بخشی از مقاله
اهمیت دوست
- اهمیت دوست:
اگر به رفتار خودتان نگاه کنید به راحتی مشاهده مینمایید که تا چه حد این رفتار ناشی از رفاقت شما با دوستان شماست به حدی که بسیاری از رفتارهای شما مانند دوست صمیمی خود شما و حتی بیشتر آن چیزهایی که دوست دارید که آنها دوست میدارند. در این باب سخن فراوان گفته شده است که به چند نکته در این زمینه به شکل نمونه اشاره می نماییم.
پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: انسان بر طبق دین و مرام برادر و دوستش حرکت میکند و شناخته میشود،پس مواظب باشید با چه کسانی دوست میشوید.و امام سجاد(علیه السلام)فرمود: احدی را دشمن مدار اگر چه گمان کنی که صدمه به تو نمیتواند بزند و در دوستی هیچ کس بی رغبت مباش اگرچه بپنداری که دوستی او سودی به تو ندارد زیرا تو نمیدانی چه وقت به دوستی او نیاز پیدا خواهی کرد و چه موقع، خطر دشمن تو را تهدید خواهد کرد؟
2- شرایط دوست و ویژگیهای دوست خوب:
1)- عاقل و دوراندیش: دوست نادان را بدتر از دشمن عاقل دانسته اند، و دوری از احمق را از موجبات نزدیکی به خداوند شمرده اند.
حضرت امیرالمؤمنین(ع) فرمود: با عاقل دوستی کن، اگر دارای اخلاق خوبی بود و از عقل او بهره نبرید از حسن برخورد و کرم او سود خواهی جست، و اگر فاقد کرم و حسن خلق بود از عقل او بهره میبری. اما هرگز با شخص احمقی که پستی و لئامت دارد دوستی مکن.
2)- اخلاق نیکو:
یکی از ملاک هایی که در رفتار انسانها بارز است همانا اخلاق آنهاست. لذا همیشه تأکید شده است در یافتن دوست سعی کنیم تا با فردی دوست باشیم که دارای اخلاق بوده و زود عصبانی نشده و انسان بتواند رفتارش را تحمل کرده و به گونه ای باشد که از نبودنش دلتنگ باشد نه اینکه در حضورش همیشه از بد اخلاقی او در عذاب باشد.
3)- ظاهر و باطن او با تو یکسان باشد.
4)- خوبی تو را خوبی خود و بدی تو را بدی خود بداند.
5)- اگر مال و ثروتی پیدا کرد و یا به مقام حکومت رسید رفتارش با تو فرق نکند.
6)- آنچه در توان دارد از تو دریغ نورزد.
7)- به هنگام معصیت و گرفتاری تو را تنها وا نگذارد.
8)- راز نگه دار باشد.
9)- عیب انسان را فاش نکند و همیشه سعی نماید خوبی های دوست خود را بیان دارد.
10)- دروغ گو، بخیل و ترسو نباشند.
11)- خود نیکو کار و مردم دوست باشد.
12)- امانت دار باشد.
13)- خیر خواه دوست خود باشد(و حق بگوید اگر چه دوست را ناراحت کند و حتی به گریه اندازد)
14)- متقی و پرهیزکار باشد(که در قرآن کریم میفرماید: در آن روز عده ای از دوستان با یکدیگر دشمن هستند مگر افراد با تقوا.)
3- حق دوست:
انسان در قبال دوستی که بر میگزیند وظایفی دارد که عبارتند از:
1)- کمک با پول و ثروت:
پیغمبر اکرم(ص) میفرماید: دو دوست مثل دو دست از یک بدن که یکدیگر را میشویند، هستند تشبیه دو دوست به دو دست بدین جهت است که دو دست یکدیگر را با هدفی واحد کمک میکنند دو برادر هم باید یکدیگر را در رسیدن به هدف یاری رسانند. چنانچه گویی هر دو یک شخص واحدند. اقتضای این امر آن است که هر دو در راحتی ها و در سختی ها به یکدیگر کمک کنند و در انجام امور با هم تفاهم کامل داشته باشند.
2)- عدم تمسخر دوست:
پیامبر اکرم(ص) فرمود: شخصی که مردم را مسخره می کند و آنان را تحقیر مینماید انتظار صداقت از او نداشته باشید.
3)- اندرز به شکل پنهان:
از نظر علی(ع)هر کس دوست خود را به طور پنهانی اندرز بدهد برای او احترام گزارده و هر که دوستش را در جلو مردم نصیحت کند به وی اهانت کرده است.
4)- با بهترین اسم دوست را صدا زدن:
- از معصوم(ع): حق مؤمن بر برادرش این است که او را به بهترین اسمش بنامد.
- امیر المؤمنین(ع): با مخاطب خویش پسندیده و مؤدب سخن بگویید تا او نیز به شما محترمانه جواب دهد.
5)- کمک با زبان:
کمک به دوست با زبان به دو طریق ممکن است: الف- با سکوت کردن و اغماض نمودن، ب- با سخن گفتن و اظهار کردن
الف- سکوت و اغماض: یاری رساندن دوست و رفیق با سکوت یعنی از ذکر عیوب او در حضور و غیبت او خودداری گردد. بلکه نبست به عیوب او تجاهل شود.
ب- سخن گفتن و اظهار نمودن: همان طور که سکوت در برابر آنچه موجب ناراحتی دوست میشود، پسندیده است بر بیان خوبی ها و صفات خوب او نیز تأکید شده است.
6)- عفو و بخشش:
سزاوار است کسی که از دوستش اشتباه و خطایی مشاهده میکند در قلب خودش هفتاد عذر برای اشتباه او ترسیم کند و اگر قلبش آن عذرها را نپذیرفت به آن نهیب بزند که چقدر قساوت پیدا کرده ای که برادر و دوستت هفتاد عذر برایت می آورد و تو آنها را نمی پذیری.
7)- وفا و اخلاص:
از نشانه های وفا در دوستی این است که به حرف مردم درباره دوستش ترتیب اثر ندهد و حتی حرف های دیگران که خود را دوست و رفیق میخوانند در او اثر نکند، زیرا پذیرش حرف دیگران درباره ی دوست و گوش دادن به آن سخنان او را نسبت به دوستش دلسرد و محبت او را کم مینماید.
انواع دوست:
دوست و رفیق بر سه قسم است: عده ای مثل غذا هستند که انسان بی نیاز از آنها نیست، عده ای مثل دارو هستند که انسان گاهی به آنها نیاز دارد، و گروهی هستند که مانند درد و مرض میباشند و انسان هرگز نیازی به آنها ندارد. اگر چه گاهی به آنها مبتلا میشود، همانگونه که گاهی گرفتار مریضی و کسالت میگردد.
راه های جلب دوستی دیگران:
نتیجه می گیریم وقتی با اطرافیانمان علاقه پیدا می کنیم که آن ها نیز به نوعی به ما علاقه نشان دهند و ما را درک کنند. فردی که به همنوعان خود علاقه ای ندارد، بی شک در زندگی دچار مشکلات متعددی خواهد شد. این گونه افراد بیشتر از دیگران به خود و دیگران صدمه می رسانند. اگر بخواهیم دوستانی برای خود پیدا کنیم، باید به دیگران خدمت کنیم و برایشان کارهایی انجام دهیم که اغلب نیز با صرف وقت و انرژی همراه است.
عمیق ترین انگیزه در آدمی، عطش او برای مورد تحسین قرار گرفتن است در واقع آدمی باید به گونه ای رفتار کند که می پسندد دیگران با او همان گونه برخورد داشته باشند. همواره باید سعی کنید که طرف مقابل احساس کند، شخص مهمی است چرا که امروزه روشن شده است که میل بر مهم بودن در بشر، عمیق ترین و ریشه دارترین انگیزه ها به شمار می رود. بنابراین اگر می خواهید که دیگران شما را دوست بدارند و به ارتباط و دوستی با شما علاقمند شوند بایستی کاری کنید که دوستتان را مهم احساس کنید و این کار را هم صمیمیانه و با اخلاص انجام دهید.
دوستیابی در دوره نوجوانی:
یکی از عوامل مهم در شکل گیری رفتار،افکار،نگرشها و شخصیت نوجوانان در طی این دوران، ارتباط با دوستان است. می توان گفت که درشش سال سوم زندگی نوجوان، همسالان و دوستان بیشترین نقش را در تربیت و شکل گیری شخصیت او ایفا می کنند.
برقراری ارتباط با دوستان و همسالان در هر دوره ای دارای اهمیت است،اما در دوران نوجوانی، چون نوجوانان دارای ویژگی های رفتاری ویژه ای هستند و خواهان مستقل شدن از خانواده و اثبات وجود و کسب هویت اند، اهمیتی مضاعف پیدا می کند.
نوجوانان در این دوران بیشتر راغب ایجاد دوستی و رفاقتند؛ گاهی دوستی ها ی آتشین و گاهی دوستی های سطحی و کم عمق، با این حال گاهی شدت این رفاقت ها به قدری است که نوجوان را از خانواده جدا میکند.
نوجوان برای این که خود را در اجتماع مطرح کند و از تنهایی نجات یابد، خود را در ارتباط با گروه و همسالان قرار می دهد. همبستگی به دوستان در این دوران به قدری است که فرد، فعالیت بیشتری میکند تا موقعیت بهتری کسب نماید.
عوامل مؤثر در انتخاب دوست:
1- آگاهی:
این مسأله کاملاً روشن و واضح است که اگر دو نفر می خواهند دوستی خود را حفظ کنند باید یکدیگر را خوب بشناسند. شناخت خوب باعث می شود افراد توجه خاصی نسبت به یکدیگر داشته باشند. دوستان باید در یکدیگر حل شوندو دوستی را نه برای منافع خود و امتیازهایش بلکه از آن به عنوان پل نجات و ارتباطی که منجر به موفقیت و سعادت میشود استفاده کنند.
2- سطح تماس:
دوستان باید نسبت به افکار، احساسات، نگرشها، علایق عقاید طرف مقابل خود احترام خاصی قائل باشند تا بتوانند اختلافات را از بین برده و با درک متقابل، گامهای اساسی را در جهت انتقال ارزش ها حتی به دیگران به عنوان راهنما و یا یک تجربه بردارند. البته آنچه باعث میشود دو نفر یکدیگر زودتر رابطه ی دوستی برقرار کنند، عامل شباهت است«کبوتر با کبوتر، باز با باز.....»حال شباهت چه در ظاهر جسمانی باشد و چه در صحبت کردن و فکر کردن و یا موارد دیگر.
