بخشی از مقاله
چکیده
درخت در نماد شناسی اسطورهای جهان یکی از پیچیدهترین نمادهاست و در فرهنگ همهی ملتهای جهان و بخصوص در فرهنگ ایران همواره ارزشی نمادین داشته است. در کشور ما که در صد سال اخیر فنآوری لجام گسیخته با شتاب بیشتری به سوی آن هجوم آورده است, با وجود قدمت و سابقهی تاریخی در اهمیت و حفظ طبیعت، متأسفانه نقش طبیعت و پاسداشت حرمت آن هم در زمره مسایل بیاهمیت قرار گرفته و به تبع آن درخت و جنگل نیز جایگاه ارزشی خود را از دست داده است و در این چند سال اخیر این روند سیر صعودی و فاجعهانگیز نیز پیدا کرده است. دراین مبحث ابتدا به اوضاع درختان در کشورمان ایران، که گویای آماری تاسف بار از نابودی این موجودات سبز الهی در ایران است می پردازیم و سپس به راهکارهایی که کشورهای پیشرفته ای مانند انگلیس آنها را پیشنهاد داده و در برنامه آتی خود قرار داده اند اشاره ای می کنیم، به درختان مصنوعی ای که جایگزین درختان طبیعی شده اند واژه های کلیدی: جنگل زدایی، درخت مصنویی، ایران
مقدمه:
در مقابل تمام دستاندازیها و تخریبهایی که بشر بر روی کرهی زمین انجام میدهد و این همه گازهای نفس کش و سمی که ما صادر میکنیم، یک سیستم، کارخانه یا یک دستگاه طبیعی وجود دارد که به مقابله با این دستاندازیها میپردازد و اسم آن درخت است. همین درخت ساکت و صامت که بیحرکت ایستاده تخصصش این است که دیاکسیدکربن را می گیرد و به بافتهای پروتئینی در بدنش یا همان شاخه و ریشه و برگ و میوه تبدیل میکند و اکسیژن خالص را هم برای تنفس به ما پس
میدهد. هیچ کارخانهای در دنیا چنین کاری انجام نمیدهد. درختان در جلوگیری و کاهش آلودگی هوا نقش اساسی دارند. هر
هکتار جنگل تا 68 تن گرد و غبار را هر بار در خود رسوب میدهند.
وضعیت درختان در ایران:
طبق گزارش سازمان حفاظت محیط زیست مساحت جنگلهای ایران حدود 12 میلیون هکتار است که معادل 7/3 درصد مساحت کشور میباشد. در گذشته نه چندان دور مساحت جنگلهای ایران به 18 میلیون هکتار میرسید که در اثر افزایش جمعیت و توسعه شهرها و اراضی کشاورزی و تأسیسات و صنایع و همچنین تخریب و تجاوز به حریم جنگل ها, کاهش قابل توجهی یافته
است. آمار نشان میدهد که از جنگلهای کشور 1/3 میلیون هکتار تجاری و صنعتی، 0/6 میلیون هکتار مخروبه (شمال) و 10/5
میلیون هکتار حفاظت شده در غرب و جنوب کشور قرار دارد. جنگلهای شمالی ایران که بر اساس تصاویر ماهوارهای طی
- 1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم گیاهیاکولوژِی، تاکسونومی، دانشگاه ارومیه Email:mmaryamm64431@yahoo.com
785
سالهای 53-54 حدود 2 میلیون و 640 هزار هکتار بودهاند در سال 67-68 به حدود 2 میلیون و 480 هزار هکتار کاهش یافته و
در سال 80-81 نیز به 2 میلیون و 50 هزار هکتار رسیده است. طی دوره 1353-1381 بیش از 22 درصد از مساحت جنگلهای شمالی کشور کاسته شده است.
عدم توجه به ارزشهای زیست محیطی و تنوع زیستی، بهرهبرداریهای مجاز ولی بیرویه، غیراصولی و کم زمان،
بهرهبرداریهای غیرمجاز و قاچاق، نبود هماهنگی و نظارت کافی در مدیریت و بهرهبرداری خارج از ضوابط زیست محیطی از
معادن داخل جنگل، جاده سازی بدون رعایت ملاحظات زیست محیطی (بیش از 6 هزار کیلومتر)، واگذاریهای بدون برنامه در
داخل جنگل و تغییر کاربری اراضی جنگلی و غیره همگی از عوامل کاهش مساحت جنگلهای کشور است. این آمار و ارقام که نشان از سرعت حیرتآور تخریب جنگلها در ایران دارد به اندازهای است که همه شیفتگان به سلامت کرهزمین و محیط زیست را نگران کرده است.
بانک جهانی نیز در انتشار گزارشی وضعیت نابودی جنگلها در ایران را چنین اعلام کرده است: "خسارت ناشی از قطع
درختان جنگلی و نابودی جنگلهای خزری سالانه 906 میلیون دلار برابر با7 میلیارد و 212 میلیون ریال و 0/8 درصد از تولید
ناخالص داخلی است. براساس این گزارش از پنج منطقه جنگلی کشور خزری، تورانی، ارسباران، زاگرس و پوشش گیاهی خلیج فارس، میانگین سالانه نابودی جنگلهای خزری در ایران 45 هزار هکتار معادل 2/4 درصد از کل مساحت جنگلهای این ناحیه و 0/3 درصد از مساحت کل جنگلهای کشور است. جنگلهای زاگرس 54 هزار هکتار معادل 1/1 درصد از مساحت جنگلهای
این منطقه و 0/4 درصد از مساحت کل جنگلهای کشور را تشکیل میدهد. درختان ایران در میان اخبار چند ماههی اخیر جایگاه
خاصی داشتهاند. قطع سه هزار بلوط در منطقهی حفاظتشدهی هلن و تخریب بخش گستردهای از جنگلهای منطقهی حفاظت
شدهی دنا تنها جزئی از این اخبارند.
بیش از ده هزار اصله درخت در پارک جنگلی آزادگان دماوند به منظور اجرای طرح مسکن مهر قطع شدند. مدیر طرح ملی
شناسایی و حفاظت درختان کهنسال ایران گفت: »در سراسر کشور شاید 400 اصله درخت کهنسال وجود داشته باشد که میانگین سن آنها 800 سال است. هر ساله سه یا چهار درخت کهنسال در ایران قطع میشود. این روند باعث میشود که طی سالهای آینده درختان کهنسال ایران به نصف برسد.« درختان کهنسال امامزاده عبداالله آمل برای بازسازی ساختمان این امامزاده قطع شدند.
