بخشی از مقاله
تاريخچه و قوانين واليبال
مشخصات بازي واليبال
واليبال يك ورزش تيمي است كه توسط دوتيم روي يك زمين، بازي مي شودكه بوسيله يك توربه دوقسمت شده. هدف بازي اين است كه توپ راازبالاي توربه زمين حريف بفرستند، وازانجام اين عمل توسط حريف ممانعت به عمل آورند. تيم براي برگرداندن توپ مجازبه زدن سه ضربه مي باشد.
منطقة بازي:
منطقة بازي شامل زمين بازي ومنطقة آزاد مي باشد، مي بايست به شكل مربع مستطيل وقرينه باشد.
ابعاد:
زمين بازي به شكل مربع مستطيل به ابعاد 9×18 متر، بوسيله يك منطقه آزادحداقل به پهناي 3 متر احاطه شده است. فضاي بالاي منطقة آزادبازي ومنطقة بازي بايدازهرگونه مانعي آزادباشد. فضاي آزادبايدحداقل به اندازه 7 مترارتفاع داشته باشدازسطح زمين.
براي مسابقات جهاني ورسمي fivb منطقة آزادبايدبه اندازه حداقل 5 مترازخطوط كنار و 8 مترازخطوط انتهايي باشد. فضاي بالاي منطقة آزادبازي بايدبه اندازه حداقل 5/12 مترارتفاع ازسطح زمين داشته باشد.
براي قهرماني جهان بزرگسالان وبازيهاي المپيك اندازه منطقة آزادبايد حداقل 6 مترازخطوط كنارو 9 مترازخطوط انتهايي باشد.
سطح زمين بازي كردن:
سطح زمين بازي بايد صاف، افقي ويكنواخت باشد.
براي مسابقات جهاني fivb فقط سطح پوشيده ازچوب ياموادمصنوعي مجازاست، هرگونه كف پوش بايدقبلاً توسط fivb تأييدشده باشد.
درزمين هاي سرپوشيده سطح زمين بازي بايدبه رنگ روشن باشد. براي مسابقات جهاني fivb رنگ سفيد براي خطوط الزامي است.
خطوط زمين:
پهناي تمامي خطوط زمين 5 سانتيمتراست. رنگ آنهابايدروشن ومتفاوت ازرنگ زمين وديگرخطوط باشد.
خطوط محدودكننده:
دوخط كناري ودوخط انتهايي محدوده زمين بازي رامشخص مي گرداند. هردوخط كناري وانتهايي درداخل ابعادزمين بازي كشيده شده است.
خط مركزي:
خط مركزي ياوسط، زمين بازي رابه دوزمين مساوي 9×9 مترتقسيم مي كند. اين خط در زير تور ازوسط خط كناري يك طرف به وسط خط كناري طرف ديگركشيده مي شود.
خط حمله:
درهرطرف زمين يك خط حمله كه درفاصله 3 متري موازي خط مركزي است منطقة جلوي حمله رانشان مي دهد. براي مسابفات جهاني fivb خط حمله بصورت نقطه چين ازخطوط كناري ادامه دارد، بوسيله 5 خط كوتاه 15 سانتيمتري به پهناي 5 سانتيمتر، بفاصله 20 سانتيمترازهمديگركشيده مي شود جمعاً به طول 175 سانتيمتر.
منطقة جلو:
درهرطرف زمين محدوده منطقة جلوازخط مركزي تا لبة خارجي خط حمله وحاشيه پشت خط حمله منطقه جلودر آن طرف خطوط كناري تاپايان منطقة آزاددرنظرگرفته مي شود.
منطقه سرويس:
منطقة سرويس به پهناي 9 متردرپشت هرخط انتهايي است. ازپهلوبوسيله دوخط كوتاه محدوداست. طول هركدام 15 سانتيمتر، بفاصله 20 سانتيمترپشت خط انتهايي درامتدادخطوط كناري. هردوخط كوتاه جزء منطقة سرويس هستند.
منطقة تعويض:
حدودمنطقة تعويض بوسيله دوخط حمله تا ميز منشي را شامل مي شود.
منطقة گرم كردن:
براي مسابقات جهاني ورسمي fivb مناطق گرم كردن، تقريباًبه اندازه 3×3 متر، درطرف نيمكت هرتيم درگوشه هاي خارج ازمنطقه آزادمشخص مي گردد.
منطقة جريمه:
منطقة جريمعه تقريباً به اندازه يك متردريك متر درپشت نيمكت هرتيم تعيين شده است. اين منطقه باخط 5 سانتيمتري به رنگ قرمزمشخص شده وباقراردادن دوصندلي دراين محل مجهزگرديده است.
درجه حرارت:
حداقل درجه حرارت نبايدپائين تراز 10 درجه سانتيگراد(50 درجه فارنهايت)باشد. براي مسابقات جهاني fivb ، حداكثر درجه حرارت نبايد بالاتراز 25 درجهسانتيگراد(77 درجه فارنهايت) وحداقل نبايد پايين تراز 16 درجه سانتيگراد(61 درجه فارنهايت) باشد.
نور:
براي مسابقات جهاني ورسمي fivb ميزان نوردرمنطقه بازي بايداز 1000 تا 1500 لوكس باشدوازارتفاع يك متري بالاي سطح منطقه بازي اندازه گيري شود.
ارتفاع تور:
بطورعمودي دربالاي محورخط مركزي به ارتفاع 43/2 متربراي مردان و24/2 متربراي زنان قراردارد. اندازه گيري ارتفاع آن ازمركززمين بازي انجام مي شود. ارتفاع تور(بالاي دوخط كناري) بايدبه همان اندازه ونبايستي ازارتفاع رسمي بيش از 2 سانتيمترتجاوزكند.
مشخصات تور:
توربه پهناي يك متر طول 50/9 متراست. ساخته شده ازشبكه هاي مربع شكل ورنگ سياه. به سرتاسربالاي تور يك نوارافقي به پهناي 5 سانتيمتراست، تهيه شده ازكرباس سفيدبطوردولا دوخته شده است.
نوارهاي كناري:
دونوارسفيدبطورعمودي به دوكنارتوربسته مي شود بطوريكه كاملاً بالاي خط كناري هرطرف قرارگيرد. آنها 5 سانتيمتر پهنا ويك مترطول دارند وقسمتي ازتورمحسوب مي شوند.
آنتن:
آنتن ميله اي قابل انحنا است. به طول 80/1 متروقطر 10 ميليمتر،*ازفايبرگلاس ياموادمشابه ساخته شده است. دوآنتن به قسمت خارجي نوارهاي كناري طرفين ومخالف هم به توربسته مي شوند. 80 سانتيمترهرآنتن كه بالاتر ازلبة بالائي تورقراردارد به قسمتهاي 10 سانتيمتري بادورنگ مختلف ساخته ، ترجيحاً قرمز وسفيد. آنتن ها قسمتي ازتورمحسوب مي شوند وحدود فضاي مجاز جانبي عبورتوپ راازبالاي تورمشخص مي سازند.
ميله ها:
ميله هاي نگهدارندة تور بفاصله 5/0 تا 1 متردرمحلي خارج ازخطوط كناري هستند. طول آنها 55/2 متراست. براي كليه بازيهاي جهاني ورسمي fivb ميله هاي نگهدارنده توربفاصله 1 متري درمحلي خارج ازخطوط كناري هستند.(ميله ها گرد وصاف وبدون سيمي درزمين نصب مي گردند).
استانداردهاي توپ:
موادچرم مصنوعي وتركيبات رنگ توپ كه درمسابقات بين المللي رسمي استفاده مي شودبايد مطابق استانداردهاي fivb باشد.
محيط آن 65 تا 67 سانتيمترووزن 260 تا 280 گرم است. فشارداخلي بايد 30/0 تا 325/. كيلوگرم برسانتيمترمربع باشد.
تولد والیبال
والیبال ورزش مورد علاقه سربازها در جنگ جهانی دوم بود. ورزش والیبال که در ابتدا مینتونت (Mintonette) نامیده میشد در سال ۱۸۹۵ - یعنی چهار سال پس از تولد بسکتبال - توسط فردی بنام ویلیام جی. مورگان ابداع شد. مورگان متولد سال ۱۸۷۰ در شهر نیویورک بود که پس از تحصیل در کالج جوانان مسیحی مسئولیت تهیه برنامههای ورزشی برای سلامتی و تندرستی مردان به او واگذار شده بود.
او این بازی را با ترکیب بازیهای بسکتبال، تنیس و هندبال ایجاد کرد و هدفش طراحی ورزشی بود که برای افرادی که تمایل به تحرک کمتری دارند، مناسب باشد.
قوانین بازی در ابتدا بسیار ساده بود چرا که بیشتر از آن که شبیه ورزش باشد، یک تفریح محسوب میشد اما به تدریج پس از آن که این ورزش در کشورهای دیگر – به خصوص فیلیپین - نیز علاقهمندانی یافت، لزوم تدوین قوانین رسمی برای آن احساس شد.
تور اولیهای که برای این بازی در نظر گرفته شده بود با ایده از تنیس، ۲ متر انتخاب شد و با توپ بسکتبال شبیه به بازی هندبال انجام میشد. این ورزش تا سال ۱۹۰۰ توپ مخصوصی برای خود نداشت و با هر توپی - از جمله توپ بسکتبال – آن را بازی میکردند. هدف هر تیم آن بود که توپ را در زمین حریف فرود بیاورد و در این راه توپ در دست یاران خودی میچرخید. در سال ۱۹۱۲ امتیازهای هر گیم ۲۱ تعیین شد و ارتفاع تور نیز بیشتر شد.
فیلیپینیها اولین قانون مدون برای این بازی را در سال ۱۹۱۶ تهیه کردند و به دنبال آن در سال ۱۹۲۸ اتحادیه والیبال ایالات متحده آمریکا تشکیل شد و به وضع قوانین این ورزش اقدام کرد.
تاریخ والیبال
تحت تأثیر محبوبیت فراوان بسکتبال در بین عامه، مورگان تصمیم گرفت برای دانشجویان خود ورزشی را به وجود آورد که بازی از روی تور انجام گیرد و لذت بخش باشد. مورگان با استفاده از تویی توپ بسکتبال که به دلیل سبکی وزن، به دستها آسیب نمیرساند، بازی را شروع کرد. با وجود این که به طور آهسته و کند از Y.M.C.A آغاز شد ولی طولی نکشید که در کلیه شهرهای ماساچوست و نیوانگلند عمومیت یافت. در اسپرینگ فیلد، دکتر ت. آهالستیگ با مشاهده بازی، مینتونت را به والیبال تغییر نام داد، زیرا قصد اساسی از بازی کردن، فرستادن و برگشت دادن (رد و بدل کردن) توپ از روی تور است که کلمه والیبال، در معنا، این نیت را مشخص میسازد. با اینکه والیبال در آغاز ورزشی سالنی بود و در محلهای سرپوشیده انجام میشد و اساسا برای فعالیت های سرگرم کننده پیشهوران و تجار اختصاص یافته بود ولی کمکم به زمینهای روباز کشیده شد و به عنوان یکی از فعالیتهای جالب توجه تابستانی درآمد و به شدّت پیگیری میشد.
در آغاز برای بازی والیبال قوانین خاصی تدوین نشده بود، هر فرد و در هر کشوری به میل خود و به طریق مختلف با توپ بازی می کرد. رفتهرفته والیبال در مناطق و نواحی مختلف جهان گسترش مییافت.
کمکم قوانینی برای این بازی وضع شد و روشها و حرکات تکنیکی جایگزین حرکات قبلی گردید. در سال ۱۹۰۰ پذیرفته شد که امتیازات هر ست بازی ۲۱ پوئن (امتیاز) باشد. در سال ۱۹۱۲ سیستم چرخش به تصویب رسید. در سال ۱۹۱۷ پذیرفته شد که هر ست بازی ۱۵ امتیاز باشد. در سال ۱۹۱۸ تعداد بازیکنان هر طرف زمین ۶ نفر پیشنهاد شد، که مورد قبول عامه قرار گرفت. در سال ۱۹۲۱ موافقت شد که هر تیم با حداکثر سه ضربه توپ را به طرف دیگر بفرستد. در سال ۱۹۲۳ اندازه زمین بازی ۹×۱۸ متر تعیین شد.
به مرور در سالهای بعد، قوانین فراوانی برای این بازی وضع شد و در بسیاری از قوانین قبلی نیز تغییراتی حاصل گشت. هماکنون نیز هر چهار سال یک بار در کنگره جهانی والیبال تغییراتی در قوانین بازی به تصویب میرسد. از جدیدترین و مهمترین قوانین مانند تغییر روش امتیازگیری به رالی، سقف امتیاز ۲۵ برای ستهای اول، دوم، سوم و چهارم و امتیاز ۱۵ برای ست پنجم و افزودن بازیکن آزاد،
اولین کشور خارجی که والیبال را پذیرفت، کشور کانادا و به سال ۱۹۰۰ بود. اساسا نهضت Y.M.C.A (سازمان جوانان مسیحی) در معرفی این ورزش به دیگر کشورهای جهان و گسترش آن، سهم فراوانی دارد.
بازی والیبال در پایان سال ۱۹۰۰ به هندوستان و در سالهای ۱۹۰۵ به کوبا، ۱۹۰۹ به پورتوریکو، ۱۹۱۰ به فیلیپین، ۱۹۱۲ به اورگوئه، ۱۹۱۳ به چین و ۱۹۱۷ به ژاپن و به تدریج از سال ۱۹۱۴ به بعد توسط سربازان آمریکایی و مستشاران و اشخاص دیگر به کشورهای اروپایی از قبیل فرانسه، چکسلواکی، لهستان، شوروی، بلغارستان معرفی شد و گسترش یافت.
پذیرش این ورزش در اروپا در ابتدا کند بود. فرانسه، چکسلواکی و لهستان سه کشوری بودند که قبل از دیگران اقدام به تشکیل فدراسیون ملی والیبال در کشور خود نمودند. شوروی که در سال ۱۹۲۳ اقدام به تأسیس انجمن ملی والیبال نمود، برای پیشرفت و دگرگونی آن فعالیت زیادی به عمل آورد. شوروی از کشورهایی است که در پیشرفت تکنیک و تاکتیک والیبال و تنظیم قوانین در جهان سهم به سزایی دارد و همواره از قدرتهای بزتر این ورزش بوده است.