بخشی از مقاله
چکیده
احساس امنیت وآرامش موجب بالا رفتن ضریب کیفیت حیات بشریست. در سایه ی امنیت است که استعدادها و تواناییهای بالقوه فرصت شکوفایی می یابند. نا امنی در شهرهای مرزی اغلب امری خارجی بوده واز ورای مرزهاوارد جوامع می شود.امروزه دولتها برای حفظ مشروعیت و بقای خود هم که شده ناچارند شهروندان خود را ایمن نگه دارند و برای جلوگیری از نفوذ چالشهای مرزی به مناطق مرکزی، تمهیداتی اندیشیده و تهدیدها را به فرصت تبدیل سازند ، چرا که دولت مهمترین رکن ایجاد امنیت مدنی می باشد.
در حال حاضرتمرکزسرمایه درشهرها و مناطق مرکزی موجب بی عدالتی در توزیع امکانات شده که مناطق دور افتاده تر بویژه سرزمینهای مرزی بشدت از آن رنج می برند. تلاش نگارنده در این نوشتار باروش تحلیلی، پاسخ دادن به این سوال است که: " عوامل موثر در ژئوپلیتیک امنیت شهرهای مرزی جنوب شرق به ویژه سیستان وبلوچستان کدامند ؟ "برخی مناطق پاکستان مانند بلوچستان جزو حوزه تمدن ایران ی محسوب می شوند و تقویت دیپلماسی فرهنگی در این حوزه جغرافیایی می تواند گستره نفوذ نرم ایران را افزایش داده و به مانعی برای رخنه آموزه های فرقه ضاله وهابیت تبدیل گرددوهمچنین تفکر ناسیونالیسم بلوچ را از عامل تهدید به عامل فرصت مبدل نماییم.
برای تامین امنیت در مرزها به ویژه مرزهای خشکی نیازمند مراودات اقتصادی هستیم. ژئوپلیتیک اقوام در پاکستان سدی در مقابل ثبات این کشور است که از این مسأله دشمنان پاکستان به خوبی بهره برداری می کنند . تا زمانیکه فقر وعدم توسعه یافتگی د ر پاکستان وجود داشته باشد بعید بنظر میرسد که ثبات کامل وحاکمیت دولت بر کل سرزمین اعمال گرددوطبیعی است که این بی ثباتی به مرزهایش از جمله مرز با ایران سرایت نماید.
- 1 مقدمه
یکی از مهمترین چالش هایی که در مناطق مرزی پیش روی مسئولان امور قراردارد مسئله امنیت مناطق مرزی است . مسئله حفظ و گسترش امنیت مناطق مرزی، به ویژه در کشورهایی که دارای مرزهای مشترک طولانی با همسایگان خود هستند همواره مورد توجه و حساسیت مسئولان امور بوده است و بدین منظور راهکارهای گوناگونی اندیشیده شده است .دیدگاه های نوین در زمینه امنیت سازی مناطق مرزی بر استراتژی توسعه پایدار مناطق مرزی تاکید فراوان دارند. در حقیقت آنچه که می تواند امنیت مناطقمرزی را تضمین نماید توسعه پایدار مناطق مرزی است.
مسئله ا منیت در مرز، روند توسعه و امنیت کشور را متأثر می سازد به طوری که کشورهای درگیر با مسائل ناامنی در مناطق مرزی دریافته اند که به دلایل مختلف از جمله فقر، تنگدستی و. ..ناامنی گسترش یافته و این ناامنی به طور مستقیم به کل کشور منتقل گر دیده است. .یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده حضور مردم در مناطق مرزی، ترس یا احساس ناامنی است. ناامنی مکانها و فضاهای مرزی، نشا ط و سلامتی را در زندگی روزمره مختل میکند و ، با ایجاد مانع بر سر راه رشد اقتصادی و اجتماعی فرهنگی و مشارکت عمومی، هزینههای زیادی را بر جامعه تحمیل می نماید - افتخاری، 1831، - 8
کشورهای عضواتحادیه اروپا امروزه یک اقتصاد وامنیت یکپارچه را تجربه میکنند ومرزهایشان عملا جز در نقشه های جغرافیایی ،جلوه دیگری ندارند این در حالی است که در اکثرنقاط جهان به ویژه منطقه خاور میانه مرزها همچنان از شکنندگی فوق العاده ای رنج می برند . در این میان950 کیلومتر از مرز های شرقی ایران با کشور پاکستان که به منزله ی دروازه ترانزیت قاچاق مواد مخدر می باشد که از این قاعده مستثنی نیست .
گروهی با تفکر کارکرد امنیتی با ایجاد دیوار هاوموانع همچنین جلوگیری وکنترل تردد بین دو طرف مرز مدعی ایجاد امنیت هستند حال آنکه دسته دوم با ایده کارکرد ارتباطی مرز با ایجاد همگرایی بیشتر از طریقه های مختلف بین دوطرف مرز در پی ارائه نوع دیگری از راهکار در جهت ایجاد امنیت پایدار می باشند .کارکرد امنیتی اگرچه ممکن است در جاهای دیگر جواب دهد اما بدلایلی در منطقه بلوچستان جواب معکوس می دهد.
وجود قوم بزرگ بلوچ در دو طرف مرز ،همکیشی وهمزبانی آنها وهمچنین قرار گرفتن این منطقه در جوار هلال طلایی بلحاظ کشت وقاچاق مواد مخدر ، فقر شدید ، بیکاری مفرط ، حضور قدرتهای منطقه وفرا منطقه ای نظیر عربستان وآمریکا ، قرار گرفتن پایگاه گروههای تروریستی نظیر القاعده در این منطقه ودلایل عدم توانایی دولت پاکستان در ایجاد ثبات وامنیت مرزی وغیره سبب نا امنی این مرز شده وهر ساله تعداد قابل توجهی از مرزبانان ومردم بی دفاع بدست گروههای ناشناس ربوده وبه شهادت میرسند وکشور ایران متحمل خسارات جبران ناپذیری می گردد - باباخانی لشکان،. - 2-1: 1393
- 2 بیان مسئله
هرگاه کشوری توانست سرمایه خوداعم ازنیروی انسانی، نهادها وارزشهای بنیادی خویش را از آسیب مخالفین داخل ودشمنان خارجی حفظ نماید به امنیت رسیده است در عین حالیکه روابطش با دیگر کشورها نیز برقرار باشد . از زمانیکه سرحد جای خود را به مرز بخشید اختلافات بین دولتها وکشورها بیشتر بروز یافت چرا که سر حدات را عوامل طبیعی از هم جدا میکرد ولی مرزها خطوط بسیار باریکی هستند که ساخته دست بشر می باشند .
طبیعی است این خطوط بدون در نظر گرفتن اقوام ، طایفه ها ، زبانها ، مذاهب مشترک وغیره شکل می گیرند ویک عامل همگن را دچار انشقاق واز هم گسیختگی می کنند ، ایران با همجواری 15 کشور یکی از پر همسایه ترین کشورهای جهان می باشد ومسلم است که با چالشهای متعدد مرزی دست وپنجه نرم می کند از جمله مرزهای پر چالش جمهوری اسلامی ایران ، مرز با کشور پاکستان است که پس از استقلال هند توسط بریتانیا تحدید شد که ازرودخانه ماکشید در کنار دریای عمان در جنوب تا کوه ملک سیاه - نقطه مرزی ایران وافغانستان وبلوچستان - در شمال حدودا 987 کیلومتر است می باشد - باباخانی لشکان،. - 3: 1393 این منطقه به خاطر دور بودن از مرکزسیاسی ، عدم برقراری روابط مطلوب بین دو کشور ایران و پاکستان همیشه با نا امنی هایی نظیر قاچاق مواد مخدر ، کالا ، تردد غیرمجاز اتباع خارجی ، شرارت ، حمل سلاح و اعمال تروریستی مواجه بوده است .
اینجانب درتحقیق پیش رو بدنبال این هستم که در منطقه مورد مطالعه فوق چه تمهیداتی باید اندیشید تا امنیت با درجه بالایی تأمین گردد. امروزه برای پایداری شرایط امنیتی در کشور ایران بویژه درمنطقه موردمطالعه بایستی واقع بینانه به مشکلات - ظرفیت ها وچالشهای مربوطه پرداخت ، چرا که امنیت یک مفهوم عام وکلی است که تمام جنبه های زندگی انسان را در بر می گیرد. دولتها باید قادر باشند مرزهای خود در عرصه های مختلف فضای واقعی ، فضای سایبری و هویتی را تا حدی باز کنند تا فرصت های آن سوی مرز را بدست آورده و تا حدودی مرزهای خود را بسته نگه دارند که ناامنی ها و چالشهای آنسوی مرزها زمینه ناامنی را در درون کشور و جامعه به وجود نیاورند که این مهم بوسیله ی مدیریت مرزها تحقق می یابد.
