بخشی از مقاله
چکیده
اخیرأ داروهاي هورمونی به عنوان منبع آلودهکنندهي محیط زیست مورد توجه قرارگرفته اند. مقدار این مواد در فاضلاب و آبهاي شهري به میزان ng/l تا mg/l گزارش شده است. در میان آنها هورمونهاي استروئید استروژن براي آبزیان بسیار زیانآور هستند. انسانها و حیوانات، این هورمون ها را از طریق ادرار دفع کرده که در نهایت از طریق فاضلاب و دفع زباله هاي حیوانی وارد محیط زیست میشوند. این هورمونها باعث تداخل در عملکرد طبیعی غدد درونریز شده و بر روي تولیدمثل ماهیان تاثیر گذاشته و باعث تغییر جنسیت آنها میشود.
در این مقاله طبقهبندي انواع هورمونهاي استروئید استروژن و غلظت آنها در پسابهاي گوناگون، همچنین میزان و نحوه چرخهي این هورمونها در طبیعت، با محوریت تأثیر در تغییر جنسیت آبزیان و بررسی روشهاي حذف استروئید استروژن از منابع آبی به کمک تصفیهي بیولوژیک بررسی شده است.
کلمات کلیدي
هورمون استروئید استروژن، پایش، مواد دارویی هورمونی، حذف بیولوژیک، فاضلاب
دبیرخانه دائمی: تهران، خیابان ستارخان، روبروي برق آلستوم، خیابان فیاض،شماره -51 کدپستی 1453793399
تلفن : 021-44268512-3 نمابر: www.CELCO.ir info@celco.ir 021-44268514
ستاد محیط زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط زیست
وزارت صنعت،معدن و تجارت دانشکده محیط زیست
شهرداري تهران دفتر HSE
ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست
The 6th National Conference & Exhibition on Environmental Engineering انجمن مهندسی محیط زیست ایران
تهران- 1391
.1 مقدمه
هورمون هاي استروئید محصول تولید شدهي گروهی از غدد درون ریز (endocrine disrupters) هستند که ساختمان آنها به صورت cyclopentanoperhydrophenantherene است. در ادامه فرمول ساختاري هورمونهاي استروئید استروژن نشان داده شده است(شکل شماره .(1 استروئیدها با وارد کردن پیوند مضاعف در حلقه و جایگزین کردن هیدروژن با گروه هاي دیگر و یا با وارد کردن یک گروه ویژه به زنجیر جانبی گونه هاي مختلف را به وجود می آورد.[1]
شکل .1 فرمول ساختاري هورمون هاي استروئید استروژن
هورمون هاي جنسی شامل Estrane, Andrastrane,… می باشند. استروژن ها، هورمون هاي جنسی هستند که مسئول پیدایش و حفظ اعضاي جنسی زنانه و خصوصیات ثانویه جنسی در زنان میباشد. از لحاظ ساختاري استروژنها از استرانهاي هیدروکربنی مشتق میشوند که شامل یک مولکول 18 کربنهي داراي یک حلقهي آروماتیک و یک گروه متیل در کربن شمارهي13 است. استروژنها بر روي هوموستاز کلسیم اثر میکنند و اثرات سودمندي بر روي تودهي استخوانی دارند.[3]
