دانلود مقاله اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری بر افسردگی در سالمندان سوگ دیدهٌ

بخشی از مقاله

چکیده

مقدمه: افسردگی یک پدیده شایع در سالمندان است. از دست دادن دوستان و همسالان از یک سو و پدیده ی پیری و نزدیک شدن به سال های پایانی زندگی، موجب افزایش افسردگی در سالمندان می شود هدف: پـژوهش حاضـربا هـدف اثربخشی گروه درمانی شناختی -رفتاری بر افسردگی در سالمندان سوگ دیده انجام شد. روش:×پژوهش حاضر ازنوع شبه آزمایشی و طرح پیش آزمون×؛ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش سالمندان دارای تجربـه ی سـوگ در مراکز سرای سالمندان شهر اردبیل در سال 1393 بودند. با استفاده از روش نمونه گیری در دسـترس 30سـالمند دارای تجربه ی سوگ انتخاب شدند. از پرسشنامه افسرگی بک به عنوان پیش آزمون-پس آزمون در این پژوهش اسـتفاده شـد و مداخله شناختی رفتاری بصورت گروهی در 8جلسه روی آنها اجراء شد. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل کو واریـانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . یافته ها: نتایج تحلیل داده ها حاکی از آن بود که درمان شناختی، - رفتاری گروهی بر افسردگی سالمندان موثر بوده است و بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود داشته است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج ایـن پژوهش، گروه درمانی شناختی رفتاری از طریق کمک به سالمندان در انجام تکالیف سرگرم کننده و مبـارزه بـا افکـار غیـر منطقی، موجب کاهش افسردگی سالمندان می شود.

کلید واژه: گروه درمانی شناختی رفتاری، افسردگی، سالمندان سوگ دیده.

مقدمه:

سوگ^َ حالت غم و اندوه و ناراحتی شدید درونی در واکنش به از دست دادن شخص یا عقیده و فکری خـاص اسـت. سوگ فرایندی است که در طول زمان تکامل می یابد، ولی مفهوم سوگ معمولا به کثرت واکنش های پیچیده ای اشاره دارد که پس از جدایی و از دست دادن، و علی الخصوص پس از فقدان و مرگ یـک عزیـز بـه وجـود مـی آیـد.[1] حـال آنکـه

)¹مقاله مستخرج از پایان نامه)

-²نویسنده مسؤل

³grief

1

سوگواری به مفهوم دقیق تر به فرایندانحلال سوگ اطلاق می شود .[2]شیوه های مرگ یکسـان نیسـتند و مـرگ ممکـن است ناگهانی، فجیع ، تدریجی یا مبهم باشد و واکنش به آن می تواند بهنجار یا نابهنجار باشد.[3] دوام و تظاهر سـوگ در میان گروه های مختلف فرهنگی به میزان قابل ملاحظه ای متفاوت است.[4]در برخی فرهنگ ها زمان اتفاق مرگ در نـوع سوگ باز ماندگان نقش پیدا می کند و تحقیقات نشان داده است که که تحمل مرگ هایی که در راه اهداف والا و ارزشـهای انسانی و دینی رخ داده است، سهل تر است.[3] فرایند سوگواری شامل شوک اولیه ، ناباوری و انکار ، احساسات غیرواقعی ، نومیدی پس از درک واقعی بودن مرگ، کلنجار رفتن، خشمگین شدن و سرزنش دیگران، احساس خجالت و تقصیر، احساس تهی بودن و افسردگی قبل از پذیرش ناگهانی و تطبیق با آنچه اتفاق افتاده است، می باشد.[5]سوگ پدیده ای رایج در بـین سالمندان است.ماهیت سالمندی ایجاب می کند که با فقدان های متعددی مواجه شود و موقعیت ها، موفقیتها و افراد مختلفی را از دست بدهد و نتواند با فقدان آنها خوب کنار آید.[6] بنابراین مداخله در سوگ در بازتوانی افراد سالمند و درمان به موقـع آنها و همچنین کاهش علائم سوگ ضروری بنظر می رسد.

یکی از معروف ترین درمان های شناخته شده که که حجم عطیمـی از تحقیقـات را بـه خـود اختصـاص داده، درمـان شناختی -رفتاری^ٌ((CBT است. در رویکرد روان درمانی شناختی رفتاری، به مراجعان در رشـد مهـارت هـایی بـرای تغییـر رفتار، ارتباط با دیگران، حل مسئله، کشف افکار و عقاید تحریف شده، به چالش کشیدن بدن و تغییر باورها و نگرش هـای غیرمفید، و بازسازی شناختی کمک می شود.[7] درمان شناختی رفتاری بصورت انفـرادی و گروهـی بکـار مـی رود.در ایـن درمان بصورت گروهی ، تغییرات درمانی حاصل از بینشی نیست که از تعامل گروهی نشئت مـی گیـرد، بلکـه در نتیجـه ی استفاده ی مراجع از راهبرد های تغییر که توسط درمانگر آموخته می شود به وجود مـی آیـد.[8]معمـول تـرین فنـون مـورد استفاده در درمان شناختی رفتار گروهی^ٍاز نظر قمری کیوی و فتحی((1393 عبارتند از: بازسـازی شـناختی (تصـحیح افکـار ناکارامد)؛ تجربه ی رفتار (قادر ساختن افراد برای آزمایش افکار خود)؛ تنظیم خلق (ارزیابی درمانگر و کمک به اعضاءدرنظارت بر تعییرات عاطفی)؛ تکلیف منزل (فراهم کردن فرصت بدای تمرین و تقویت مهارتها) و جلسه ی حمایتی (تقویت و نگهداری مهرت پس از خاتمه ی درمان).[9]حق رنجبر، اشک تراب و دادگری((8811در تحقیقی با هدف بررسی اثربخشی درمانشناختی رفتاری به شیوهی گروهی بر میزان افسردگی گزارش دادند گـروه درمـانی شـناختی رفتـاری بـر کـاهش افسـردگی بیماران مبتلا به افسردگی خفیف موثراست.[10]پژوهش پدرام، محمـدی، نظیـری و آیـین پرسـت((8811 بـا هـدف ارزیابی اثربخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری بر اضطراب، افسردگی و امیدواری زنان مبتلا به سرطان سینه صورت گرفت و نتایج این پژوهش ضرورت بکارگیری درمان های روان شناختی در کنار درمان های متداول دارویی برای بیمـاران را نشـان می دهند.[11] پژوهشی دیگر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی - رفتاری مدیریت استرس بر اضطراب و افسـردگی بیماران زن مبتلا به آلوپسی آرئاتا انجام شد یافته های پژوهش نشان دادند که درمان شناختی - رفتاری مدیریت استرس در کاهش اضطراب و افسردگی مبتلایان به آلوپسی آرئاتا موثر است.[12]

افسردگی^َ رایج ترین بیماری های روانی است. ویژگی اصلی این اختلال یک دوره ی زمانی حد اقل دو هفته ای اسـت که طی آن یا خلق افسرده است و یا علاقه و احساس لذت ، تقریبأ در طی همه ی فعالیت هـا از دسـت مـی رود ، تغییـر در اشتها یا وزن ، خواب و فعالیت روانی -حرکتی، خستگی و کاهش انرژی که ممکن است به صـورت کـاهش عملکـرد هـای اجتماعی ، شغلی و تحصیلی بروز کند، احساس بی ارزشی و گناه ، اشکال در تفکر، تمرکز یا تصمیم گیری و افکار خود کشی یا اقدام برای خودکشی از دیگر علائم افسردگی است. [13] افراد افسرده اغلـب روزهـا، تقریبـا هـر روز افسـرده هسـتند