بخشی از مقاله
تاريخچه راديو و تلويزيون
تاريخچه راديو:
نخستين فرستنده بي سيم موج بلند تهران و شهرهاي تبريز، مشهد، كرمان، باختران و خرمشهر در ساعت 3 بعد از ظهر روز ششم ارديبهشت ماه سال 1305 شروع بكار كرد.
فرستنده تهران 20 كيلو وات قدرت داشت و طول دكل آن 120 متر بود. يكسال پيش از تأسيس اين ايستگاه فرستنده بمنظور تعليم و تجهيز نيروي انساني مورد نياز در وزارت جنگ، «مدرسه بي سيم قشون كل» گشوده شد. با گسترش فعاليت ها و فراهم آمدن مقدمات ايجاد فرستنده هاي موج كوتاه، گروهي از كاركنان بي سيم نيز براي آموزش هاي تخصصي به فرانسه رفتند. در سال 1309 فرستنده موج كوتاه، امكان ارتباط بين برلين، پاريس، آنكارا و انگليس را فراهم كرد. تا پيش از افتتاح راديو، مردم ايران به برنامه هاي راديو برلن و راديو آنكارا گوش فرا مي دادند. پس از شروع جنگ جهاني دوم راديوي تبليغاتي شوروي نيز به راديوهاي مذكور اضافه شد. بنگاه سخن پراكني بريتانيا نيز از دي ماه 1319 برنامه زبان فارسي خود را شروع كرد.
به تدريج انديشه ايجاد راديو قوت گرفت. چرا كه در آن روزها كشورهاي جهان يكي پس از ديگري راديوهاي خود را به كار مي انداختند. به دنبال تصويب اساسنامه سازمان پرورش افكار، با هدف كنترل و هدايت افكار عمومي (در دوازدهم دي ماه 1317) كميسيون هاي شش گانه آن از جمله راديو تشكيل شدند. كميسيون راديو در بهمن ماه 1317 سفارش ساخت دو دستگاه فرستنده موج كوتاه به قدرت 2 و 20 كيلو وات را به كمپاني استاندارد انگليس صادر كرد. همزمان با سفارش
خريد دو دستگاه فرستنده موج كوتاه، وزارت پست و تلگراف دستور داد تا عمارت مخصوصي براي استوديوي راديو تهران كه ضمناً مركز مخابرات تلگرافي و تلفني بي سيم نيز باشد در داخل شهر ساخته شود. اشغال ايران توسط متفقين، ساخت اين استوديو را كه قرار بود يك شركت آلماني به نام هوختين انجام دهد، غير ممكن ساخت. از طرف ديگر چون مقرر شده بود راه اندازي راديو به فوريت آغاز شود يكي از اتاقهاي عمارت مركز فرستنده بي سيم پهلوي تبديل به استوديوي كوچكي شد كه تا بناي ساختمان استوديو به طور موقت از آن استفاده شود و موقع جنگ جهاني دوم تحويل دستگاه هاي فرستنده موج كوتاه را به تاخير
انداخت. لذا وزارت پست و تلگراف و تلفن براي تأمين منظور فوق يك دستگاه فرستنده تلگرافي و تلفني موج كوتاه را به قدرت 2 كيلو وات، تا تحويل و نصب دو دستگاه فوق براي راديو به كار گرفت. اين فرستنده هر چند جهت كار تلگرافي و تلفني بي سيم پهلوي خريداري شده بود ولي مشخصات آن طوري طراحي شده بود كه مي توانست مورد استفاده راديو نيز واقع گردد. كار نصب و راه اندازي اين فرستنده در اواخر سال 1318 صورت گرفت. پس از نصب دستگاه فرستنده و آماده سازي يك استوديوي موقت در عمارت بي سيم پهلوي، سرانجام راديو تهران در چهارم ارديبهشت ماه 1319 افتتاح گرديد.
1ـ سازمان و تشكيلات
1ـ1ـ راديو
پس از پايان جنگ، به تدريج امكان تجهيز راديو و خريد و دريافت وسايل فراهم شد و سرانجام سال 1327 نخستين استوديوي راديويي يا اداره انتشارات و تبليغات واقع در ميدان ارك ساخته شد. در سال 1330 استوديوي ديگري نيز ساخته شد. ولي جز آنكه پخش اخبار و برخي از برنامه ها به اين استوديو منتقل شود، تحول ديگري در راديو به وجود نيامد.
بعد از روي كار آمدن دولت مصدق و كودتاي 28 مرداد، راديو دچار تحولات اساسي ديگري گرديد. در سال 1336 ايستگاه 100 كيلو واتي راديو در آن به نام «راديو ايران» خوانده شد و فرستنده قديمي مأمور پخش برنامه هاي جداگانه اي گرديد و «راديو تهران» نام گرفت. گسترش شبكه راديويي كشور از سال 1348 بر عهده وزارت پست و تلگراف و تلفن نهاده شد و در سال 1350، پس از ادغام راديو و تلويزيون، اين مهم در شمار مسؤوليت هاي سازمان راديو و تلويزيون ملي ايران درآمد. از اين تاريخ به بعد فرستنده هاي 250 و 350 كيلو واتي موج كوتاه كمال آباد تهران و فرستنده 200 كيلوواتي موج متوسط دشت قراين مورد بهره برداري قرار گرفتند.
طي سالهاي 53ـ52 فرستنده هاي بم، مريوان، اردبيل، بناب، بندرلنگه، جيرفت، سيرجان و تايباد به شبكه راديويي كشور پيوست. تعداد فرستنده هاي راديويي در سراسر ايران به 68 رسيد و قدرت مجموع آنها از 7530 كيلو وات گذشت.
راديو در ابتدا به عنوان ابزاري كه موسيقي پخش ميكند، در ذهنيت جامعه ما جاي گرفت. نگاهي به فهرست برنامه هاي راديو در آغاز نشان ميدهد كه موسيقي بخش عمده اي را تشكيل مي داد و اخبار و گفتار در مرتبه هاي بعدي جاي داشتند. گفتارها شامل تاريخ و جغرافياي ايران، كشاورزي، خانه داري، بهداشتي و مانند آنها بود و هدف خاصي را دنبال نمي كردند. اين روند برنامه ها تا سال 1330 ادامه داشت. از سال 1332 به منظور زمينه سازي براي تغييرات مورد نظر رژيم، راديو زمينه اصلاحات اراضي را فراهم مي كرد. در سال 1339 راديو بيست و چهار ساعته شد و ساعتهاي پخش محلي گسترش يافت. در نيمه اول دهه 40 برنامه دوم راديو و سال 1346 برنامه سوم تهران و فرستنده اف. ام (FM) به مجموع برنامه هاي راديويي افزوده شدند.
1ـ2ـ تاريخچه تلويزيون
مجلس شوراي ملي در تيرماه 1337 ماده اي با چهار تبصره را به تصويب رساند كه بر اساس آن به دولت اجازه داده مي شد يك فرستنده تلويزيون و كليه ابزار فني آن را به تشخيص وزارت پست وتلگراف و تلفن در تهران به كار اندازد و تا پنج سال نيز از پرداخت ماليات معاف باشد.
البته لازم بود كه كليه برنامه هاي اين فرستنده تابع تعهدات اداره كل انتشارات باشد. با چنين امكاناتي نخستين فرستنده ايران در ساعت 5 بعد از ظهر روز جمعه يازدهم مهرماه 1337 اولين برنامه خود را پخش كرد. اين فرستنده كه «تلويزيون ايران» ناميده مي شد، در ابتدا هر روز از 6 بعد از ظهر تا ساعت 10 شب برنامه داشت. تلويزيون ايران به صورت يك بخش كاملاً خصوصي اداره مي شد و متكي به درآمد خود از آگهيهاي تجاري و تبليغات بود.
پس از يكسال فعاليت اين سازمان برنامه هاي روزانه خود را در تهران به پنج ساعت افزايش داد و پس از سه سال در سال 1340، فرستنده ديگري در آبادان و يك فرستنده تقويتي هم در اهواز تأسيس كرد.
فعاليت تلويزيون در تهيه و پخش يك سلسله برنامه هاي سرگرم كننده خلاصه مي شد. گردانندگان اين مؤسسه در توجيه كار خود مي گفتند كه چون تلويزيون ايران جز آگهي منبع ديگري براي درآمد ندارد، ناچار است براي جلب تماشاگران بيشتر و جذب آگهي افزون تر دست به توليد برنامه هاي سبك و عامه پسند تر بزند. رونق كار تلويزيون ايران و شناسايي اين رسانه به عنوان ابزار نشر فرهنگ و تبليغات دولت ايران را به فكر جدي تأسيس يك مؤسسه تلويزيوني انداخت. بنابراين در سال 1343 يك گروه فرانسوي از سوي سازمان برنامه و بودجه مأمور بررسي و طراحي يك مركز تلويزيوني شد. سرانجام پس از تصويب طرح ايجاد
تلويزيون ملي ايران، يك دستگاه كوچك به وجود آمد و با امكاناتي ساده، پخش برنامه هاي آزمايشي را در سال 1345 آغاز كرد. امكانات فني تلويزيون در آن زمان به يك استوديو، سه دوربين و دو دستگاه ضبط مغناطيسي و ساختمان كوچكي در مدت سه ماه آماده شده بود، محدود مي شد. از آنجا كه فرستنده تلويزيون ايران با سيستم 525 خطي آمريكايي كار مي كرد و تلويزيون ملي ايران 625 خطي اروپايي بود، تلويزيون ملي با نصب فرستنده دو كيلو واتي با سيستم 525
خطي بر بالاي ساختمان هتل هيلتون امكان استفاده از اين شبكه را براي همه دارندگان تلويزيون با سيستم هاي مختلف امكان پذير كرد. پس ازمدتي كمتر از دو سال، در هفدهم مرداد ماه 1347، نخستين مركز شهرستاني تلويزيون در اروميه گشايش يافت و چند ماه بعد مركز تلويزيون بندر عباس شروع به كار كرد. فعاليت مراكز تلويزيوني به تدريج يكي پس از ديگري آغاز گشت كه از ميان آنها ميتوان به مراكز شيراز، كرمانشاه، تبريز، زاهدان، خراسان، كرمان، سنندج و
اصفهان اشاره كرد. به دنبال گسترش امكانات فني، نصب و راه اندازي مركز مخابرات ماهواره اي اسد آباد همدان در سال 1348، تبادل برنامه هاي تلويزيوني را با ايستگاه هاي خارجي ميسر ساخت.
پس از چندي دولت، تلويزيون ايران را از ثابت پاسال خريداري كرد و با پيوستن تلويزيون ايران به تلويزيون ملي، پخش دو برنامه تلويزيوني از دو كانال مختلف ادامه يافت. برنامه هاي جاري تلويزيون ملي «برنامه اول» نام گرفت. و برنامه هايي كه از تلويزيون ايران سابق پخش مي شد، «برنامه دوم» ناميده شد. برنامه دوم با
برد كمتر، و محتوايي به ظاهر پخته تر، رو به سوي اقليت هايي چون روشنفكران و دانشجويان داشت و تماشاگران برنامه اول را اكثريت مردم تشكيل مي دادند.
اما به غير از برنامه اول و دوم، دو كانال ديگر نيز فعاليت داشتند. نخست شبكه آموزشي كه از مهر ماه 1355 كارش را زير نظر وزارت آموزش و پرورش آغاز كرد و آموزش تخصصي جوانان دوره هاي ابتدايي و متوسطه را بر عهده داشت و كانال ديگر تلويزيون بين المللي بود كه تمام برنامه هايش را به زبان انگليسي پخش مي كرد. اين فرستنده تلويزيوني به همراه يك فرستنده راديويي كه برنامه بين المللي خوانده مي شد، كار ارايه اطلاعات و اخبار و همچنين فراهم آوردن برنامه هاي سرگرم كننده براي آمريكائيان مقيم ايران را انجام مي داد.
تا سال 1355 طبق برآورد اداره آمار تلويزيون، 93 درصد مناطق شهري و 45 درصد مناطق روستايي ايران زير پوشش برنامه هاي تلويزيوني قرارگرفته بود. بخش برنامه هاي تلويزيون به صورت رنگي از همين سال شروع شد. بيش از آن چند برنامه رنگي به صورت آزمايشي در سال 1350 پخش شده بود. چندي پس از ادغام راديو و تلويزيون، سازمان براي دستيابي به اهداف از پيش تعيين شده اش، قرار دادهايي با مؤسسه آمريكايي آرتوردي تيل (A. D. L) منعقد كرد و
مسئولين سازمان از سال 1353 عملاً به بررسي و تحقيقات لازم دست زدند. پس از مطالعه طرز كار و روشهاي موجود در سازمان هاي مشابه در نقاط مختلف جهان، نتايج تحقيقات طي سمينارهاي متعدد، مجدداً مورد بررسي قرار گرفت و خطوط اصلي فعاليت هاي سازمان براي ده سال بعد طراحي شد. طي سال هاي 55 و 56 پس از تصويب ساخت كلي، مسئولين سازمان به طراحي زير نظامهاي اداري، مالي، برنامه هاي حقوقي و دستمزد و مشابه آن پرداختند و شبكه هاي اول و دوم راديو و تلويزيون به اضافه راديو و تلويزيون بين المللي ايجاد شدند. اين ساخت و نظامهاي مربوط به آن تابه ثمر رسيدن انقلاب اسلامي ايران ادامه داشت.
پس از انقلاب اسلامي، مقدمه قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران مصوب همه پرسي آذر ماه 1358 درباره نقش و جايگاه صدا سيما چنين بيان مي دارد كه : وسايل ارتباط جمعي (راديو ـ تلويزيون) بايستي در جهت روند تكامل انقلاب اسلامي در خدمت اشاعه خدمت اسلامي قرار گيرد و در اين زمينه از برخورد سالم و انديشه هاي متفاوت بهره جويد و از اشاعه و ترويج خصلتهاي تخريبي و ضد اسلامي جداً پرهيز كند. پيروي از اصول چنين قانوني كه آزادي و كرامت ابناي بشر را سرلوحه اهداف خود دانسته و راه رشد و تكامل انسان را مي گشايد بر عهده همگان است و لازم است كه امت مسلمان با انتخاب مسئولين كاردان و مؤمن و نظارت مستمر بر كار آنان به طور فعالانه در ساختن جامعه اسلامي مشاركت جويند، به اميد اين كه در بناي جامعه نمونه اسلامي (اسوه) كه بتواند الگو و شهيدي بر همگي مردم جهان باشد موفق گردد.»
همچنين اصول چهل و چهار (مالكيت)، شصت و نه (نقش اطلاع رساني)، يكصد و ده (انتصاب رئيس سازمان صدا و سيما) و يكصد و هفتاد و پنج (مديريت و نظارت) بر سازمان مشخص شده است.
برابر (ماده 175) قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، مصوب سال 1358، سازمان صدا سيما زير نظر قواي سه گانه بصورت يك شوراي سرپرستي اداره مي شد، اما در سال 1368 و بر پايه بازنگري قانون اساسي، نصب و عزل رئيس سازمان ياد شده با مقام رهبري است و شورايي مركب از نمايندگان رئيس جمهور و رئيس قوه قضاييه و مجلس شوراي اسلامي (هر كدام دو نفر) نظارت بر اين سازمان را خواهند داشت.
در اجراي اصل ياد شده (قبل از بازنگري ـ مصوب 1358) قانون خط مشي كلي و اصول برنامه هاي سازمان، قانون اداره سازمان صدا و سيما و اساسنامه آن مورد تصويب مجلس شوراي اسلامي واقع شدند. بدين ترتيب شكل گيري سازمان صدا و سيما و نحوه اداره و امور اجرايي آن بر اساس قوانين ومقررات موضوعه به شرح زير است:
1ـ اصل 175 قانون اساسي
2ـ قانون اداره سازمان صدا و سيما مصوب 1359 مجلس شوراي اسلامي
3ـ قانون خط مشي كلي و اصول برنامه هاي سازمان مصوب 1361 مجلس شوراي اسلامي
4ـ اساسنامه سازمان صدا و سيما مصوب مجلس شوراي اسلامي سال 1362
در ضمن بر اساس ماده 138 قانون محاسبات عمومي كشور، صدا و سيما از نظر مشمول قانوني در حكم شركت دولتي محسوب ميگردد .*
* صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران با رعايت قانون اداره صدا وسيماي جمهوري اسلامي ايران مصوب 8/10/1359 مجلس شوراي اسلامي از نظر مشمول اين قانون در حكم شركت دولتي محسوب ميگردد.
5ـ مصوبه مجمع تشخيص مصلحت نظام در خصوص نحوه اجراي اصل 175 قانون اساسي در بخش نظارت
ساختار وظايف و تشكيلات سازمان
سازمان صدا و سيما از نظر تشكيلاتي در برگيرنده سه بخش اصلي زير است:
الف ـ حوزه رياست شامل رياست، قائم مقام سازمان، پشتيباني مديريت (برنامه ريزي، طراحي سيستم كامپيوتر، ارزيابي، دفاتر شركتهاي وابسته و بازرسي)، بخش تحقيقات و سنجش برنامه اي، بخش روابط بين الملل، بخش روابط عمومي، بخش حراست، بخش موسيقي و بخش مجلس و امور شهرستانها.
ب ـ حوزه پشتيباني شامل امور مالي و اداري، طرح و توسعه فني، بخش فني و بهره برداري، بخش آموزش، بخش اموركالا و بخش هماهنگي آرشيوها و كتابخانه ها.
ج ـ حوزه اجرايي شامل معاونت سيما، معاونت صدا، معاونت امور سياسي (واحد مركزي خبر)، معاونت برنامه هاي برون مرزي و مراكز راديو و تلويزيوني استاني و محلي.
در حال حاضر حدود سيزده هزار نفر كارمند در سراسر ايران مشغول انجام وظيفه در صدا و سيما هستند و با توجه به فرهنگها، زبان و گويش هاي گوناگون در سراسر ايران، علاوه بر برنامه هاي زبان رسمي كشور، به توليد برنامه هايي به زبان عربي، آذري و برخي گويش هاي ديگر محلي ميپردازند و از شبكه هاي استاني و نيز از طريق ماهواره در نقاط مختلف دنيا پخش ميكنند.
- سازمان صدا و سيما 16 دفتر نمايندگي خارج از كشور به شرح ذيل دارد كه مشغول فعاليت هستند.
1- دوشنبه ( تاجيكستان ).
2- دمشق ( سوريه ).
3- منطقه نفتاد ( شامل آمريكا ، كانادا ، كوبا و مكزيك ) به مركزيت نيويورك.
4- كابل ( افغانستان ).
5- آنكارا ( تركيه ).
6- بغداد ( عراق ) .
7- باكو ( آذربايجان).
8- سارايوو ( بوسني ).
9- لندن ( انگليس ).
10- پاريس ( فرانسه).
11- برلين ( آلمان ).
12- دهلي نو ( هند).
13- بيروت ( لبنان).
14- كوآلالامپور ( مالزي).
15- اسلام آباد ( پاكستان).
16 - كشورهاي مستقل مشترك المنافع به مركزيت مسكو.
اساسنامه سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران
در اجراي اصل يكصد و هفتاد و پنجم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و ساير اصول قانون اساسي كه به رسانههاي گروهي (راديو و تلويزيون) اشاره دارد و همچنين قانون اداره صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران مصوب هشتم دي ماه 1359 مجلس شوراي اسلامي اساسنامه سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران كه در اين اساسنامه اختصاراً «سازمان» ناميده ميشود به شرح زير ميباشد.
كليات
ماده 1ـ سازمان به موجب قانون اداره صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران سازماني است مستقل و زير نظر مشترك قواي سه گانه كشور كه بر طبق قانون اداره صدا و سيماي جمهوري اسلامي، قانون خط مشي و مفاد اين اساسنامه اداره ميشود.
ماده 2ـ سازمان و واحدهاي تابعه و مؤسسات اداري وابسته به آن از لحاظ اداري و مالي و استخدامي تابع قانون اداره صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران و مقررات اين اساسنامه ميباشند، ليكن شركت هاي متعلق يا وابسته به سازمان تابع اساسنامه هاي مربوط (كه به تصويب شوراي سرپرستي ميرسد) خواهند بود و در مواردي كه اساسنامه هاي مربوط مسكوت باشد طبق قانون تجارت عمل خواهد شد.
ماده 3ـ هر يك از اعضا شوراي سرپرستي در انجام وظايف محوله منعكس كننده نظرات قوه مربوطه ميباشد.
ماده 4ـ نظرات قواي سه گانه كشور در رابطه با سازمان منحصراً از طريق نمايندگان مربوطه در شوراي سرپرستي اعمال خواهد شد.
ماده 5ـ نظرات قوه مقننه از طريق رئيس مجلس و نظرات قوه مجريه از طريق رئيس جمهور و نظرات قوه قضاييه از طريق رئيس ديوانعالي كشور به شوراي سرپرستي منتقل خواهد شد.
ماده 6ـ مركز اصلي سازمان در تهران است و سازمان ميتواند با تصويب شوراي سرپرستي در هر منطقه از كشور با توجه به اولويت هاي فرهنگي، سياسي و جغرافيايي مبادرت به ايجاد مراكز راديويي و تلويزيوني كند و يا در خارج از كشور با رعايت موازين سياست خارجي كشور دفاتر نمايندگي ايجاد نمايد.
ماده 7ـ تأسيس فرستنده و پخش برنامه هاي راديويي و تلويزيوني در هرنقطه كشور در انحصار اين سازمان بوده و چنانچه اشخاص حقيقي يا حقوقي اقدام به تأسيس يا بهره برداري از چنين رسانههايي كنند از ادامه كار آنان جلوگيري به عمل آمده و تحت تعقيب قانوني قرار خواهند گرفت.
ماده 8ـ دارايي سازمان عبارتست از كليه حقوق و دارايي هاي «سازمان راديو و تلويزيون ملي ايران سابق» اعم از امتيازات، اموال منقول و غير منقول، سهام و سرمايه ها در شركت هاي دولتي و غير دولتي مطالبات وجوه نقدي و سپرده ها در شركت هاي دولتي و غير دولتي مطالبات وجوه نقدي و سپرده ها و تأسيسات و نظاير آن سازمان همچنين جانشين قانوني «سازمان راديو تلويزيون ملي ايران سابق» در كليه حقوق و تعهدات آن ميباشند.
هدف ها و وظايف و اختيارات
ماده 9ـ هدف اصلي سازمان به عنوان يك دانشگاه عمومي نشر فرهنگ اسلامي ايجاد محيط مساعد براي تزكيه و تعليم انسان و رشد فضايل اخلاقي و شتاب بخشيدن به حركت تكاملي انقلاب اسلامي در سراسر جهان ميباشد. اين هدف ها در چارچوب برنامه هاي ارشادي، آموزشي، خبري و تفريحي تأمين ميگردد. مشروح هدف ها و برنامه هاي سازمان در زمينه هاي گوناگون در خط مشي و اصول برنامه هاي سازمان مصوب مجلس شوراي اسلامي ذكر شده است.
ماده 10ـ به منظور بهره برداري بيشتر از امكانات موجود سازمان و شناسايي و جذب استعدادهاي هنري موجود جامعه سازمان ميتواند با هماهنگي وزارت ارشاد اسلامي به تشكيل واحدها و گروه هاي فرهنگي، هنري، تحقيقاتي و نيز تأسيس سالن هاي نمايش و ايجاد نمايشگاه ها اقدام كند.
ماده 11ـ سازمان بايد از طريق توليد برنامه هاي مفيد راديو تلويزيوني و عرضه آن در سطح جهاني گسترش مبادلات و ارتباطات بين المللي با رعايت موازين اسلامي اقدام نمايد.
ماده 12ـ به منظور تأمين نيروي انساني مورد نياز در رشته هاي هنري و تخصص هاي فني سازمان موظف است به تكميل و گسترش دانشكده صدا و سيماي جمهوري اسلامي در حد نياز بپردازد.
ماده 13ـ سازمان ميتواند آن رشته از فعاليت هاي خود را كه مقتضي بداند به صورت شركت اداره كند يا در شركت هاي ديگر دولتي يا غير دولتي كه موضوع آن در زمينه فعاليت هاي سازمان است سرمايه گذاري و مشاركت كند.
اركان سازمان
ماده 14ـ سازمان داراي اركان زير است:
1ـ شوراي سرپرستي
2ـ مدير عامل
ماده 15ـ نحوه انتخاب اعضاي شوراي سرپرستي و چگونگي رسميت يافتن جلسات و اعتبار مصوبات شوراي سرپرستي برابر قانون اداره صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران ميباشد.
تبصره 1ـ اعضاي اصلي شوراي سرپرستي به استثناي شغل نمايندگي مجلس شوراي اسلامي براي نماينده قوه مقننه حق داشتن شغل ديگري را ندارند.
تبصره 2ـ شوراي سرپرستي موظف است در اولين نشست يكي از اعضا را به مدت 6 ماه به عنوان دبير شورا انتخاب نمايد. كليه مكاتبات شورا به امضاي دبير خواهد بود و تجديد انتخاب بلامانع است.
تبصره 3ـ جلسات شوراي سرپرستي هر هفته حداقل دو بار تشكيل ميشود و در صورت لزوم جلسات فوق العاده تشكيل خواهد شد.
تبصره 4ـ اعضاي علي البدل شوراي سرپرستي موظفند حداقل هفته اي يكبار در جلسات شورا شركت نمايند، بديهي است ميتوانند در همه جلسات حضور داشته و اظهار نظر نمايند ولي در صورت وجود عضو اصلي حق رأي نخواهند داشت.
تبصره 5ـ عزل نمايندگان قوه مقننه با پيشنهاد حداقل 15 نفر از نمايندگان و مذاكرات مخالف و موافق حداكثر به مدت 2 ساعت با رأي اكثريت مطلق نمايندگان حاضر صاحب رأي انجام خواهد شد.
ماده 16ـ وظايف و اختيارات شوراي سرپرستي عبارتست از:
1ـ تهيه و تنظيم و اصلاح خط مشي كلي اساسنامه سازمان و اصول برنامه ها و تقديم آن به مجلس شوراي اسلامي با رعايت اصل 74 قانون اساسي.
2ـ تهيه و تصويب نمودار تشكيلاتي واحدها، معاونت ها و مديريت هاي مندرج در اين قانون و شرح وظايف و مسؤوليت هاي آن.
تبصره ـ ايجاد يا انحلال هر بخش يا پست سازماني بايد به تصويب شوراي سرپرستي برسد.
3ـ نظارت مستقيم و فعال بر كليه برنامه ها از جهت انطباق با خط مشي مصوب و نظارت بر امور جاري سازمان و عملكرد واحدها.
4ـ تعيين چارچوب برنامه ها و تصويب طرح ها و برنامه هاي راديويي و تلويزيوني بر اساس خط مشي مصوب مجلس شوراي اسلامي و ايجاد هماهنگي لازم در زمينه سياست تبليغاتي داخلي و خارجي با مقامات مسؤول كشور.
5ـ انتخاب مدير عامل با اكثريت آرا براي مدت دو سال و انتخاب مجدد وي بلا مانع است.
تبصره ـ شوراي سرپرستي موظف است در صورت فوت، استعفا يا بركناري مدير عامل فردي را از داخل يا خارج شورا به عنوان سرپرست جهت انجام وظايف محوله انتخاب و ظرف مدت يك ماه مدير عامل را انتخاب كند.
6ـ انتخاب بازرس (حسابرس)
7ـ جلوگيري از تخلفات و انحرافات از طريق مدير عامل و رسيدگي به شكايات اقدام براي رفع نواقص
8ـ بررسي و تأييد بودجه سالانه كه به وسيله مدير عامل پيشنهاد ميشود.
9ـ بررسي و تصويب آيين نامه هاي مالي، معاملاتي، اداري و استخدامي و شركتهاي تابعه
10ـ بررسي و تصويب گزارش سالانه عمليات، ترازنامه و حساب سود و زيان شركتهاي تابعه
11ـ تصويب سرمايه گذاري در شركتهاي تابعه و اتخاذ تصميم در مورد پيشنهادهاي مربوط به تغييرات سرمايه
12ـ بررسي و تصويب اساسنامه شركتها و مؤسسات تابعه
13ـ اتخاذ تصميم در مورد خريد سهام الشركه و خريد و فروش اوراق و اسناد بهادار دولتي
14ـ گزارش عملكرد سازمان هر سه ماه يكبار به قواي سه گانه
15ـ تأييد صلاحيتهاي مندرج در قانون اداره صدا وسيماي جمهوري اسلامي ايران در مورد معاونين مدير عامل.
تبصره ـ عزل و نصب معاونين سازمان و مديران مراكز شهرستانها و مسئولان دفاتر خارج از كشور به پيشنهاد مدير عامل و تصويب شوراي سرپرستي و حكم مدير ـ عامل خواهد بود.
ماده 17ـ وظايف و اختيارات مدير عامل به شرح زير است:
1ـ اداره امور سازمان
2ـ تهيه طرح ها و برنامه هاي راديويي و تلويزيوني و تقديم آن به شوراي سرپرستي جهت تصويب
3ـ ايجاد هماهنگي و انسجام بين كليه واحدها و مراكز سازمان.
4ـ اداره امور كاركنان و امور استخدام اعم از استخدام، عزل و نصب كاركنان معاونين سازمان طبق قوانين و آيين نامه هاي مربوطه
5ـ اجراي كليه مصوبات شوراي سرپرستي
6ـ تهيه و تنظيم بودجه سالانه جهت ارائه به شوراي سرپرستي
7ـ عقد قرار داد با اشخاص حقيقي يا حقوقي و نمايندگي سازمان در مقابل مراجع اداري و قضايي و انتخاب وكيل با حق توكيل تا يك درجه و پايان دادن به دعاوي از طريق مصالحه و نيز ارجاع به داوري با رعايت اصول 77 و 125 و 139 قانون اساسي
تبصره ـ عقد قراردادهاي خارجي و ارجاع به داوري بايد به تصويب شوراي سرپرستي برسد.
8ـ ارائه گزارش كتبي عملكرد سازمان هر دو ماه يكبار به شوراي سرپرستي
تبصره 1ـ مدير عامل ميتواند با مسؤوليت خود قسمتي از اختيارات خود را به هر يك از مسؤولين حوزه هاي مديريت سازمان تفويض كند.
تبصره 2ـ مدير عامل در برابر شورا مسئول است و در كليه اموري كه بر طبق اين اساسنامه به عهده او گذاشته شده است بايد پاسخگو باشد.
ماده 18ـ بازرس سازمان از بين اشخاص مسلمان، آگاه و ملتزم به وظايف ديني كه در امور حسابداري داراي اطلاعات و تجارب كافي باشد از طرف شوراي سرپرستي براي مدت دو سال انتخاب ميشود و تجديد انتخاب او بلامانع است.
تبصره ـ در صورت فوت يا استعفا يا تغيير شغل و بركناري بازرس شوراي سرپرستي ظرف يك ماه شخص واجد صلاحيتي را به جاي او انتخاب خواهد كرد.
ماده 19ـ وظايف بازرس (حسابرس) عبارتست از:
1ـ بررسي امور مالي سازمان و ترازنامه و حساب سود و زيان شركت هاي وابسته و تهيه گزارش هاي لازم جهت ارائه به شوراي سرپرستي، گزارش مزبور بايد تا پايان خرداد ماه تسليم شوراي سرپرستي شود.
2ـ تطبيق عمليات سازمان با بودجه مصوب
3ـ انجام ساير اقداماتي كه طبق قانون تجارت به عهده بازرس گذاشته شده است نسبت به شركت هاي وابسته .
تبصره 1: بازرس وظايف خود را طبق آيين نامه خاصي كه به تصويب شوراي سرپرستي ميرسد انجام خواهد داد.
تبصره 2: بازرس جهت انجام وظايف قانوني خود حق مراجعه به واحدها و بررسي كليه دفاتر و اسناد مالي را دارد ولي اجراي وظايف محوله نبايد مانع جريان عادي كار سازمان گردد.
تبصره 3: چنانچه بازرس در جريان رسيدگي تخلفات يا اشتباهاتي را مشاهده نمايد مراتب را به اطلاع شوراي سرپرستي خواهد رساند.
تشكيلات
ماده 20ـ شوراي سرپرستي در انجام مسئوليت هاي قانوني خود داراي واحدهاي زير ميباشد:
الف ـ واحد طرح و برنامه كه شورا را در تعيين سياست هاي برنامه اي و بررسي و تصويب كليه طرح هاي پيشنهادي راديويي و تلويزيوني ياري ميدهد.
ب ـ واحد سياسي كه شورا را در تعيين خط مشي هاي مقطعي و ترسيم خطوط سياسي خبر، تحليل ها و برنامه هاي سياسي و نظارت بر اجراي آن ياري ميدهد.
ج ـ واحد نظارت و ارزشيابي كه مسئولين ارزشيابي و نظارت بر برنامه ها از جهت انطباق آنها با خط مشي كلي و سياست هاي تعيين شده را به عهده دارد.
