بخشی از مقاله
ايمني سرويسهاي مهندسي
1- مسئوليتها
نظارت
ناظروسرپرست بايدفاكتور هاي حادثه زارا تشخيص بدهد. سرپرست مسئول انجام بازرسي دوره اي از محوطه كارگاه، روشهاي كار و مواد مصرفي مي باشد. هر ابزار يا ماده غير ايمني بايد مشخص و غيرفعال شده يا از محل برداشته شود. سرپرستان فقط به افراد واجد شرايط اجازه كار با وسايل و ماشينها را
مي دهند.
- سرپرستان مسئول مواردزيرهستند:
1- اطمينان ازايمني شرايط كار
2- تهيه وسايل حفاظتي ضروري
3- اطمينان ازاينكه وسايل حفاظتي مورد نياز تهيه شده و درست نگهداري واستفاده مي شوند
4- اطمينان ازاينكه ابزار و وسايل بدرستي نگهداري واستفاده مي شوند .
5- برنامه ريزي جهت تقسيم كار و بكارگيري كارگران آموزش ديده و اطمينان از اينكه كارگران مي دانندكه چه كارهايي رابايدانجام دهند. و با چه خطرهايي ممكن است مواجه شوندوروشهاي معمول انجام كارايمن چگونه است .
6- رفع سريع هرگونه اعمال غيرايمن كه مشاهده يا گزارش مي شود.
7- اطمينان ازدراختيار داشتن برگه اطلاعات ايمني مواد مصرفي ( (MSDSبراي كارگراني كه درمعرض مواد خطرناك هستند .
2- كارگاههاي عمومي – ايمني محيط كار
1-2- آموزش كاركنان :
كارگران بايددر مورد نحوه استفاده ازوسايل حفاظتي ،حفاظها،محافظهاي ايمن دربرابر
مواد شيميايي وهمچنين نحوه عملكردايمن وسايل ،ماشينها وابزارآلات آموزش ببينند.تنهاكاركناني كه آموزش ديده انداجازه كارباوسايل كارگاه وماشين آلات رادارند.
2-2- وسايل حفاظت فردي :
وسايل حفاظت شخصي جايگزيني براي كنترل مهندسي يااقدامات عملي جهت رفع خطرات نيست. هنگامي كه اين اقدامات انجام شد. اگرمشخص شدكه روشهاي كنترل عملي نيستندوسايل حفاظت شخصي موردنيازاست هنگاميكه خطراتي چون صدمه به بدن ازطريق جذب پوستي ،تنفسي ياجراحت وجودداشته باشد. بايد از اين وسايل استفاده نمود . اين وسايل شامل محفاظ هاي دستگاه تنفسي و شنوايي ،لباسهاي مخصوص و همچنين وسايل مخصوص حفاظت سر،صورت ، چشم ، دست و پا مي باشد.
تمام وسايل براساس ساختارايمني دركارهاي موردنظرساخته شده است وبايددرشرايط مناسب وبهداشتي نگهداري شود .
محافظ هاي چشم :
محافظ چشمي وقتي لازم است كه امكان صدمه ازطريق شيميايي يا براده هاي پرتابي وجودداشته باشد.
نمونه هايي ازكارهايي كه نيازبه محافظ چشمي دارند به شرح زيرمي باشدولي استفاده ازآن محدودبه اين مواردنمي شود .
1- خردكردن ، اره كردن و سوراخكاري
2- تخريب بتن ،آجروموادشكننده
3- جوشكاري ياكمك به جوشكاري به هرشكل
4- سندبلاست وتميزكاري باهواي فشرده
5- لعاب كاري ، لحيم كاري ، آلياژسازي، پرچ
6- كارباموادشيميايي ، اسيدهاوياحلالها
محافظ هاي صورت بايدكاملآباآب وصابون شسته شودومراقب بود ديگران ازآن وسايل استفاده ننمايند.
محافظ هاي گوش :
گوشي هاي مناسب درجاهايي كه كارگران درمحيط هاي پرسروصدا مشغول بكارهستندوهمچنين دركناردستگاههايي كه صداي زيان آورتوليد مي كنند استفاده مي شود . اداره بهداشت وايمني باتوجه به اندازه گيري مقدارصداوارزيابي صداي موجود، نوع گوشي لازم رامشخص مي كند.
دستكش :
- دستكش هاي لاستيكي براي افرادي كه دركارگاههاي باتري سازي وكليه مكانهايي كه با اسيد، قليا، موادحلال خورنده و مواد شيميايي خطرناك ومضركارمي كننداستفاده مي شود .
- دستكش هاي عايق الكتريسيته جهت محافظت كارگران در برابر شوك ، سوختگي وسايرخطرات الكتريكي استفاده مي شود . اين دستكش ها تنها وسيله محافظ به شمارنمي رودوهرگزنبايدازآن براي ولتاژهاي بالاترازولتاژعايق خود دستكش استفاده نمود .
- دستكشهاي چندكاره براي محافظت دستها در برابر جراحات ناشي ازابزار و وسايل تيزوبرنده وخطرناك استفاده مي شود . اين دستكشهامعمولاً از چرم يا مواد مصنوعي ساخته مي شوند .
كفشهاي ايمني :
كفشهاي آجدار براي زمين هاي مرطوب ياروغني استفاده مي شود . در مكانهائيكه احتمال آسيب به انگشتان پامي باشد. بايد از كفشهاي ضدضربه استفاده كرد.
ماسكهاي تنفسي :
ذرات خطرناك مختلفي درهوامعلق مي باشد. براي مثال بخارات آلي ، ذرات جامد معلق ودود.
افراديكه ممكن است در معرض تنفس اين مواد قرار بگيرند بايد از ماسكهاي تنفسي استفاده نمايند . نوع ماسك تنفسي بايدتوسط مشاورايمني وبهداشت تعيين شود.
كلاه ايمني :
كلاه ايمني براي تمام پرسنلي كه درارتفاع پايين ترازسايركاركنان كارمي كنندودرمحدوده كاري آنها وسايل تيز و يا امكان آسيب وارد شدن به ناحيه سر وجود دارد بايد استفاده شود.
محافظ بدن :
پيش بندهاي پارچه اي با تركيب پلاستيك ضداسيد، پيش بندهاي ازجنس موادمصنوعي ضداسيدجهت محافظت ازموادخورنده ياحساسيت زا استفاده مي شود .
اين پيش بندهامعمولاً بادستكشهاي آستين داربزرگ جهت مقابله با صدمات پوستي استفاده مي شود .
فرش عايق :
فرش عايق جهت عايق كردن مضاعف به منظور جلوگيري از شوك الكتريكي در مكانهائيكه احتمال خطر وجود دارد استفاده مي شود از قبيل :
1- جاهايي كه مقاومت زمين به علت ميزان رطوبت پائين است .
2- جاهايي كه احتمال ولتاژ بالا(بالاي 600)وجود داشته باشد.
3- جاهايي كه تعميرات برقي در آنجا صورت مي گيرد .
ساير:
- ناظركارگاه بايدمطمئن باشدكه افرادش وسايل حفاظتي راجهت ايمن بودن ازخطرات كاري استفاده مي كنند.
ازوظايف كارگران است كه وسايل ايمني راخوب نگهداري كرده ودرحفظ و مراقبت آن ونيز بهداشتي بودن آن كوشاباشند.
- كارگران بايددست وصورت خودراتميزنگهدارندوهنگام آلوده شدن باحلالها،روغن هاوموادسوختي دستانشان را ازدهانشان دورنگه دارند. درمكانها ئيكه موادسمي وجودداردهيچ گونه غذا ونوشيدني نبايستي سروشود. كارگرانيكه درمعرض هرگونه موادآلوده قرارمي گيرندبايستي قبل ازغذاخوردن يا سيگاركشيدن درهرنوبت دست وصورت خودشان رابشويند .
- كارگران نبايدباحلقه ، گوشواره ، دست بند، ساعت مچي ياگردنبنددرمجاورت وسايل وماشين آلات برقي باشندعلاوه برآن موي بلند، ريش ويا لباس گشاد كارگران ممكن است با قسمتهاي گردنده ماشين درگيروباعث وارد آمدن صدمه وآسيب به آنها شود .
- پوشاك قابل اشتعال وكليه پوششهاي نايلوني نبايد هنگام جوشكاري يا دركنارماشين آلات بادماي بالا ازقبيل ديگ بخار، و يا هر وسيله اي كه آتش آزادتوليدمي كندپوشيده شود.
3-2- چيدمان كارگاه :
چيدمان درست ، فضا سازي ، مرتب سازي ماشين آلات ، محل گذر وراهروهاجهت جلوگيري ازازدحام وتراكم وايجادنظم دركارگاه ضروري است .
- ماشين آلات بايددرجاي مناسب قرارگيرند تاحمل ونقل وجريان مواد دركارگاه با سهولت انجام گيرد همچنين فضاي كافي بايستي فراهم گردد تا با كمترين مداخله كارگران ، حمل ونقل مواد به راحتي ازيك سايت به سايت ديگر انجام شود.
- ماشين آلات بايد طوري نصب شوندكه اپراتورآن مجبورنباشد درمسيرگذريا راهرو بايستد. علاوه برآن بايد جاي آن طوري باشدكه تعميروسرويس آن براحتي صورت گيرد. بايد محدوده ماشين آلات در حال تعمير يا نظافت توسط نوارهاي زرد با خطوط مشكي به پهناي 2 تا 3 اينچ مشخص شود .
ماشين آلات و قطعاتي كه جداگانه نصب مي شوند بايستي با ايمني كامل به دستگاه متصل و نصب شوند.
اگر وسايل و تجهيزات موجود به فضاي بيشتري از محوطه كارگاه نياز داشته باشد بايد اين وسايل را به منظور افزايش موقتي محوطه كار ، طناب و حصاركشي كرد .ماشينهايي كه داراي قطعات مرتعش هستند، مسير حركت و ارتعاش آن بايد توسط حفاظ گذاري ايمن شود .
- مسيرهاي عبور بايد علامت گذاري شود تا رفت و آمد كارگران جهت حمل و انتقال مواد به راحتي صورت بگيرد. اين مسيرها بايد مستقل از فضاهاي انبار يا فضاي تميز كاري دستگاهها باشد و به راحتي قابل تشخيص باشد.
- چراغهاي اعلام خطر نزديك دستگاههاي برقي بايد نصب شود و محيط اطرافش بايد ايزوله باشد.
- در تمام ايستگاهها حداقل شدت روشنايي در هر فوت مربع بايد50 كندل باشد. گرچه در كارهاي كوچك و ظريف حداقل ميزان نور مورد نياز 100 كند ل بر فوت مربع مي باشد. كه اين نور بوسيله تركيبي از روشنايي عمومي و موضعي قابل حصول است .
4-2- خروجي ها و نشانه گذار ي ها :
- در هر خروجي بايد تابلوي خروج با متن واضح و خوانا كه هر حرف آن كمتر از6 اينچ نباشد، نصب شود .
- درب ها و مسيرهايي كه راهي به خروج ندارد و ممكن است كه با راه خروج اشتباه شود بايد توسط علامت (خروج نيست) مشخص شده و يا مورد استفاده آنها از قبيل «اتاق انبار» يا «زيرزمين » بر روي درب نوشته شود.
- هنگامي كه نزديكترين مسير به خروجي مشخص نباشد بايد توسط فلشهايي مسير مشخص شود.
- مسير خروج نبايد طوري ايجاد شده باشد كه در مسير مكانهاي حادثه خيز باشد. در غير اين صورت مكانهاي حادثه زا توسط فايل مناسب از مسير خروج جدا شده باشد.
- علائم خروج بايد از هر جهت قابل مشاهده باشد و مسيرهاي خروج نبايد هيچ وقت مسدود شده باشد. اگر هنگام شب كاري چراغهاي محوطه كم باشد؛ بايد علامتهاي خروج توسط منبع نوري روشن باشد.
- درب هاي اتاقي كه به بيرون باز مي شود بايد جهت سمت چرخش لولاي آن به كنار و پهلو باشد وجهت
باز شو براي كارگران 50 نفر به بالا به سمت بيرون باشد.
- محوطه خروجي بايد فاقد هرگونه مانع باشد . راه خروج بايد به مسير عمومي متصل باشد در نبايد توسط وسيله اي قفل گردد كه مانع فرار افراد به بيرون ساختمان باشد.
- خروجي ها و لامپ ها و پله ها بايد نور كافي داشته باشند كه اتفاق ناگواري روي ندهد .
اگر خيابانها يا چراغهاي ثابت نور حداقل يك كند ل بر فوت مربع را تأمين كند نياز به روشنايي اضافي
نمي باشد .
5-2- نظافت محيط كار:
تمامي مغازه ها ، ساختمانهاي اداري ، كارگاهها و تجهيزات قابل حمل بايد به شيوه مناسبي نظافت شود. مسئوليت اين امر به عهده ناظران مربوطه مي باشد.
به عنوان نمونه كارهايي كه بايد بررسي شود به قرار زير است :
- مواد در جاهايي كه امكان لغزيدن آنها هست يا جاهايي كه ممكن است روي كسي يا چيزي بيفتد كه توان تحمل آن را ندارد نبايد قرار داده شود.
- راهروها و معبرها بايد عاري از خطر لغزيدن باشد.
- ميخهاي بيرون زده از تخته و الوارهاي شل برداشته شود .
- زمين هاي عبور و مرور و يخ زده بايد يخ زدايي شود كه امكان خطر ليز خوردن ايجاد نشود. اگر نتوان بطور كامل يخ زدايي كرد بايد توسط شن يا مواد قابل قبول ديگر خطر ليز خوردن را كاهش داد.
- مواد زائد و آشغالها بايد در ظروف مخصوص نگهداري شود و نبايدآشغالها جمع شوند و حداقل يك بار در شيفت يا اگر لازم شد به دفعات بيشتري از محل خارج شود.
- كليدهاي قطعجريان برق يا جعبه هاي هشداردهنده بايد به راحتي قابل دسترسي باشد.
- ماشين آلات بايد از گريس و روغن اضافي پاك باشند و گرد و غبار رويشان نباشد و صفحه نشانگر درجه فشار آن بايد قابل رويت و تميز باشدو در همه حال قابل تعمير باشد ظروف نگهداري چكه هاي حاصل از وسايل بايد در پايان هر شيفت خالي شود.
6-2- اطفاء حريق :
تمام پرسنل بخش سرويسهاي مهندسي بايد آموزشهاي پيشگيري از حريق را به عنوان بخشي از آموزشهاي عمومي دريافت نمايند .
- سرپرستان ، عهده دار هشدار دادن نسبت به كارهاي غير ايمن به كارگراني كه با سوخت و مواد محترقه و حلالها كار مي كنند هستند. گازوئيل نبايد براي تميزكردن كف ها و پارچه ها استفاده شود.
- از باز كردن ظروف گازوئيل و حلالها در مجاورت وسايل الكتريكي بايداجتناب شود . از مواد حلال سوختني با درجه اشتعال پايين در حد امكان نبايد استفاده شود. ظروف قابل اشتعال باز واجسام داغ نبايد در كنار هم باشند . مواد الكتريكي ضد جرقه در معرض مواد قابل اشتعال يا انفجار بايد استفاده گردد.
- تعداد خاموش كننده هابستگي به سهولت دسترسي و سايز آنها دارد.خاموش كننده ها بايد طبق استاندارد OSHA باشند.
- بايد كاملاً شارژ باشد و در جاي خودش قرار گرفته باشد.
- درمكاني باشدكه دسترسي به آن مشكل نباشد
- در معرض ديد و قابل دسترس باشد.
- ماهيانه بررسي و نظارت شود.
- در جاي خود قرار داشته باشند .
- دستكاري نشده باشند .
- زنگ زده يا فاسد نشده باشد.
- دردسترس باشد.
- سالانه تست شده و دوباره شارژ يا تعمير شود تا از سالم بودن آن اطمينان حاصل شود.
- تست هيدرو استائيك شود.
- در جاهايي قرار گرفته باشد كه حداكثر مسافت جهت دسترسي به آنها براي شرايط كلاس Aكمتر از 75 فوت و براي كلاس Bكمتر از 50 فوت باشد.
- سرپرستان بايد مطمئن باشند كه كارگران تمام آشغالها و مواد باقي مانده از كار را پس از اتمام آن برداشته باشند يا اگر كار بيشتر از يك روز ادامه داشته باشد مواد خطرناك نبايد در محوطه باقي بماند مگر اينكه بطور درست انبار شده باشد.
- كار انجام شده در محوطه كار نبايد ساكنان آنجا را در معرض خطر قرار دهد. بسته شدن در ب هاي خروجي يا عدم اعلام حريق از جمله مواردي است كه كارگران را در معرض خطر قرار مي دهد .
7-2- انبار مواد :
بايد از تجمع مواد و وسايل غير ضروري جلوگيري شود . وجود اين وسايل و مواد ممكن است سبب ايجاد حادثه ، سقوط و ليز خوردن شود . تنها مواد مورد مصرف بايد در محوطه وجود داشته باشد تجمع و چيدن مواد تنها بايد در محل هاي مخصوص و انبار ها انجام شود.
- چيدن مواد نبايد طوري باشد كه ايجاد حادثه كند. موادي كه روي هم چيده مي شوند بايد بطور كامل بسته شود و تا ارتفاع خاصي چيده شود تا امكان لغزيدن وجود نداشته باشد. قفسه ها بايد مقاومت تحمل بار مواد را داشته باشد.
- مواد انبار شده نبايد جلوي كپسول آتش نشاني ، جعبه هاي اخطار ، وسايل اطفاء حريق ، تابلوهاي برق ، كنترل هاي دستگاه ، چراغهاي اضطراري ، جعبه كمكهاي اوليه و درب خروجي باشد.
- مواد سنگين بايد در سطح پايين تر انبار شده تا امكان جراحت در هنگام استفاده كاهش داده شود .
- راههاي عبور و مرور و اتاقهاي نگهداري بايد تميز ، خشك ، بهداشتي و بدون مانع باشد.
- در جاهايي كه كارهاي مكانيكي و حمل و نقل انجام مي شود مثل بلندكردن و جابجايي بار، بايد محوطه تميز و ايمن باشد و مسير دورزدن براي ماشين آلات وجود داشته باشد و هيچ مانعي كه منجر به ايجاد حادثه شود نبايد در راهروها موجود باشد.
8-2- استفاده ازابزارآلات :
1-8-2- ابزارهاي دستي
در كارها ئيكه از ابزار دستي استفاده مي شود معمولاً حوادث به علت استفاده نادرست از آن رخ مي دهد. اگر از اين ابزار به طرز صحيحي استفاده شود عملكرد دقيقي در انجام كارها خواهندداشت . در كارهائيكه از ابزار دستي استفاده مي شود براي پيشگيري از بروز حوادث يكسري دستورالعملها يي وجود دارد.
- براي هر شغلي متناسب با آن يكسري ابزارهاي دستي ايمن لازم است كه داراي كيفيت و كمييت خوبي باشد . اين ابزارها بايستي توسط افراد مجرب تعمير و نگهداري شوند .
- براي ابزارهايي كه از آنها استفاده نمي شود بايستي قفسه ،طاقچه ،يا جعبه ابزارهاي مناسبي فراهم نمود
- افرادي كه روي نردبانها، داربست ها و سكوها بصورت ايستاده كار مي كنند مي بايستي بهمراه خود
كيسه هاي مخصوصي داشته باشند تا اين وسايل را در آن قرار دهند . كارگرها بايستي از انداختن ابزارها خوداري كنند .
- سرپرستان مي بايستي بصورت دوره اي از ابزارها ئيكه در محل كار مورد استفاده قرار مي گيرد بازرسي و نظارت به عمل آورند و همچنين ابزارهائيكه معيوب مي باشند بايستي هرچه سريعتر از سرويس خارج شوند . بعضي از معايب متداول كه ممكن است در ابزارها ايجادشود عبارتند از:
الف ) هنگاميكه دسته چكشها، تبرها، كلنگ ها و پتك ها دچار ترك خوردگي ، شكستگي و يا انشعاب مي شود
مي بايستي هرچه سريعتر آنرا عوض نمود اين دسته ها بايستي توسط گره ها و يا ديگر وسايل قابل قبول ، محكم و ثابت گردند.
گره ها، هميشه بصورت جفتي استفاده مي شوند اين گره ها كه در قسمت سر ابزار ها قرار مي گيرند هنگام استفاده بر روي دسته فشار ايجاد مي كنند و همچنين در هنگام منقبض شدن دسته از پرتاب اتفاقي سر ابزار جلوگيري مي كنند.
ب) سوهانها، قلمهاي نجاري و ديگر وسايلي كه داراي زبانه و برآمدگي هستند بايستي متناسب با كار و داراي پوشش و دستگيره مناسبي در قسمت انتها يي باشند از دستگيره انتها يي ابزار نبايستي براي ضربه زدن و كوبيدن استفاده كرد.
ج ) سر قلمهاي سرد (جنس فلز آبديده) ، سوراخ كنها ، پتكها، سنگهاي سنبه و ديگر ابزارهاي مشابه در هنگام ضربه هاي مكرر بصورت قارچي شكل در مي آيد. براي جلوگيري از اين عمل مي بايستي به آن رسيدگي كرد چون باعث ترك خوردگي و جمع شدن لبه ابزار خواهد شد.
هنگام استفاده از ابزار هاي پرداخت كاري آنرا با يك شيب كم ( در حدود16/3 اينچ )نسبت به زمين نگه داريد اينكار از قارچي شدن سر ابزار تا حدودي جلوگيري خواهد نمود.
هنگامي كه سر ابزار قارچي شكل شد تا حدودي فرم و خاصيت ثابت خود را از دست خواهد داد وبا هر ضربه قطعاتي از سر آن جدا و پرتاب خواهد شد.
2-8-2-ابزارهاي قابل حمل برقي
ابزارهاي برقي قدرت مانور را افزايش داده و باعث سهولت كار مي شوند اما نسبت به ابزارهاي مشابه ثابت داراي خطرات زيادي هستند كه روز به روز افزايش مي يابد. افراديكه در كارهايشان لازم است از اين وسايل استفاده كنند بايستي در اين زمينه و استفاده ايمن از آن كاملاً آموزش ديده باشند. روش كار ايمن براي هر كدام از اين وسايل طبق دستور العملهاي كارخانه سازنده خواهد بود كه موظف هستند دستورالعملهاي نحوه استفاده ايمن از هر وسيله را تنظيم نمايند.
9-2- استفاده از منابع هواي تحت فشار
اگر از گازهاي تحت فشار بصورت ايمن استفاده گردد تقريباً حالتي شبيه گاز بي ضرر خواهند داشت . اگرچه مي بايستي براي جلوگيري از بروز حادثه بطور صحيحي از آن استفاده نمود . اتصالات نادرست و نا مناسب از موضوعات مهمي هستند كه كارگاههاي هواي تحت فشار آنرا در نظر نمي گيرند. براي مثال وسايل و مخازن هواي تحت فشار در صورت عدم رعايت موارد فوق ممكن است سبب ايجاد صدمات شديدي براي پرسنل شود .
بيشترين فشار هواي تصويب شده براي استفاده عموم در كارگاهها و آزمايشگاهها PSI 30 ( پوند بر اينچ مربع) مي باشد . اين فشار در اكثر موارد جهت انجام كار در آزمايشگاهها و كارگاهها كافي مي باشد و خطرات زيادي ندارد. البته در همين فشار نيز بايستي احتياطات لازم را به عمل آورد .
براي اجتناب از صدمه ديدن افراد ، آسيب ديدن وسايل و خطرات بالقوه محيطي ،يكسري قوانين و كارهايي پيشنهاد شده است كه به شرح ذيل مي باشد:
1- پرسنلي كه كار با هواي فشرده به آنها محول شده است مي بايستي با نحوه كار و دستورالعملها ي سرويس و نگهداري كمپرسورها آشناباشند.
2- براي پاك كردن گرد و غبار ، تراشه و آلودگي از روي لباس ، نبايد از هواي فشرده استفاده شود .
3- كمپرسورهاي فشار مي بايستي دقيقا بر طبق دستورالعملهاي كارخانه سازنده نگهداري شوند.
4- هنگامي كه فشار داخل محفظه از حداكثر فشار مجاز و ايمن بالا تربود براي انتقال مواد به داخل آن از
هواي فشرده استفاده نشود.
5- حداكثر فشار كار در لوله هاي تحت فشار مي بايستي با واحد PSI مشخص شده باشد . خروجي لوله ها بايستي برچسب زده شوند و حداكثر فشار كاري نيز در نزديكي خروجيها بصورت علامت گذاري نمايش داده شود.
6- براي انتقال مواد از استوانه 55گالني از هواي تحت فشار استفاده نكنيد براي اينكار مي توانيد از يك سيفون همرا با يك پمپ مكنده استفاده نمائيد.
• هشدار
تحت فشار قراردادن ظروفي كه براي آن فشار طراحي نشده باشد خطرناك است .
7- در جا ئيكه ذرات مي توانند با جريانات هوا شتاب بگيرند هرگز از هواي تحت فشار استفاده ننمائيد.
8- براي تميز نمودن ماشين آلات يا قسمتهاي ديگر از هوا ي تحت فشار استفاده ننمائيد مگر اينكه مجبور به اينكار باشيد.
در جاهائيكه امكان دارد از برس استفاده نمائيد و اگر ضروري شد از هواي تحت فشار استفاده نمائيد سعي كنيد فشار آن پايين باشد و حتما براي پاكيزه نگه داشتن محيط پرسنل از يك مانع يا فيلتر استفاده نمائيد براي محافظت چشمها از عينك ايمني استفاده نماييد .
9- هواي تحت فشار رابه هيچ وجه به طرف اشخاص نگيريد.
10- از كپسولهاي تحت فشار كه داراي رگلاتور (تنظيم كننده فشار هوا) نمي باشند استفاده ننمائيد.
11- بين منبع تحت فشار و محل مصرف حتي الامكان از شيلنگهاي كوتاه استفاده نمائيد.
12- در صورت امكان بهمراه شيلنگ از يك زنجير نيز استفاده نمائيد كه متصل به آن باشد تا درصورتيكه شيلنگ از وسايل جداشد بعلت فشار بالا بصورت شلاقي عمل نكند.
13- قبل از استفاده از مخازن و شيلنگها ، از آنها بازرسي بعمل آورده و موارد فرسوده و معيوب را دور بياندازيد و در صورت امكان شيلنگهاي معيوب را تعمير نمائيد.
14- قبل از قطع و وصل كردن لوله ها ، سو پاپها را ببنديد و آنرا هوا گيري نمائيد تا فشاري در داخل آن باقي نماند. هرگز روي لوله هاي تحت فشار عمليات تعمير و سرويس دهي انجام ندهيد .
15- ماسكهاي تنفسي را به هواي تحت فشار وصل نكنيد چنين هوايي براي تنفس مناسب نيست .
3- ايمني كار در ارتفاعات
روش زير براي پيشگيري از جراحات وارد بر پرسنل بدليل سقوط يا سرخوردن در هنگام كار با نردبانهاي متحرك ، داربستها و ارتفاعات بيش از 4 فوت طراحي شده و براساس استاندارد شماره 29CFR1 1910.21.68 ، OSHA قابل اجرا است .
1-3-نردبانها
1-1-3- خطرات
عمده تر ين خطر هنگام استفاده از نردبانها سقوط مي باشد. كه حاصل انجام يك سري اعمال و شرايط نا ايمن نظير موارد زير است .
1-1)- قرار گرفتن نردبانها برروي سطوح ناپايدار و بي ثبات .
1-2)- موقعيت نردبان نسبت به محل كار فرد مناسب نباشد.
1-3)- محل ايستادن فرد خيلي بالا باشد بنحويي كه تعادلش را از دست بدهد.
1-4)- استفاده از نردبانهاي معيوب و ناقص (نقصهايي نظير ريلها و پله هاي شكسته )
--------------------------------------------------------
1) آژانس ثبت بيماريها و مواد سمي CFR: The code of federal Regulation
اين خطرات در صورتيكه ، كارگران مايل به انجام روش صحيح كار با نردبان باشند و سرپرستان از اينكه تجهيزات مورد استفاده بازرسي شده اند و در شرايط مطلوب نگه داشته شده اند مطمئن باشند به حداقل خواهد رسيد . در كارهائيكه بطور مكرر از نردبان استفاده مي شود و صعود نقش مهمي در انجام آن دارد بايد از كارگراني استفاده شود كه از نظر قدرت بدني توانايي كار در اين شرايط را داشته باشند.
2-1-3- الزامات
الف ) تداركات
نردبانهاي متحرك براساس اين استانداردها طراحي شده اند: 1- نردبانهاي چوبي براساس استاندارد شماره OSHA 29 CFR 1910.25-2- نردبانهاي فلزي 29CFR 910.26 3- نردبانهاي پلاستيكي1914-14.5A ANSI1
ب) طول مجاز
حداكثر طول مجاز نردبانها ي متحرك عبارتند از :
نردبانهاي دوطرفه 8 فوت (شكل شماره 1)
نردبانهاي دو طرفه مسطح 12فوت (شكل شماره 2)
نردبانهاي يكطرفه 20فوت (شكل شماره 3)
نردبانهاي كشويي 36 فوت – با حداقل 3 فوت همپوشاني (شكل شماره 4)
ج) نردبانهاي چوبي
قسمتهاي چوبي كه در ساختمان نردبان بكار مي روند بايد كاملا صيقل شده و خشك شوند همچنين به راحتي قابل تميز كردن بوده و لبه هاي تيز، پوسيدگي و ترك نداشته باشند. پله ها بايد كاملاً موازي بوده و فاصله پله هابرابر باشدفاصله پله ها نبايد از 12اينچ بيشتر باشد.
نردبانهاي چوبي بايد با پوشش محا فظتي مناسب نظير روغن برزك ، روغن جلا يا لاك و الكل شفاف پوشانده شود . نردبانهاي چوبي را نبايد با پوشش هاي مات رنگ آميزي كرد چون ممكن است نقصها و
ترك هاي نردبان از ديد پنهان شوند .
1) انستيتوي استانداردهاي ملي آمريكا ANSI: American National Standard institute
د) پايه هاي غير لغزنده
نردبانهاي متحرك بسته به نوع استفاده از آنها بايد مجهز به پايه هاي غير لغزنده و ايمن نظير پايه هاي آج دار يا ميخ دار باشند.
هـ) الكتريسيته
از نردبانهاي متحرك فلزي نبايد در مجاورت تجهيزات الكتريكي استفاده شود . برروي ريلهاي نردبانهاي فلزي بايد با ضخامت 2 اينچ (يا كمتر بسته به اندازه ريلها) با حروف قرمز نوشته شود: «خطر- در مجاورت تجهيزات الكتريكي استفاده نشود.»براي اجتناب از برق گرفتگي بايد نردبانها را كاملاً تميز نگهداشته و سطح نردبان را از وجود هر نوع آلودگي نظير روغن و گريس پاك نگهداشت .
و) مراقبت از نردبانها
- نردبانها بايد با احتياط حمل شده و از سقوط و استفاده نابجا از آنها جلوگيري شود .
- نردبانها را بايد به روشي انبار كرد كه براي بازرسي و استفاده مجدد به راحتي قابل دسترسي باشند. نردبانها را نبايد به صورتي انبار كرد كه احتمال سقوط آنها بر روي افراد باشد . روش انبار بايد بصورتي باشد كه خطر پايين افتادن نردبانها وجود نداشته باشد.
- قفلها، چرخها و پولي هاي فلزي بايد روغنكاري شده و چرب شوند.
- قسمتهاي فرسوده و خراب نردبان بايد تعويض شوند.
- پايه هاوقسمتهاي مختلف نردبان بايد درشرايط مناسب نگهداري شوند.
- نردبانها بايد در شرايطي نگهداري شوند كه قابل استفاده بوده و همچنين قبل از استفاده ، قسمتهاي مختلف نردبان بايد بازرسي شوند.
- نردبانهاي ناقصي را كه نمي توان فوراً تعمير كرد بايد جهت تعمير يا انهدام از رده خارج كرد. هرگز تلاش نكنيد نردبان پلاستيكي خم شده را صاف كنيد.
- از نردبانهاي فلزيي استفاده كنيد كه پله هاي آنها داراي فرورفتگي و موج نباشد و يا پايه هاي آنها از جنس مقاوم باشد.
3-1-3- روش استفاده صحيح از نردبانها
1) تا جائيكه امكان دارد هنگام استقرار نردبانهاي متحرك بايد فاصله پايه نردبان تا پاي ديوار 4/1طول آن باشد و بايد طوري قرار بگيرند كه ليز نخورند و يا اينكه كسي آن را با دست نگهدارد.
2) از يك نردبان در آن واحد نبايد بيش از 2نفر استفاده كنند ولي نردبانهاي مخصوصي هستند كه براي بيش از يك نفر طراحي شده اند، در اين نردبانها از تخته و دار بست استفاده مي شود.
3) جايگاه استقرار نردبانهاي متحرك بايد ايمن بوده و سكو يا پله آخر آن از جنس محكمي باشد تا بتواند وزن را تحمل كند.
4) نردبان را نبايد جلوي دري كه به سمت آن باز مي شود قرار داد مگر اينكه در قفل شده و محكم بسته شده باشد .
5) براي افزايش طول نردبان نبايد آن را روي بشكه ، جعبه يا نظاير آن قرارداد.
6) براي محافظت از قسمت بالاي نردبان در مقابل پنجره هاي باز ، بايد يك تخته را پشت نردبان در امتداد پنجره وصل كرد . بنحوي كه يك حفاظ مطمئن در مقابل ديوار هاي ساختمان يا قاب پنجره ايجاد شود.
7) هنگام بالا و پايين آمدن از نردبان كارگر بايد كاملاً روبروي نردبان قرار داشته و از هر دو دست خود استفاده كند .
8) از نردبانهائيكه داراي پله هاي در رفته و معيوب و يا داراي ريلهاي شكسته شده و يا ساير نقصها
مي باشند نبايد استفاده كرد و هرگز برروي نردبانها تعمير غير اصولي انجام ندهيد .
9) براي افزايش طول نردبان هرگز دو نردبان كوتاه را بهم متصل و به جاي نردبان بلند استفاده نكنيد .
10) از نردبانهايي كه فقط يك طرف پله به ريل چفت و بست شده استفاده نكنيد .
11) از نردبانها به عنوان داربست ، سطح افقي بين 2 نقطه مرتفع و پايه استفاده نكنيد .
12) از نردبان براي رفتن به پشت بام استفاده نكنيد مگر اينكه طول نردبان از نقطه اتكا به پشت بام 3 فوت بلندتر باشد .
13) هميشه نردبانهايي با قابليت افزايش طول را طوري باز نماييد كه قسمت بالايي بر روي قسمت زيرين همپوشاني داشته باشد (كاملاً تا انتها باز نشود) همپوشاني بايد بصورتي باشد كه بر روي طرف بالا رونده باشد .
14) در نردبانهاي با پايه هاي غير لغزنده نيز بايد نسبت به محل استقرار نردبان از قبيل سطوح روغني ، فلزي ؛ بتوني و لغزنده دقت لازم به جهت ايمني به عمل آيد.
15) بست پشتي پايه هاي نردبان دو طرفه ، فقط بمنظور افزايش پايداري نردبان مي باشد و از آن نبايد براي بالا رفتن استفاده كرد.
16) در نردبانهاي قابل حمل ممكن است در نزديكي بالاي نردبان قلابي بمنظور افزايش پايداري نصب شود.
17) در جائيكه احتمال دارد نردبان بوسيله افراد ديگري كه در آنجا كار مي كنند ضربه ببيند ،بايد نردبان محكم بسته شود و يا فرد ديگري تعيين شود تا پايه نردبان را نگه دارد و يا دور محوطه مزبور طناب كشيده شود.
18) كارگران نبايد بالاتر از سومين پله از آخر نردبان بايستند وبايد فاصله آنها از نوك نردبان به اندازه يك طول بازو باشد .
2-3- داربست ها و جايگاه هاي كار مرتفع
1- فقط چهار چوب لوله اي جوشكاري شده براي داربست بايد بكار برده شود وبايد بر اساس استانداردهاي شماره OSHA 29 CFR 1910.22.23,28 باشد.
2- همه داربست ها و سطوح بايد قبل از استفاده توسط سرپرستان بازرسي شوند.
3- تمام جايگاه هاي كار مرتفع بايد توسط حفاظ هاي استانداردي كه بصورت ايمني به جاي ثابتي وصل شده احاطه شده باشند و كف آنها بايد بتواند وزن 75 پوند در هر فوت مربع را تحمل كند.
4- داربست با پايه هاي چرخ دار نبايد مورد استفاده قرار گيرد مگر اينكه چرخها كاملاً سالم و بدون عيب باشند و حداقل يك چرخ در هر طرف قفل شود بطوريكه از حركت داربست جلوگيري شود .
5-مقررات زير در مورد همه داربست ها عمو ميت دارد:
1-5) ايمني داربست بر مراحل نصب ، حين كار و باز نمودن داربست مقدم است. اطمينان حاصل نمائيد دستورالعمل هاي كارخانه توليدكننده و هشدارهاي ايمني خوانا بوده و روي داربست وجود داشته باشد.
2-5) تجهيزات را قبل از استفاده ، از لحاظ وجود نقص و خرابي مورد بازرسي قرار دهيد.
3-5) تجهيزات را به خوبي تعمير نمائيد.
4-5) داربست هاي نصب شده را به طور منظم از لحاظ برقراري شرايط ايمني مورد بازرسي قرار دهيد .
5-5) تعداد كافي بست و تير تهيه نموده و از صفحه هاي پايه استفاده نمائيد.
6-5) داربستها را با چنگك به ساختمان محكم كنيد .
7-5) هنگامي كه نزديك خطوط برق كار مي كنيد احتياط نمائيد ، هرگز نزديك تراز 10فوت به خطوط برق قرار نگيريد.
8-5) براي تنظيم داربست از پيچ هاي تنظيم استفاده نمائيد.
9-5) تمام سطوح تخته اي را بايد با حفاظ و پا خور هاي مناسب محصور كرد.
10-5) سوار داربست در حال حركت نشويد.
11-5) هنگام حركت دادن داربست ، مواد و تجهيزات را بر روي آن باقي نگذاريد.
12-5) سعي نكنيد داربست غلتان را بدون كمك حركت دهيد.
13-5) پيچ هاي تنظيم را بيش از 12 اينچ باز نكنيد.
14-5) اجازه ندهيد ارتفاع سطح كار از چهار برابر ابعاد كوچكترين پايه افزايش يابد مگر اينكه مهار يا پايدار شده باشد.
15-5) بار اضافي روي داربست اعمال ننمائيد.
16-5) جهت افزايش ارتفاع داربست از نردبان استفاده ننمائيد.
17-5) اطمينان حاصل نماييد كه محل ايستادن و تكيه گاه داربست سالم و محكم بوده و قابليت تحمل حداكثر وزن مورد نظر را داشته باشد. از اشياء ناپايدار مثل بشكه ، جعبه ، آجرهاي لق ، بلوك سيماني و غيره براي تكيه گاه داربست استفاده نكنيد .
3-3- كار بر روي پشت بام
اگر محل كار روي پشت بام بصورت مناسب و كافي حفاظ نشده است ، روش زير بايد بكار برده شود .
1- هيچ كارگري نبايد نزديكتر از10 فوت به لبه بام كاركند مگر اينكه مجهز به كمربند نجات و طناب مهاري باشدكه به جاي ثابتي محكم شده و تحمل حداقل وزن 5400 پوند را داشته باشد.
2- هنگامي كه سرعت باد بيش از 20 مايل در ساعت است هيچ كارگري نبايد بر روي بام كار كند.
نردبان دو طرفه Stepladder شكل 1
نردبان دو طرفه مسطح Platform Ladder شكل 2
Extension Ladder Straigh Ladder
نردبان كشويي نردبان يك طرفه
شكل 4 شكل 3
4-3 – شمع گذاري و گود برداري
در گود برداري كه عمق آن بيش از 5 فوت (5/1متر) مي باشد و ممكن است كارگران در معرض خطر باشند ديوارها بايستي توسط شمع گذاري ، شيب سازي مناسب اطراف و يا ديگر وسايل متناسب حفاظت گردند كانالها با عمق كمتر از 5 فوت (5/1متر) كه داراي خاكهاي سست و خطرناك مي باشد بايستي بطور كامل محافظت شوند .
هنگام عمليات شمع گذاري و گود برداري توجه به موارد زير الزامي است :
1- بجاي شمع گذاري و يا ايجاد شيب ممكن است از سپرهاي محافظ استفاده گردد.
2- ابزارها و وسايل خاك برداري بايستي حداقل تا فاصله 2 فوتي (Cm60) يابيشتراز لبه كانال محافظت و نگهداري شوند در كانالهايي با عمق 4 فوت يا بيشتر، براي خروج كارگران يكسري وسايل از قبيل نردبان يا پله نياز است كه بايستي در فاصله 25فوتي از محل استفاده قرار گيرد .
3- براي اطمينان كافي از شمع گذاريها ، سرپرستان و ناظرين بايستي بازرسي هاي روزانه از محل گود برداري و كانالها انجام دهند كه هيچ گونه لغزش و ريزش احتمالي در محل وجود نداشته باشد . بجز بازرسي هاي عادي كه ممكن است به عنوان پروسه اي از مراحل كار تلقي گردد بايستي بعد ازبروز يكسري شرايط نامساعد آب و هوايي و جوي از قبيل بارش باران يا ديگر موارد مثل وجود تركيبات سست يا مواد متزلزل بايستي بازرسي موردي انجام گيرد.
4- در مواقعي كه عمليات گود برداري در مجاورت مكانهاي عمومي و خدمات رفاهي انجام مي گيرد براي جلوگيري از ايجاد وقفه در سرويس دهي و صدمه به افراد يا آسيب به وسايل كه مي توانند از قطع برق گاز و يا خطوط بخار ايجادشودبايستي يكسري مراقبت هاي ويژه اي اتخاذ گردد.
5-3- حفاظ گذاري
مواقعي كه محيط كار به علت يكسري تعميرات و عمليات ساختماني نامرتب و بي نظم شود، اين
بي نظمي براي افرادي كه در آن محل يا نزديك به آن كار مي كنند يا از آن محل عبور مي كنند يك خطر محسوب مي گردد ، كه مي بايستي يكسري اقدامات مراقبتي و خدمات مهندسي براي آگاهي آنها از وجود اين خطر بالقوه انجام داد. نردبانهاي ايستاده اطراف محل گود برداري منهولهاي باز- تابلوهاي برقي در باز و... مثالي از اين خطرات بالقوه مي باشند .
4- وسايل و تاسيسات الكتريكي
1-4- خطرات
بيشترين خطر وسايل الكتريكي مربوط به تماس افراد با سيستم برق دار و برق گرفتگي مي شود . وسايل الكتريكي بعنوان يك منبع احتراق مي توانند باعث بروز فجا يع زيادي مثل آتش سوزي و يا انفجار شوند.
آتش سوزي بيشتر بوسيله جريانات اتصال كوتاه ، دماي بالاي وسايل و قطع محدودكننده ها ، سنسورهاي دمايي و ديگر وسايل ايمني ايجاد خواهد شد. انفجارها احتمالاً هنگامي رخ ميدهد كه مايعات قابل اشتعال ، گازها و گرد و غبار ها در مجاورت منابع حرارتي قرار گرفته باشند .
2-4- ملزومات
1- نصب و بهره برداري از تأسيسات الكتريكي بر حسب دستورالعملهاي ملي الكتريكي – انجمن ملي مبارزه با آتش سوزي((NFPA انيستيتو استاندارد ملي آمريكا 1 (ANSI) خواهد بود .
2- وسايل و امكاناتي كه براي استفاده در2 CDC تهيه مي شوند بايستي شرايط دستورالعملهاي ملي الكتريكي را داشته باشند.
3- تمام وسايل الكتريكي بدون توجه به ولتاژ آن بايستي به زمين متصل شوند (داراي سيستم ارت باشند)
4- تمام قسمتهاي فلزي دستگاه ها كه ممكن است تحت شرايطي بر ق دار شوند . مي بايستي بنابر دستورالعملها ي ملي الكتريكي به زمين متصل گردند.
5- هر جايي كه سيمها به يكديگر متصل شوند بايستي به نحو مناسبي پوشش داده شوند مثل خروجي ها سوئيچ ها ، جعبه تقسيمها و غيره .
6- قسمتهايي از وسايل الكتريكي كه در عمليا ت عادي ، توليد آرك ، جرقه و غيره مورد استفاده قرار
مي گيرند نبايستي در فضاهاي قابل انفجار يا در نزديكي مواد قابل احتراق استفاده شوند.
1 ) انستيتوي استانداردهاي ملي آمريكا ANSI: American National Standard institute
2) مركز پيشگيري و كنترل بيماريها ِCDC:Center for Diseas and prevention
7- وسايلي كه با سيمهاي رابط قابل انعطاف به برق وصل مي شوند مي بايستي داراي سه سيم رابط باشند كه يكي از آنها سيم ارت مي باشد. ويا جداگانه بوسيله يك سيم به زمين وصل مي شوند .
3-4- بازرسي ها
سرپرستان بايستي مطمئن شوند كه محل كار از نظر وجود خطرات الكتريكي بازرسي شده است .
فضاي اطراف وسايل الكتريكي بايستي كافي و مناسب باشد تا در صورت تعمير ونگهداري، كار به صورت ايمن انجام گيرد.
4-4 مهار انرژي
( بستن و قفل نمودن دستگاهها – برچسب زدن )
بجهت ايزوله يا كنترل نمودن منابع برقي خطرناك ، استاندارد OSHA (دستورالعملها - 147/1910 1CFR 29) راه حلهاي خاصي را در اين بخش ارائه نموده است .
برق دار شدن اتفاقي دستگاهها در حين تعمير و نگهداري مي تواند مكرراً باعث بروز صدمات شديد قطع عضو و حتي مرگ شود.
انرژي مي تواند در اشكال مختلفي مثل الكتريسيته ، فشار ، انرژي بالقوه ذخيره شده در توده هاي بالا رونده (گاز و بخار و گردو غبار )انرژي موجود در مواد شيميايي خورنده وسمي باشد.
1-4-4-ابزار هاي بر چسب زني
برچسب هايي كه برروي وسايل ايزوله برقي نصب مي شود وسايل هشداردهنده اي هستند كه بر روي دستگاههاي فاقد حفاظ و مانع نصب مي شوند و مشخص مي كنند كه آن دستگاه فاقد كارايي مي باشد. هر برچسبي كه بر روي دستگاهها زده مي شود ، نبايستي بدون اطلاع افراد مسئول و مجري كنار گذاشته و
يا كنده و از بين برده شود برچسب ها بايستي خوانا و منظور آن براحتي قابل فهم باشد. بر چسبها، بايستي از موادي ساخته شوند كه مقاومت كافي نسبت به شرايط محيطي را داشته باشد.
اين برچسبها بايستي خوب چسبانده شوند تا اينكه در حين بهر ه برداري به سادگي جدا نشوند و همچنين بايستي داراي استحكام كافي براي جلوگيري از جابجايي اتفاقي باشد.
اگر ماشينها برقدار هستند برچسبهاي چسبانده شده بايستي افراد را از موقعيتهاي خطرناك با اصطلاحاتي در زير اشاره مي شود آگاه كنند.
1- روشن نكنيد
2- به برق نزنيد
3- باز نكنيد
4 - دستگاه را راه اندازي نكنيد(روشن نكنيد)
5- نبنديد
2-4-4- وسايل قفل كردن
وسايل قفل نمودن دستگاهها بسته به نوع عمليات متفاوت مي باشند انواع وسايل قفل كردن عبارتند از :
الف – قفلهاي يك كليده
توصيه مي شود كليد اين قفلها فقط در دست افراد مسئول باشد.
ب- قفلهاي چند كليده
كليد اين قفلها دردست چند كارگر مي باشد و تا زمانيكه تمام كارگران از كليد مخصوص قفلها استفاده نكرده اند دستگاه غير فعال خواهد ماند تا اينكه تمام كارگران از كليد مخصوص قفلها استفاده تا دستگاه عمل نمايد اينكار عايق بودن دستگاه را تضمين مي كند .
ج- زنجيرها و ساير وسايل مشابه بايستي براي جلوگيري از باز و بسته شدن سوپاپها استفاده شوند.
براي عملياتي كه چند كارگر بر روي آن كار مي كنند و در آن از زنجير ها يا ديگر وسايل استفاده مي كنند همچنان اساس كار بر استفاده از قفلهاي چند كليده مي باشد.
3-4-4- فرآيندها
در صورتي كه وسايل قطع انرژي قادر به قفل كردن نباشد بايستي يكسري تغييراتي در آن ايجاد كرد تا اينكه در تعميرات، اصلاحات و باز سازيها بتوان براحتي دستگاه را قفل نمود وقتيكه دستگاه و وسايل جديدي بر پروسه اضافه كرديم وسايل ايزولاسيون اين دستگاهها بايستي بر اساس سيستم قفل كننده دستگاه اصلي تنظيم شوند و با آنها عمل نمايند.
در صورتيكه وسايل ايزولاسيون نتواند به هر دليلي قفل شوند براي اطمينان كامل از محافظت كارگران مراحل ديگري از قبيل برداشتن فيوز ،بستن سوئيچ و غيره را انجام دهيد .
اگر وسايل و ماشين آلات قادر به قفل شدن نباشد روش برچسب زني بايد به كار گرفته شود اين روش بايستي هم تراز با روش قفل زني محافظت كارگران را فراهم آورد.