دانلود مقاله استاندارد ایمنی و بهداشت شغلی

بخشی از مقاله

استاندارد ایمنی و بهداشت شغلی

با آغاز انقلاب صنعتی و انتقال تولید از كارگاههای كوچك به كارخانه های تولید انبوه، موضوع حفاظت از سلامت نیروی كار نیز از حالت فردی خارج و حالت عمومی تری به خود گرفت . پس از پیدایش مكتب روابط انسانی در مدیریت كه براثر تجربیات هاتورن پدید آمد ، توجه به ایمنی منابع انسانی اهمیت بیشتری یافت. پس از بیان اهمیت وجود ایمنی در محیط كار ، پرسش اصلی این است كه چگونه می توان ایمنی محیط كار را افزایش داد . به عبارت دیگر بهترین راه ارتقای وضعیت ایمنی محیط كار چیست ؟امروزه اهمیت مدیریت ایمنی در دستیابی

به كارایی سازمان به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته است . مقررات ایمنی روز به روز سخت گیرانه تر می شود و از نگاه كاركنان نیز ایمنی شرط اولیه محیط كار است . حتی می توان گفت علت اصلی پیدایش سیستمهای مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ،‌ ایجاد راهی برای رعایت مقررات اجباری است كه روز به روز سخت گیرانه تر می شوند . البته امروز همگان بر این باورند كه ایمنی و بهداشت به سیستم مدیریت فعالی نیاز دارد چرا كه ایمنی و بهداشت را نمی توان از طریق مقررات اجباری یا احساس جمعی و یا توسط یك فرد به تنهایی تامین كرد . OHSAS مخفف عبارت Occupational Health and Safety Assessment Series می باشد.

1ـ دامنه كاربرد : مشخصات این سری ارزیابی بهداشت حرفه ای و ایمنی ( OHSAS 18001 ) الزاماتی را برای یك سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ( OH & S ) معین می نماید تا یك سازمان بتواند با كنترل خطرات ( ریسك ها ) بهداشتی و ایمنی ، عملكرد خود را بهبود بخشد .OHSAS 18001 خود بیانگر معیار عملكرد بهداشتی و ایمنی خاصی نیست و كلیه جزییات لازم برای طراحی یك سیستم مدیریتی را نیز ارائه نمی دهد. مشخصات OHSAS 18001 در مورد هر سازمانی كه مایل به اعمال موارد زیر باشد كاربرد دارد :
الف ) ایجاد یك سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی به منظور حذف یا كاهش خطرات (‌ ریسك ) برای كاركنان و سایر طرفهای ذینفع كه ممكن است در معرض خطرات ( ریسك ) بهداشتی و ایمنی ناشی از فعالیتهای سازمان باشند .

ب ) استقرار ، حفظ و بهبود مستمر یك سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی
ج ) حصول اطمینان از انطباق با خط مشی بهداشت شغلی ایمنی كه خود تعیین كرده است
د ) اثبات این انطباق به دیگران

ه ) درخواست گواهی / ثبت سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی خود توسط یك سازمان بیرونی
و ) تعیین انطباق با این مشخصات و اظهار آن توسط خود سازمان تمام الزامات مندرج در OHSAS 18001 به منظور لحاظ شدن در یك سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی در نظر گرفته شده اند .

گستره كاربرد آن به عواملی مانند خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی ، ماهیت و شرایطی كه در آن فعالیت می نماید ، اندازه سازمان و نیز خطرات و پیچیدگی این فعالیتها بستگی دارد . توجه : OHSAS 18001 قصد دارد تا به موضوعات بهداشت شغلی و ایمنی اشاره نماید و نه به ایمنی محصول و خدمات
2ـ استاندارد مرجع ( NORMATIVE REFERENCES ) : سایر مراجع و انتشاراتی كه می تواند اطلاعات و راهنمایی هایی را ارائه نماید در قسمت Bibliography آمده است . پیشنهاد می شود كه آخرین چاپ بازنگری شده این مراجع مورد استفاده قرار گیرد . به طورویژه باید به موارد زیر ارجاع نمود : OHSAS 18002 : 1999 Guide line forimplementation of OHSAS 18001 BS 8800 : 1996 Guide to occupational Health & safety Management systems

3ـ تعاریف :
3ـ1ـ حادثه ( Accident ) : یك اتفاق یا واقعه ناخواسته كه منجر به مرگ ، بیماری ، جراحت ، صدمه و یا سایر خسارات گردد .
3ـ2ـ ممیزی ( Audit ) : بررسی ( و در صورت امكان مستقل ) به منظور تعیین اینكه ایا فعالیتها و نتایج حاصل از آنها با ترتیبات برنامه ریزی شده مطابقت دارد و ایا این ترتیبات به طور موثر و مناسب برای دستیابی به خط مشی و اهداف سازمان اجرا شده اند.

3ـ3ـ بهبود مستمر ( Continual Improvement ) : فرایند ارتقای سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی برای دستیابی به بهبودهایی در عملكرد كلی بهداشتی و ایمنی ، در راستای خط مشی بهداشتی و ایمنی سازمان .

3ـ4ـ خطر ( Hazard ) : موقعیت یا منبع بالقوه ایجاد خسارات انسانی یا بیماری ، تخریب اموال و تجهیزات ، صدمه به محیط كارگاه ( یا محیط زیست ) و یا تركیبی از آنها .
3ـ5ـ شناسایی خطر ( Hazard Identification ) : فرایند شناسایی ( تشخیص ) وجود خطر یا عامل زیان آور و تعیین مشخصات آن .
3ـ6ـ رویداد ( Incident ) : یك رخداد یا اتفاق ( برنامه ریزی نشده ) كه منجر به یك حادثه ( accident ) شده و یا پتانسیل منجر شدن به حادثه را داشته باشد .
یادآوری : یك رویداد ( incident ) كه منجر به بیماری ، جراحت ، صدمه و یا سایر خسارات نشده است را misses – near نیز می گویند كلمه رویداد ( incident ) شامل این موارد misses – near هم می شود .

3ـ7ـ طرف ذینفع ( Interested Parties ) : فرد یا گروهی كه به عملكرد بهداشت شغلی و ایمنی یك سازمان مرتبط می باشد و یا از آن تاثیر می پذیرد .
3ـ8ـ عدم انطباق ( Nonconformance ) : هرگونه انحراف از استانداردهای كاری ، دستورالعملها ، روشهای اجرایی ، مقررات ، عملكرد سیستم مدیریتی و غیره كه به طور مستقیم منجر به جراحات یا بیماری ، صدمه به محیط كارگاه و یا تركیبی از اینها شود .
3ـ9ـ اهداف ( Objectives ) : اهداف یا مقاصد كه در قالب عملكرد بهداشت شغلی و ایمنی بیان شده و سازمان خود را مقید به حصول آنها می داند .
یادآوری : اهداف حتی المقدور باید كمی باشند .

3ـ10ـ بهداشت شغلی و ایمنی ( Occupational Health andSafety ) : شرایط و عواملی كه می تواند بر سلامتی ( being-well ) كاركنان ، كارگران موقتی ، پرسنل ، پیمانكاران ، میهمانان و مراجعه كنندگان و یا هر فرد دیگری در محل كار تاثیر بگذارد .
یادآوری : منظور از سلامتی ( being-well ) در اینجا ، سلامتی به معنای عام می باشد .
3ـ11ـ سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ( OH & SManagement System ) : بخشی از كل سیستم مدیریت كه مدیریت بر ریسكهای بهداشتی ـ ایمنی ناشی از فعالیتهای هر سازمان را تسهیل می نماید . این شامل ساختار سازمانی ، فعالیتهای طرح ریزی ، مسئولیتها ، روشها ، فرایندها و منابع برای تهیه ، اجرا ،‌ بازنگری و حفظ خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی می باشد .

3ـ12ـ سازمان ( Organization ) : شركت ، بنگاه ، اداره ، مجتمع كاری ، نهاد مسئول ، انجمن یا بخش یا تركیبی از آنها ، اعم از ثبت شده یا نشده ، دولتی ، عمومی یا خصوصی كه دارای وظایف و تشكیلات اداری خاص خود باشند .
3ـ13ـ عملكرد ( Performance ) : نتایج قابل اندازه گیری سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی مربوط به كنترل ریسكهای بهداشتی و ایمنی توسط یك سازمان ، بر مبنای خط مشی و اهداف .

یادآوری : اندازه گیری عملكرد شامل اندازه گیری فعالیتهای مدیریت بهداشتی ـ ایمنی و نتایج آن می باشد .
3ـ14ـ ریسك ( Risk ) : تركیب یا تابعی از احتمال و پیامدهای ناشی از وقوع یك اتفاق خطرناك مشخص .
3ـ15ـ ایمنی ( Safety ) : در امان بودن از ریسك غیر قابل قبول یك خطر .

3ـ16ـ ریسك قابل تحمل ( Tolerable Risk ) : ریسكی كه میزان آن تا حد قابل تحمل توسط سازمان و با در نظر گرفتن الزامات قانونی و خط مشی بهداشتی ـ ایمنی پایین آمده است .
3ـ17ـ بیماری شغلی ( Ill – Health ) : بیماری كه از فعالیت یا محیط كاری مشخص ناشی شده باشد و یا توسط این فعالیتها / محیط ، تشدید گردد .
4ـ عناصر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی:

4ـ1ـ الزامات كلی : سازمان باید یك سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ایجاد نموده و برقرار نگهدارد كه الزامات آن در كل بند 4 تشریح می شود . باید توجه داشت كه هدف از استقرار سیستم ایمنی و بهداشت شغلی همانگونه كه در ویژگیهای OHSAS 18001 درج شده است ، بهبود عملكرد سازمان در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی است . نكته مهم اینست كه پیاده سازی یك سیستم مدیریت به خودی خود برای سازمان مفید نیست بلكه هنگامی این امر پسندیده است كه بتواند موجب بهبود عملكرد سازمان در زمینه ای شود كه سیستم مدیریت برای آن طراحی و اجراشده است.

ویژگیهای مندرج در OHSAS 18001 نیز همگی بر این پایه استوارند كه سازمان به طور مداوم سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خود را بررسی ، ارزیابی و بازنگری می كند تا فرصتهای بهبود را شناسایی كند و آنها را به كار گیرد . در نهایت بهبود در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان باید موجب بهبود در عملكرد ایمنی و بهداشت شغلی سازمان شود . تنها در این صورت است كه می توان انتظار داشت پیاده سازی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی موجب افزایش ارزش افزوده برای فعالیتهای سازمان شود . پیامد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ، ایجاد فرایندی منسجم برای دستیابی به بهبود مستمر است كه میزان و دامنه این فرایند ، با توجه به جنبه های اقتصادی و سایر شرایط ، توسط سازمان تعیین می شود .

4ـ2ـ خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی ( OH & S Policy ) : مدیریت ارشد باید خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی سازمان را كه در آن اهداف و تعهد به بهبود عملكرد بهداشتی ـ ایمنی به روشنی مورد تاكید قرار گرفته است ، تعریف و مدون نماید . مدیریت مذكور باید اطمینان یابد كه خط مشی تدوین شده متضمن موارد ذیل باشد :
الف ) متناسب با ماهیت و گستردگی و میزان ریسكهای بهداشتی ـ ایمنی سازمان باشد .
ب )‌ شامل تعهد به بهبود مستمر باشد .

ج ) حداقل شامل تعهد به تبعیت از قوانین بهداشت شغلی و ایمنی مرتبط و نیز الزامات دیگری كه سازمان آنها را تقبل نموده است ،‌ باشد .
د ) مدون ، اجرا و برقرار نگهداشته شود .
ه ) به كلیه كاركنان ابلاغ گرد تا ایشان را از الزامات بهداشتی ـ ایمنی خود آگاه نماید .
و ) برای عموم و افراد علاقه مند ( جهت هرگونه پیشنهاد یا انتقاد ) قابل دسترسی باشد .
ز ) به طور متناوب مورد بازنگری قرار گیرد تا از ارتباط و تناسب آن با سازمان اطمینان حاصل شود .

خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی عبارت است از اصول هدایت كننده اجرا و بهبود سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان به گونه ای كه بتواند عملكرد ایمنی و بهداشت خود را برقرار نگهدارد و امكان بهبود آن را فراهم كند . خط مشی ، اهداف كلی را در سطحی از عملكرد كه مورد نیاز سازمان است بیان می كند و سایر فعالیتهای سازمان باید در طول خط مشی و در همان راستا و نشات گرفته از آن باشد. در حقیقت خط مشی ، ساختاری را بنا می نهد كه سازمان بر روی آن ، طرحهای ایمنی و بهداشت شغلی خویش را استوار می سازد . به همین دلیل در خط مشی بایستی تعهد مدیریت رده بالا به تبعیت از قوانین ذیربط و بهبود مستمر بازتاب یافته باشد . در خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی باید موارد زیر را

مورد توجه قرار داد : راهبرد كلی و رسالت سازمان و اصول و ضوابط كلی و حاكم بر آن نیازمندیهای طرفهای ذینفع و نحوه ارتباط با آنها بهبود مستمر كاهش مخاطرات اصول راهنما هماهنگی با سایر خط مشی های سازمان ( نظیر خط مشی كیفیت و خط مشی زیست محیطی ) شرایط محلی و منطقه ای خاص مطابقت با مقررات و قوانین مربوط به ایمنی و بهداشت شغلی و سایر الزاماتی كه سازمان تقبل كرده است.

4ـ3ـ طرح ریزی ( Planning ) :
4ـ3ـ1ـ طرح ریزی برای شناسایی خطرات ، ارزیابی ریسك و كنترل ریسك ( Planning for Hazard Identification , Risk Assessment and RiskControl ) : سازمان باید روشهای اجرایی برای شناسایی مداوم خطرات ، ارزیابی ریسكها و اجرای اقدامات كنترلی ایجاد كرده و برقرار نگهدارد . اینها باید شامل موارد زیر باشد :

فعالیتهای عادی و غیر عادی فعالیتهای تمام كاركنانی كه به محل كار دسترسی دارند ( شامل پیمانكاران و بازدید كنندگان ) امكانات موجود در محل كار كه توسط سازمان یا سایرین تهیه شده است سازمان باید مطمئن باشد كه نتایج حاصل از این ارزیابی ها و همچنین تاثیرات ناشی از اقدامات كنترلی در زمان تدوین اهداف بهداشتی ـ ایمنی در نظر گرفته می شوند . سازمان باید این اطلاعات را مستند و به روز نگهدارد . روش ( متدولوژی ) سازمان برای شناسایی خطرات و ارزیابی ریسكها باید : با درنظر گرفتن دامنه فعالیتها ، طبیعت و زمان

تعریف شود تا اطمینان حاصل گردد كه روش به كار رفته پویا می باشد و نه واكنشی توانایی تقسیم بندی ریسكها و شناسایی خطراتی را كه باید توسط اقداماتی حذف یا كنترل شوند داشته باشد. هماهنگ با تجربه عملیاتی و ظرفیت امكانات كنترل ریسك در سازمان باشد . ورودی های لازم را برای تعیین نیازمندیهای سازمان ، شناسایی نیازهای آموزش و یا گسترش كنترل عملیات فراهم نماید . برخی از خطرات و مخاطرات مهم ایمنی و بهداشت شغلی عبارتند از :

الف ) سقوط اشیاء
ب ) سقوط افراد
ج ) تشعشعات خطرناك ( نظیر رادیوگرافی )
د ) آلودگی محیط كار ، رستوران ها و دستشویی ها

ه ) برق گرفتگی
و )‌ آتش سوزی
ز ) بلایای طبیعی
ح ) كار با ماشین آلات خطرناك نظیر پرسها ، اره ها و ماشین كاری
ط ) مواد خطرناك و سمی اعم از مایع ، گاز و جامد
ی ) حمل و نقل افراد و اشیاء

روشهای متفاوتی برای مخاطره سنجی وجود دارد كه یكی از معروفترین آنها تجزیه و تحلیل عوامل بالقوه شكست و تاثیر آن ( FMEA ) است . این روش پس از اینكه كارایی خود را در زمینه ایمنی به اثبات رساند ، با قدری تغییر در مباحث كیفی نیز مورد استفاده قرار گرفت به گونه ای كه یكی از الزامات استاندارد سیستم مدیریت كیفیت در صنایع قطعات خودرو ( QS 9000 و ISO/TS 16949 ) را تشكیل می دهد . حسن بزرگ FMEA این است كه بدون آنكه نیاز به محاسبات پیچیده آماری یا ریاضی داشته باشد ، نتایج بسیار سودمندی به بار می آورد .

4ـ3ـ2ـ الزامات قانونی و سایر الزامات ( Legal andOther Requirements ) : سازمان باید روش اجرایی برای شناسایی و دستیابی به الزامات قانونی و سایر الزامات بهداشت شغلی و ایمنی كه قابل اعمال در آن باشد ( متناسب با مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ) ایجاد و برقرار نماید . سازمان باید این اطلاعات را به روز نگهدارد . اطلاعات مربوط به الزامات قانونی و سایر الزامات باید به اطلاع كاركنان سازمان و سایر طرفهای ذینفع مرتبط رسانده شود . برخی از الزامات دیگر كه ممكن است برای سازمان كاربرد داشته باشند عبارتند از: ایین كارهای صنعتی توافق نامه های منعقده با سازمانهای دولتی و عمومی راهنمایی هایی كه جنبه مقرراتی ندارند برای همسازی با مقررات قانونی ، سازمان باید الزامات قانونی مرتبط با فعالیتها ، محصولات و خدمات خود را كه جنبه ایمنی دارند شناسایی كرده و درك كند . قوانین ممكن است به شكلهای متفاوتی وجود داشته باشند : قوانین ویژه در خصوص فعالیتها نظیر

مجوزهای بهره برداری قوانین ویژه در خصوص محصولات یا خدمات قوانین ویژه در خصوص صنعتی كه سازمان در آن زمینه فعالیت می كند قوانین عمومی ایمنی و بهداشت برای شناسایی این قوانین و نیز تغییرات آنها می توان از منابع مختلفی استفاده كرد مانند : سازمانهای دولتی تشكل های صنفی و صنعتی بانكهای اطلاعاتی موجود خدمات تخصصی مشاورین و كارشناسان ایمنی بهترین روش ،‌ تهیه لیستی از قوانین مرتبط با فعالیتها ، محصولات و خدمات سازمان است كه به طور دائم به روز می شوند . این كار مشابهت فراوانی با شناسایی و مطابقت با استانداردهای عملیاتی ، محصولات و خدمات در سیستمهای مدیریت كیفیت دارد .

4ـ3ـ3ـ اهداف ( Objectives ) : سازمان باید اهداف بهداشت شغلی و ایمنی مدونی در هر بخش و سطحی در درون سازمان كه مرتبط باشد ایجاد كرده و برقرار نگهدارد . سازمان هنگام تعیین و بازنگری اهداف خود باید الزامات قانونی و سایر الزامات ، خطرات ( عوامل زیان آور ) بهداشتی ـ ایمنی و ریسك ها ، گزینه های فن آوری ، الزامات مالی و عملیاتی و بازرگانی خود و نیز نظرات طرفهای ذینفع را در نظر گیرد . اهداف باید با خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی و از جمله تعهد به بهبود مستمر سازگار باشد . به هنگام تدوین اهداف باید در نظر داشت كه این اهداف به منظور دستیابی به خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی ایجاد می شوند . بنابراین اهداف باید در راستای خط مشی بوده و از سازگاری كامل با آن

برخوردار باشند . بهترین روش این است كه خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی به گزاره هایی تقسیم و اهداف بر اساس این گزاره ها تدوین شوند .به هنگام تدوین اهداف همچنین باید به یافته های حاصل از بازنگری های ایمنی و نیز خطرات و مخاطرات ایمنی تعیین شده توجه داشت . سایر مواردی كه به هنگام تدوین اهداف مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از : مطابقت با قوانین و مقررات ایمنی و بهداشت شغلی نظرات طرفهای ذینفع شاخصهای عملكرد ایمنی و بهداشت شغلی تدوین روش اجرایی برای تعیین اهداف اگرچه به عنوان الزام استاندارد تعریف نشده لیكن می تواند بسیار مفید واقع شود . روش بسیار مناسب جهت ارزیابی اهداف و تعیین مناسب بودن آنها ، روش آزمون هوشمند ( Smart Test ) است . در این

روش عواملی كه باید به هنگام تدوین و ارزیابی اهداف مورد توجه قرار گیرند به طور بسیار خلاصه و روشن تبیین می شود . این عوامل عبارتند از : مشخص بودن : اهداف باید مشخص بوده و از به كارگیری جملات و الفاظ مبهم در آنها خودداری شود . سنجش پذیری : اهداف باید حتی المقدور قابل اندازه گیری باشد . بیان اهداف به صورت وصفی در بسیاری از موارد ، تعیین میزان دستیابی به آنها را با مشكل مواجه می كند . مورد توافق بودن : اهداف باید موافق نظر افرادی باشد كه قرار است جهت دستیابی به آنها اقدام كنند و به تایید آنان برسد . به بیان بهتر لازم است یك توافق جمعی در خصوص اهداف ایمنی و بهداشت شغلی سازمان وجود داشته باشد . واقع نگرانه بودن : اهداف باید واقع بینانه و با در نظر گرفتن امكانات ،

محدودیتها و وضعیت فعلی سازمان تدوین شوند . اگر اهداف بلند پروازانه باشند ، علاوه بر ایجاد مغایرت و عدم تطابق ، انگیزه و تلاش كاركنان در جهت دستیابی به آن را نابود خواهد كرد و موجب بروز دلسردی در میان آنان خواهد شد . همین طور اگر اهداف بسیار بدبینانه تدوین شوند ، سازمان نخواهد توانست به میزان مطلوبی از بهبود در عملكرد خود دست یابد . علاوه بر این ، واقع بینانه بودن یك هدف ،‌ بدین معناست كه هدف باید معقول و مرتبط با خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی سازمان باشد . زمان بندی : اهداف باید در یك محدوده

زمانی بیان شوند . عدم وجود یك مهلت برای دستیابی به هدف ، موجب خواهد شد كه سازمان تلاش لازم جهت دستیابی به آن را از خود نشان ندهد . تعیین یك زمان مشخص برای دستیابی به هدف باعث خواهد شد كه سازمان بتواند در فواصل زمانی معین میزان دستیابی به هدف را ارزیابی كند و در صورت لزوم برنامه ها و روشهای دستیابی به اهداف را مورد بازنگری قرار دهد.
4ـ3ـ4ـ برنامه ( های ) مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی (OH & S ManagementPrograms): سازمان باید برنامه هایی برای دستیابی به اهداف ایجاد كرده و برقرار نگهدارد كه شامل موارد زیر باشد :
الف ) تعیین مسئولیتها برای دستیابی به اهداف در هر بخش و سطحی از سازمان كه مرتبط باشد .
ب ) نحوه و زمان بندی دستیابی به آنها

برنامه ( های ) مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی باید در فواصل زمانی مناسب و مشخص مورد بازنگری قرار گیرد . این برنامه ( ها ) هر جا كه لازم باشد باید اصلاح شوند تا هرگونه تغییر در فعالیتها ، محصولات ، خدمات یا شرایط عملیاتی سازمان در آنها ملحوظ گردد . ایجاد و به كارگیری یك یا چند برنامه ، عاملی كلیدی برای اجرای موفق سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی است.در این برنامه باید نحوه دستیابی به اهداف از جمله زمانبندی و كاركنان مسئول اجرای آن تشریح شود . برنامه را می توان به بخشهایی تقسیم كرد كه هر كدام

، عناصر خاصی از عملیات سازمان را در بر گیرد . نباید فراموش كرد كه این برنامه باید شامل بازنگری ایمنی و بهداشت شغلی در فعالیتهای جدید باشد . برنامه های مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی باید با هدف دستیابی به اهداف ایمنی و بهداشت شغلی تدوین شوند . به همین دلیل به هنگام تدوین برنامه باید كلیه اهداف ایمنی و بهداشت شغلی در نظر گرفته شوند . به منظور دستیابی به حداكثر اثربخشی لازم است برنامه های مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی به صورت هماهنگ و سازگار با برنامه راهبردی سازمان تدوین شوند . در چنین حالتی است كه می توان انتظار حمایت كامل مدیریت از برنامه را داشت . هر برنامه باید به سه سوال در خصوص یك هدف پاسخ دهد :

چگونه : چگونه قرار است این هدف به وقوع بپیوندد ؟
چه كسی : چه كسی قرار است این كار را انجام دهد ؟
چه هنگام : چه زمانی این كار باید انجام شود ؟
تدوین یك روش اجرایی برای تنظیم برنامه های ایمنی و بهداشت شغلی در اكثر مواقع فواید بسیاری دارد . برنامه های مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی یكی از قویترین ابزارهای مدیریت برای بهبود عملكرد و بهداشت شغلی سازمان می باشند . این برنامه ها باید پویا بوده و به منظور سازگاری با تغییرات اهداف سازمان مورد بازنگری قرار گیرند .
4ـ4ـ اجرا و عملیات ( Implementation andOperation ) :

4ـ4ـ1ـ ساختار و مسئولیت ( Structure andResponsibility ) : وظایف ، مسئولیتها و اختیارات كاركنانی كه در مدیریت ، اجرا و تایید فعالیتهای موثر بر ریسكهای بهداشتی ـ ایمنی سازمان نقش دارند باید تعیین ، مدون و ابلاغ شوند تا مدیریت بهداشتی ـ ایمنی موثر تسهیل شود . مسئولیت نهایی ( اجرای صحیح نظام مدیریت ) بهداشتی ـ ایمنی بر عهده مدیریت رده بالای سازمان می باشد . سازمان باید یكی از مدیران رده بالا ( به عنوان مثال در سازمانهای بزرگ یكی از اعضای هیات مدیره یا هیات اجرایی ) را با مسئولیتهای ویژه به عنوان نماینده مدیریت منصوب نماید ، تا از استقرار و اجرای مناسب الزامات سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی در تمام قسمتها و حوزه های عملیاتی اطمینان یابد . نماینده مدیریت سازمان باید دارای وظایف ، مسئولیتها و اختیارات معینی برای موارد زیر باشد :

الف ) حصول اطمینان از اینكه الزامات مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی بر طبق مشخصات OHSAS 18001 می باشد . ( و اجرا و حفظ نیز می گردد )
ب ) حصول اطمینان از اینكه الزامات مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی جهت بازنگری و به عنوان پایه ای برای بهبود این سیستم ، به مدیریت رده بالا اعلام می گردد .
كلیه كسانی كه دارای مسئولیتهای مدیریتی می باشند باید تعهد خود را به بهبود مستمر عملكرد بهداشتی ـ ایمنی نشان دهند .

یادآوری : ( سازمان باید منابع ضروری برای اجرا و كنترل سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی را فراهم نماید) این منابع شامل منابع انسانی ، مهارتهای تخصصی ، فن آوری و منابع مالی می باشد . برای اجرای اثربخش سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی لازم است سازمان توانایی ها و سازوكارهای پشتیبانی لازم جهت دستیابی به خط مشی و اهداف ایمنی و بهداشت شغلی ایجاد كند و به طور مستمر بهبود دهد . توانایی ها و پشتیبانی های مورد نیاز سازمان به منظور آمادگی در برابر تغییر خواسته های طرفهای ذینفع و فرایند

بهبود مستمر توسعه می یابند . برای دستیابی به اهداف ایمنی و بهداشت شغلی ، سازمان باید انسانها ، سیستمها ، راهبردها ، منابع و ساختار لازم را شناسایی و به كار گیرد . برای بسیاری از سازمانها استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی می تواند با نگرش مرحله ای صورت پذیرد . بنابراین لازم نیست در ابتدای استقرار این سیستم كلیه منابع و ساختار در سطح عالی وجود داشته باشد ، بلكه مهم این است كه بر اساس سطح آگاهی سازمان ، مخاطرات و انتظارات طرفهای ذینفع سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی پایه مستقر شود و سپس با اتكا به دیدگاه بهبود مستمر ، این دیدگاه ارتقا یابد . ابتدا باید ساختار سازمانی ایجاد شود و در صورتی كه چنین ساختاری موجود باشد ، باید با درنظر

گرفتن الزامات سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی مورد بازنگری قرار گیرد . ساختار سازمان متشكل از دو بخش اساسی یعنی نمودار سازمانی و شرح وظایف و اختیارات عناوین مختلف سازمان است .