بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مباحث بسیار حساس و قابل توجه در صنعت توریسم، مقوله امنیت و حفظ جان و مال توریست در کشورمیزبان است.
چنانچه یک کشور از ضریب امنیت بالاتري برخوردار باشد تمایل بیشتري براي سفربه آن کشور وجود دارد ،به طورکلی امنیـت یکی از مهمترین عوامل در انتخاب مقصد براي گردشگران محسوب می شود. گردشگران هنگام انتخاب مقصد، امنیـت مسـیر، امنیت اجتماعی ،میزان ایمنی پرواز و امنیت اقتصادي و آنچه را که در واژه »امنیت« می گنجد در نظر می گیرنـد حفاظـت از جان و مال گردشگران جزء اولویت هاي اصلی کشورهاي موفق در امـر گردشـگري اسـت. بـا توجـه بـه اینکـه ایـران ازجملـه کشورهاي می باشد که داراي جاذبه هاي گردشگري بی شماري می باشدو برخی از این جاذبه ها در شهرهاي مرزي کشور قرار دارند لزوم ایجاد یک پلیس ویژه براي گردشگران خارجی در کشور ضروري است، بنابراین در این پژوهش با توجه بـه اهمیـت موضوع به بررسی ضرورتهاي تشکیل پلیس گردشگري درکشور پرداخته ایم .روش تحقیق در این پـژوهش توصـیفی -تحلیلـی بوده که با استفاده از مطالعات کتابخانه اي و اسنادي انجام شده است. یافته ها بیانگر آن اسـت کـه اصـولاً بـا توجـه بـه ابعـاد امنیتی و ایمنی کشور نمی توان براي گردشگران خارجی قوانین جداگانه اي به صورت حمایتی وضع کرد، اما می توان با تشـکیل پلیس گردشگري از حقوق گردشگران و سیاحان حفاظت کردکه با اجرایی شدن ایـن طـرح شـهرهاي مـرزي از انـزوا خـارج و گردشگران با امنیت بیشترمی توانند به این مناطق سفر نماید، همچنین ایجادپلیس گردشگري دراستانهاي کشور نیز میتواند ضریب امنیت جهانگردان را افزایش داده که منافع سیاسی، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادي زیادي را براي کشور در پی دارد.
واژگان کلیدي: گردشگري ،امنیت ،شهرهاي مرزي،پلیس گردشگري
مقدمه:
امنیت، اساسی ترین نیاز انسان ها در زندگی است. ناامنی چالشی بزرگ براي انسان ها وجوامع بشري درطول تاریخ بوده است.(یزدان فام 1388:،.(124قدرت و امنیت مفاهیمی سیال، پیچده و اجتماعی هستند که با گذشت ایام، بروز رویدادهاو تحول نگرش ها و برداشت ها متحول می شوند و ابعاد جدیدي می یابند و مصدایق متفاوتی پیدا می کنند .همچنین، به همراه تحول در این مفاهیم و مصدایق آنها، کا رگزاران و نحوه فهم، به کارگیري و تأمین آنها نیز متحول می شوند(2001 (George:امنیت نیز مانند هر کالاي عمومی دیگر نیازمند اهتمام جمعی براي تحقق و دستیابی می باشد و از این رو، به اتکاي فرد سامان نمی گیرد و استقرار نمی یابد . کم وکیف امنیت باقابلیت ها و اقدامات فردي تفاوت می پذیرد، اما سامانه امنیت در سایه تلاش هاي جمعی فراهم می گردد .از این رو، پلیس به عنوان یکی از متولیان امنیت بخشی در جامعه، از
٣٥٩
ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
30 و 31 فروردین - 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012
جایگاه ویژه اي درچشم انداز آینده برخوردار است . در عین حال، اینکه پلیس چگونه به امنیت در جامعه آینده تحقق می بخشد، طبیعتاً از نگرش به امنیت ناشی می گردد.(نوید نیا 1388:،(35پلیس و قواي انتظامی هر جامعه اي، باید آمادگی مواجهه با تنوعات جامعه را داشته باشندو براي موقعیت هاي متنوع و گوناگون، راه حل ها، خط مشی ها و رو شهاي متنوع و گوناگون،ایجاد کرده و بسط دهند .امروزه در ادبیات مطالعات پلیسی، از سیاست ها، استراتژي ها وخط مشی هایی که پلیس براي مدیریت بهتر اجراي قانون و برقراري نظم و تأمین حقوق شهروندان بدان نیازمند است، بحث به میان می آید.(قاسمی ،(109:1388 پلیس و ساختار انتظامی نیز هم چون هر سازمان دیگري ، وظایف و قواعد رفتاري مشخصی دارد .
وظایفی که بر اساس اهداف سازمانی تعریف شده و در جهت تحقق ارزش هاي سازمانی شکل گرفته است . به حسب گذر زمان ، از گذشته به آینده، ساختار پلیس نیز دستخوش تغییر ودگرگونی شده و سامانه آن به سوي کیفیت مناسب تر و کارآیی بیشتر جهت گیري دارد (نوید نیا 1388:،(30یکی از مباحث بسیار حساس و قابل توجه در صنعت توریسم، مقوله امنیت و حفظ جان و مال توریست در هر کشور است. هر چه جهانگردان در یک کشور از ضریب امنیتی بالاتري برخوردار باشند بیشتر تمایل به سفر به آن کشور رادارند. به عبارتی سه بعد اصلی گردشگري عبارتند از سرمایه، مدیریت و فناوري؛ و دو رکن فرعی، عوامل طبیعی و مجموعه میراث فرهنگی است (پاپلی یزدي ،سقایی 1386:،(64 ایران از لحاظ دارابودن ابنیه و اثار تاریخی جزء 9 کشور نخست دنیا و از لحاظ جاذبه هاي اکوتوریستی در میان 10 کشور برتر جهان قرار دارد(
ارمغان،(236:1386 .این در حالی است که باید متناسب با این قابلیت ها از درآمد 400 میلیارد دلاري توریسم بهره ببرد و سهم آن حداقل 5درصد این میزان درآمد باشد .اما درآمد ایران نه تنها این میزان نیست، بلکه درآمد سالانه ایران بسیار پایین تر و کمتر از 5 صدم درصد سهم توزیع است و در دنیا، در رتبه 92 قرار دارد( محسنی:1388 ،(4 اگرچه ضعف در عواملی نظیر امکانات رفاهی و اقامتی، وسعت و استانداردي جاده ها، خدمات بهداشتی ،مراکز اقامتی و بین جاده اي، قوانین مناسب براي ورود و خروج گردشگران خارجی، تبلیغات مناسب، برخوردهاي فرهنگی شایسته و دهها مورد دیگر از اهم دلایل مطلوب نبودن وضعیت گردشگري به ویژه گردشگري اتباع کشورهاي دیگر در ایران است .اما مخاطرات امنیتی را باید در صدر چالش هاي فراروي گردشگري خارجی در ایران دانست. در گزارش شاخص کیفیت در سال2008 نمره امنیت در ایران 20 از 100 گزارش شده است این درحالی است که کشورهاي سومالی ، یمن ، الجزایر و اتیوپی از سطح امنیتی بالاتري از ایران برخوردارند (باباخانی ،184،(1388 و باید بالا بردن این سطح امنیت برنامه ریزي کرد.
به طورکلی امنیت یکی از مهمترین عوامل در انتخاب مقصد براي گردشگران محسوب می شود. گردشگران هنگام انتخاب مقصد، امنیت مسیر، امنیت اجتماعی ،میزان ایمنی پرواز و امنیت اقتصادي و آنچه را که در واژه »امنیت« می گنجد در نظر می گیرند، از آنجا که حفاظت از جان و مال جهانگردان و گردشگران جزو اولویتهاي اصلی هر کشور است، لزوم ایجاد یک پلیس ویژه براي گردشگران خارجی در ایران ضروري است که میتوان با تشکیل پلیس گردشگري از حقوق گردشگران و سیاحان حفاظت کرد.
مبانی نظري :
در این پژوهش براي درك بهتر موضوع به تعریف مفاهیم گردشگر وگردشگري، امنیت ، امنیت در گردشگري ، پلیس گردشگري ، و مفهوم مناطق مرزي خواهیم پرداخت
گردشگر وگردشگري :1
گردشگر شخصی است که از محل اقامت خود به مکان دیگري سفر کند به شرطی که حداقل یک شب و حداکثر یک سال در آن مکان باقی بماند، این سفر نباید صرفاً به دلیل اهداف تجاري باشد(.(WTO:2000 وگردشگري منشور کثیرالوجهی است
1 TOURIST&TOURISM
٣٦٠
ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
30 و 31 فروردین - 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012
که هر وجه آن به جنبههایی از فعالیت و نیاز انسان دلالت دارد به همین دلیل پیچیده به نظر میرسد، از این رو لازم است معانی این واژه، انگیزههاي این فعالیت و اشکال آنرا به درستی شناخت؛ زیرا تنها در سایه روشن شدن آنهاست که میتوان به اهمیت و کارکردهاي آن پی برد (ابراهیم زاده،.(11 :1384 گردشگري عبارت است از گذارن اختیاري مدتی از اوقات فراغت خویش در مکانی غیر از محل سکونت دائمی به قصد التذاذهاي گردشگري(میري:43،.(1390 به عبارتی گردشگري شامل همه فعالیت هاي است که به وسیله یک گردشگر در طول مدتی که او به دلایل شخصی یا حرفهاش در جایی دور از مکانی که محل زندگی او باشد انجام می دهد((Smid S and. Zwart.P, 2002: 23
امنیت: 1
معناي لغوي امنیت رهایی از تشویش ، استرس ، اظطراب و ترس( نصري:1381، (114 و یا احساس آرامش و اطمینان خاطر است .امنیت مفهومی کلی است که شامل وضعیت سلامت و آرامش و رفاه فرد است و ثبات جامعه می شود و در حقیقت محفوظ ماندن از آسیب، توسط دیگران است .در مجموع امنیت اجتماعی فضایی است که شامل دوبعد عینی و ذهنی است در بعد عینی ، امنیت اجتماعی به معناي شرایط و موقعیت ایمن و حفظ و گسترش آن براي افراد جامعه در مقابل عوامل بیرونی است و بعد ذهنی امنیت اجتماعی به معناي احساس امنیت و آرامش است.(هزار جریبی 128:،(1389 از دیدگاه روانشناختی ،احساس امنیت پیکره اي چند بعدي را می سازد و از عوامل متعددي ناشی می شودو در ارتباط با شرایط اجتماعی و افراد مختلف به گونه اي متفاوت ظهور یافته است(اسدي وهمکاران: 49،.(1389 که در این پژوهش بعد ذهنی امنیت براي گردشگران خارجی مطرح می باشد وباید اعتقاد داشت که ملاك امنیت در گردشگري، احساس امنیت توسط گردشگران است
امنیت در گردشگري: 2
امنیت و گردشگري، پارامترهاي یک معادله هستند که نسبتی مستقیم با هم دارند. در واقع همانطور که یکی از عوامل مهم توسعه گردشگري وجود امنیت است، رونق گردشگري در یک منطقه و تردد گردشگران در یک مقصد، موجب به وجود آمدن امنیت میشود. البته نباید فراموش کرد که این قضیه همیشه هم صادق نیست، چرا که در برخی مواقع، وجود پدیده گردشگري و رفت و آمد گردشگران باعث نا امنی شده است. با این وجود، صنعت گردشگري و مقوله امنیت ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، در این مورد هم باید دانست و اعتقاد داشت که ملاك امنیت در گردشگري، احساس امنیت توسط گردشگران است.
نقش و تأثیر صنعت گردشگري در ترسیم امنیت ملی یک کشور چنان است که اکثر کشورهاي توسعه یافته، با وجود دارا بودن منابع کلان اقتصادي و درآمدي، ترجیح می دهند روي صنعت گردشگري متمرکز شوند و حضور مستقیم گردشگران در یک کشور علاوه بر توسعه اقتصادي و تبادلات فرهنگی، آن کشور را به عنوان یک مکان امن گردشگري تبدیل می نماید و در واقع گردشگري سریع ترین و کم هزینه ترین را ه رسیدن به توسعه امنیت پایدار می باشد((Israeli,2003:80
