بخشی از مقاله
مقدمه:
آب علاوه براینکه یک ماده ضروری برای ادامه حیات است،نقش مهمی نیز در توسـعه اقتصـادی و اجتمـاعی جوامـع دارد .این ماده حیاتی هموار مقادیری املاح ،مواد معلق و گاز های محلول را به طور طبیعی و یا برخی از ترکیبات ویـژه ناشی از فعالیتهای صنعتی را به همراه خود دارد. [6] وجودترکیبـات شـیمیایی حتـی درمقـادیرکم درصـورتی بـیش از مقادیر تعیین شده دراستانداردهای جهانی باشدموجب مسمومیت انسانهاوتمام موجودات خواهدشد. [18 ] متاسفانه این آلودگی هاسالانه موجب مرگ چندین میلیون نفردرجهـان مـی شـودکه عـلاوه برمشـکلات روحی،ضـررهای اقتصـادی فراوانی رابدنبال دارد.ازطرفی باتوجه به رشدجمعیت وبالارفتن سطح زندگی جوامع نیازهای آبی بشررو به فزونی اسـت . [12 ]
امروزه با افزایش جمعیت و افزایش نیاز آب در بخش های مختلف کشاورزی، صنعتی، شرب و بهداشت، فشار زیادی به منابع اب زیرزمینی وارد شده است . [1 ] مقایسه سرانه کل منـابع آب شـیرین قابـل دسترسـی دربـین منـاطق جهـان متفاوت است،بطوریکه بیش ازیک میلیاردنفرازجمعیت جهان آب سالم ندارند و منشا80 درصد بیماری ها در کشورهای درحال توسعه ، آب ناسالم و بی کیفیت می باشد. [16]
اهمیت آب برای بهداشت وتوسعه به اندازه ای است که سازمان جهانی بهداشت((WHOمهمترین نارسایی قرن بیستم راعدم دسترسی همگان بهسازی وآب آشـامیدنی سـالم وکـافی عنـوان کـرده اسـت. [12 ] بطـورکلی کیفیـت آب یـک امرنســبی اســت ومعــرف ویژگیهــای اب اســت وازطریــق ویژگیهــای فیزیکــی وشــیمیایی وزیســت شــناختی تعریــف
اولین همایش ملی محیط زیست دانشگاه پیام نور 1 – خرداد ماه -1393اصفهان
میشود،کیفیت آبهای زیرزمینی درمقیاس های مکانی وزمانی عمل کرده ونمیتـوان خـواص آن رادرطـول زمـان ومکـان ثابت فرض کرد. [17 ]
نظریات متعددی درباره آلودگی آب بیان شده است که از آن جمله تعریفی است که در کنفرانس ژنو در مـارس سـال 1961 میلادی بیان شد : (( آب وقتی آلوده خوانده می شود که بر اثر فعالیتهای انسانی، در ترکیب یا خـواص آن بطـور مستقیم یا غیر مستقیم تغییراتی حاصل شود، تا حدی که بر اثر این تغییـرات، آب بـرای مصـارفی کـه قـبلا در حالـت طبیعی بکار می رفته نامطلوب گردد)) . [9 ]
آبهای سطحی و زیرزمینی بر اثر نفوذ آلودگی ناشی از شستشوی سموم و آفت کش های کشـاورزی در معـرض خطـر قرار دارند. در مطالعه ای که بر روی رودخانه سفید رود از منجیل تا بندر کیاشهر انجام گرفـت، مقـادیر زیـادی از آفـت کش ها تشخیص داده شد که در برخی موارد غلظت آنها تا 300برابرحد مجاز بود 5] و . [4
کیفیت مطلوب فیزیکی و شیمیایی آب از نقطه نظر مقبولیت آن برای مصرف کننده، حفـظ سـلامتی مصـرف کننـده و نگهداری از سیستم شبکه آب ضروری است. در برخی از مناطق، کنترل غلظت برخی آلاینده ها جهت تـامین سـلامتی مردم لازم است، که این گونه اقدامات شامل انجام آزمایشهای شیمیایی بر روی منابع تامین آب می باشند . [13 ]
پارامترهای فیزیکی آن دسته از خصوصیات آب است که بوسـیله حـواس بینـایی، لامسـه، چشـایی و یـا بویـایی قابـل تشخیص باشد. مواد جامد معلق، کدورت، رنگ، طعم، بو و درجه حرارت در این دسته قرار می گیرند 14]و.[2
یکی دیگر از پارامترهای فیزیکی آب کدورت است که معیاری برای میزان جذب و یا پراکندگی نور توسط مـواد معلـق موجود در آب به شمار می رود. قسمت عمده کدورت در آبهای سطحی از فرسایش مواد کلوئیدی نظیرخـاک رس،لای، خرده سنگها و اکسیدهای فلزی از خـاک حاصـل مـی شـود. جامـدات یکـی از ناخالصـی هـای فیزیکـی آب بـه شـمار می روند. این پارامتر از طریق محافظت میکروارگانیسمها از تماس مسـتقیم بـا مـواد گنـدزدا مثـل کلـر، مـی توانـد در آلودگی آب نقش اساسی داشته باشد و بعلاوه باعث افزایش مقدار مصرف ماده گندزدا می شود . [14 ] وجود مواد معلق از نظر زیبایی به آب لطمه زده و می توانند محلهایی را برای جذب سطحی مواد شیمیایی و بیولوژیکی بوجود آورند 2]
.[
مواد کلوئیدی کدورت زا، سطوحی را برای جذب ارگانیسم های بیولوژیکی و یا مواد شیمیایی مضر و یا عوامـل طعـم و بوی نا مطبوع فراهم می کنند. گندزدایی آبهای کدر به علت خواص جذبی برخی از کلوئیدها و نیز با توجه بـه ایـن کـه جامدات ممکن است سبب حفاظت از میکرو ارگانیسمها در برابر مواد گندزدا شوند عملـی مشـکل بـه شـمار مـی رود. همچنین کدورت با جذب نور، باعث جلوگیری از ورود نور به آب می شود، در نتیجه کدورت نیز بطور غیر مستقیم یک عامل آلودگی آب می باشد.
از خصوصیات شیمیایی آب می توان به سختی اشاره کرد که در مقادیر بیش از حد، می توانـد اثـرات منفـی متعـددی چون افزایش مصرف صابون، ایجاد لکه بر روی ظروف، دیرپز شدن و بیرنگ شدن سبزیجات، ترکیدگی دیگهای بخـار و
... را به دنبال داشته باشد .[14] برای هر یک از این پارامترها، در استاندارد ایران و جهان مقادیر مشخصی تعیین شـده است. بطوریکه حد مطلوب کدورت در استاندارد ایران ≥1 NTU1 بوده و حداکثر مجاز آن در استاندارد ایران و جهان،
- Neflometric Turbidity Unit
اولین همایش ملی محیط زیست دانشگاه پیام نور 1 – خرداد ماه -1393اصفهان
5NTU ذکر شده است. حد مطلوب PH2 در استاندارد ملی ایران بین 7 – 8/5 و حـداکثر مجـاز آن بـین 6/5-9 و در استانداردWHO3، PH ≥ 8 ذکر شده است.
حــــــــــد اکثــــــــــر مقــــــــــدارTDS4 در اســــــــــتاندارد ملــــــــــی ایــــــــــران برابــــــــــر 1500 mg/lit و حداکثر مقدار آن از نظر WHO، 1000mg/lit اسـت. اسـتاندارد ایـران رقـم سـختی کـل در آب آشامیدنی را 500mg/lit تعیین کرده است، اما در استاندارد WHO رقمی ارائه نشده است. حدود آسـتانه طعـم و بـو برای کلر در آب مقطر، به ترتیب برابر 5 و 2 میلی گرم بر لیتر است، بیشتر افراد طعـم کلـر یـا فـراورده هـای آن را بـا غلظتهای زیر 5 mg/lit تشخیص می دهند. در واقع، طعم کلر در غلظتهای بین 0/6 تا 1 میلی گرم بر لیتر برای اغلب افراد قابل تشخیص است، اما اثر زیان بخشی ندارد .[3]
