بخشی از مقاله

مقدمه

شاید واژه هایی نظیر کارآفرینی و کارآفرینان برای آحاد عمومی جامعه ما واژه هایی غریب و انحصاری و تخصّصی تلّقی گردد و مفهوم و معانی آن با زمینه های ایجاد و توسعه کار و بسط و گسترش استعدادهای بالقوّه و نیز ایجاد بسترها و پتانسیل های مختلف ایجاد کار و حرفه و شغل و فعالیّت و تولید و تلاش و خدمات و غیره همخوانی ندارد . در صورتیکه اتفاقاً کارآفرینی یعنی همه ی موارد ذکر شده ، و علت غربت و ناآشنایی واژه کارآفرینی و کارآفرین در جامعه ما جدید بودن و

تازگی اصطلاح در نظام های اقتصادی و تولیدی و زمینه های اشتغال و کار و خدمات و غیره است .
به هر حال کارآفرینی و خلاقیّت های ایجاد اشتغال و ابتکارات خلّاق در صنایع و صنعت و کشاورزی و خدمات و تلاش و مدیریّت های خلاق استفاده از امکانات و زمینه ها و استقرار صنایع و کارگاه های تولید در اماکن و موقعیّت های مستعد و ایجاد بسترهای لازم تولید کار و فعالیّت صرف نظر از افراد و

اشخاص خاص همه و همه کارآفرینی هستند . امّا اگر جامعه شرایط پیوسته و لازم جهت تحقّق افکار و اندیشه های رایج و فعّال کارآفرینی را در بخش های مختلف فراهم نماید از مبانی و اصول علمی تحقیقی کارآفرینی و توسعه و توانش تولید و توسعه نیز که متضمّن نظام های اقتصادی اس

ت ، نیز بهره جسته ایم .
کار آفرینی یک فلسفه است ، کارآفرینی یک نگاه و ایده است ، کارآفرینی جرأت ورزی و اعتماد داشتن به امکانات است . کارآفرینی رسک کم خطر و پشتیبانی شونده از سوی نظام و جامعه است ، کارآفرینی طرح است . کارآفرینی تولید است ، کارآفرینی خدمات است ، کارآفرینی صنعت و درآمد است و کارآفرینی ایجاد بنگاه و مراکز کار و مطالعه و تحقیق و تولید است .
با این مقدّمه کوتاه درصددیم که روحیّات و صفات و ویژگی های دانشجویان رشته ی اقتصاد کشاورزی را با افراد و گروه های کارآفرینان بخش های مختلف را مقایسه و ارزیابی نماییم و به بررسی کیفیّت و چگونگی تشابهات و تفاوت های منظر و نگاه و نیز میزان کارآفرینی هر دو بخش را به نقد و بررسی بگذاریم . که اصولاً فارغ التحصیلان رشته های اقتصاد کشاورزی چگونه و با چه ابزارهایی و در چه سطحی و با چه امکانات و پشتوانه هایی می توانند کار و اشتغال بیافرینند و جایگاه آن ها در کنار کارآفرینان دیگر مثل بخش خصوصی و بخش تعاونی در تولید کارگاه های کوچک و بزرگ و متوسّط در چه جایگاهی قرار دارد . و در زمینه های تولید کارآفرینی در بخش اقتصاد کشاورزی چه تفاوت ها و تشابهاتی با بخش های دیگر و اصولاً چه ارتباطی با زمینه های دیگر دارد و در نهایت مقایسه روحیّات و ویژگی های دانشجویان رشته ی اقتصاد کشاورزی با کارآفرینان را در ابعاد مختلف تولید و توزیع و خدمات و شخصیتی بررسی کرده ایم .


بیان مسأله

چون کارآفرینی و کارآفرین بطور مستقیم و غیر مستقیم با بخش تولید و توزیع و نیز خدمات و بازرگانی و صنعت و کشاورزی و بنگاه های اداری و تفریحی و هنری دارد . لازم است ، زمینه های کارآفرینی و کارآفرین نیز تبیین و تعریف گردد.
زمینه های کار آفرینی شامل :


- صنعت و بخش های مختلف صنعتی اعم از خصوصی و تعاونی و دولتی
- کشاورزی شامل کشاورزی خرد و کلان و دولتی و غیردولتی همراه با ادوات لازم در تولید و توزیع تولبدات و خدمات کشاورزی
- خدمات و بخش های مختلف و پراکنده و گسترده اداری
کارآفرین و کارآفرینان در بخش های مختلف ذکر شده صرف نظر از جنس و مدرک و تخصّص و سواد و معلومات و اقلیّت ها و اقوام و ... در طول دهه های اخیر با اقدام و ایجاد زمینه های لازم در ایجاد و تأسیس طرح های اقتصادی و ایجاد بنگاه های تولیدی و کارگاه های کوچک و بزرگ به موازات فناوری های علمی و صنعتی و فرآیندهای توسعه و رشد و تعالی نظام های اقتصادی و تولیدی و صنعتی و خدماتی چهره و نمای متحوّل نظام های شهری و تولیدی را خلق و بوجود آورده اند

.
بر این اساس نقش کارکردی کارآفرینان در تئوریهای اقتصادی به مفاهیم و اصطلاحات خاصّی تعبیر می شود .
نقش کارکردی کارآفرینان در تئوری های اقتصاد
معامله گر
هماهنگ کننده
مالک محصول
نوآور
تصمیم گیرنده
واسطه ریچارد کانتیلون
ژان باتیست سی
فردریک هاولی
ژوزف شومپیتر
فرانک نایت
ایزائیل کرژنر

منبع (بارانو 1989 ) به نقل از محمود احمدپور-کارآفرینی ،1386 ، ص 27

 

چنانچه ملاحظه می شود :
کارآفرینی در جهان حتّی در منظر صاحب نظران مکاتب مختلف دارای معانی و مفاهیم مختلف است . و از دلالی و واسطه گری تا مدیریت و هماهنگی و مالکیت و خلاق و نوآوری گسترده شده است . بر این اساس می توان بین کارآفرینی در دانشجویان اقتصاد کشاورزی و کارآفرینان دیگر در ابهر را نیز تمیز و تشخیص داد .


در جدول گذشته کارکردهای دیدگاهی به کارآفرینی جهت عمق بخشیدن اطلاعات به خوانند ذکر گردید امّا در رویکرد های این اصطلاح نیز تفاوت ها و تضادهایی از نظر صاحب نظران به چشم می خورد .
مک کله لند محقق و کارشناس 1963 کارآفرینی را توفیق طلبی می داند .
روتر 1964 در تحقیقات خود کارآفرینی را مرکز کنترل داخلی می داند .
لایلز – بروکهاوس 1980 کارآفرینی را پذیرش مخاطره های معتدل می داند .
باومن واسکایر 1982 کارآفرینی را تحمّل ابهام می داند .
جاکوبووتیز 1982 کارآفرینی را استقلال طلبی می داند .
و بالاخره سکستون 1982 کارآفرینی را متعهد ، با انگیزه ، پرانرژی می داند .
از مفاهیم و واژه های تبیین شده می توان نتیجه گرفت که بین کار آفرینی و غیرکار

آفرینی نیز تفاوت هایی وجود دارد . (1)
کارآفرینی به دنبال استقلال و غیرکارآفرین به دنبال وابستگی است .
کارآفرین به دنبال ثروت و غیرکارآفرین به دنبال امرار معاش است .
کارآفرین به دنبال فرصت و غیرکارآفرین مخالف مخاطره است .
کارآفرینبه مبتکر است و غیرکارآفرین غیرمبتکر است .
کارآفرین به دنبال معاملات است و غیرکارآفرین مخالف معامله است .
کارآفرین قبول مخاطرات و غیرکارآفرین مخالف مخاطرات است .
کارآفرین درک مستقیم یا آنی از موضوع و غیرکارآفرین درصدد تحلیل است .
( محمود احمدپور داریانی ، کارآفرینی ، پردیس ، 1386 چاپ هفتم ، ص29 )

با توجه به موارد و مدمات ذکر شده و تعاریف و مفاهیمی که از واژه و اصطلاح کارآفرینی و نیز رویکرد و کارکرد هایی که از مفهوم کارآفرینی از سال های 1980 تا به امروز در جهات و ایران وجود دارد .
به مسئله و موضوع اصلی در بیان مسأله بر می گردیم که :
چه تفاوت ها و تمایز هایی بین کارآفرینان دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی و کارآفرینان در سطح شهر ابهر در سال 1388 وجود دارد ، چه چیزهایی است ؟
آیا کارآفرینی در میان دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی جنبه تعهّدی و معامله ای و تولیدی و اشتغالی و ابتکاری و نوآوری و سایر جنبه های مثبت کارآفرینی را دارد ؟
آیا کارآفرینان سطح شهر ابهر در سال 1388 در زمینه های سطوح مختلف رویکرد ها و کارکردهایی همانند دانشجویان رشته اقتصادی کشاورزی شهر ابهر را دارند ؟
اصولاً چه تفاوت ها و تمایز هایی در ویژگی های شخصیّتی از منظر کارآفرینی در میان دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی و نیز کارآفرینان دیگر در سطح شهر ابهر وجود دارد ؟

 


اهمیّت و ضرورت مسأله

معمولاً اهمیّت و ضرورت هر مسئله ای به اندازه ارزش و جایگاه و نقش و تأثیر آ

ن موضوع یا پدیده تلقّی می کنند .
کارآفرینی از هر نوع ، کارآفرینی با هر سطح ، کارآفرینی با هر وسعت و اندازه کارآفرینی از هر حیث و بعد تولیدی و صنعتی و خدماتی و اداری و فرهنگی و ... از آن جا که باعث گردش بازار کار و عرضه و تقاضا و امور بازرگانی و تنوّع و تسریع امور مالی و پویایی و احیای تولید و توزیع و نیز بهره وری ارزش های اقتصادی در همه ی ابعاد و باعث ایجاد اشتغال و کار و حرفه و خدمات بصورت موقّت و دائمی و مستمر و پیوسته هر چند با انگیزه سود و ثروت مالی و حتّی با هدف کسب سود فراوان و درآمد های سرسام آور در درجه ی اول از آن جا که در دنیای پیچیده امروزی و در دنیای متلاطم امروزی که کار و شغل و حرفه و اشتغال جوانان در آینده خانوادگی و سلامتی و ازدواج و تحصیل آنان به شدت تأثیر دارد . کارآفرینی و تبعات و اثرات ناشی از کارآفرینی با هر رویکرد و کارکردی بسیار ارزشمند و عزیز و با اهمیّت است و دارای اهمیّت و ضرورت و جایگاه بسیار بالایی است .

اهمیّت و ضرورت کار آفرینی از چند نظر و جنبه اهمیّت دارد .


الف : فی النفسه تولید کار و حرفه . خدمات و گردش کار و انرژی می کند .
ب : در اثر و سایه فعالیت و تلاش کار آفرینی ثروت و تولید و خدمت و توزیع و مبادله کالاها و گردش خدمات مختلف اداری و کاری و بازرگانی و اداری افزایش می یابد .
ج : کار آفرینی مکمل سه بخش اقتصادی در ایران (خصوصی ، تعاونی ، دولتی ) می باشد و کار آفرینی در سه بخش کار آیی و بهره وری تولید می کند .
د : کار آفرینی مانع و مسدمد کننده بیکاری و به تبع آن کاهش آسیب های اجتماع

ی و خطرات ناشی از گرایش جوانان به اعتیاد و قمار و فحاشی و ابطالی گری است .
ه : کار آفرینی اگر توسعه و گردش یابد ، جنبه های نسبتاً منفی آن که جنبه سود شخصی و منفعت آنی و ... است به سنّت تولید و هماهنگی و مدیریت و خلاقیت ها و نو آوری ها تبدیل می شود .


و : کار آفرینی و کار آفرین چون تولید کننده و مکمل و فراگیرنده و تکمیل کننده نقاط نقصان وضعف تولید و توزیع و گردش کار و امور اداری و ... می باشد . در صورت اصلاح و جهت دادن به رویکرد های علمی و تولیدی و صنعتی و کشاورزی و اداری حیات بخش و سازنده خواهد بود .

اهداف و مقاصد تحقیق :

هدف و مقصود عمده تحقیق حاضر جدا از موضوع تحقیق نیست . که عبارت است از :
- شناخت و تبیین روحیه کار آفرینی در بین دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی شهر ابهر
شناخت و تبیین روحیه و ویژگی کا ر آفرینی در کار آفرینان سطح شهر ابهر
- مقایسه این ویژگی ها و خصوصیات رفتاری در دو بخش ذکر شده

هدف های فرعی این تحقیق عبارتند از :
- رویکردهای کار آفرینی کار آفرینان دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی ابهر چه چیزهایی است
- رویکردهای کارآفرینی کارآفرینان در سطح ابهر شامل چه مواردی است .
-بطور کلی شناخت و تبیین رویکرد ها و کار کرد ها و ویژگی های کار آفرینی در دو گروه دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی با کار آفرینان سطح شهر ابهر می باشد .
و این مقایسه از طریق مصاحبه و تنظیم پرسشنامه و مشاهده رفتارها و طبقه بندی آنها گزارش شده است .


سئوالات و فرضیه های تحقیق :

 

1- آیا رویکرد های کا رآفرینی در همه کار آفرینان یکسان است ؟
2- آیا کارکرد های کار آفرینی در همه کا آفرینان یکسان است ؟
3- معمولاً دانشجویان در رشته های اقتصادی چه نوع رویکرد هایی دارند ؟
4- دانشجویان در رشته های اقتصاد کشاورزی چه نوع کار کرد هایی دارند؟


5- آیا روحیه کار آفرینی صرفاً با تحصیل ثروت یکی است ؟
6- آیا روحیه کار آفرینی مترادف با ابداع و نو آوری و خلاقیت است ؟
7- آیا روحیه کار آفرینی با مالکیت ودارایی و ثروت یکی است ؟
8- آیا ویژگی و روحیه مدیریت وهماهنگی در کارآفرینی در همه کار آفرینان یکی است ؟
9- آیا واسطه گری و دلالی در همه کار آفرینان صفت رایج و مرسوم است ؟
10- آیا ویژگی های شخصی و منطقه ای و ملّی و مذهبی کار آفرینان در همه سطوح یکسان است ؟

فرضیه :
ویژگی و روحیه کار آفرینی دانشجویان دارای بعد تولید و اشتغال و جنبه ملّی و عمومی دارد .
ویژگی و روحیه کار آفرینان غیر دانشجویی دارای بعد منفعت مشخصی و انباشت ثروت و کامجویی می باشد .


متغیّرهای تحقیق :

در تحقیق حاضر متغِیّرهای مستقل و وابسته عبارتند از :
متغیّر مستقل : روحیّه کارآفرینی
متغیّر وابسته : ویژگی کارآفرینان دانشجویان اقتصاد کشاورزی و افرا

د عادی

در این تحقیق این که همه آزمودنی ها کارآفرین هستند ، شکی نیست و کارآفرینی صفت و ارزش و متغیّر ثابت همه ی شرکت کنندگان می باشند . و به عنوان متغیّر مستقل عمل می کند .
حال این که کارآفرینی ( الف در میان دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی ، ب کارآفرینان شهر ابهر ) در روحیّه اقتصادی و تولیدی و خدماتی این دو گروه چگونه تأثیر می گذ

ارند به عنوان متغیّر وابسته دنبال شده است .
یعنی در واقع ما در صدد هستیم که ویژگی ها و صفات و روحیّات کارآفرینی دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی و نیز کارآفرینان سطح شهر ابهر را فهرست و طبقه بندی نماییم و در دو طبقه و دو ویژگی با تفاوت ها و تشابه ها نقد و بررسی نماییم .

تعاریف واژه ها و اصطلاحات :

کارآفرینی سازمانی(1) فعالیّت هایی که به طور صحیح از حمایت قانونی و منابع سازمانی در جهت تلاش های نوآورانه برای ارائه محصول جدید ، رشد ، بهبود محصول و ... برخوردار می گردد . (2)

تعریف دوم : فرآیندی که سبب می شود شرکت نوآورتر شده و نسبت به موقعیّت های بازار سریعتر عکس العمل نشان دهد و از طریق ایجاد حس مالکیّت کارکنان را بر می انگیزد . (2)

تعریف سوم : فرآیندی که با تشویق و تمجید و ... حمایت شده و از طریق القای فرهنگ کارآفرینانه در یک سازمان به ارائه نوآوری و ... می انجامد . (2)

کارآفرین = فردی که همچون حجیم شدن سازمان در تولید و خدمات و بهره وری تولید و خدمات و سرعت فروش و رونق بازار کار دارای استعداد و توانایی خاصی است . (2)
کارآفرین = افرادی که حیثیت شغلی و شخصی خود را به پای نوآوری در شرکت ها و سازمان های بزرگ مصرف می کنند تا به عدّه زیادی خدمت برسانند . (2)
کارآفرین = کسی که در زیر چتر یک شرکت محصولات و فعالیّت و فناوری های جدید را کشف و به بهره برداری می رساند . (2)

___________________________________________________________

Interapreneurship (1)


(2) محمود احمد پور ، کارآفرین ، انتشارات پردیس 1386 ، ص 138


ادبیات و پیشینه تحقیق
مبانی نظری و تئوریک
تاریخچه کارآفرینی و کارآفرینان
مطالعات و تحقیقات انجام گرفته در خارج از کشور و داخل ک

شور


مبانی نظری و تئوریک ( ادبیات ) :

در ادبیات اقتصادی ، اقتصاد ملی مجموعه ای از بازارهاست ، که در یک تقسیم بندی کلی شامل بازارهای مهمی چون بازار کالا و خدمات ، بازار پول و سرمایه و تعادل در سطح هر اقتصادی مربوط به تعادل در تمام این بازار هاست .
ضمن آن که هر گونه عدم تعادل در هر بازار منجر به عدم تعادل در بازار دیگر می شود . امّا در میان بازار های مشهور و ذکر شده و مرسوم بازار کار از اهمیّت و برجستگی خاصی برخوردار است ، زیرا از جنبه انسانی ، تعاملات بازار کار در مقایسه با سایر بازار ها به طور غیر مستقیم بر نیروی کار تأثیر می گذارد و بیشترین تأثیر را علاوه بر جنبه اقتصادی بر جنبه های اجتماعی نیز دارد . عدم تعادل در بازار می تواند زمینه ساز بسیاری از بحران های سیاسی و اخلاقی در سطح جامعه باشد که عمده دلیل و عامل آن ارتباط تنگاتنگ موضوع با انسان است . ( رضوی 84 ، صبح اقتصاد )
در چهارچوب نظریه های اقتصادی ، بازار کار نقش بسیار کلیدی در حفظ تعادل و رشد هر نظام اقتصادی بر عهده دارد . از یک سو نیروی کار در بازار به عنوان یکی لز عوامل تولید نقش مهمی در فرآیند توسعه بر عهده د ارد . و از سوی دیگر بزرگترین تقاضا کننده در بازار است ضمن آن که تأثیرات مهمی در بازار پول و سرمایه بر جای می گذارد .
از این رو بازار کار از سایر بازار ها متمایز است . همچنین بیکاری یکی از مهمترین پدیده های اجتماعی است که در چهارچوب هر نظام اقتصادی از بین بردن آن به عنوان یک آرمان محموری مورد توجّه قرار دارد و نظام های اقتصادی همواره در کنار سرمایه ، ماشین آلات و ... داعیه رفع و از بین بردن کامل آن را دارند .
بازار کار نظیر سایر بازار ها از دو عامل عرضه و تقاضای کار برخوردار است ، عرضه کنندگان نیروی کار خانوارها و تقاضا کنندگان کار بنگاه های اقتصادی هستند .
بر اساس آمار موجود طی دوره زمانی بیست ساله 1375 – 1355 به طور متوسط همه ساله حدود 313 هزار نفر عرضه نیروی کار جدید و حدود 289 هزار نفر تقاضای نیروی کار جدید تکوین یافته است ، که این امر باعث شده جمعیّت بسیاری از حدود 997 هزار به 1255 هزار نفر افزایش یابد .
بر اساس مطالعات صورت گرفته در گزارش چشم انداز توسعه کشور در افق و چشم انداز بیست ساله در صورت تداوم روند موجود بازار کار در دوره زمانی 94 – 1384 عرضه نیروی کار از رشد

متوسط 3/2 % از 19655 هزار نفر به 23770 هزار نفر برخوردار خواهند بود . که این امر منجر خواهد شد جمعیّت بیکار از رشد متوسط سالانه 9/5 % از 7950 هزار به 5257 هزار نفر برخوردار شود . (1)
یعنی نرخ بیکاری 5/17 درصدی با این اوصاف باید گفت که ادامه روند موجود و حفظ رویه ها و

ساختار فعلی حاکم بر بازار کار به هیچ وجه مطلوب و متضمن منافع ملی نبوده و برای گسترش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری همه ساختارها ، روابط و مناسبات حاکم بر بازار کار نیازمند بازنگری و تجدید نظرهای اساسی و بنیادی است .

 

____________________________________________________
(1) میثم رضوی ، نقش کارآفرینی در توسعه صنعت ایران ، 1384 ، صبح اقتصاد ، 1/3/ ص 2

از سوی دیگر در بعد تقاضای نیروی کار ، عوامل مختلفی دخیل هستند که برای گسترش اشتغال لازم است ، تغییرات ضروری برای استفاده از این عوامل در ایجاد اشتغال صورت می گیرد ، امّا طی سال های اخیر یکی از راه کارهایی که دولت مردان و مسئولین مملکتی برای رفع معضل بیکاری به آن توجّه و عنایت و اشاره کرده اند ، بحث کارآفرینی می باشد . در این راستا به بررسی نقش و آثار کارآفرین بر اشتغال و بیکاری و رشد اقتصادی می پردازیم .
چون قصد اصلی و مبنای ارائه طرح اقتصاد کشاورزی است . در ابتدا به صورت کلی و کلان به مجموعه اقتصاد می پردازیم و پس از طرح و تبیین همه ابعاد و روشن شدن مطلب از زوایا و ابعاد مختلف به صورت اختصاصی به اقتصاد کشاورزی به عنوان دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی می پردازیم .


سیر تاریخی مفهوم کارآفرینی :
ریشه ی واژه کارآفرین از کلمه فرانسوی Enterprendre اصطلاحاً به معنای واسطه یا دلال مشتق شده است . این واژه در طول زمان همواره با تحوّل شیوه های تولید و ارزش های اجتماعی دچار دگرگونی و افزایش مفاهیم دربرگیرنده شده است ، مفهوم کارآفرینی دارای پنج دوره مجزّا به شرح ذیل می باشد :

دوره اول قرن 15 و 16 میلادی ( صاحبان پروژه های بزرگ )


اولین تعاریف کارآفرینی در این دوره ارائه می شود ، این دوره همزمان با دوره قدرتمندی ملاکین و حکومت های فئودالی در اروپا است .
کارآفرین کسی است که مسئولیت اجرای پروژه های بزرگ را بر عهده می گیرد و البته در این راه مخاطره ای را نمی پذیرد ، زیرا عموماً منابع توسط حکومت محلی تأمین می شود و او فقط مدیریت می کند ، نمونه کامل و بارز کارآفرینی در این دوره معماران مسئول ساخت کلیسا ، قلعه ها و تأسیسات نظامی هستند .

دوره ی دوم قرن 17 میلادی ( مخاطره پذیری )
در این دوره همزمان با شیوع انقلاب صنعتی بعد جدیدی به کارآفرینی اضافه شد ، ( مخاطره کانتیلو ) یکی از اولین محققین این موضوع کارآفرینی را اینگونه تعریف می کند :
کارآفرین کسی است که منابع را با قیمت مشخص می خرد ، روی آن فرآیندی انجام می دهد و آن را با قیمت نامشخص و تضمین نشده می فروشد از این رو ، مخاطره پذیر است .
کارآفرین در این دوره شامل کسانی نظیر بازرگانان ، صنعتگران ، و مالکان خصوصی است .

دوره سوم : تمایز کارآفرینان از دیگر بازیگران صحنه اقتصاد
در این دوره در ابتدا کارآفرین از تأمین کننده سرمایه متمایز می گردد ، یعنی کسی که مخاطره می کند با کسی که سرمایه را تأمین می کند ، متفاوت ایت ادیسون به عنوان یکی از کارآفرینان این دوره پایه گذار فناوری های جدید شناخته می شود . ولی او سرمایه مورد نیاز فعالیّت های خود را از طریق اخذ وام از سرمایه گذاری های خصوصی تأمین می کرد .
همچنین در این دوره میان کارآفرین و مدیر کسب و کار نیز تفاوت گذارده می شود کسی که سود حاصل از سرمایه را دریافت می کند با شخصی که سود حاصل از توانمندی مدیریت را دریافت می کند ، کاملاً متفاوت است . ( صبح اقتصاد ؛ 1384 ، رضوی )

دوره چهارم : نوآوری
در این دوره به یک جزء اصلی کارآفرینی تبدیل می شود . از تعاریف برآمده از این

دوره می توان موارد و خصوصیّات زیر را نام برد :
کارآفرین فردی نوآور و توسعه دهنده فن آوری به کار گرفته نشده است ( شومپیتر 1934 )
کارآفرینان کسب و کار جدیدی را شروع می کنند در حالی که دیگران تغییرات اندک

ی در محصول جدید می دهند ( ویلکن 1979 )
مفهوم نوآوری می تواند شامل همه چیز از خلق محصولی جدید تا ایجاد یک نظام توزیع هزینه یا حتّی ایجاد یک ساختار نظامی و سازمانی جدید برای انجام کارها باشد . اضافه شدن این مفهوم به خاطر افزایش رقابت در بازار محصولات و تلاش در استفاده از نوآوری برای ایجاد مزیّت رقابتی در کسب و کارهای جدید و موجود بقای آن ها است .

دوره ی پنجم : رویکرد چند جانبه
در این دوره همزمان با موج جدید ایجاد کسب و کارهای کوچک و رشد اقتصادی و شناخته شدن کارآفرینی به عنوان تسریع کننده این ساز و کارها توجه زیادی به رشته جلب شد ، تا این زمان کارآفرینی فقط از دیدگاه محققان اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت ولی در این دوره توجه جامعه شناسان و روانشناسان نیز به این رشته معطوف گردید .
عمده توجه این محققین بر شناخت ویژگی های کارآفرینان و علل حرکت فرد به سوی کارآفرینی است . از تعاریف شناخته شده تر این دوره می توان به مورد زیر اشاره کرد :
کارآفرینی روند پویایی در جهت افزایش و ایجاد سرمایه است ، این کار توسط کسی انجام می گیرد که مخاطره از دست دادن زمان یا فرصت های شغلی دیگر را با هدف ایجاد ارزش برای یک محصول یا خدمت می پذیرد .
رابرت روتستات ( 1983 ) معتقد است امروزه واژه کارآفرینی مفاهیم زیر را به ذهن متبادر می سازد :
نوآوری ، ایجاد یا تجدید ساختار و حیات یک واحد اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی ، رضایت شغلی و استقلال طلبی
این دوره های پنج گانه کارآفرینی و مباحث و مبانی و اصول پرداختی به کارآفرینی را معمولاً در اروپا آغاز و تا به امروز و کشورهای دیگر ثبت و گزارش کرده اسن زیرا دولت های دیگر با وارد کردن فناوری و تکنولوژی راه های صد ساله اروپائیان را یک شبه با خرید و مونتاژ طی می کنند که البته هزار مشکل قطعه و وابستگی و سایر معقولات را از این رهگذر نصیب کشورها می کند .

رضایت شخصی و استقلال طلبی :

در کل دو رویکرد متفاوت نسبت به کار آفرینی در جامعه وجود دارد.


الف : رویکرد شخصیتی
ب : رویکرد رفتاری
الف : در رویکرد شخصیتی تمرکز و توجه به کار آفرین و شناسایی ویژگی های فردی خود کار آفرین در اولویت و ترجیح قرار دارد . در واقع این رویکرد تقدّم زمانی دارد . چرا که ابتدا باید کار 
ب : در رویکرد رفتاری ، تکیه و عنایت بر رفتارهای کا آفرین در فرآیند راه اندازی یک کسب و کار است . (البته لازم به ذکر است ، امروزه کار آفرین تنها یک جزء از فرایند کار آفرینی است )
شاید بهترین و محسوس ترین تعریفی که از کارآفرین بتوان ارائه داد ، این است که : کار آفرینی عبارت است از فرآیند نوآوری و بهره گیری از فرصت ها ، با تلاش و پشتکار بسیار و همراه با پذیرش ریسک های مالی ، روانی و اجتماعی که با انگیزه سود مالی ، توفیق طلبی رضایت شخصی و استقلال طلبی صورت پذیرد (هیسریچ 1985)
و در واقع علل و انگیزه های کار آفرینی غیر از سود مالی ، توفیق طلبی ، رضایت شخصی و استقلال طلبی فرد نیز از عوامل کار آفرینی می باشد . ( صبح اقتصاد ،1/3/84 ، رضوی )

کار آفرینی و رشد اقتصادی :

در ابتدا این سئوال در نظر خواننده متبادر می شود که اصولاً چگونه کارآفرینی می تواند باعث رشد اقتصادی گردد ؟
ویا چگونه کارآفرینی را موتور توسعه نامیده اند ؟
در ابتدا ذکر این نکته لازم است که در بحث اقتصاد ثابت شده است که :
نوآوری شرکت های کارآفرین باعث کاهش تقاضا در بخش های دیگر می شود و این کاهش خود موجب خروج تعداد زیادی از تولید کنندگان از بازار می گردد اما در ادامه بحث به این ابهام و سئوال پاسخ داده نشده است که اصولاً چه نوع و چه دسته از تولیدکنندگان هستند که از ناحیه کاهش تقاضا کنار می روند و حذف می شوند ؟
در پاسخ باید گفت ، وقتی یک فعالیت کار آفرینانه ای در یک بازار اتفاق می افتد اولین و سریع ترین اثر آن بر روی ضعیف ترین رقبا شکل می گیرد ، یعنی رقبایی که کمترین انعتاف او سرعت عمل ، خلاقیت ، آینه نگری ، فرصت گرایی ، بهره وری ، ریسک پذیری ، و بالاترین بوروکراسی هزین

ه و نیروی انسانی را دارند.
یعنی در واقع بنگاه هایو مراکز و هسته های کارآفرینی که دارای شاخصه های خلاقیت پایینی هستند .در این فرآیند از میدان رقابت خارج می گردند .
در مقابل کم ترین اثر نوآوری های کارآفرینی شرکت ها و بنگاه ها بر روی مراکز و بنگاه های

ی است که از قبل پیش بینی این موارد را کرده و برای چنین اوضاع و اموالی راهکارهایی را تدبیر کرده اند و با انعطاف پذیری خود ، سرعت و شدت تهدیدات را به فرصت ها تبدیل کرده و با هزینه های پایین و ساختار های سازمانی کوتاه و غیر رسمی خود به جنگ و رقابت با رقبا برآمده و سر انجام با توسل و تمسک به قدرت خلاقیت افراد خود بر اوضاع مسلّط شده و اسباب و زمینه های بقا و ادامه حیات و موفقیت و رشد خود را فراهم و فراهم و مهیا می سازند .(حسین آبادی ، صبح اقتصاد ، کار آفرینی ، 1/3/84)
بدین ترتیب باید گفت ، اگر چه کارآفرینی موجب خروج بعضی از شرکت ها از بازار و بیکاری می شود ، امّا این سازمانها ، سازمانهایی را تشکیل می دهند که در واقع مانع رشد و توسعه اقتصادی بوده و اغلب افراد آن نیز به دلیل ساختار و فرهنگ سازمانی غلط پایین ترین بهره وری و خلاقیت را دارند .
در واقع این قبیل کارآفرینی ها و بنگاه ها کشتی ها و قایق های شکننده و سستی هستند که قصد عبور دادن مسافران و کالاهای ذی قیمتی را از مرکز اقیانوس متلاطم را دارند . و در ساحل و در لنگرگاه و هنگام سوار کردن مسافران با یک نسیم و با صبح گاهی دچار اشکال و عدم توانایی در حرکت را پیدا کرده اند . و بهتر است که مسافران را کالاهای خود را خالی کنند . و این مهم را به قایق ها و کشتی های قابل اطمینان و مطمئن و مستحکمی بسپارند تا باعث نجات کالا و انسان ها در گذر از طوفان های مهیب اقیانوس ها شوند .
بدین ترتیب می توان گفت : اگر چه کارآفرینی موجب خروج بعضی از شرکت ها از بازار کار و بیکاری صنایع و افراد دیگر می شود ، امّا این سازمان ها سازمان هایی هستند که باعث ایجاد بیکاری شدید پنهان به قیمت هدر دادن صنایع می شوند که در اثر خروج این شرکت ها از گردونه رقابت ها ، زمینه ایجاد فرهنگ ، خلاقیّت ، رقابت ، تحوّل و استفاده بهینه از صنایع را مهیّا می سازند

و بدین لحاظ است که به قول ژوزف شومپیتر آن ها موتور محرّک توسعه نامیده شده اند .
با توجه به مطالب فوق کارآفرین نقش بسیار مؤثری در توسعه اقتصادی و اشتغال ایفا می کند .
در کشورهای پیشرفته از چند دهه قبل و در برخی از کشورهای در حال توسعه در دهه

اخیر نظر به نقش مؤثر و مثبت کارآفرینان اقتصادی در توسعه جامعه بهره برداری از این پتانسیل را جهت مواجهه با معضلاتی نظیر رکود ، تورّم و عدم اشتغال را مورد توجه قرار داده اند .
و این توجه در حد تدوین استراتژی ها ، سیاست ها و برنامه های عملی جهت بسط روحیّّه و رفتار کارآفرینانه ، آموزش و مشاوره با ایجاد فضای مناسب تری برای فعالیّت کارآفرینان در عرصه های مختلف اقتصادی ، اجتماعی رفع موانع در ایجاد ارتباط و همکاری بین آن ها و تسهیل دستیابی به بازارهای جهانی بوده و نتایج قابل توجهی را نیز در پی داشته است .
در میهن اسلامی چند سالی است که کارآفرینی به عنوان یکی از راه کارهای حل معضلات اقتصادی نظیر بیکاری و رشد اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است .
با توجه به تجربه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ، در بسط و توسعه کارآفرینی سیاست ها و اقدامات زیر برای بسط و گسترش کارآفرینی در ایران پیشنهاد می شود :
حمایت های آموزشی نظیر آموزش کارآفرینی در دوران دبیرستان نظیر بازدید و آموزش عملی در زمینه کسب و کارهایی برای دانش آموزان و معلّمان ، تبادل اطلاعات بین مدارس و صنعت ، برگزاری دوره های آموزشی برای کارگران سطح متوسط و بالا ( آموزش های حرفه ای برای پرسنل بنگاه ها ) ایجاد رشته مجزّا در دانشگاه ها ، انتشار کتب و نشریات مختلف در خصوص کارآفرینی و ...
حمایت های مالی نظیر تشکیل بانک تخصّصی برای کارآفرینان ، اعطای وام با تسهیلات خاص برای کارآفرینان ، اعطای معافیت های مالیاتی ، گمرکی و ... برای کارآفرینان تشویق جوانان برای ایجاد شرکت های جدید توسط اعتبارات مالی و مالیاتی و ...
خدمات حمایتی نظیر ایجاد بانک اطلاعاتی برنامه های حمایتی برای کارآفرینان ، حمایت از بازارچه های کسب و کارهای جدید ، برداشتن موانع موجود از سر راه ایجاد کنندگان کسب و کارهای جدید از طریق مشارکت دادن تمام ساختارها در فرآیند کسب و کار ایجاد مرکز مشاوره ای برای ارائه خدمات مختلف به کارآفرینان در زمینه کسب و کار توسعه کسب کار ، حذف بروکراسی ها و کاهش موانع اداری در کسب و کارهای جدید ، تصویب قوانین برای ساده سازی فرآیند امور اداری مربوط به کسب و کارهای جدید ، انجام اقدامات لازم برای بهبود دسترسی کارآفرینان به سا

زمان ها و نهادها در زمینه های مختلف از جمله مشاوره و اطلاعات توسط دولت .
حمایت های نوآوری نظیر افزایش هزینه های تحقیق و توسعه نوسط دولت ها و شرکت ها ، اعطای معافیت مالیاتی و سایر حمایت ها برای شرکت هایی که روی نوآوری سرمایه گذاری می کنند . کمک های مالی به بنگاه هایی که در امور تحقیقاتی فعال هستند . ایجاد نمایشگاه های تولید و توزیع و بهره وری در بخش های مختلف ، ایجاد بازارچه های مرکزی و مرزی آزاد برای تبادل

و مبادلات اقصادی و ایجاد تعادل قیمت در بازارهای جهانی و ایجاد حسّ رقابت بین المللی که در دهه های آینده و حتی امروزه ناگزیر به آن هستیم .
خوشبختانه نظام جمهوری اسلامی ایران در دهه اخیر با بسط و گسترش بخش خصوصی و حتی سوق دادن تعاون به جنبه خصوصی تر و ایجاد تسهیلات و امکانات ذکر شده و اعطای وام های ذکر شده البته با مشکلات کم و زیاد در سراسر ایران اسلامی شاهد ایجاد و تأسیس بنگاه های مختلف و متنوع اقتصادی و زود بازده در عرصه مختلف کشاورزی و صنعت و خدمات و ... هستیم .

رابطه توسعه پایدار و کارآفرینی :

روند تغییر و تحولات در جوامع امروزی آنچنان سریع و شتابان شده است که پیش بینی آینه مقدور نیست ، حرکت کشورهابه سوی یکپارچگی در زمینه های اقتصادی و فرهنگی و پدیده جهانی شدن بر اقتصاد و الگوهای کسب و کار در سراسر دنیا تأثیر گذاشته است .
کشورهای پیشرفته با سرعت زیاد در حال پیشروی و تصمیم گیری های جدید از حالت حتی روزانه به حالت لحظه به لحظه هستند . و برای هر جامعه و فردی از جامعه در گذران زندگی سه اصل اساسی زور ، پول ، دانایی تعیین کننده و سرنوشت ساز می نمایند .
منظور از دانایی ، اطلاعات است ، اطلاعات تخصّصی که نظام های به ویژه اقتصادی که تولید ثروت می کند . حتی امروزه برای همگان اثبات شده است که فردی فقط چند ثانیه حرف بزند ولی تأثیر آن بیش از دهها کتاب می باشد که در آن زمینه چاپ کرده اند . و علت این تأثیر هم نوآوری و ایجاد شبکه های جدید خلاقیّت در تولید و بازار اقتصاد و ... می باشد .
حتی نوآوری های جزئی تأثیرات بسیار زیادی در آینده را به وجود می آورند اگر امروزه ثابت شود که مثلاً استفاده از ضایعات و صنایع تبدیلی ضایعات در صرفه جویی سوخت یک درصد تأثیر دارد همین مسأله باعث تحقیقات گسترده و فرآین شده و در اسرع زمان این فن آوری حتی ممکن به 50% افزایش یابد . فلذا جمله بالا که نوآوری های کوچک تأثیرات پرقدرتی در آینده خواهند داشت را تصدیق می کند .
امروزه سرعت مبادله اطلاعات نقش تعیین کننده دارند . حتی اطلاعات به ظاهر کم اهمیّت به پیدایش نظام به تولید ثروت مربوط است و این مسأله حتی در جابه جایی های قدرت زمانه نهفته است .و توسعه هر جامعه ای مرتبط با تلاش فردی و جمعی آن جامعه و کشور می شود . توسعه هر کشور بخصوص توسعه اقتصادی رابطه مستقیمی با عوامل طبیعی ، ارزش ها ، نیاز ها ، خانواده ، نظام سیاسی ، نظام آموزشی ، صنعت و سایر عوامل دیگر است . ( شهریاری ، تئسعه و کار آفرینی ، ابرار 25/12/84 )

 

توسعه تعاریف گوناگونی دارد :
توسعه : کوششی است برای تعادل تحقّق نیافته
توسعه : راه حلی است در جهت رفع فشارها و مشکلات که پیوسته بین بخش های مختلف زندگی اجتماعی و انسانی وجود دارد .


توسعه معمولاً با هدف کاهش فقر ، کاهش بیکاری و نابرابری می توان تعریف کرد .
به طور کلی توسعه جریانی است که در خود تجدید سازمان و سمت گیری متفاوت کل نظام اجتماعی و اقتصادی و سیاسی را به همراه دارد . توسعه علاوه بر بهبود در میزان تولید و درآمد شامل دگرگونی اساسی در ساخت های نهادی ، اجتماعی ، اداری و همچنین ایستارها و وجهه ی نظرهای عمومی مردم است .
توسعه حتی در بسیاری از موارد حتی در عادات ، آداب و رسوم و عقاید مردم را نیز در بر می گیرد و در واقع توسعه یعنی ایجاد کسب و کار جدید ، آماده کردن زمینه فکری دانش آموزان در کلیّه ی سطوح یادگیری و فراگیری ، تفکّر و سازندگی انفرادی و جمعی و برداشتن موانع بروکراتیک سازمان های اداری ، کاهش فقر ، بیکاری ، نابرابری ، صنعتی شدن ، ارتباط بهتر ، ایجاد نظام اجتماعی مبتنی بر عدالت و افزایش مشارکت مردم در امور سیاسی و جاری ...
حذف برخی از برنامه های تلویزیونی ایجاد زمینه های دینی و مذهبی و اجتماعی ، ایجاد طرح های زیربنایی از طریق دولت برای جاری شدن کسب و کارهای جدید و جانبی می تواند قرار گیرد .
حال با قرار گرفتن امکانات زیر بنایی در کشور یا منطقه ای از کشور فارغ التحصیلان مدارس کار و دانش و مدارس و هنرستان های صنعتی و حتی دانشگاه های مرتبط که دانشجویانی با این گرایش پرورش می دهند و با اخذ مدارکی چون دیپلم فنی و یا فوق دیپلم حرفه ای و یا لیسانس و کارشناسی مرتبط در راستای تجربیات و آموخته های خود چگونه خود را در ایجاد شغل و کار و کارگاه و یا در جهت تولید و توزیع و توسعه عمومی قرار دهند ؟
این سئوال در واقع همبستگی بسیار بالایی با موضوع تحقیق هم دارد که چه تناسبی و چه ارتباطی بین کارآفرینان فارغ التحصیلان رشته اقتصاد کشاورزی و سایر کارآفرینان سطح شهر ابهر وجود دارد ؟


امروزه طبق تحقیقات و بررسی های به عمل آمده در دنیا بیش از صدهزار شغل وجود دارد و در ایران درحدود ده هزار عنوان شغلی وجود دارد و در ایران متأسفانه جامعه ما از بیش از 90% دسته های شغلی که در دنیا رایج و مرسوم می باشند محروم هستند . و به آن ها به عنوان شغل و تولید و توزیع و ... نمی نگرند . و علّت این امر عدم توسعه و توسعه نیافتگی و عدم رشد علمی و اقتصادی ، سیاسی و سیاست ها می باشد . در حالی که با وجود کامپیوتر در بازار

و منازل و سازمان ها تنها ده هزار عنوان شغلی ایجاد شده است .
سهم ایرانی ها از ده هزار عنوان شغلی مرتبط با کامپیوتر چقدر است ؟
در صورتی که اغلب ایرانیان با کامپیوتر خود فقط به سرگرمی و یا دکور و یا ابزار تزئینی نگاه می کنند در صورتی که هزاران مبنای شغلی از این ناحیه در کارآفرینی طراحی شده است .
پر واضح است که ایجاد ده هزار دسته و عنوان شغلی از طریق کامپیوتر و دستگاه های مرتبط با آن وسیله آن گونه نبوده که این دسته ها را دولت ها اختراع و بسته بندی شده در اختیار مردم قرار دهند . بلکه دولت فقط قدم اول یعنی وارد کردن فناوری اولیه در مخابرات برای محدود کاربران در دستگاه های دولتی را بعهده داشته است .
واین ذوق و خلاقیت و خواست و اراده و توان و هوش ایرانی بوده است که به تدریج از این وسیله در جهت ها و امکانات مختلف استفاده کرده و امروزه در شرایطی قرار گرفته ایم که حتی ارائه پول و مواد غذایی و وجوه نقدی فقط از طریق سیستم های خودپرداز و کامپیوتری صورت می گیرد .که خود این موارد شغل ها و دسته های جدیدی را پدید آورده و علاوه بر سرعت تبادل مبادلات و صحت و سلامت اطلاعات و برخورداری از درجه ی بالای اطمینان و اعتبار ، نوعی سلامت و امنیت اجتماعی و اعتقاد و ایمان قلبی افراد را نیز تقویت کرده است . زیرا از این طریق دزدی ها کم شده است ، رشوه ها و حد و اندازه های این امور تقریباً به صفر رسیده است . محدودیت زمانی دریافت و پرداخت در بانک ها و غیره به شبانه روزی تبدیل شده و چون هر کس دارای کد و شماره مخصوصی در ادای اطلاعات و دریافت امکانات می باشد . امور اخلاقی خاص و بازدارنده مثل رودرواسی ها و عذر خواهی ها و خجالت کشی ها وملاحظات دیگر کاهش یافته است و اگر سطح این موارد و استفاده از کامپیوتر چون کشورهای در حال توسعه و پیشرفته بالا رود . هزاران شغل و امکان کار جدید خلق می شود . و صحت و سرعت و دقت مبادلات و تبادل اطلاعات مالی و اجتماعی و فرهنگی و بهداشتی نیز ارتقاء می یابد .

مدیریت یا کارآفرینی :
شاید این ذهنیّت برای عده ای پیش آید که کارآفرینی در واقع نوعی مدیریت است و فقط واژه و اصطلاح تفاوت پیدا کرده است .
اما باید گفت با توجه به تعاریف ارائه شده در مفهوم کارآفرینی ونیز مفاهیم مدری

ت ، کارآفرینی نه تنها مدیریت نیست ، بلکه با مدیریت نیز متفاوت است . (علینقی ، 1383)
اگر مدیریت را ترتیب و اداره محیط برای نحوه ی استفاده محیط از شرایط باران در بهره گیری گیاه و سبزه و علف و درخت فرض کنیم . و اگر مدیریت را سازماندهی و هماهنگی و برنامه ریزی های علمی در جهت تحقق اهداف فرض کنیم . کارآفرینی خود باران است که با بارش و نزول بر سبزه طراوت و رشد و شکوفایی را به ارمغان می آورد .
اگر مدیریت را نحوه اداره جاده ها و اتومبیل ها و افراد و نشانه ها در جلوگیری ازت ترافیک و هویت حیات بخش آن در احیای شرایط مطلوب اجتماعی و حفظ جان و مال مردم وفرآیند جان بخش و حیات بخش ماهیت ترافیک در اداره ی امور جامعه و کنترل و نظارت صحیح بر امور عمومی جاده ها و وسایل و امکانات و غیره همان کارآفرینی است .
کتیل سلویک هیئت علمی دانشگاه اسلو یکی از معدودترین محققین خارجی است که پیرامون کار آفرینان ایران طی سال های اخیر (دهه 80) تحقیقات جامعی انجام داده است ، تحقیقات سلویک قبل از اینکه تحقیقات کتابخانه ای یا اسنادی باشد ، غالباً از نوع تحقیقات میدانی است ، و برای این تحقیق بارها به ایران مسافرت کرده است و با مسئولان و سرآمدان کارآفرینی و مسائل اقتصادی ایران به بحث و گفتگو پرداخته است .در سال 1384 مجموعه نتایج و تحقیقات خود را تحت عنوان مقاله ای به رشته تحریر درآورده و به نکات و نتایج تازه و روشنی دست یافته است . در این مقاله آمده است :
منظور و نظر اصلی وی از کارآفرینان در این گزارش و مقاله بنیانگذاران و صاحبان بنگاه های صنعتی بخش خصوصی است ، تحلیل تحقیقی نیز مبتنی بر تحلیل های مقاله بر مصاحبه های جامعی است که با بیش از 60 نفر از صاحبان صنایع و بنگاه های صنعتی و کارآفرینی در خلال سال های 1999 تا 2004 و یا 1378-1383 بوده است . وی با استفاده از طبقه بندی و آمارمرکز آمار ایران شرکت هایی که از سوی بنیادهای مذهبی (بنیاد) اداره می شوند بخش عمومی به شمار می روند از این رو مدیران این بخش در این تحقیق لحاظ نشده اند .
سلویک در ابتدای مقاله نگاه خود را عمدتاً به باورهای نخستین انقلاب اسلامی پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که از دیدگاه چپ گرایانی که بر جنبش انقلاب دس

ت داشته اند ، وجود کارخانه های خصوصی نشانه سرمایه داری وته مانده رژیم گذشته بوده است . (سلویک، دنیای اقتصاد ،36/9/84 )
از دیدگاه این دو دسته کارآفرینان فرصت طلبانی به شمار میروند ، که به دنبال نفع شخصی خویش هستند . آن هم در زمانی که همه باید برای رفاه جامعه تلاش و کوشش نماین . به عقیده فعالان سیاسی در این گروه هدف نهایی ایجاد یک جامعه بی طبقه (جامعه ت

وحیدی )بوده است .
کارآفرینان بخش خصوصی که با معیارهای این مدینه فاضله مورد قضاوت و ارزیابی قرار گرفتند ، ضد انقلاب بودند که شور و حرارت جنبش را به تدریج تضعیف می کردند .
سلویک در ادامه این تحلیل و توصیف سال های اول انقلاب پرداخته و منشأ فرار سرمایه ها و سپس سرمایه گذارها را تبیین می کند . بورژوا و کارآفرین دو واژه ای که به شدّت مشابه هم به کار برده می شود مد نظر سلویک قرار دارد .
برای توضیح این آرایش تازه و پرهیز از درک غیر پویایی منشاً نخبگان صنعتی و اقتصاد کنونی ، متمایز کردن بورژوا از این کارآفرین می تواند مفید باشد .
انقلاب به واسطه ای تهدید کردن حقوق مالکیت خصوصی و نا مطمئن ساختن سرمایه گذاری برای بورژوا مظهر خطر است . او نمی تواند هنگامی که جامعه زیر و رو می شود و هیچ کس نمی تواند آینده را پیش بینی کند ، با استفاده از امکانات خویش نظیر دارایی ها ، آشنایی ها و سرمایه قابل سرمایه گذاری دست به سرمایه گذاری بزند ، از سوی دیگر آشوب و بلوا برای کارآفرین به معنای فرصت ها و حوزه های تازه خطر پذیری و ریسک است . علامت مشخصه او ثروت نیست ، بلکه شهامت (کانتیون ) و هوشیاری (کرزنر) یا نوآوری (شومپیتر) است .
در خلال هرج و مرج ناشی از پس از انقلاب و هیجان تسلط و برنامه جنگ خصیصه هایی چون اینها به ویژه ارزش پیدا می کند .به این ترتیب در حالی که انقلاب صاحبان ابزارهای تولید را فلج می کند ، تأثیر مطلوبی بر کارآفرینان می گذارند .
به این ترتیب بورژوا زی صنعتی کنونی ترکیبی است از خرده بورژوازی دوره پهلوی و کارآفرینی که در رژیم جدید امکانات بالقوّه ای را برای کسب و کار مشاهده کردند . انقلاب برای هر دو گروه فرصت های تازه ای بوجود آورد و این حقیقت که 60% شرکت ها و بنگاه های مورد مطالعه در این تحقیق پس از سال 1979 ایجاد شده اند ،بر این امر دلالت دارد .
جنبه جالب توجه دیگر بورژوازی صنعتی و انقلاب اسلامی پیوندهای مکرر میان خانواده های بازاری و کارآفرینان مورد مطالعه ( در این تحقیق ) است .
یک باور بسیار محکم چه در خارج از جمع صاحبان صنایع بورژوازی صنعتی تجاری از لحاظ فرهنگ کار ، اصول اخلاقی و شجره ی خانوادگی کاملاً مجزا هستند .
در این استنباط به زمان شاه پهلوی بر می گردد که پروژه اش برای مدرن سازی ایران رویای جایگزینی بورژوازی بازار با یک بورژوازی مدرن صنعتی را در بر می گرفت .


طبقه قدیمی تجّار مذهبی محافظه کار در بازار کار رویای او مبنی بر ایجاد یک ایران صنعتی که ابر قدرت منطقه می شود ، هماهنگ نبودند ، بنابرین او ساختار اقتصاد سنّت بازار را به تدریج تضعیف کرد و کار تخصیص رانت های نفتی را بر بورژوازی صنعتی به سرعت در حال گسترش متمرکز کرد .
عدم رضایت تجّار و روابط تاریخی نزدیکشان با روحانیّون بازار را در خلال انقلاب اسلامی ، مرکز مخالفان سیاسی کرد ، روزی که امام خمینی (ره) قدرت را در دست گرفت ، به این وفاداری تجّار پاداش داده شد ، اعضای مؤتلفه در سمت ها و مسئولیّت های نهادهای انقلابی و وزارتخانه های دولتی قرار گرفتند و چیزی نگذشت که یک گروه از تجّار با نفوذ و دارای ارتباط گسترده بر اقتصاد کشور مسلّط شدند . ( دنیای اقتصاد، سلویک ، 26/9/84 )

دل توصیف شده توسّط ایزائیل کرزنر نزدیک تر است .
نقطه شروع کرزنر مردود دانستن دیدگاه نئوکلاسیکی از بازار به عنوان ( عرصه ) تعادل و تشخیص این امر است که شکل گوناگون اصطکاک رابطه ای میان عرضه و تقاضا را دگرگون می سازد .
طبق نظریه کرزنر منبع نفع کارآفرین تفاوت را کشف و بر طبق آن عمل می کند . به این ترتیب خصیصه عمده ی او نوآوری نیست ، بلکه هوشیاری و استعداد ارزیابی موقعیت است ، با استفاده از این نظریه می توان گفت : شرایطی که در اقتصاد ایران پدید آمد با کارآفرینان فرصت کافی برای مانور داده است به این معنا که از طریق تخصیص های مستمر رانت نفتی هزینه های تولید پایین

آمده و تقاضای عمومی کاهش نیافته است ، همزمان با این اتفاق اعمال تحریم های بازرگانی و محدودیّت های واردات عرضه را دچار مشکل کرده است ، در حقیقت فقدان رقابت مهم ترین علّت رشد صنایع کارخانه ای در سال های دهه 1980 بوده است نیازی به گفتن نیست که این سیاست

حمایتی مشکلاتی را برای صنعت ایران به وجود آورده است که امروز اصلاحات ساختاری را ایجاب می کند .

سیر تکاملی کارآفرینی در نظریه های اقتصادی :

طبق مطالعات و تحقیقات به عمل آمده و نیز بررسی مطالعات و نظریه های کارآفرینی و اقتصاد در جهان واژه کارآفرینی دارای معانی و مفاهیم مختلف در طول چند صد سال گذشته بوده است .
از قرن پانزدهم که واژه کارآفرینی در مکتب اقتصاد معنی پیدا کرده و تا به امروز که کارآفرینی دارای ابعاد و شرایط و ساخت و اهمیّت و حساسیت گوناگون شده است کارآفرینی نیز دارای مفاهیم و معانی گوناگون بوده که به مهمترین این واژه ها و اصطلاحات اشاره می کنیم .
قرن 15 تا اواسط قرن هیجدهم ، نوع فعالیّت ها تجارت بوده و طلا و نقره عامل اصلی تجارت و توماس جان نظریه پرداز این دوره و کارآفرینی به عنوان سوادگری اطلاق شده است در قرن هیجدهم نوع فعالیّت کشاورزی بوده و زمین و مالکیّت زمین عامل اصلی تجارت و فرانسوا کنه و ریچارد کانتیلون نظریه پردازان این دوره و کارآفرینی به معنی طبیعیون مفهوم داشته است .


قرن هیجدهم و نوزدهم نوع فعالیّت صنعت بوده و عامل این فعالیّت نیروی کار و سرمایه و مواد اولیّه و کارآفرینی بوده و آدام اسمیت و ژان باتیست سی و جی – اس . میل بنیانگذار این نگاه و کارآفرینی در مفهوم کلاسیک جای گرفته است .
قرن نوزدهم فعالیّت در جبهه تولید و عامل اصلی سود و نظریه پردازان این دوره والراس و منگر بوده اند و کارآفرینی در واژه نهائیون ( سود نهایی ) مفهوم داشته است و عامل اصلی افزایش تقا

ضای جدید و پیش قراولان این دوره مارشال و فرانسیس اج ورت وکارآفرینی در مکتب نئوکلاسیک ها جای داشته است .
در اواسط قرن بیستم فعالیّت ها در حوزه صنعتی شدن و عامل اصلی تولید فناوری و نظریه پ

ردازان این عصر کارل مارکس بوده و کارآفرینی در مکتب مارکسیست ها مفهوم داشته است .
مجدداً در اواسط قرن بیستم در آلمان فعالیّت ها برای تخریب خلاقانه و نوآوری استوار بوده و تانن و شومپیتر نظریه پردازان این دوره و کارآفرینی در مکتب شیکاگو تعریف شده است . (1) ( داریانی ، 1386 )4
در همین زمان در فرانسه و امریکا فعالیّت ها بر مبنای انجام معاملات و عامل اصلی نهاد و کواس و ویلیامسون نظریه پردازان این عصر و کارآفرین در نهادیون تعریف شده است .
و بالاخره در اواخر قرن بیستم در اتریش فعالِت ها بر مبنای تولید و عامل اصلی اطلاعات و نیروی انسانی بوده که توسط کرزنر و مایسز تبیین شده و کارآفرینی در مکتب نوین تعریف شده است . ( داریانی ، 1386 )4
سیر تحولات مکتبی و تولید و عاملان تولید و نظریه پردازان ذکر شده نشان می دهد که کارآفرینی از مفهوم شوادگری و مالکیت وبوژروازی به تدریج به سود و عامل تولید و نیروی انسانی و اطلاعات و ... تغییر یافته است . ( داریانی ، 1386 )4
و امروزه شاید به جرأت بتوان گفت ، فناوری فقط در جبهه اطلاعات و نیروی انسانی کارآیی دارد زیرا فناوری اطلاعات و قدرت انتقال اطلاعات و تسهیل در عرضه کالا و خدمات و کیفیّت در تولید و اهمیّت به آسایش و راحتی انسان ها آن چنان افزایش یافته که ارائه خدمات و تولید و توزیع و بازرگانی جز در حوزه های کارآفرینی در چگونگی عرضه و سرعت و دقت در عرضه و کیفیّت کالا و خدمات راه و چاره دیگری وجود ندارد .


تفاوت کارکردهای کارآفرین سازمانی با کارآفرین مستقل :

 

چنانچه بیشتر توضیح داده شد کارآفرینان ممکن است در نهادها و شرکت ها و وزارتخانه ها و بنگاه ها و مراکز مالی و خدمای و اقتصادی اشتغال داشته باشند .
ممکن است کارآفرینان به صورت خصوصی و با مطالعه و ارزیابی شرایط و موقعیّت ها به کارآفرینی و فعالیّت های کارآفرینی دست نزنند و پر واضح است که در این دو گروه کارآفرینان محدودیت ها و آزادی ها و امکانات و تهدیدات و حمایت ها و ریسک ها و اطمینان ها و اضطراب ها و پشتی

بانی ها و مخالفت ها در دو جبهه وجود داشته باشد که مسلم است واژه ها و امور و مسایل جانبی در هر دو بخش نیز متفاوت خواهد بود که با توجه به نظریه های گوناگون ذکر شده و مطالعه مبانی و اصولی که از کارآفرینان افراد ناشی می شود تشابه و تضادها و تفاوت ها و ترادف هایی نیز به چشم می خورد که به مهمترین این تمایزات و تبعیض ها و تفاوت ها اشاره می کنیم .
کارآفرینان سازمانی و کسی که مسئول شرکت و بنگاه است ، هر چند تابع تمایلات و خواسته های مشتریان ، سرمایه گذاران و احتمالاً همکاران نیز هست .
کارآفرینان مستقل مسئول فعالیّت های مخاطره آمیز خود هستند ولی هنوز هم به رئیسی که دارای اختیار عزل و توضیح و توبیخ اوست و می تواند تصمیمات او را لغو کند ، گزارش می دهد .
___________________________________________________________
کارآفرین سازمانی در مخاطره مالی بین کارآفرین مسئول و سهامداران و عرضه کنندگان و وام دهندگان تقسیم می گردد .
در کار آفرینی مستقل ظرفیت مالی را شرکت ما در تعیین می کند و منابع خارجی بدون رضایت شرکت مادر مورد استفاده قرار نمی گیرد .
________________________________________________________
کارآفرینان سازمانی و حوزه های مربوط به آن ها ظرفیت مالی توسط میزان فعالیت تعیین می شود و همه می توانند مورد استفاده قرار گیرند .
در کارآفرینی مستقل ، ظرفیت مالی را شرکت مادر تعیین می کند .
________________________________________________________
در کارآفرینی سازمانی تشریفات اداری در حیطه اختیارات مدیر و بسیار هم کم است .
در کارآفرینی مستقل تشریفات اداری در بخش هایی نظیر حسابداری و پرسنل و قراردادها و روابط عمومی و تبلیغات و خدمات به وسیله شرکت مادر تعیین می شود .
________________________________________________________
کارآفرین سازمانی و سرمایه گذاران ممکن اسن ، میلیون ها تومان پول بدست آورند و موفقیت می تواند به معنای استقلال مالی باشد و شکست بدین معنی است که هر کسی در فعالیّت تفویض شده منسجم است .
کارآفرین مستقل : موففقیت پول زیادی را برای کسانی که در فعالیّت مخاطره آمیز جدید کار می کنند بدنبال نخواهد داشت ، موفقیت می تواند به معنای ارتقاء باشد و شکست می تواند احتمال برکنار شدن مدیران را از رده های خود داشته باشد .

کارآفرین سازمانی در یک بنگاه در اداره کردن یک شرکت مستقل احتمالاً پیشرفت در کار

آفرینی مستقل اداره کردن یک فعالیّت مخاطره آمیز در صورتیکه موجب افزایش پیشرفت شغلی شود به موفقیت دست یافته و در صورتیکه پیشرفت شغلی را به تأخیر نیاندازد با شکست مواجه خواهد شد .
( منبع وسپر 0 × 19 به نقل از داریانی ، 1386 ص 145 )


کارآفرینان اقتصاد کشاورزی :

مبنای اقتصاد ایران طبق قانون اساسی ایران بر 3 محور دولتی ، تعاونی ، خصوصی تعیین شده است .
هر سه محور اقتصادی نیز بر پایه ارزش ها و مبانی و اصول فقهی و قرآنی و منابع و مآخذ کتاب و سنّت ترسیم و تبیین شده است .
به جهت وضعیت سیاسی و لزوم تمرکز در دولت مرکزی و سیاسی که از نواحی خارج از کشور به دلیل مخالفت های سیاسی با ماهیت نظام جمهوری اسلامی شده و می شود و نیز مخالفت های داخلی جناح های مختلف تا چند سال اخیر امکان و فرصت اقتصاد آزاد برای کاآفرینان در هیچ یک از بخش های ذکر شده متصوّر نبود .
دولت بسیار حجیم و گسترده و همه ی فعالیّت های تولید و توزیع و خدمات و بازرگانی در سلطه و اختیار دولت و وزارتخانه مربوط بوده است .
به دنبال تنگناهای اقتصادی در دهه گذشته و لزوم هماهنگی با بازارهای جهانی و تأثیر پذیری اقتصاد از تعاملات کشورهای دیگر به تدریج آهنگ نوای تعاملات و تبادلات اقتصادی با خارج از کشور در چهارچوب قانون اساسی و مجوّزهایی که در مجلس شورای اسلامی تصویب گردید آزاد گردید و به تدریج سرمایه گذاری ها و تولید و تعامل بازرگانی در بخش های خصوصی و نیمه خصوصی با بازار آزاد جهان رونق گرفت و در موقعیت های خاص و ایجاد تنش های سیاسی با کشورهای خاص پیکره ی تجارت و اقتصاد نیز تحت تأثیر آن واقع شده و موجبات ضرر و زیان بخش های عظیمی از تجارت و معاملات را در بر می گرفت . که خوشبختانه در دهه اخیر با علم به اهمیت ارتباط اقتصادی ایران با بازارهای جهانی و پذیرش انعطاف در بورس های بین المللی و ایجاد حسّ رقابت در تولید و توزیع و بازرگانی استقبال بسیار عظیمی از این تعاملات در داخل و خارج از کشور به وجود آمد .
اقتصاد کشاورزی ایران خوشبختانه بالقّوه دارای پتانسیل های قابل توجهی است . علیرغم قرار گرفتن ایران در فلات خشک و وجود ناحیه بسیار بزرگ گرم و خشک مرکز ایران که فاقد هر گونه استعداد کشاورزی و دامداری و آبخیزداری و... است در سایر نقاط ایران به خصوص شمال و شما

ل غرب و شمال شرق و جنوب و جنوب غرب و جنوب شرق استعدادهای بسیار هنگفتی از لحاظ سرمایه گذاری کشاورزی و باغداری و آبخیزداری و زراعت و دام و طیور در کنار نیروی انسانی جوان و با استعداد پراکنده است . ولی متأ سفانه در طول سه دهه اخیر به اندازه استعداد و قوّه و پتانسیل عظیم منابع کشاورزی و اقتصاد مرتبط با آن تلاش و کوشش کلان از سوی دولت مردان صورت نگرفته است . و ثابت شده است که هر گاه توجه نسبی و اندکی به آن شده حتی تولید و

اثرات ناشی از آن آنچنان بوده است که به رویای خود کفایی گندم و برخی محصولات منجر شده است .
اما امروزه علیرغم انحصار محصولاتی نظیر زعفران و خاویار و استعداد بالقوّه زیادی که در پرورش آبخیزداری و پرورش و تربیت درختان میوه و صدور میوه و جالیز و حتی غلات و غیره در ایران به چشم می خورد، توفیق چندانی به دست نیاورده ایم . و سیل عظیم فارغ التحصیلان کشاورزی در رشته های مختلف تشنه کار و سرمایه گذاری و تلاش و کارآفرینی در این عرصه هستند . و از آنجا که سرمایه گذاری و کارآفرینی در عرصه های کشاورزی احتیاج به زمین و آب و امکانات می باشد . همکاری دولت و مسئولین در این خواسته امری لازم و علیحده و غیر قابل اجتناب است . هر چند در بخش هایی از مناطق مختلف ایران اسلامی این مهم محقق شده و کارآفرینان رشته های اقتصاد کشاورزی هویت مکنون و موثر خود را نشان داده اند . اما کارآفرینان مستقل و آزاد در این قسمت از کارآفرینان دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی پیشی گرفته اند .
کارآفرینان و دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی اغلب به صورت نیروهای مشاوره ای در بخش هایی از قطب های کشاوری در خدمت کارآفرینان مستقل و کشاورزان سنّتی و صنعتی قرار دارند .
کارآفرینان معدودی با تشکیل هسته های تولید و توزیع و بازرگانی با پشتیبانی حمایت های نسبی دولتی و دریافت تسهیلات وام و برخورداری از برخی تسهیلات گمرکی و صدور کالا توفیقات نسبتاً چشمگیری را داشته اند .
کارآفرینان رشته های اقتصاد کشاورزی هنوز نتوانسته اند خود را به مسئولان و دولت مردان بباورانند و تا به امروز اگر حمایت هایی هم شده در سطح و اندازه هایی نظیر دادن وام و بخشش و حق گمرکی و احتمالاً خرید تولیدات به قیمت مصوّب و جلوگیری آن ها از ورشکستگی بوده است .
کارآفرینان آزاد با اجاره دادن زمین ها و مالکینی و کاشت محصولات فصلی و یا استراتژیک و یا برقراری صنایع تبدیلی توفیقات زیادی از این منظر به دست آورده اند . هر چند این قبیل کارآفرینان هم در ابتدا با بی مهری و کارشکنی مسئولان و نهاد ها و وزارتخانه های ذی ربط مواجه بودند ولی خوی خستگی ناپذیری و تسیلم ناپذیری آنان باعث شده که هر سال شاهد رشد و معرفی کشاورزان و تولیدگران نمونه کشور باشیم که از واحد سطح و واحدهای تولیدی مرتبط با محصولات

کشاورزی تا مرزهای جهانی و شکست مرزهای بین المللی تولید براشته اند و با صفات و خلاقیت های شخصی فعالیت هایی را انجام دادهاند که اگر این تلاش ها با حمایت های دولتی از سال ها پیش اتفاق می افتاد ما امروزه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان انواع محصولات کشاورزی و اقتصادی از هر نوع در جهان بودیم که خوشبختانه این باور هم اینک در مقالات بالا و دولت مردان نیز عینیّت یافته است .

 


کارآفرینان آزاد در ابهر :

موقعیت جغرافیایی و اقلیمی و سیاسی ابهر ایجاب می کند که خوشبختانه از چند نظر حائز شرایط ویژه و مستعد سرمایه گذاری ها و فعالیت های اقتصادی در منطقه و ایران قرار گیرد :
1- استعداد نسبتاً بالا و ظرفیت مستعد کشاورزی و باغی
2- موقعت جغرافیایی در اتصال پنج استان حاصلخیز به مرکز ایران
3- فاصله نسبتاً کوتاه ابهر به موقعیت های تقاضای تولیدات
4- قرار گرفتن در موقعیت ترانزیت جهانی
5- وجود امکانات و نیروی انسانی نسبتاً ارزان و جوان
6- برخورداری از حوزه های دانشگاهی و سرمایه گذاری غیر کشاورزی و تبدیلی
7- داشتن امکانات و مواهبی چون گاز و نیروی عظیم برق منطقه ای و سد سازی
8- فعالیت گسترده نقل و انتقال ریلی و جاده ای و هوایی و حتی نزدیکی به دریا (انزلی)
9- منابع بالقوّه عظیم امکانات مخابراتی و ماهواره ای و ارتباطی در همه ی سطوح
10- و بالاخره علاقه و عطش منطقه در سرمایه گذاری ها و قدرت هضم و جذب آنها
باعث شده است که در دهه های اخیر کارآفرینی و کارآفرینان در عرصه مختلف تولید و صنعت و کشاورزی و خدمات و صنایع تبدیلی و اداری و پشتیبانی و ... در ابهر متمرکز شوند که نمونه های بارز آن استقرار شرکت ها و کارخانجات و بنگاه ها در حومه ابهر و فعالیت های ریز و درشت که مکمل صنایع مزبور بوده و در بررسی های سطحی به صدها نمونه آن در شهر و حومه و اطراف

شهر ابهر به آن برمی خوریم که باعث شده است ، حتی حوزه های جهانگردی و ایران گردی و جلب و جذب سرمایه گذاری های تفریحی و استراحتی و پذیرایی نیز در این منطقه افزایش یابد (1) سایت ، فرمانداری ابهر


کارآفرینی دانشجویان رشته اقتصاد :شته های اقتصاد کشاورزی در مقایسه با کارآفرینی آزاد بسیار اندک و غیرقابل مقایسه است . ولی به هر حال باید به همین اندک هم بها داد تا زمینه های رونق و رواج آن از همه سو فراهم گردد.

1- کارآفرینی دانشجویان رشته اقتصاد اغلب سازمانی بوده و عده ای جذب ادارات جهاد کشاورزی و بازرگانی شده اند.


2- عده ای به صورت غیر انتفاعی و قرار دادی نقش پشتیبانی و حمایتی از کشاورزان سنتی و ساپورت علمی آنها را دارند .
3- عده ای با افتتاح مراکز کوچک خدمات کشاورزی (سم ، دانه ، بذر و...) در حد فروش و ارائه این مواد فعال هستند .
4- عده ای علیرغم تخصص کشاورزی و اقتصادی در زمینه های دیگر مثل اداره مغازه و یا رانندگی و... مشغول هستند .
5- و بالاخره عده ای هم علیرغم فارغ التحصیلی و عدم دستیابی به شغل مورد نظر و عدم امکان سرمایه گذاری در اداره مغازه و یا رانندگی همچنان بیکار هستند .

چهره فارغ التحصیلان کشاورزی در ابهر نوید آینده معجزه آسایی را ندارد . ولی در حد شرایط موجود کارآفرینی این عزیزان را با کارآفرینان دیگر در فصل سوم و چهارم مقایسه کرده ایم .

 


زمینه ها و عوامل کارآفرینی :

زمینه ها و عوامل موجد کارآفرینی بسیار مهم و موثر هستند . اگر کارآفرینی در شهر کویری ، امکان سرمایه گذاری و فناوری و کارآفرینی ماهیگیری را رواج دهد . پرواضح است که کارآفرین در شناخت و تبیین الفبای کارآفرینی مشکل دارد .
فلذا شناخت و اشراف به موقعیت ها و زمینه ها و عوامل رواج و رکود صنعت و حرفه و شغل و ماهیت فعالیت کارآفرینی اگر کم تر از خود کارآفرینی ارزشمند نباشد به اندازه خود کارآفرینی مهم است . (آیت اللهی ، 1378)
بر همین اساس است که مطالعات اولیه و کارشناسی شده در زمینه امکان و زمینه و استعداد کارآفرینی در رشته خاصی لاجرم یک اصل می نماید . و به همین دلیل در وقایع و موقعیت های خاص مثل جنگ و زلزله و سیل و بیماری ها و ورشکستگی ها کارآفرینان با آگاهی و دانش و تیزهوشی در منطقه نازل می شوند و با ارزیابی و برآورد نیازها و احتیاجات و الویت بندی آنها و

مقایسه آن با امکانات و تمهیدات خود سریعاً اقدام به سرمایه گذاری و ارائه فعالیت ها و خدمات لازم را می نمایند و از این نکته به چند هدف مهم و یکجا نایل می شوند .
الف : به سود و منفعت و مقبولیت و افتخار مورد نظر نایل می شوند .
ب : افراد و گرفتارشدگان را تا حدی تسلی و آرامش می بخشند .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید