بخشی از مقاله
آموزش والیبال
تاریخچه والیبال
والیبال در سال ۱۸۹۵ میلادی مطابق با سال ۱۲۷۴ شمسی توسط ویلیام .ج . مورگان مدیر Y.M.C.A در هولیک ایالت ماساچوست آمریکا ابداع شد.
درابتدا این ورزش مینتونت نام گذاری شده بود ودلیل انتخاب این نام برای همگام نامعلوم بود. تحت تأثیر محبوبیت فراوان بسکتبال در بین عامه، مورگان تصمیم گرفت برای دانشجویان خود ورزشی را به وجود آورد که بازی ازروی تور انجام گیرد و لذت بخش باشد.
مورگان با استفاده ازتوئی توپ بسکتبال که به دلیل سبکی وزن به دست ها آسیب نمی رساند بازی را شروع کرد. با وجود اینکه به طور آهسته و کند از Y.M.C.A آغاز شد ولی طولی نکشید که در کلیه شهرهای ماساچوست و نیوانگلاند عمومیت یافت.دراسپرینگ فیلد، دکتر ت-آهالستیگ با مشاهده بازی، مینتونت را به والیبا ل تغییر نام داد، زیرا قصد اساسی از بازی کردن، فرستادن و برگشت دادن ردو بدل کردن توپ از روی تور است که کلمه والیبال در معنا این نیت را مشخص می سازد.
با اینکه والیبال در آغاز ورزش سالنی بود و در محل های سرپوشیده بازی آن انجام می شد و اساساً برای فعالیت های سرگرم کننده پیشه وران و تجّار اختصاص یافته بود ولی کم کم به زمین های روباز کشیده شد و به عنوان یکی از فعالیت های جالب توجه تابستانی درآمد و به شدّت تعقیب می شد. در آغاز برای بازی والیبال قوانین خاصی تدوین نشده بود، هر فرد و در هر کشوری به میل خود و به طریق مختلف با توپ بای می کردند. رفته رفته والیبال در مناطق و نواحی مختلف جهان گسترش می یافت.
همچنان که هر ابداع یا اختراعی در آغاز با نواقص همراه بوده و به مرور زمان تکمیل و رفع نواقص می شود، والیبال نیز ازاین قاعده مستثنی نبود و کم کم قوانین برای این بازی وضع شد و روش ها و حرکات تکنیکی جایگزین حرکات قبلی گردید. درسال ۱۹۰۰ پذیرفته شد که امتیازات هر ست بازی ۲۱ پوئن امتیاز باشد.
درسال ۱۹۱۲ سیستم چرخش به تصویب رسید.درسال ۱۹۱۷ پذیرفته شد که هر ست بازی ۱۵ پوئن امتیاز باشد.درسال ۱۹۱۸ تعداد بازیکنان هر طرف زمین ۶ نقر پیشنهاد شد که مورد قبول عامه قرار گرفت.درسال ۱۹۲۱ موافقت شد که هرتیم با سه ضرب توپ را به طرف دیگر بفرستد.درسال ۱۹۲۳ اندازه زمین بازی ۹×۱۸ متر تعیین شد
.به مرور در سال های بعد، قوانین فراوانی برای این بازی وضع شد و در بسیاری از قوانین قبلی نیز تغییراتی حاصل گشت که هنوزهم این تغییرات سال۲۰۰۰ ادامه دارد و هر چهار سال یک بار در کنگره بین المللی والیبال تغییراتی در قوانین بازی به تصویب می رسد و در آخرین کنگره جهانی که درسال ۱۹۹۸ میلادی ۱۳۷۷ شمسی هم زمان با برگزاری چهاردهمین دوره مسابقات والیبال جهانی مردان و سیزدهمین دروه زنان در ژاپن برگزار شد
با تصویب و تغییر قوانین مانند روش امتیاز گیری با برد رالی، امتیازات ۲۵ برای ست های اول، دوم، سوم و چهارم و امتیازات ۱۵ برای ست پنجم و همچنین تصویب بازیکن دفاعی لیبرو، به کار بردن روش جدید دگرگونی و هیجان فراوانی دربازی والیبال به وجود آورده است. اولین کشور خارجی که والیبال را پذیرفت، کشور کانادا و به سال ۱۹۰۰ بود
. اساساً نهضت Y.M.C.A سازمان جوانان مسیحی در معرفی این ورزش به دیگر کشورهای جهان و تعمیم آن سهم فراوانی دارد. بازی والیبال در پایان سال۱۹۰۰ به هندوستان و در سال های ۱۹۰۵ به کوبا، ۱۹۰۹ به پورتریکو، ۱۹۱۰ به فیلیپین، ۱۹۱۲ به اوروگوئه، ۱۹۱۳ به چین و ۱۹۱۷ به ژاپن و به تدریج ازسال ۱۹۱۴ به بعد توسط سربازان قوای آمریکا و مستشاران و اشخاص دیگر به کشورهای اروپائی از قبیل فرانسه، چکسلواکی، لهستان، شوروی و بلغارستان و سایر کشورهای اروپائی معرفی شد و تعمیم یافت.
ولی بسبب بیگانه بودن این ورزش برای اروپائیان درابتدا امر قبول آن به کندی صورت می پذیرفت. فرانسه، چکسلواکی و لهستان سه کشوری بودند که قبل ازدیگران اقدام به تشکیل فدراسیون ملّی والیبال در کشور خود نمودند. کشور شوروی که در سال۱۹۲۳ اقدام به تأسیس انجمن ملّی والیبال نمود برای پیشرفت و دگرگونی آن فعالیت زیادی به عمل آورد. اصولاً شوروی از کشورهائی است که در پیشرفت تکنیک و تاکتیک والیبال و تنظیم قوانین درجهان سهم به سزائی دارد و برای قهرمانی در مسابقات است که قدرت بزرگ جهانی به حساب می آید.
کشورهای فرانسه، چکسلواکی و لهستان پس از تشکیل فدراسیون ملّی مصمم شدند که با کمک کشورهای دیگر فدراسیون بین المللی را تأسیس نمایند و در سال ۱۹۳۶ بینگام بازی های المپیک در برلین آلمان در این زمینه فعالیت زیادی نمودند ولی با آغاز جنگ بین المللی دوّم و طغیان آن در اروپا اقدامات آنان متوقف شد. به طور کلّی تغییرات و پیشرفت والیبال را میتوان به سه دوره تقسیم نمود، دوره اوّل ازسال آغاز تا سال ۱۹۱۸، دوره دوّم ازسال ۱۹۱۹ تا سال ۱۹۴۶ و دوره سوّم از سال ۱۹۴۷ به بعد که تغییرات و پیشرفت اساسی والیبال در دوره سوم صورت پذیرفته است.
پس از جنگ بین المللی دوّم، فعالیت های فراوان برای حرکت جدید به والیبا ل مجدداً آغاز شد و اولین مسابقه بین المللی درقاره اروپا بین دو کشور فرانسه و چکسلواکی در شهر پاریس برگزار گردید. پیگیری برای تأسیس فدراسیون بین المللی والیبال ادامه یافت.
مذاکرات بین سه کشور فرانسه، چک و لهستان منتج به موافقت در جهت تشکیل کنگره ویژه برای تأسیس اتحادیه بین المللی والیبال گردید.سرانجام در تاریخ آوریل ۱۹۴۷ کنگره ای با شرکت نمایندگان چهارده کشور از سراسر جهان در پاریس برگزار و موافقت شد فدراسیون بین المللی والیبال (F.I.V.B ) تأسیس گردد که این فدراسیون در پاریس تشکیل شد و آقای پل لیبود از کشور فرانسه به عنوان اولین رئیس فدراسیون بین المللی والیبال انتخاب شد.
به زودی کشورهای زیادی درخواست عضویت خود را برای پیوستن به فدراسیون بین المللی اعلام نمودند که امروز این فدراسیون حدود ۲۱۷ کشور عضو دارد سال ۲۰۰۰ و بیش از ۲۰۰ میلیون نفر از مردم جهان والیبال بازی می کنند. اولین رئیس انتخابی فدراسیون بین المللی والیبال آقای پل لیبود از کشور فرانسه تا سال ۱۹۸۴ یعنی ۳۷ سال تمام ریاست فدراسیون بین المللی را با قدرت برعهده داشت و توانست با کمک سایر اعضاء این فدراسیون را در ردیف فعال ترین فدراسیون ها، و والیبال را در زمره بزرگ ترین ورزش های جهانی درآورد.
پس از تأسیس فدراسیون بین المللی، کمیته های مختلفی در داخل آن به وجود آمد و برنامه مسابقات رسمی بین المللی تنظیم و آغاز شد. درسال ۱۹۴۹ اولین دوره مسابقات جهانی والیبال برای مردان درپراگ و درسال ۱۹۵۲ دومین دوره مسابقات جهانی مردان و اولین دوره مسابقات جهانی زنان در مسکو برگزار شد. برنامه این مسابقات بطور منظم هرچهار سال یکبار تاکنون درکشورهای مختلف انجام شده است. در سال ۱۹۹۸ دوره چهاردهم مسابقات جهانی مردان با شرکت ۲۴ تیم و دوره سیزدهم مسابقات جهانی زنان با شرکت ۱۶ تیم در کشور ژاپن انجام یافت.
تیم ملی والیبال بزرگسالان ایران در این مسابقات شرکت نمود و به سبب اهمیتی که والیبال در بین ورزش ها به دست آورد، در سال ۱۹۶۴ مسابقات والیبال مردان و زنان به برنامه بازی های المپیک توکیو اضافه شد که تاکنون سال ۲۰۰۰ درنه دوره از بازی های المپیک برنامه های آن اهمیت خاصی انجام شده است.
علاوه بر مسابقات قهرمانی جهان و المپیک، مسابقات والیبال مردان و زنان در سراسر جهان با عنوان های: جام جهانی، لیگ جهانی، قهرمانی اروپا، پان آمریکن، قهرمانی آسیا، بازی های آسیائی، والیبال ساحلی، جهانی دانشجویان یونیور سیاد، قهرمانی آفریقا، ارتش های جهان، گراندپری زنان، راه آهن های جهان، قهرمانی ناشنوایان، قهرمانی معلولین، پارالمپیک معلولین، قهرمانی کشورهای عربی، چهارتیم برتر، جایزه بزرگ، ستاره ها و تورنمنت های بین المللی و دوستانه و غیره درگروه های سنی نوجوانان، جوانان و بزرگسالان بطور منظم انجام می شود.
درتاریخچه والیبال جهان باید کشور ژاپن را به عنوان دگرگون کننده تکنیک ها، تاکتیک ها و آمادگی جسمانی در والیبال معرفی نمود دگرگون کننده در سرویس، ساعد، انواع تاس ها، توپ گیری و انواع آبشارهای سرعت با پاس های کوتاه الف و ب و ترکیبی و به ویژه بدنسازی.
تولد والیبال
والیبال ورزش مورد علاقه سربازها در جنگ جهانی دوم ورزش والیبال (Volleyball) که در ابتدا مینتونت (Mintonette) نامیده می شد در سال ۱۸۹۵ - یعنی چهار سال پس از تولد بسکتبال - توسط فردی بنام ویلیام جی مرگان (William G. Morgan) ابداع شد. مرگان متولد سال ۱۸۷۰ در شهر نیویورک بود که پس از تحصیل در کالج جوانان مسیحی مسئولیت تهیه برنامه های ورزشی برای سلامت و تندرستی مردان به او واگذار شد.
این بازی از ترکیب بازی های بسکتبال، تنیس و هندبال بدست آمد و هدف اولیه آن بود که برای افرادی که تمایل به تحرک کمتری دارند ابداع شود. قوانین ابتدایی بسیار ساده بود چرا که بیشر از آنکه شبیه ورزش باشد یک تفریح محسوب می شد اما بتدریج پس از آنکه این ورزش در کشورهای دیگر - بخصصو فیلیپین - نیز بصورت جدی مورد استفاده قرار گرفت لزوم تدوین قوانین رسمی برای آن احساس شد.
تور اولیه ای که برای این بازی در نظر گرفته شده بود با ایده از تنیس دو متر انتخاب شد و با توپ بسکتبال شبیه به بازی هند بال انجام می شد. این ورزش تا سال ۱۹۰۰ توپ مخصوصی برای خود نداشت و با هر توپی - از جمله توپ بسکتبال - آنرا بازی می کردند. هدف هر تیم آن بود که توپ را در زمین حریف به زمین بیندازند و در این راه ممکن بود
هر چند بار توپ را در دست یاران خودی بچرخانند. در سال ۱۹۱۲ امتیازهای هر گیم به ۲۱ ثابت شد و رتفاع تور بالاتر رفت. شاید تعجب کنید اما فیلیپینی ها اولین قوانین مدون برای این بازی را در سال ۱۹۱۶ تهیه کرند و به دنبال آن در سال ۱۹۲۸ اتحادیه والیبال ایالات متحده تشکیل شد و به وضع قوانین این ورزش اقدام کرد. از جمله وقایع مهمی که در ارتباط با این ورزش به مرور زمان رخ داد می توان به این موارد اشاره کرد :
● ۱۹۱۷ : امتیازهای هر گیم از ۲۱ به ۱۵ تغییر کرد.
● ۱۹۲۰ : تعداد ضربات برای هر طرف به ۳ محدود شد.
● ۱۹۲۲ : اولین دوره رسمی مسابقات در بروکلین با حضور ۲۷ تیم از ۱۱ ایالت آمریکا برگزار شد.
● ۱۹۳۰ : اولین بازی والیبال ساحلی دو نفره انجام شد.
● ۱۹۴۷ : فدراسیون بین المللی والیبال بنام Federation Internationale De Volley-Ball با اختصار FIVB تشکیل شد.
● ۱۹۴۸ : اولین دوره مسابقات رسمی والیبال ساحلی انجام شد.
● ۱۹۴۹ : اولین دوره مسابقات جهانی والیبال در شهر پراگ چک اسلواکی برگزار شد.
● ۱۹۶۴ : والیبال برای اولین بار به جمع بازی های المپیک در ژاپن پیوست.
● ۱۹۸۷ : FIVB والیبال ساحلی را نیز به مجموعه مسابقات جهانی ورزشهای مختلف اضافه کرد.
● ۱۹۹۶ : والیبال ساحلی دو نفره نیز بعنوان ورزش رسمی المپیک شناخته شد.
تکنيک توپگيرى
فن توپگيرى يکى از فنون مهم در واليبال پيشرفته محسوب مىشود. اجراء اين مهارت طبعاً به آمادگى بدنى قابل توجهى نياز دارد.
- وضعيت ايستاده:
در اين حالت پاها از مفصل زانو کمتر خميدگى دارد. از اينرو فراگير در حالت تقريباً ايستاده به اجراء اين مهارت اقدام مىکند تصوير زير
- وضعيت خميده:
در اين حالت خميدگى پاها از ناحيهٔ مفصل زانو بيشتر مىشود، بهطورى که بدن فراگير مرکز ثقل به زمين نزديکتر مىشود تصوير زير
- وضعيت نشسته:
فراگير در اين حالت با خم کردن زانوها، کاملاً به سطح زمين نزديک مىشود. نکتهٔ مهم و قابل توجهاى که در هر سه وضعيت ايستاده، خميده، نشسته کاملاً به چشم مىخورد. صاف بودن پشت فراگيران در هنگام اجراء اين مهارت است تصوير زير
انواع تکنيکهاى مقدماتى توپگيرى
- توپگيرى با يک دست (غلت)
هنگامى که براى دريافت توپ فرصت کافى نباشد و توپ در فاصلهٔ بيشترى نسبت به فراگير قرار داشته باشد، دريافت آن با يک دست صورت مىگيرد، زيرا همواره در اجراء چنين مهارتى طول يک دست بيشتر از طول دو دست کارآئى پيدا مىکند. از آن گذشته بهدليل داشتن سرعت اوليه دريافتکننده، ممکن است اُفت به زمين با غلت زدن همراه شود.
بنابراين لازم است براى اجراء صحيح اين مهارت، مرکز ثقل بدن تا سر حد امکان به زمين نزديک شود و سپس زانو روى محور انگشتان پا طورى چرخش کند که کاملاً وزن بدن را تحمل نمايد. در اين حالت است که توپ با ساعد دريافتکننده تماس پيدا مىکند و او پس از زدن ضربه به توپ، بلافاصله به پهلو چرخيده، روى تهيگاه خم مىشود تا افت کامل صورت گيرد و با غلت خوردن روى شانهٔ مخالف سريعاً به حالت اوليه برمىگردد. نکتهٔ مهم در اجراء صحيح اين فن، قوسى کامل است که بايد هنگام افت به زمين در قسمت پشت فراگير بهوجود آيد. همچنين گفتنى است که تمرين اين فن در دو سمت راست و چپ اجراء مىشود تصوير زير
تمرينات توپگيرى با يک دست )غلت(
از فراگيران خواسته مىشود که در انتهاى تشک در يک صف بايستند. آنگاه به فرمان مربى يکى پس از ديگرى تکنيک غلت زدن را انجام دهند. اصلاح حرکات در اين مقطع از تمرينات، داراى اهميت بيشترى است )تصوير زير(
۲. با توپ:
مربى همراه فرد کمککننده، نزديک تور در مقابل فراگيران قرار مىگيرد. سپس از آنان مىخواهد که يکى پس از ديگرى به روى تشک آمده، توپهائى را که پرتاب مىشود بهصورت غلت زدن دريافت نمايند. اين تمرين را مىتوان پس از اجراء صحيح آن، بر روى زمين نيز انجام داد )تصوير زير(
حرکت به اطراف
۱. حرکت به سمت جلو (گام به جلو)
۲. حرکت به سمت عقب )گام به عقب(
در اين حالت توپ در بالاى سر يا در پشت سر فراگير در حال فرود آمدن است. چنانچه فراگير بخواهد توپ را با ساعد دريافت نمايد، لازم است چند قدم به سمت عقب رفته تا توپ را با ساعد دريافت و ارسال کند (تصوير زير)
۳. حرکت به سمت راست(گام به راست)
فراگير هنگامى براى دريافت توپ به سمت راست حرکت مىکند که توپ در چند قدمى سمت راست او در حال فرود آمدن باشد. در اين وضعيت ابتدا پاى راست و سپس پاى چپ فراگير بهصورت گام پهلو در مسير توپ برداشته مىشود. گاهى اوقات به لحاظ نزديک بودن توپ، تنها با انجام يک گام بلند نسبت به دريافت توپ اقدام مىشود )تصوير زير(
۴. حرکت به سمت چپ )گام به چپ(
هنگامى که توپ در سمت چپ فراگير فرود مىآيد با برداشتن چند گام پهلو در جهت مسير توپ، نسبت به دريافت آن اقدام مىشود
شيرجه
مسلم است که لازمهٔ يادگيرى صحيح و کوتاه مدت مهارتها، در وهلهٔ اول به آمادگى بدنى مطلوب و قابل قبول بستگى دارد. داشتن فيزيک بدنى خوب نيز از جمله موارد مهم يادگيرى محسوب مىشود. بازيکن واليبال بايد بتواند سريع بدود، تغيير مسير ايجاد کند، پرش مناسب داشته باشد، براى کسب چابکى به يادگيرى مهارتهاى ژيمناستيک بپردازد و... . آمادگى عضلانى خصوصاً در اهرمهاى دست نيز يکى ديگر از موارد قابل توجه است که براى فراگيرى مهارت شيرجه الزامى بهنظر مىرسد.
بهعلاوه تمرينات تخصصى و متنوعى وجود دارد که به بازيکن کمک مىکند تا بتواند فن شيرجه را بهتر بياموزد. اجراء موفقيتآميز اين مهارت از سوى فراگيران، رفته رفته موجب ايجاد انگيزه قوىتر براى فراگيران بيشتر مىشود. آنان از اجراء اين فن لذت مىبرند و بيشتر کوشش مىکنند تا مهارت را به نحو بهترى بياموزند. تمرينات شيرجه، اين امکان را براى فراگيران فراهم مىکند
تا آنان بتوانند ويژگىهاى مشخصى را به نمايش بگذارند. نکتهٔ مهم ديگر اينکه در حد امکان لازم است از ساير ورزشهائى که بيشتر با مهارتهاى اين ورزش همخوانى دارد استفاده شود. اجراء اين تکنيک در قديم از وسعت و زيبائى خاصى برخودار بود و تماشاگر از ديدن چنين صحنههائى بهوجد مىآمد. ولى به همان نسبت، انجام اين فن بهدليل نداشتن آمادگى لازم با خطر همراه بود. امروزه تکنيک پيشرفته آن ضمن داشتن زيبائى خاص خود تا حد قابل قبولى موجب شده تا صدمات احتمالى اين فن به حداقل برسد، زيرا اجراء آن در ارتفاع پائين و تقريباً همسطح زمين انجام مىشود.
۱. نحوهٔ اجراء مهارت شيرجه:
براى اجراء اين فن، ابتدا بدن در حالت کاملاً خميده قرار دارد. پاها ضمن اينکه از هم فاصله دارند، يک پا جلوتر از پاى ديگر قرار مىگيرد. در حالتى که بدن خميده است با برداشتن يک گام بلند به سمت توپ و نزديک کردن بدن به سطح زمين، مقدمات شيرجه فراهم مىشود. هر قدر که در اين حالت بدن به زمين نزديکتر باشد، امکان اجراء صحيح و سادهتر اين مهارت بيشتر است.
علاوه بر آن احتمال آسيبديدگى کمتر مىشود. در هنگام اجراء اين تکنيک، وزن بدن با فشار پاى عقب به جلو منتقل مىشود و سپس قسمت سينه، عضلات ران و دستها با زمين تماس پيدا مىکند. براى خنثى شدن فشار وارده، بدن در جهت مسير توپ روى زمين کشيده مىشود. در هنگام افت به زمين، پاى جلوئى از زانو خم شده، به سمت بيرون متمايل مىگردد. در اين حالت قسمت داخلى پا با زمين تماس دارد و با راست شدن کشيده شدن آن، بدن به سمت جلو هدايت مىشود.
اين عمل باعث مىشود که فراگير با دست کاملاً کشيده بتواند در فاصلهٔ بيشتر، توپى را که در حال نزديک شدن به زمين است با پشت دست دريافت کند. بعضى مواقع فاصلهٔ توپ تا زمين به قدرى ناچيز است که اغلب، داوران در هنگام قضاوت با مشکل مواجه مىشوند تصوير زير
۲. تمرينات شيرجه:
- شنا با توپ:
از فراگيران خواسته مىشود هر يک توپى را در مقابل خود به زمين گذاشته، با قرار دادن دستها بر روى آن و قرار گرفتن پاها در امتداد بدن، به حرکت شنا بپردازند. چنانچه شنا رفتن با انگشتان دست صورت گيرد، ضمن تقويت عضلات دستها، موجب افزايش قدرت پنجهها نيز مىشود تصوير زير
- ايستادن در مقابل ديوار و انجام حرکت افت:
از فراگيران خواسته مىشود که به فاصلهٔ يک دست در مقابل ديوار قرار بگيرند در صورت عدم دسترسى به ديوار مىتوان از سکوهاى اطراف زمين و... استفاده کرد آنگاه در حالى که پاها در يک نقطه ثابت است به سمت ديوار حرکت افت را انجام دهند و سپس با وارد کردن فشار به ديوار به حالت اوليه برگشت نمايند. همين تمرين را مىتوان رفته رفته بر روى يک سکو و يا نيمکت که ارتفاع کمترى نسبت به ديوار دارد انجام داد و سپس با کسب آمادگى لازم در حالت افت کامل بر روى زمين، براى انجام آن اقدام نمود تصوير زير
- اجراء فن شيرجه با خم شدن کامل روى زمين:
از فراگيران خواسته مىشود ابتدا بر روى تشک ژيمناسيک و سپس بر روى زمين، فنّ شيرجه را با خم کردن کامل خود به سمت زمين انجام دهند. فراگيران در اين تمرين ابتدا يکى از پاها را جلوتر قرار داده، با گذاشتن دستها به زمين، بدن را به سمت جلو مىکشند، آنگاه توپ فرضى را با پشت دست دريافت و ارسال مىکنند تصوير زير
- دريافت توپهاى آويزان در زير توپ:
پس از آموزش شيرجه بهصورت بدون توپ و تصحيح حرکات فراگيران، از آنها خواسته مىشود که با اجراء صحيح اين فن، توپهاى آويزان در زير تور را دريافت نمايند. چنانچه بخواهيم تمام فراگيران بهطور فعالتر به اين تمرين بپردازند، با آويزان کردن حداقل سه توپ در زير تور واليبال و تشکيل سه گروه مجزا به اين تمرين اقدام مىکنيم توضيح اينکه توپها در داخل تورى خود، از زير تور به حالت آويز نصب مىگردد
فراگيران در يک صف در داخل زمين به سمت تور و در تشک قرار مىگيرند. سپس آموزگار در حالى که توپآويزى در دست دارد، از آنان مىخواهد تا با اجراء صحيح اين مهارت، توپ را دريافت کنند. اين تمرين پس از کسب آمادگىهاى لازم بر روى زمين نيز انجام مىشود
تکنيکهاى مقدماتى توپگيرى (۲)
تمرينات تکنيکهاى مقدماتى توپگيرى
تمرينات حرکت به اطراف يکى از اصولىترين مهارتها در واليبال محسوب مىشود. گرچه روشهاى اجرائى اين حرکات، در مبحث اول به تفصيل مورد اشاره قرار گرفته با اين همه، بهدليل اهميت موضوع و ارتباط نزديکى که بين آن و فنون شيرجه و غلت وجود دارد، در اينجا به نمونهاى از تمرينات آن اشاره مىشود.
از فراگيران خواسته مىشود که با رعايت يک فاصلهٔ مناسب در داخل زمين مستقر شوند. ابتدا مربى حرکات فراگيران را به سمتِ راست، چپ، جلو و عقب، زير نظر قرار مىدهد و به اصلاح آن مىپردازد. آنگاه هر يک از فراگيران با رعايت نکات ايمني، حرکات مورد نظر را تمرين مىکنند.
فراگيران در پشت خط انتهائى زمين، يک صف تشکيل داده، روبهروى تور مىايستند سپس مربى به همراه فرد کمک کننده، نزديک تور مستقر مىشود. آنگاه با فراخواندن هر يک از فراگيران به داخل زمين، با پرتاب توپ در مسيرهاى مختلف، به مرورِ تمرين حرکات پا مىپردازد. اصلاح حرکات مورد نظر از موارد اصلى اين مهارت به حساب مىآيد تصويرصفحه بعد :
نکات ايمنى
- در هنگام غلت زدن، بايد هميشه قسمت پشت فراگيران کاملاً قوس داشته باشد و تا سرحدِّ امکان سر در داخل بدن سينه قرار بگيرد. در صورت توجّه نکردن به اين موضوع، امکان اصابت سرِ فراگير با زمين وجود دارد.
- اهرمهاى درگير، خصوصاً در فنّ شيرجه بايد کاملاً توانائى اجراء اين فن را داشته باشند و يا تقويت گردند تا در هنگام اجراء مهارت آسيبى متوجّه عضلات، مفاصل و رباطهاى کتف و دست نشود.
- استفاده از تشک، براى يادگيرى مقدماتى فنّ شيرجه يکى از اقدامات لازم براى جلوگيرى از صدمات احتمالى بهشمار مىرود.
- در هنگام شيرجه رفتن، بايد کاملاً مراقبت بهعمل آيد که چانه با زمين برخورد نکند صدمات قسمت چانه از آسيبهاى شايع واليبال محسوب مىشود
- در هنگام اجراء شيرجه و غلت، لازم است حرکات بلافاصله زمانى مناسب انجام شود. اتخاذ چنين روشى از برخورد فراگيران با يکديگر جلوگيرى مىکند. همچنين بايد سعى شود که انجام تمرينات در يک مسير و يک جهت صورت گيرد.
- قبل از انجام تمرين، بايد از نبودِ وسايل اضافى در داخلِ زمين مطمئن باشيم، غفلت در اين مورد درصد آسيبهاى احتمالى را افزايش مىدهد.
قوانين و مقررات (۲)
تعويض بازيکنان
تعويض عملى است که يک بازيکن پس از کنترل و ثبت شمارهاش در برگ امتيازات مسابقه، وارد زمين بازى شده و جاى بازيکنى که زمين را ترک نموده است اشغال مىنمايد. براى تعويض دريافت اجازه از داور ضرورى است.
محدوديتهاى تعويض
- در هر ست حداکثر شش تعويض شش جانشين براى هر تيم مجاز است. در يک نوبت درخواست تعويض، مىتوان يک يا چند بازيکن را تعويض نمود.
- يک بازيکن از ارنج شروع ست مىتواند زمين بازى را ترک نموده و دوباره به زمين باز گردد، اما فقط يکبار در هر ست و فقط به همان جاى قبلىاش که در برگ ارنج ست بوده است.
- يک بازيکن ذخيره مىتواند در هر ست فقط يکبار داخل بازى شود و به جاى يک بازيکن شروع کننده ست بازى کند، و فقط مىتواند با همان بازيکن که قبلاً در همان ست به جايش وارد زمين شده است تعويض و جايگزين شود.
تعويض استثنائى
- يک بازيکن مصدوم باستثناء ليبرو که قادر به ادامه بازى نيست بايد به طور قانونى تعويض شود. اگر تعويض وى به طور قانونى امکانپذير نباشد، تيم حق دارد از يک تعويض استثنائى استفاده کند.
- معنى يک تعويض استثنائى آنست که هر بازيکنى که در زمان مصدوميّت بازيکن صدمه ديده در زمين بازى نيست باستثناء ليبرو يا بازيکنى که بعنوان ليبرو جايگزن وى شده است مىتواند بجاى بازيکن مصدوم وارد زمين شود و بازى کند. بازيکن مصدوم مجاز نيست که در دنباله آن مسابقه مجدداً وارد زمين شده و در بازى شرکت نمايد.
- يک تعويض استثنائى در هر شرايطى نمىتواند بعنوان يک تعويض قانونى حساب شود.
تعويض بواسطه اخراج يا محروميت
يک بازيکن اخراجى از ست يا محروم از مسابقه بايد با تعويض قانونى جايگزن شود. چنانچه تعويض قانونى امکانپذير نباشد، تيم ناقص اعلام مىشود.
تعويض غيرقانونى
- يک تعويض وقتى غيرقانونى تلقى مىشود، که از محدوديتهاى اشاره شده در قانون محدوديتهاى تعويض تجاوز کند باستثناء حالت در قانون تعويض استثنائي
- وقتى که تيمى تعويض غيرقانونى انجام داده و بازى دوباره آغاز شده باشد، رويه زير بايد به اجرا درآيد:
۱. تيم با از دست دادن رالى جريمه مىشود.
۲. تعويض اصلاح مىگردد.
۳. امتيازاتى که توسط تيم خطا کننده از هنگام ارتکاب به خطا کسب شده است باطل اعلام مىشود و امتيازات کسب شده توسط حريف خطا کننده با اعتبار باقى مىماند.
خطاهاى ضربهٔ حمله
- بازیکن توپ را در داخل فضای بازی حریف بزند توپ بهطور کامل از روی تور به زمین حریف عبور کرده باشد
- بازیکن توپ را به خارج از زمین بازی اوت بفرستد
- بازیکن ردیفِ عقب از داخل منطقه جلوِ ضربه حمله را به انجام برساند در شرایطی که در لحظه زدن توپ ارتفاع آن کاملاً بالاتر از لبه بالائی تور بوده است
- بازیکن ، ضربهٔ آبشار را روی سرو تیم مقابل انجام دهد در وضعیتی که توپ سرو در فضای منطقهٔ جلو و در ارتفاع بالاتر از لبهٔ فوقانی تور باشد
- اینکه دست یا هر قسمت از بدن آبشار زننده به تور برخورد کند.
خطاهاى ضربهٔ سرو
خطاهاى زير منجر به عوض شدن سرو مىگردد، حتى اگر تيم حريف در وضعيت جاگيرى نادرستى باشد. اگر زنندهٔ سرو:
- ترتيب زدن سرو را نقص کند.
- سرو را بهطور صحيح اجراء نکند.
- توپ را به خارج اوت بزند.
- پاى زنندهٔ سرو يا خط انتهائى تماس بگيرد.
- بازيکنان تيم زنندهٔ سرو با ايجاد استتار مانعى براى ديد بازيکنان حريف ايجاد کنند.
- بعد از زدن سوت داور، زدنِ سرو بيش از هشت ثانيه به طول انجامد.
- قصد به سرورا انجام دهد.
قصد به سرو: اگر توپ، پس از رها شدن يا پرتاب شدن از دست زنندهٔ سرو، بدون برخورد با بدن وى به زمين اصابت کند، اين عمل را قصد به سرو گويند.
خطاهاى دفاع روى تور
دفاع کننده در فضاى زمينِ حريف، توپ را قبل يا همزمان با اجراء ضربهٔ حمله حريف لمس کند. بازيکن رديفِ عقب، دفاع کامل را انجام دهد يا در دفاع جمعى و کامل شده شرکت داشته باشد يا مدافع، توپ را در فضاى زمين حريف از خارج آنتن دفاع کند. اگر بازيکن مدافع، سرو تيم مقابل را دفاع کند و يا توپ پس از برخورد به دفاع در خارج از زمين فرود آيد.
استراحت در بازى
زمان استراحت
هر تيم در هر ست از دو تايم استراحت ۳۰ ثانيه مىتواند استفاده کند.
