بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این تحقیق بررسی ارتباط اضطراب ،افسردگی و امید به زندگی با رضایتمندی سالمندان از زندگی بود.روش اعمال شده در پژوهش ،توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری مورد مطالعه کلیه سالمندان ساکن در سرای سالمندان شهر شیرازبود که تعداد 100 نفر از بین آنها به روش سرشماری به عنوان نمونه انتخاب شد.ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته شامل دو بخش می شد:بخش اول مربوط به اطلاعات سوالات جمعیت شناختی در خصوص ویژگی های فردی گروه نمونه از قبیل - سن ،جنس ،تحصیلات ،وضعیت اقتصادی ..... - و بخش دوم شامل متغییرهای مورد آزمون - اضطراب ،افسردگی و امید به زندگی و رضایت از زندگی - بود که پایایی پرسشنامه ها از طریق الفای کرونباخ محاسبه و برای رضایت از زندگی /813 ،امید به زندگی /806 ،افسردگی /870،اضطراب /74 بود که طبق محاسبات برای تمامی پرسشنامه ها مقادیر آلفای کرونباخ بیشتر از 70 درصد می باشد .بنابر این پرسشنامه های مورد مطالعه دارای پایایی قابل قبولی می باشند.
یافته ها نیز در دو سطح توصیفی - درصد فراوانی ،میانگین ،انحراف معیار ،و... - و استنباطی - ضریب همبستگی پیرسون و همچنین رگرسیون خطی چندگانه - مورد بررسی قرار گرفت . نتایج نشان داد که بین اصطراب و افسردگی - - r=-/439 و - - r=-/498 با رضایت از زندگی رابطه منفی و معنا دار وجود دارد. همچنین بین امید به زندگی با رضایت از زندگی - - /539 رابطه مثبت و معنا دار وجود دارد . همچنین نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای امید به زندگی، افسردگی و اضطراب توانسته اند با توجه به مقدار مجذور ضریب همبستگی چندگانه - - R، 33 در صد تاثیر همزمان سه متغیر امید به زندگی، افسردگی و اضطراب بر رضایت از زندگی وجود دارد وبا توجه به ضریب تعیین تنظیم شده، در مجموع، 8درصد واریانس رضایت از زندگی از طریق امید به زندگی، افسردگی و اضطراب به طور معنی داری - p<0/013 - تبیین کنند. در این میان، متغیرهای امید به زندگی، افسردگی و اضطراب اثر معنی داری داشته اند. در ادامه، مولفه افسردگی تاثیر معکوسی و معناداری بر رضایت از زندگی داشته است - =-0/312 ، - >05/0p و مولفه اضطراب تاثیر معکوسی و معناداری بر رضایت از زندگی داشته است - =-0/267 ، - >05/0p و در نهایت مولفه امید به زندگی تاثیر مثبتی و معناداری بر رضایت از زندگی داشته است - =0/125 ،. - >05/0p
کلید واژه ها : رضایت از زندگی ،امید به زندگی ،سالمندان،اضطراب ،افسردگی
مقدمه
سالمندی یکی از پدیده های زمان ماست که جای کمترین مقابله در آن وجود ندارد . 1 امروزه سالمندی یک پدیده مهم جهانی است که این امر به دلیل افزایش جمعیت سالمندان جهان است .2رشد تعداد افراد سالمند به قدری قابل توجه است که به عنوان انقلاب ساکت توصیف شده است . 3 تا جایی که سازمان جهانی بهداشت شعار سال 2012 را - - سلامت و سالمندی - - قرار داده است . 4 به موازات افزایش نسبی جمعیت سالمندان ،مشکلات سلامتی آنان به ویژه مشکلات مربوط به سلامت روان بیشتر اهمیت پیدا میکند . 5 سالمندی سبب پس رفت جسمانی و روانی می شود .جدایی از خانه و سکونت در خانه سالمندان ،کنار گذاشته شدن و تنهایی ار مهمترین عوامل خطر در این سنین گروه سنی است 6 مطالعات نشان می دهد که استفاده از اسایشگاههای سالمندان در جهان رو به گسترش است .
در امریکا تقریبا دو میلیون نفر در مراکز مراقبت از سالمندان زندگی می کنند و پیش بینی می شود این رقم تا سال 2030 به پنج میلیون نفر برسد . 7 سرای سالمند از نظر افراد سالمند نماد انزوا و تمایل جامعه به طرد آنان است . 8 سالمندان ساکن اسایشگاههای شبانه روزی اغلب مسایلی مانند : تنهایی ، دلتنگی ، نا امیدی و بی پناهی را تحمل می کنند .علاوه بر این شرایط و مشکلاتی نطیر : اضطراب ،آلزایمر ، خستگی ،افسردگی و ضعف در انان همراه با افزایش سن به وجود می اید. 9 بنابراین سالمندی و محیط خانه سالمندان می تواند مسول ایجاد و تشدید اختلالات روانی باشند 10 از میان اختلالات روانی ، افسردگی شایعترین مشکلی است که در سالمندان دیده می شود - - 5خطر ابتلا به افسردگی در آسایشگاههای سالمندان بیشتر از کسانی است که در جامعه یا در کنار خانواده شان زندگی می کنند11
مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهد که شیوع افسردگی در بیمارستان ها 10 تا 30 درصد و در خانه سالمندان 30 تا 45 درصد است 12 افسردگی به صورت فزاینده ای سلامت سالمندان را تهدید می کند13 و با وجود میزان بالای آن در سالمندان در اغلب موارد به ان توجهی نمیشود 14و در صورت عدم درمان و پیشگیری عواقب شدیدی به همراه خواهد داشت 15 افسردگی در سالمندان با بیماری های داخلی ،افزایش ناتوانی و درد عملکرد پایین و در نتیجه ،استفاده بیشتر از خدمات بهداشتی ارتباط دارد . 10 نجاتی و عشایری - 1387 - به نقل از پارمل و همکاران می نویسد که افسردگی یک عامل خطرزا برای اختلالات شناختی به ویژه در سالمندانی که در موسسات زندگی می کنند . 15 اختلالات خلقی از عوامل خطر مستقل در خود کشی سالمندان به حساب می اید 16افسردگی باعت ناتوانی می شود و اقتصاد را به طور قالب ملاحظه ای تحت تاثیر خود قرار می هد 8
در مطالعات منصوری و همکاران - 1388 - میزان افسردگی در ایران نسبت به کشور های یونان ، هنگ کنگ و چین بالاتر بوده که بیانگر نیاز مبرم به شکل گیری سیاست های بنیادبن در حوزه سلامت روان سالمندان برای تامین ،حفظ و ارتقای بهداشت روان آنان از طریق آموزش علایم ابتلا به افسردگی ، ارایه راهکار های برای شاد زیستن و مقابله و سازگاری با مشکلات و تنهایی در این دوره است . رضایت از زندگی بیانگر نگرش مثبت فرد نسبت به جهانی است که در آن زندگی می کند و در واقع همان احساس خشنودی است که در پی دستیابی به آن زمانی نه چندان کوتاه را سپری می نماید. فلسفه ای است که شخص اگاهانه برای زندگی خودش انتخاب کرده و ناخودآگاهانه آن را در ذهن دارد - - خوارزمی ،1386،ص - - 8
رضایت با نیاز دارای ارتباطی فراگیر و متقابل است ،به گونه ای که در توصیف رضایت نمی توان و نباید مبحث نیاز را نادید گرفت .هم نیاز و هم رضایت طی زمان دگرگونی می یابند و در یک جامعه تابع عوامل بسیاری می باشند. عدم همخوانی بین اهداف ، تمایلات و نیازها که غالبا به دلیل وجود مسایل و مشکلات خاص پدید می آیند ، در بروز نارضایتی موتر هستند . رضایت بنابر عقیده بسیاری از پژوهشگران با عوامل اجتماعی ، اقتصادی خانوادگی و فردی در ارتباط است.در این زمینه "هدی" و "ویرینگ" - - 1992 می نویسند: "ابعاد رضایت از زندگی شامل تفریح ، ازدواج ، کار ،استاندارد های زندگی ،رفاقتها ،خود ،خانواده،ارتباط ها و سلامت جسمانی می گردند " - آرگایل،1383 ،صص. - 72-73
ارزوکاربوت 2003 - - نیز عمدتا بر نقش اقتصاد در این مقوله تاکید نموده ،می نویسد:رضایت از زندگی از طریق مقایسه نیازهای افراد با داراییهایشان کسب می گردد. هرچه این نیازها با داشته ها تطبیق بیشتری داشته باشند ،رضایت افراد از زندگی نیز در سطح بالاتری قرار می گیرد . اما اگر نیازها افزون برداشته ها باشد ،بلعکس ،سطح وسیعتری از عدم رضایت را موجب می گردد" - ص. - 1در این میان نقش عوامل فردی را نباید نادیده گرفت چرا که احتمالا بی ارتباط با رضایت نیست. بر مبنای نظر مازلو ،نیازهای فیزیکی ،امنیت ،محبت،احساس تعلق و عزت نفس و تحقق خویشتن سلسله مراتب نیازها را برای هر فرد تشکیل می دهد و ارضای هر یک از این نیازهای اصلی میتواند برای انسان خوشی مطلق محسوب شود - ثنایی،1377،ص. - 46
در عین حال باید اذعان کرد که با افزایش سن دستیابی به درجات بالاتری از رضایت دشوار می گردد و این احتمال بدان خاطر است که در سنین پیری صبر توان ایام جوانی از دست رفته و فرصت و امکانات کافی کمتر در اختیار افراد خواهد بود و به ناچار باید آنچه هست خرسند بود. این دشواری به ویژه زمانی بیشتر قابل درک خواهد بود که در مورد فزایش تعداد سالمندان و مسایل مربوط به آنها در جامعه به انها در جامعه فعلی اطلاعات و آمار صحیح ارایه گردد. امروزه ورود فراورده های تکنیکی ،پیشرفت های پزشکی و بالا رفتن سطح بهداشت همگی افزایش طول عمر و به دنبال آن افزایش تعداد سالمندان را به همراه داشته است - مروتی و حسینی ،1379ر،ص . - 186 بنابر گزارش مرکز سرشماری ایران - 1386 - حدود سه میلیون و ششصد هزار نفر از جمعیت کشور را افراد بالای 65 سال تشکیل داده اند ، که ضروری است نیازهای اجتماعی 1728
