بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر تفاله انار بر روي فراسنجه هاي هورمونی بزهاي سانن خشک غیر آبستن انجام شد. در این آزمایش 18 رأس بز سانن چند شکم زایش با میانگین وزن 44/85±10/16در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. تیمارهاي آزمایشی شامل: - 1 جیره شاهد - 2 جیره شاهد 12 + درصد هسته انار - 3 جیره شاهد 12 + درصد هسته انار+گاز ازن بود. نتایج نشان داد T3 در تیمار تفاله انار و تیمار تفاله انار ازن دار نسبت به تیمار شاهد افزایش غیر معنیداري داشته است. T4 در تیمار تفاله انار افزایش معنیداري نسبت به تیمارشاهد و تیمار تفاله انار ازن دار داشته است - P<0/05 - در حالی که بین تیمار شاهد و تیمار تفاله انار ازن اختلاف معنیدار آماري یافت نشد. FSH در تیمار تفاله انار کاهش غیر معنیداري نسبت به تیمار شاهد و تیمار تفاله انار ازن دار داشته است. پرولاکتین در تیمار تفاله انار نسبت به تیمار شاهد و تیمار تفاله انار ازن افزایش غیر معنیداري نشان داد. پروژسترون در تیمار تفاله انار کاهش معنیداري نسبت به تیمارتفاله انار ازن دار - - P<0/05 و کاهش غیر معنیداري نسبت به تیمار شاهد نشان داد. استرادیول استاندارد و استرادیول در تیمار تفاله انار افزایش معنیداري نسبت به تیمار شاهد و تیمارتفاله انار ازن داشت - . - P<0/05 غلظت هاي پایین استروژن، سبب مهار آزادسازي و تراوش تونیک گونادوتروپینها میشوند - تأثیر فیدبک منفی بر مرکز تونیک و هیپوتالاموسی و نیز در هیپوفیز - ، اما غلظت هاي بالاي آن، تراوش GnRH، FSH، LH و پرولاکتین را افزایش میدهد - فیدبک مثبت - . این فیدبک مثبت، در نزدیکی هاي زمان تخمک ریزي دیده می شوند، زمانی که غلظت پروژسترون، کمترین است. به نظر می رسد استروژن موجود در دانه انار اثرات استروژنیک را القا نموده است. همچنین شواهد نشان می دهد احتمالا ازن داراي اثرات ضد استروژنیک بوده است.
واژگان کلیدي: بز سانن، تفاله انار، ازن، هورمون
مقدمه
دانههاي انار به عنوان ترکیباتی که حاوي استروژن، استرون و استرادیولاند شناخته شدهاند و این ترکیبات مشابه با ترکیبات شیمیایی بیوسنتز شده در بدن انسان عمل میکنند - . - 10 بر طبق نظریه کیم و همکاران - 11 - دانههاي انار علاوه بر اینکه حاوي استروژنهاي "استرادیول، استرون، استریول" هستند سایر استروئیدها مانند تستسترون، بتاسیتوسترول و کامسترول را در بر میگیرند. فعالیتهاي استروژنی دانه انار بر روي وزن تخمدان و لکههاي واژینال بر روي خرگوش بررسی شده است نتایج نشان داد که خرگوشهاي تزریق شده با روغن انار و خرگوشهاي تزریق شده با استرادیول و روغن انار وزن رحم آنها افزایش یافته است . - 14 - فرآیندهاي تولیدمثلی همانند دیگر فرآیندهاي فیزیولوژیک، به وسیله فراسنجههاي گوناگون همچون هورمونها، فاکتورهاي رشد و سازههاي محیطی مانند نور تنظیم میشوند. فعالیت دستگاه تولیدمثل را گروهی هورمون تنظیم میکنند که اثر مستقیم بر بافتهاي تولیدمثلی می-گذارند که میتوان آنها را هورمونهاي اولیه تولیدمثلی نامید. با این وجود کنش بهینه دستگاه تولیدمثل نیازمند همکاري هورمونهاي ثانویه تولیدمثلی، فاکتورهاي رشد و در برخی موارد دخالت سازههاي محیطی - براي نمونه، نور - است. هورمونهایی مانند FSH و LH نقش کلیدي در کنترل فعالیت گنادها دارند و از این رو، آنها را گنادوتروپین - به معنی تمایل داشتن به گونادها - نامیدهاند. هیپوتالاموس، تراوش گنادوتروپینها را از هیپوفیز سبب میشود. چنان که دیگر هورمونهاي هیپوفیز را تنظیم میکند. اکسیتوسین هیپوتالاموسی که در هیپوفیز پسین انباشته و نیز از تخمدان برخی گونهها تراوش میشود، در تولیدمثل نقش دارد. برخی آیکوزانوئیدها - مانند پروستاگلاندینها - در فرآیندهاي گوناگون تولیدمثلی دخالت دارند. پرولاکتین، بر فعالیت گونادهاي برخی گونهها تأثیر میگذارد و در رشد پستان و تولید شیر دخالت دارد - . - 1 هدف از مطالعه حاضر بررسی اثرات استروژنیک تفاله دانه انار بر فراسنجه هاي تولید مثلی می باشد.
مواد و روش
در این آزمایش 18 رأس بز شیري سانن، با چند شکم زایش در بازه زمانی پیرامون تلقیح مورد بررسی قرارگرفت. دامها در باکسهاي انفرادي به ابعاد1 /2*2 متر با استفاده از شرایط نور طبیعی و به صورت آزادانه نگهداري و تغذیه شدند. تیمارهاي آزمایشی شامل - 1 جیره شاهد - 2 جیره شاهد 12 + درصد هسته انار - 3 جیره شاهد 12 + درصد هسته انار+ گاز ازن میباشد. استفاده از گاز ازن در4 مرحله صورت گرفت. در مرحله اول تفاله هسته انار را آسیاب کرده و در میکسر ریخته و همزمان ازن داده شد. در مرحله دوم تفاله هسته انار را پهن کرده و با آب حاوي ازن روي آن پاشیده شد. مرحله سوم تفاله هسته انار را در پلاستیک ریخته و در داخل پلاستیک به فاصله 20 دقیقه با 5 بار تکرار ازن داده شد و در مرحله آخرتفاله هسته انار به مدت 1 روز در سایه خشک شد - . - 11 بزها پس از همزمانسازي فحلی با استفاده از 2 تزریق عضلانی پروستاگلاندین به فاصله 11 روز هر بار به میزان 0/5 میلیلیتر به صورت تصادفی وارد طرح میشوند - . - 1 جیرههاي آزمایشی پس از اولین همزمانسازي در دو نوبت صبح - 8:00 - و بعد از ظهر - 16:00 - در قالب جیره کاملاً مخلوط به صورت آزادانه در اختیار دام قرار گرفت. نمونهگیري خون از سیاهرگ گردنی بز صورت گرفت. هورمونهاي استروژن، پروژسترون، تري یدو تیرونین - - T3، تیروکسین - - T4، هورمون هیپوفیزي محرك تیروئید - - TSH، FSH و پرولاکتین با استفاده از کیتهاي تشخیصی الایزا شرکت پادتن گستر ایثار با استفاده از دستگاه الایزا مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز آماري داده ها با استفاده از رویه Mixed نرم افزار آماري SAS نسخه 9.2 انجام شد. براي مقایسات میانگین از آزمون توکی کرامر در سطح %5 استفاده شد.
نتایج و بحث
نتایج جدول - 1 - نشان داد T3 در تیمار تفاله انار و تیمار تفاله انار ازن نسبت به تیمار شاهد افزایش غیر معنیداري داشته است. T4 در تیمار تفاله انار افزایش معنیداري نسبت به تیمارشاهد و تیمار تفاله انار ازن داشته است - - P<0/05 در حالی که بین تیمار شاهد و تیمار تفاله انار ازن اختلاف معنیدار آماري یافت نشد. افزایش T4در تیمار تفاله انار احتمالاٌ به دلیل استروژن بالاي موجود در تفاله انار میباشد. آبدل و الگندي - 4 - اثر درمان با استرادیول را روي ساختار غده تیروئید و عملکرد تخمدان موش مورد بررسی قرار دادند. نتایج آنها نشان داد که T4 و T3 در تخمدان موشها کاهش یافته و پس از درمان با استرادیول T3 و T4 به طور معنیداري افزایش یافته است آنها گزارش کردند که سطح پایین استروژن موجب اختلال در عملکرد تیروئید شده در حالی که درمان با استرادیول موجب افزایش هورمون تیروئید شده است. که با نتایج به دست آمده مطابقت دارد.
FSH در تیمار تفاله انار کاهش غیر معنیداري نسبت به تیمار شاهد و تیمار تفاله انار ازن داشته است، که احتمالاٌ استروژن موجود در تفاله انار اثر فیدبک منفی بر روي FSH داشته است. چارلسورت و اچوالتز - - 6 گزارش کردند که گونادوتروپین باعث آزادسازي FSH از هیپوفیز قدامی شده و استروژن باعث ایجاد فیدبک منفی روي FSH میشود پس افزایش ترشح استروژن باعث مهار تولید FSH میشود در نتیجه باعث ایجاد فحلی پنهان در دام میشود که با نتایج به دست آمده مطابقت دارد.
پرولاکتین در تیمار تفاله انار نسبت به تیمار شاهد و تیمار تفاله انار ازن افزایش غیر معنیداري داشته است. که افزایش پرولاکتین در تیمار تفاله انار احتمالاٌ به دلیل استروژن بالاي موجود در آن میباشد. گودلاسکی و همکاران - - 9 گزارش کردند که افزایش استروژن باعث مهار فعالیت دوپامین میشود و از این طریق پرولاکتین افزایش مییابد زمانی که استروژن پایین باشد دوپامین به گرانولهاي پرولاکتین متصل شده و باعث کاهش پرولاکتین میشود که بانتایج به دست آمده مطابقت دارد.
جدول .1 اثر تیمارهاي آزمایشی بر فراسنجههاي هورمونی در بزهاي خشک غیرآبستن سانن
-1 حروف لاتین غیر مشابه در هر ردیف به مفهوم تفاوت معنیداري در سطح P < 0/05 میباشد.
پروژسترون در تیمار تفاله انار کاهش معنیداري نسبت به تیمارتفاله انار ازن - - P<0/05 و کاهش غیر معنیداري نسبت به تیمار شاهد داشته است. استرادیول استاندارد و استرادیول در تیمار تفاله انار افزایش معنیداري نسبت به تیمار شاهد و تیمارتفاله انار ازن نیز داشت - . - P<0/05 از آنجایی که در تیمار تفاله انار استروژن آن بالا و پروژسترون آن پایین است میتوان اینگونه نتیجه گرفت
