوده و داراي سه بخش ( مركزي ، طالقان ، نظر اباد ) و سه شهر عمده به نامهاي هشتگرد ، نظر آباد و شهر جديد هشتگرد مي‌باشد.(1)‌

ساوجبلاغ به علت كوههاي البرز كه در ناحيه شمالي آن واقع مي باشد داراي دو نوع آب و هواي كوهستاني و جلگه اي است و داراي دو نوع گويش فارسي طالقاني و تركي است امروز شهرستان ساوجبلاغ با استقرار شهر جديد هشتگرد در دامنه كوههاي سر به فلك كشيده البرز مي رود تا به عنوان يكي از مناطق بزرگ مسكوني استان تهران تبديل شود .

اطلاعات كلي درباره مدارس شهرستان ساوجبلاغ

جدول توزيع مدارس شهرستان ساوجبلاغ
مقاطع
موقعيت ابتدايي راهنمايي دبيرستان پيش دانشگاهي فني حرفه اي جمع
شهري 53 41 28 2 2 4 130
روستايي 87 14 16 - - - 117
ضميمه 50 60 - - - - 110
جمع 190 115 44 2 2 4 357

همانطور كه جدول و نمودار صفحه قبل نشان مي دهد :
بطور كلي شهرستان ساوجبلاغ داراي 357 آموزشگاه ( در مقاطع ابتدايي – راهنمايي – متوسطه ) كه از اين تعداد 130 آموزشگاه شهري و الباقي روستايي مي‌باشد و از تعداد 130 آموزشگاه شهري 19 آموزشگاه ضميمه و 111 آموزشگاه مستقل مي باشد و مجموعاً 111 مدير در مدارس شهري شهرستان ساجبلاغ وجود دارد .

فصل چهارم : تجزيه و تحليل داده ها

تجزيه و تحليل داده ها :
جدول و نمودار شماره 1
توزيع فراواني و درصد مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ بر حسب ميزان تحصيلات .

ميزان تحصيلات
فراواني درصد ديپلم فوق ديپلم ليسانس فوق ليسانس جمع
فراواني 20 37 33 2 92
درصد 22 40 36 2 100

با توجه به جدول و نمودار شماره 1 چنين برداشت مي شود كه از 92 نفر مدير مدارس شهري شهرستان ساجبلاغ 20 نفر (%22) داراي مدرك ديپلم 37 نفر (%40) داراي فوق ديپلم 33 نفر (%36) داراي مدرك ليسانس و 2 نفر (%2) داراي مدرك فوق ليسانس مي باشند .

جدول و نمودار شماره 2
توزيع فراواني و درصد مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ بر حسب رشته تحصيلي .

بر حسب رشته تحصيلي
فراواني – درصد آموزش
ابتدايي ادبيات اقتصاد مديريت علوم
تجربي علوم
اجتماعي ديني
عربي الهيات امور تربيتي علوم تربيتي ساير جمع
فراواني 27 10 9 6 6 4 4 4 3 3 16 92
درصد 29 11 10 7 7 4 4 4 3 3 18 100

با توجه به جدول شماره 2 و نمودار شماره 2 نتايج زير مستفاد مي گردد : از 92 نفر مديران مدارس شهري شهرستان ساوبلاغ از نظر رشته تحصيلي 27 نفر (%29) در رشتة آموزش ابتدايي و 10 نفر (%11) در رشته علوم تجربي و 9 نفر (%10) د رشته اقتصاد و 6 نفر (%7) در رشته مديريت و 6 نفر (%7) در رشته علوم تجربي و 4 نفر (%4) در رشته علوم اجتماعي و 4 نفر (%4) در رشته ديني و عربي و 4 نفر (%4) در رشته الهيات و 3 نفر (%3) در رشته امور تربيتي و 3 نفر (%3) در رشته علوم تجربي و 16 نفر (%18) در ساير رشته ها كه شامل 16 رشته است مي باشند .

جدول و نمودار شماره 3
توزيع و درصد مديران مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ بر حسب سابقه رسمي .

سابقه رسمي
فراواني – درصد زير 5
سال 6 تا 10
سال 11 تا 15
سال 16 تا 20
سال 21 تا 25
سال 26 به بالا جمع
فراواني - 13 35 32 8 4 92
درصدد - 14 38 35 9 4 100

جدول و نمودار شماره 3 چنين نشان مي دهد كه از 92 نفر مدير مدارس شهري شهرستان ساوجبلاغ 13 نفر ( %14) داراي سابقه رسمي بين 6 تا 10 سال و 35 نفر (%38) داراي سابقه رسمي بين 11 تا 15 سال و 32 نفر (%35) داراي سابقه رسمي بين 16 تا 20 سال و 8 نفر (%9) داراي سابقه رسمي بين 21 تا 25 سال و 4 نفر (%4) داراي سابقه رسمي بالاي 26 سال هستند .