بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی اثر فرسودگی بذر بر برخی خصوصیات بذر و گیاهچه نخود در شرایط آزمایشگاه، آزمون پیري تسریع شده با آب
نمک اشباع در قالب طرحکاملاً تصادفی در 4 تکرار و با استفاده از روش هاي بین المللی آزمون بذر (ISTA) بر روي سیزده توده بذر نخود متعلق به 7 رقم در پردیس کشاورزي و منابع طبیعی دانشگاه رازي کرمانشاهشداجرا . تجزیه واریانس دادهها نشان داد که
بین توده هاي مختلف بذر از نظر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، درصد گیاهچه غیرنرمال، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه اختلاف معنی دار وجود داشت. مقایسه میانگین نشان داد با افزایش طول دوره انبارداري در شرایط پیري تسریع شده با نمک اشباع کلیه صفات جوانه زنی کاهش یافتند. همچنین تودههاي بذر جدید نسبت به تودههاي بذر قدیم مقادیر بیشتر صفات اندازه گیري شده را نشان دادند. بنابراین به نظر می رسد که می توان از این آزمون در غربال اولیه توده هاي مختلف بذر نخود از نظر بنیه بذر استفاده نمود.
کلمات کلیدي: بنیه بذر، پیري تسریع شده، جوانه زنی، کیفیت بذر.
مقدمه
کیفیت بذر به عنوان اندام تکثیر گیاهان و مهمترین نهاده تولید محصولات زراعی از اهمیت ویژه اي در رشد و عملکرد مطلوب گیاهان زراعی در مزرعه برخورداراست. کیفیت بذر تحت تأثیر عوامل مختلفی مثل خصوصیات ژنتیکی، قوه نامیه یا قابلیت جوانه
زنی، بنیه، میزان رطوبت، کیفیت انبارداري، قابلیت ماندگاري و سلامت بذرمی باشد، که مهمترین آن ها میزان جوانه زنی و بنیه بذر
می باشد .(1) بنا به تعریف انجمن بین المللی آزمون بذر بنیه بذر عبارت است از مجموع همه خصوصیات بذر که سطح بالقوه فعالیت و کارایی بذر یا توده آن را به هنگام جوانه زنی و سبز شدن تعیین می کند .(3) فرسودگی بذر پدیده اي فیزیولوژیک است که پس از رسیدگی فیزیولوژیک بذر و در دوره پس از برداشت در شرایط بالا بودن دما، رطوبت و فشار اکسیژن محیط نگهداري بذر به تدریج
آغاز می شود و موجب تخریب ساختار RNA و DNA ریبوزومی، افزایش فعالیت آنزیمی، تنفس و نفوذپذیري غشاهاي سلولی می شود که منجر به کاهش قوه نامیه و بنیه بذر و گیاهچه و در نهایت عملکرد محصول می شود .(2) لذا در این تحقیق، تفاوت بنیه بذر
توده هاي مختلف بذر نخود با استفاه از آزمون پیري تسریع شده با آب نمک اشباع، مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روشها
این مطالعه در پردیس کشاورزي و منابع طبیعی دانشگاه رازي کرمانشاه انجام شد. در آزمایشگاه، آزمون پیري تسریع شده با آب نمک اشباع مربوط به بنیه بذر در قالب طرحکاملاً تصادفی در 4 تکرار و با استفاده از روش هاي بین المللی آزمون بذر (ISTA) بر روي سیزده توده بذر نخود متعلق به 7 رقم انجام گرفت. این ارقام شامل هاشم، آزاد، ILC-482، بیونیج و آرمان از تیپ کابلی و رقم هاي کاکا و پیروز از تیپ دسی بودند، که در سال هاي مختلف تولید شده بودند. در آزمون پیري تسریع شده با آب نمک اشباع، ابتدا بذرها
با قارچکش مانکوزب ضدعفونی شد. سپس 100 عدد بذر از هر توده بذر را در ظرفی به ابعاد 19× 12/5× 6 سانتیمتر که حاوي 80
١
