بخشی از مقاله
چکیده
بهرهبرداري یک فعالیت ضروري در مدیریت جنگل است و شامل تمـام فعالیـت هـا از قطـع درخـت تـا تحویل چوب به کارخانه می باشد که اگر به درستی برنامه ریزي و اجرا شود، سود پیش بینـی شـده را محقق خواهد ساخت. در مقابل طراحی و اجراي ضعیف برنامه ها ضعیف خواهد بود و منجر بـه آسـیب هاي زیست محیطی، همچنین افت زیاد چوب، استفاده محدود از منابع موجود و صدمه به نیـروي کـار می شود.اینکه اساسا بهره برداري را متوقف کنیم، نظري است که تنها معدودي از افراد از روي احساس و بدون علم و آگاهی بیان می کنند در صورتی که از نظر کلیه متخصصین جنگل و کارشناسان اقتصـاد جنگل لازم است از جنگل بهره برداري صورت پذیرد. سازمان خواربار و کشـاورزي ملـل متحـد( فـائو)،
جنگلداري پایدار را منوط به توجه هر چه بیشتر به عملیات بهره برداري از جنگل با رعایت حفظ محیط زیست سالم و استوار نموده است. توسعه پایدار فرایندي است که طی آن نیازهاي کنونی جامعه تـأمین میشود بدون آنکه توانایی نسلهاي آینده براي تأمین نیازهایشـان تحتتـأثیر قرارگرفتـه باشـد. اعـلام بهاصطلاح حفاظتی شدن جنگلها و جلوگیري از هرگونه بهرهبرداري از جنگل منطبق بر تعریف توسعه پایدار و بر پایه منطق و اصول علمـی نیسـت. بهرهبـرداري از جنگـل بـا رعایـت اصـل اسـتمرار تولیـد، بهرهبرداري پایدار را بهدنبال خواهد داشت و اگر براساس نیازهاي انسان و ضرورتهاي جامعه، از جنگل استفاده نشود، زمینه هدر رفت سرمایه فراهم خواهد شد.بنابراین باید با مطالعات دقیـق و اصـلاح روش هاي انجام عملیات بهره برداري، صدمات بهره برداري به جنگل را به حداقل ممکن رساند و بهره برداري را منطبق با معیارهاي پذیرفته انجام داد.
کلمات کلیدي:
بهرهبرداري جنگل، توقف بهرهبرداري، اثرات بهرهبرداري، تخریب جنگلها، حفاظت فنی جنگلها
-1 مقدمه
جنگل ها منابع طبیعی تجدید شونده هستند که به صورت طبیعی و خدادادي در اختیار ما انسانها قرار گرفته است.
چنانچه این منابع به درستی استفاده و مدیریت شود، طی سالیان متمادي بدون تحمل هزینهاي قادرند به جوامع خدمات رسانی نمایند.بهره برداري یک فعالیت ضروري در مدیریت جنگل است و شامل تمام فعالیت ها از قطع درخت تا تحویل چوب به کارخانه می باشد که اگر به درستی برنامه ریزي و اجرا شود، سود پیش بینی شده را محقق خواهد ساخت. در مقابل طراحی و اجراي ضعیف برنامه ها پر هزینه خواهد بود و منجر به آسیب هاي زیست محیطی، همچنین افت زیاد چوب، استفاده محدود از منابع موجود و صدمه به نیروي کار می شود. [10] در واقع بهره برداري از جنگل یک نوع برداشت چوب از درختان جنگلی است که مترادف با موازین علمی و فنی و زیست محیطی باشد و در عین حال از اصول اقتصادي اجتماعی پیروي کند.[3]مهمترین اصل در بهره برداري از جنگل اصل استمرار می باشد یعنی بهره برداري به صورتی که موجودیت جنگل و تولید چوب باقی و محفوظ بماند.[3]هدف کلی در بهره برداري تولید، پرورش و برداشت درختان(چوب هاي) مرغوب و پرارزش به طور مستمر و پیوسته می باشد.[3]هر گونه فعالیت در جهت برداشت چوب از جنگل، اگر منطبق با اصول صحیح تولید و برداشت چوب نباشد(لااقل در حدود امکانات علمی و فنی شناخته شده) نمی توان بهره برداري از جنگل نامید بلکه باید آن را بهره کشی یا غارت جنگل قلمداد نمود.[3]بهره برداري در عین حال یک نوع دستکاري و مداخله شدید در مجموعه حیاتی جنگل است لذا خساراتی که در واقع از جانب آن به سرمایه موجود طبیعی زده می شود مانند لطمه به درختان باقی مانده، خسارت به زمین و تجدید حیات جنگل و ایجاد زمینه هاي بروز فرسایش و لغزش باید به حداقل برسد.[1]در جنگل در مراحل مختلف بهره برداري تمام عواملی که در این کار دخالت دارند اعم از انسان ها، حیوانات و ماشین آلات، باعث بروز خساراتی در جنگل می شوند که در توده باقی مانده سرپا و تجدید حیات جنگل به وضوح مشاهده می شود.[1]در دهه هاي اخیر، بهره برداري و قطع درختان به شیوه دستی و بهره گیري از حیوانات و تراکتورهاي کوچک مقیاس به سوي بهره برداري مکانیزه با استفاده از تراکتورهاي سنگین و ماشین آلات مخصوص کار جنگل با وزن سنگین تکامل و گسترش یافت.[2]این توسعه ممکن است در اثر کوبیدگی خاك، باعث تخریب خاك در اکوسیستم جنگل شود که براي ارائه مستمر خدمات اکوسیستم جنگل بسیار مهم و اساسی است.[5]امروزه با افزایش جمعیت و کاهش سطح جنگل هاي طبیعی، استفاده از تکنیک هاي بهره برداري کم فشار((Reduce- important logging techniques که تولید با ارزش افزوده زیاد را با حداقل تخریب به خاك، حیات وحش و توده سرپا مدنظر قرار می دهند، به عنوان یک هدف مدیریتی در جنگل داري توجه همگان را به خود جلب کرده است.[11]به عبارت دیگر در مدیریت واحدهاي جنگل داري، رویکرد به روش هاي نوین جنگل داري که مصالحه بیشتري با طبیعت را فراهم آورد از ضروریات می
باشد.[7]ارزیابی و مدیریت آثار زیست محیطی فعالیت هاي بهره برداري جنگل یکی از عوامل اساسی است که اهمیت ان نیز روز به روز در حال افزایش است.[10]اهداف بهره برداري جنگل در واقع اجراي طرح هاو عملیاتی است که به
طور علمی و فنی انجام دادنی است و از لحاظ اقتصادي پذیرفتنی و از لحاظ زیست محیطی سالم و بی خطر
