بخشی از مقاله
-1 مقدمه
از گذشته، سازماندهی محیط زیست و استفاده بهینه از امکانات، همواره یکی از دغدغههای انسان بوده است. از اینرو، ضرورت برنامهریزی به منظور کاهش نابرابریها و استفاده بهینه و صحیح از منابع و امکانات موجود از طریق اجرای برنامههای متعدد محرومیتزدایی و گسترش همه جانبهی جنبه های مثبت توسعه به طور علمی مطرح شده است. بر همین اساس به منظور دستیابی به ظرفیتهای توسعهای در نواحی روستایی و ارتقای سطح کیفی جامعه روستایی برنامهریزی برای بهرهبرداری از پتانسیلهای محیطی ضرورت دارد (مطیعی، .(9 :1382 به همین منظور اولین گام اساسی برای دستیابی به ظرفیتهای توسعهای در نواحی روستایی، شناسایی شرایط موجود و تدوین برنامهها است. بنابراین، در اجرای برنامههای توسعه اقتصادی-اجتماعی برای رسیدن به توسعه پایدار لازم است درک درستی از محیط و پتانسیلهای آن داشته باشیم.
سوالی که در این زمینه مطرح می شود این است که "بهرهبرداری از پتانسیلهای محیطی چه تاثیری در
افزایش اشتغال و درآمد روستاییان دارد ". شناخت فضا و بهرهبرداری مناسب از تواناییهای آن، اولین گام در راه توسعه پایدار روستایی است. بنابراین برای نیل به توسعه اقتصادی- اجتماعی در روستای سلطانآباد نمک، هدف مطالعه حاضر، بررسی و شناخت پتانسیلهای محیطی این روستا و بهرهبرداری از آن به منظور افزایش سطح درآمد و اشتغال ساکنین این منطقه و به تعاقب آن، دست یابی به توسعه در ابعاد مختلف می-
باشد.
-2 منطقه مورد مطالعه
روستای سلطانآباد نمک از توابع شهرستان مشهد است که در 65 کیلومتری جنوب غرب شهر مشهد، بخش احمدآباد، دهستان پیوه ژن واقع شده است. مساحت کلی این روستا تقریبا 15 هزار هکتار است که در عرض شمالی"35054/29 و طول شرقی"59017 /19 قرار گرفته (اداره جهاد کشاورزی منطقه احمدآباد) که در نقشه شماره 1 موقعیت آن در دهستان نشان داده شده است.
2
نقشه شماره :(1) موقعیت دهستان پیوهژن و مکان تحقیق به ترتیب در شهرستان مشهد و دهستان پیوهژن
ماخذ: ملکی،29 :1383
محدوده این روستا از شمال به روستای رازون، از شمال شرق به روستای حسین آباد، از شرق به روستای
صیدآباد، از جنوب شرق به روستای بازه حور، از جنوب به روستای تکروک، از جنوب غرب به روستای
گونجوک، از غرب و شمال غرب به روستای دیزباد محدود میشود.
این روستا دارای اقلیمی نیمه خشک بوده که آب و هوای آن در زمستان سرد و در تابستان گرم است. بارندگی از اواخر مهر ماه شروع و تا اوایل خرداد ماه ادامه دارد که بیشترین مقدار بارش مربوط به اسفند ماه میباشد (سازمان اقلیم شناسی استان خراسان رضوی).
بر اساس سرشماری 1385 جمعیت این روستا 1984 نفر بوده که از این تعداد 1009 نفر مرد و 975 نفر زن بوده است (بخشداری منطقه احمدآباد). همچنین میزان مهاجرت از گذشته دور در این روستا، به شهر مشهد مقدس بوده اما نکته حایز اهمیت در این مورد آن است که در سالهای 1382-83 بالاترین میزان مهاجرت صورت گرفته که در این دو سال حدود 103 نفر به شهر مقدس مشهد مهاجرت داشتهاند که با
3
بررسی هایی که صورت گرفت عمده دلایل آن کسب کار و درآمد بیشتر در شهر نسبت به روستا و در مرتبه بعدی وجود امکانات بیشتر بوده است (خانه بهداشت روستای سلطانآباد نمک و مطالعات نگارندگان)؛ اما از سالهای 1385و 86 به بعد با راهاندازی فازهای اصلی کارخانه ایران خودرو که در 13 کیلومتری این روستا واقع شده نه تنها روند مهاجرت بسیار کاهش یافته، بلکه به دلیل ایجاد اشتغال، کل منطقه حتی این روستا مهاجرپذیر بوده است.
