بخشی از مقاله
بررسی تاثیر کلاسهای کنکور در موفقیت دانش آموزان
مقدمه :
- امروزه در اکثر کشورهای دنیا، انسان ها برای رسیدن به منزلت های اجتماعی و کسب احترام و حقوق انسانی نیاز به آموزش و پرورش برای شکوفایی استعدادهای بالقوه خویش دارند .
هر انسانی که بتواند مدارج بالای علمی و دانشگاهی را طی کند و توانایی ها و استعدادهای نهفته خود را شکوفا سازد و در جامعه فردی مفید و مؤثر واقع شود مسلماً از پایگاه اجتماعی بالایی برخوردار خواهد شد.
در کشورما ایران اغلب افراد رغبت و تمایل بیشتری به شغل های پشت میز نشینی و دولتی دارند و برای رسیدن به این مشاغل می بایست به تحصیلات عالی و دانشگاهی بپردازند.
و سالهاست که دانش آموزان برای ورود به دانشگاه باید از سرّی به نام کنکور بگذرند. کنکور سراسری که موجب یک رقابت نه چندان صحیح و مهم تر از آن یک وضعیت نامه هنجار روحی و روانی و اجتماعی برای خانواده ها و افراد متقاضی ورود به دانشگاه در کشور شده است که این امر تنها به دلیل عدم وجود پروسه مناسب برای گزینش دانشجو و عدم جایگیری صحیح متقاضیان ورود به دانشگاه در مرتبه علمی حق ایشان است.
نوجوانانی که به یکباره در عرض چند ساعت و در شرایطی پر استرس باید اطلاعات علمی خود را در میدانی که ازآن به عنوان ما را تن علمی یاد می شود باز پس دهند و بدهی است که در چنین شرایطی گاه برخی بیش از پتانسیل خود و برخی کمتر از توان علمی خود جلوه می کنند.
در چند سال اخیر هر ساله بیش از یک میلیون خانوار ایرانی در زمان نزدیک به کنکور دچار استرس های شدیدی می شوند و تا زمان اعلام نتایج و حتی پس از آن نیز بازتاب های منفی این فشارها روحی را در زندگی و حتی کار خود احساس می کنند.
- همین امر یعنی وجود رقابتی فشرده میان متقاضیان ورود به دانشگاهها موجب شده تا بازار کلاسهای آزاد کنکور و آموزشگاههای آزاد هر سال داغ تر از سال قبل شود و خانواده ها نیز که نگران آینده فرزندانشان هستند راهی جز هزینه کرده برای فرزندانشان به امید کسب رتبه علمی بهتر و جایگاه علمی و به تبع آن و چه اجتماعی بهتر را نداشته باشند. بسیارند خانواده هایی که از هر هزینه ای می زنند تا هزینه کلاس کنکور را فراهم کنند که این امر تنها به دلیل تقاضای بسیار بالای نوجوانان ایرانی برای ورود به دانشگاهها است.
از بین 5/1 میلیون داوطلب دانشگاهها، 31% داوطلبان در کلاس های آمادگی کنکور شرکت می کنند که حدوداً 300 هزار نفر می شوند با این توصیف مجموع هزینه های که داوطلبان و خانواده های آنان به جیب آموزشگاههای کنکور می ریزند، رقمی برابر با 144 میلیارد و 147 میلیون تومان است. این یعنی پیش گرفتن اقتصاد کنکور از علم.
بیان مسئله :
مسأله اینجاست که با وجود تلاشهای مدیران و دبیران با تجربه به ویژه در مقاطع دبیرستان و پیش دانشگاهی در کشور در برگزاری کلاسهای تقویتی دروس اصلی و تخصصی برای دانش آموزان و استفاده از کتابهای تست آیا باز هم نیازی به کلاسهای آزاد می باشد؟
لذا با توجه به حجم عظیم متقاضیان ورود به دانشگاهها به موسسات آموزش عالی سالانه، بطور میانگین هفتصد هزار خانواده متقبل هزینه های آموزشگاههای آزاد می شوند و مسأله بعد از این که این هزینه ها نتیجه لازم را به دنبال خواهد داشت؟
با توجه به این مسائل پژوهشگر به بررسی تأثیر آموزشگاههای بر میزان موفقیت دانش آموزان دختر بجنوردی می پردازد.
اهمیت و ضرورت پژوهش :
چون روز بروز به تعداد آموزشگاههای آزاد افزوده می شود و به همین میزان تعداد شرکت کنندگان در این آموزشگاهها هم افزایش می یابد.
- این پژوهش به دنبال بررسی ابعاد مختلف (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی) دانش آموزان در کنکور می باشد و در این زمینه ها اهمیت و ضرورت دارد.
- بعد اجتماعی: آسیب های اجتماعی ناشی از عدم قبولی در کنکور
- بعد اقتصادی: آسیب های اقتصادی خانواده ها، که هزینه های زیادی برای شهریه های کلاسهای کنکور و جزوات و کتابهای تست فرزندانشان می کنند.
- بعد فرهنگی، سیاسی: تبلیغات کاذب و بزرگنمایی آموزشگاههای آزاد و جذب دانش آموزان با وعده های قبولی در دانشگاه با تضمین .
اهداف پژوهش :
هدف اصلی :
- بررسی تأثیر آموزشگاههای آزاد بر میزان موفقیت دانش آموزان دختر بجنورد در ورودی دانشگاهها.
اهداف فرعی :
- شناسایی رابطه بین عوامل اقتصادی، اجتماعی آموزشگاههای آزاد با میزان موفقیت دانش آموزان دختر بجنوردی در ورودی دانشگاهها.
- شناسایی میزان تأثیر آموزشگاههای آزاد در غنی سازی آموزش در بعد کاربردی آن
- شناسایی رابطه عوامل تبلیغاتی آموزشگاههای آزاد با میزان گرایش دانش آموزان به آنان.
فرضیه های تحقیق :
فرضیه اصلی :
بین میزان موفقیت دانش آموزان در ورود به دانشگاهها با حضور در آموزشگاههای آزاد رابطه وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
- بین میزان موفقیت دانش آموزان دختر بجنوردی در ورود به دانشگاهها با بعد اقتصادی آموزشگاههای آزاد رابطه وجود دارد.
- بین میزان موفقیت دانش آموزان بجنوردی در ورود به دانشگاهها با بعد آموزشگاههای آزاد رابطه وجود دارد.
- بین میزان موفقیت دانش آموزان بجنوردی در ورود به دانشگاهها با بعد تبلیغاتی آموزشگاههای آزاد رابطه وجود دارد.
تعاریف تئوریک :
- آموزشگاههای آزاد: آموزشگاههایی که جدا از مدارس دولتی و بطور خصوصی و آزاد تأسیس و اداره می شوند اما زیر نظر اداره کل آموزش و پرورش می باشند و می بایست مجوزهای لازم را دارا باشند و تمام هزینه های آموزشگاههای از جمله حقوق دبیران و استادان و اجاره ملک و ...
از شهریه ای که از دانش آموزان اخذ می شود پرداخت می شود.
- موفقیت های دانش آموزان در ورود به دانشگاهها: (موفقیت یعنی رسیدن به هدف)
- موفقیت برابر با قبولی در دانشگاههاست که موفقیت برای همه افراد یکسان نیست.
ممکن است برای یک فرد فقط قبولی ملاک باشد بدون اهمیت داشتن رشته خاصی یا دانشگاه خاصی و برای فرد دیگری، موفقیت یعنی کسب رتبه تک رقمی در کنکور و یا فقط قبولی در یک رشته .
متغیرهای تحقیق :
متغیر مستقل: آموزشگاههای آزاد
متغیر وابسته : شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی دانش آموزان
متغیر کنترل: دختران شهرستان بجنورد
تأثیر آموزشگاههای آزاد (متغیرمستقل) بر میزان موفقیت دانش آموزان (متغیر وابسته) دختران بجنوردی(متغیرکنترل) در ورود به دانشگاهها.
فصل دوم
بررسی پیشینه پژوهش :
کنکور، پدیده ای اجتماعی :
زمانی برای دانستن معنای کنکور کافی بود این واژه را در یک فرهنگ لغت جستجو کنیم تا کلمات آشنایی چون فتح کردن، پیروز شدن و... را به عنوان معادل هایی که برای این واژه فرانسوی در نظر گرفته شده دریابیم. اما اکنون دیگر نمی توان همه معانی که کنکور در گستره ادبیات فارسی به خود گرفته را در فرهنگ های لغت و واژه نامه ها یافت. حالا دیگر وقتی از کنکور در جامعه ایرانی سخن می گوییم مفهوم فراتر از تمام معادل های نوشته و نا نوشته را برای شنوندگان تداعی می کنیم.
کنکور یک معضل اجتماعی :
کنکور دیگر نه فقط یک واژه وارداتی در ادبیات فارسی یا یک ابزار گزینش در نهار آموزش کشورما، بلکه معضلی اجتماعی است که چند سالی است جامعه ما با آن دست به گریبان است.
اینکه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور ما ظرفیت پذیرش تعداد محدودی دانشجو دارد، اینکه کنکور عامل بسیاری از استرس ها و مشکلات روانی جوانان است، اینکه مدتهاست مدارک گرایی بر آموزش عالی کشور ما سایه افکنده است و هر چند حرف های جدیدی نیستند و همه آنها مسایلی هستند که در دهه های اخیر نظام آموزش عالی ایران همواره به آنها مبتلا بوده است اما وقایعی که در سال های اخیر پیرامون مسأله کنکور رخ داده است بیانگر آن است که دیگر آنگونه که در نمای بیرونی به نظر می رسد کنکور و موفقیت در کنکور یک مسأله فردی نیست و به جرأت می توان از آن به عنوان یک معضل اجتماعی نام برد که پیامدهای آن نه تنها فرد شرکت کننده و نهاد آموزش کشور بلکه دیگر گروه ها و نهادهای جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.
اما شاید تأثیر کنکور بر هیچ یک از نهادهایی چون اقتصاد، سیاست، قضاوت و قانونگذاری همچون خانواده قابل لمس نباشد.
در حال حاضر پیشرفت تحصیلی و دانش تحصیلات عالی فرزندان برای برخی خانواده ها به عامل اصلی بسیاری از فشارهای روانی، اقتصادی، اجتماعی تبدیل شده است.
استرس های ناشی از کنکور نه تنها شرکت کنندگان آزمون بلکه افراد دیگر خانواده های آنان را نیز در بر گرفته است. از سوی دیگری از آنجا که بسیاری از این خانواده ها از اقشار آسیب پذیر جامعه هستند و توانایی مالی چندانی ندارند، مسایل اقتصادی ناشی از کنکور فشار زیادی را به آنها تحمیل می کند ولی از آنجا که این راه را تنها شانس برای آینده فرزند خود می دانند تمامی این فشارها را به جان می خرند و تلاش می کنند با تأمین نیازهای وی در این مرحله جای خالی دیگر تضمین هایی که از عهده شان بر نمی آید را پر کنند.
کنکور و هزینه های پنهانی :
از بین رفتن اعتماد به نفس و ناکامی جوانان مشکلاتی است که می تواند بحران های اجتماعی گسترده ای بیافریند بحران هایی که از دید بسیاری از مسئولان و کارشناسان اجتماعی پنهان مانده است.
سرخوردگی های اجتماعی و ناکارآمدی و تنش های درون خانواده زاییده کنکور است اما همه هزینه هایی که خانواده ها برای کنکور فرزندانشان می پردازند این چنین آشکار و قابل لمس نیستند.
بسیاری از هزینه هایی که خانواده ها برای کنکور می پردازند را با معیارهای مادی نمی توان سنجید. تحقیقات نشان داده است استرس های ناشی از کنکور بین والدین را نیز تحت تأثیر قرار داده تنش را در محیط خانواده بالا می برد و بر پایداری این نهاد مهم اجتماعی اثرات مخربی بر جا می گذارد.
از سوی دیگر انتظار خانواده سازمانی که مطابق با توانایی های فرزندانشان نباشد ضربات کاری بر روح و روان آنها وارد می کند.
این استرس ها فقط به دوره پیش دانشگاهی منحصر نمی شود بلکه دانش آموزان در تمام دوران تحصیلی خود به خصوص در سالهای متوسط اضطراب ناشی از کنکور را با خود همراه دارند.
مدارس که به عنوان کانون دوم خاستگاه های اجتماعی افراد نقش مهمی در کاهش اضطراب های افراد داشته باشند خود مبدل به عامل افزایش اضطراب شده اند. ارزشیابی های فعلی نظام آموزشی در مدارس دانش آموزان ما را به استرس های مداوم مبتلا می کند که این امر در کنکور به اوج می رسد. چنین سیستم آموزش ما را با نسلی مضطرب و همیشه نگران روبرو می کند.
متأسفانه این استرس ها در لایه های زیرین جامعه نیز رسوخ کرده است.
ارزشگذاریهای موجود در جامعه این احساس را به دانش آموزان القا می کند که دانشگاه تنها راه موفقیت است.
پیشینه تحقیق در داخل کشور:
فصلنامه تعلیم و تربیت از نشریات سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش که در طی مطالعه چندین جلد آن به مقالاتی در مورد برگزیدگان رشته های مختلف تحصیلی مقاطع راهنمایی و متوسط و نیز تشکیل مسابقات مختلف علمی برای اینگونه دانش آموزان درسطح کشور اشاره داشت.
موضوعات تحقیقی انجام گرفته در شهرستان بجنورد از جمله:
بررسی زمینه های گرایش خانواده ها و فرزندان به آموزشگاههای آزاد و کلاسهای خصوصی .
شهرستان بجنورد توسط آقای مجید قدوسی درسال 1383 در سازمان مدیریت و آموزش و پژوهش استان.
ایشان در پژوهش خود موضوع را به خوبی تحلیل و به وسیله پرسشنامه و بررسی نموده اند و نتایج بدست آمده از پژوهش ایشان را می توان به این موارد اشاره کرد:
اهمیت به تعلیم و تربیت فرزندان یکی از علل گرایش به این مراکز است.
آموزشگاهها و مراکز خصوصی در جهت تحقیق اهداف آموزش حرکت نمی کنند.
فصل سوم :
روش پژوهش :
روش و نوع تحقیق :
روش تحقیق در واقع ابزارهای دستیابی به واقعیت بشمار می آیند. روشهای تحقیق متعددندو هر روش تا اندازه ای به کشف قوانین علمی کمک می کند در هر پژوهش محقق تلاش می کند تا مناسبترین روش را انتخاب کند و آن روشی است که دقیقتر از روشهای دیگر قوانین کشف می کند.
در این پژوهش از تحقیق زمینه یابی که به آن تحقیق پیمایشی نیز می گویند، استفاده می شود و نوع تحقیق نیز کاربردی می باشد.
جامعه آماری : (جامعه مورد تحقیق):
جامعه به مجموعه ای از افراد و یا واحد هایی که دارای حداقل یک ویژگی مشترک باشد، گفته می شود. معمولاً در هر تحقیق جامعه کلیه افراد یا مواردی است که محقق علاقمند است نتایج را به آنها تعمیم دهد.
جامعه آماری این تحقیق مراکز آموزشی و آزاد و خصوصی فعال در سطح شهر بجنورد می باشد. که پرسشنامه به طور تصادفی به دانش آموزان دختر شرکت کننده در این آموزشگاه ها داده شده است.
نمونه آماری و روش نمونه گیری :
در پژوهش حاضر جمعیت برآورد حجم از روش تعیین حجم نمونه با توجه به حجم دانش آموزان دختر از جدول کد حجمی مورگان.
- به تناسب جامعه آماری که چهار آموزشگاه دخترانه (با نام های علوی، آیندگان، منش) مهدیه ، در سطح شهر بجنورد و تقریباً با تعداد 400 نفر دانش آموز می باشد حجم نمونه 100 نفر است:
ابزار و روش جمع آوری نمونه داده ها :
روش گردآوری داده های پژوهش عمدتاً بر پایه کتابخانه ای (پژوهش ها، پایان نامه ها) اینترنت، و میدانی می باشد که پژوهشگر ابتدا با مراجعه به کتابخانه ها و مراکزز عالی و تحقیقاتی معتبر جنبه های نظری موضوع را مورد مطالعه و بررسی قرار داد. و سپس گردآوری اطلاعات و داده های برای آزمون پژوهش با استفاده از شیوه های میدانی با مراجعه به آموزشگاههای آزاد دخترانه در سطح بجنورد و توزیع پرسشنامه بین دانش آموزان اطلاعات مورد نیاز جمع آوری می شود.
برای جمع آوری داده ها، ابزارها و روشهای متعددی وجود دارد از قبیل مصاحبه پرسشنامه و اسناد و مدارک که هر یک از این ابزارها برای نوع معینی از داده ها مناسب است و نوعی از اطلاعات را به صورت معینی ارائه می دهد تا بگونه ای مؤثرند مورد استفاده قرار گیرد.
پس در این تحقیق جهت اخذ نظرات دانش آموزان از پرسشنامه که یکی از عمده ترین و مهمترین ابزارهای جمع آوری داده ها می باشد. استفاده شده است که در حال حاضر چون پرسشنامه مدون و استانداردی که بتواند اهداف پژوهش را برآورد سازد در دسترس نیست، به ناچار برای دستیابی به اهداف پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته که با تعداد 20 سئوال چهار گزینه ای تهیه شده در اختیار دانش آموزان رشته های تحصیلی مختلف که در آموزشگاه های حاضر بودند به طور تصادفی قرار گرفت.
فصل چهارم :
یافته های پژوهش :
تجریه و تحلیل اطلاعات :
- این فصل به تجزیه داده ها اختصاصی داده، و آن به بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده به منظور یافتن پاسخهای لازم در راستای اثبات فرضیه ها و نیز سئوالات اساسی تحقیق، پرسشنامه ای با 5 سئوال با موضوع میزان تأثیر آموزشگاههای آزاد بر میزان موفقیت دانش آموزان دختر بجنوردی در ورود به دانشگاهها برای نمونه آماری 100 نفری چهار آموزشگاه آزاد دخترانه با جامعه آماری تقریباً 400 نفر طراحی و به صورت تصادفی به دانش آموزان داده شد و به تمامی پرسشنامه پاسخ دادند و پس از جمع آوری در این فصل به تجزیه و تحلیل سئوالات پرسشنامه پرداخته شده است.
برای هر سئوال چهار جدول برای هر آموزشگاه یک جدول که گزینه ها و تعداد فراوانی و درصد فراوانی هر سئوال مشخصی شده و در زیر هر جدول نتیجه ذکر شده است.
سئوال 1) : آیا ضعف آموزشی و پرورشی در ادامه دروس، باعث گرایش دانش آموزان به کلاسهای آزاد می شود.
جدول شماره 1) آموزشگاه آزاد منش.
گزینه ها کم متوسط زیاد خیلی زیاد جمع
تعداد فراوانی 2 10 7 6 25
درصد فراوانی 8% 40% 28% 24% 100%
براساس نتایج بدست آمده از جدول فوق 8% از دانش آموزان آموزشگاه منش ضعف آموزش و پرورش را علت گرایش به کلاسهای آزاد نمی باشد (نمی دانند) و 40% گزینه متوسط و 28% از دانش آموزان گزینه زیاد و 24% هم گزینه خیلی زیاد و علت گرایش به کلاسهای ضعف آموزش و پرورش می دانند.
جدول شماره 2) آموزشگاه علوی
گزینه ها کم متوسط زیاد خیلی زیاد جمع
تعداد فراوانی 0 4 10 11 25
درصد فراوانی 0 16% 40% 44% 100%
براساس نتایج به دست آمده از جدول فوق 16% از دانش آموزان آموزشگاه علوی گزینه متوسط و 40% گزینه زیاد و 44% گزینه خیلی زیاد و علت گرایش به کلاسهای آزاد را ضعف آموزش و پرورش می دانند.
جدول شماره 3) آموزشگاه آزاد مهدیه
گزینه ها کم متوسط زیاد خیلی زیاد جمع
تعداد فراوانی 4 0 6 15 25
درصد فراوانی 16% 0 24% 60% 100%
براساس نتایج بدست آمده از جدول فوق 16% از دانش آموزان آموزشگاه مهدیه گزینه کم و 24% گزینه زیاد و 60% از دانش آموزان گزینه خیلی زیاد و علت را ضعف آموزش و پرورش می دانند.
جدول شماره 4) آموزشگاه آزاد آیندگان راه دانش
گزینه ها کم متوسط زیاد خیلی زیاد جمع
تعداد فراوانی 1 3 11 10 25
درصد فراوانی 4% 12% 44% 40% 100%
براساس نتایج بدست آمده از جدول فوق 4% از دانش آموزان آموزشگاه آیندگان راه دانش گزینه کم و 12% گزینه متوسط و 44% گزینه زیاد و 40% از دانش آموزان گزینه خیلی زیاد و علت را ضعف آموزش و پرورش می دانند.
سئوال 2) آیا ضعف مدرسه در ارائه دروس، باعث گرایش دانش آموزان به کلاسهای آزاد می شود؟
جدول شماره 5) آموزشگاه آزاد منش
گزینه ها کم متوسط زیاد خیلی زیاد جمع
تعداد فراوانی 2 8 9 6 25
درصد فراوانی 8% 32% 36% 24% 100%
براساس نتایج بدست آمده از جدول فوق 8% گزینه کم و 32% گزینه متوسط و 36% از دانش آموزان گزینه زیاد و 24% هم گزینه خیلی زیاد و علت گرایش به کلاسها را ضعف مدرسه ارائه دروس می دانند.
جدول شماره 6) آموزشگاه آزاد علوی
گزینه ها کم متوسط زیاد خیلی زیاد جمع
تعداد فراوانی 0 4 9 12 25
درصد فراوانی 0 16% 36% 48% 100%
براساس نتایج بدست آمده از جدول فوق 16% از دانش آموزان آموزشگاه علوی گزینه متوسط و 36% گزینه زیاد و 48% گزینه خیلی زیاد و علت گرایش به کلاسهای آزاد را ضعف مدرسه در ارائه دروس می دانند.
