بخشی از مقاله
چکیده
مراکز تحقیقاتی مخصوصا شهرکهای علمی تحقیقاتی به عنوان مهمترین منابع علمی و تحقیقـاتی سـهم عمـدهای در پیشـرفت و توسعه هر جامعه دارا میباشد. بدون شک چالشیترین موضوع پیش روی سازمانها در دنیای امروز، تطبیقپذیری با تغییرات فزاینده درمحیط علمی و تحقیقاتی است. پاسخگویی به این تغییرات در زمان مناسب و به شکل یا نعطافپذیر مسالهای است که در ادبیـات سازمان از آن تحت عنوان "چابکی سازمانی" نام برده میشود. سازمانها پس از سالها تجربه به این نتیجه رسـیده انـد کـه اگـر سازمانی بخواهد در تحقق اهداف خود پیشتاز باشد و در عرصه رقابت عقب نماند باید در مولفههایی چون سـرمایه هـای فکـری و ...
سرمایه گذاری نماید.در این مقاله به تجزیه و تحلیل رابطه سرمایه فکری و ابعاد آن با چابکی سازمانی در شهرک علمـی تحقیقـاتی دانشگاه صنعتی اصفهانمیپردازیم. روش مقاله، توصیفی از نوع همبستگی دو متغییره بوده است. مطالبی که در این تحقیـق از نظـر شما خواهد گذشت مطالعهای است عمیـق و گسترده و در عین حال خلاصـه کـه هـدف از ایـن تحقیـق کوششـی اسـت در جهـت ارتباطعامل سرمایههای فکری با چابکی سازمانی کارکنان با بهرهوری در شهرک علمی تحقیقاتی دانشگاه صـنعتی اصـفهان. جامعـه آماری در این مقاله، کارکنان اداری شهرک علمی تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان N=125 میباشـد. بـرای گـردآوری دادههـا از پرسشنامه استفاده شده و از طریق فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی طبقهای به عنوان نمونـه مـورد بررسـی، انتخـاب شدهاند. برای پردازش و تجزیه و تحلیل آماری دادهها از نرم افزار AMOS18 , SPSS18 استفاده شده اسـت.به ازای یـک واحـد افزایش در سرمایه انسانی، ارتباطی و ساختاری یک سازمان، چابکی آن سازمان به ترتیب%53، %46 و %29 افزایش خواهد یافـت. در این راستا به تحقیقاتی نوین دست پیدا خواهیم نمود.
کلمات کلیدی: سرمایه فکری، تطبیق پذیری،چابکی سازمانی
-1 مقدمه
ما انسانها در محیطی زندگی می کنیم که همه چیز آن بطـور دائـم در حـال تغییر و نو شدن است و هـیچ چیـز ثـابتی در آن وجـود نـدارد. امـروزه تغییـر مهمترین عامل موثر در مـدیریت کسـب و کـار موفـق محسـوب مـی شـود. سازمانها و افراد شاغل در آنها باید نگرش مثبتی نسبت به مساله تغییر داشـته باشند تا از این طریق توان رقابتی خود در بازارهای تهاجمی امـروزی را حفـظ کنند. عدم توجه به یک روند در حال تغییر ممکن است بسیار پرهزینـه باشـد. تغییر، کاری رنجآفرین و همراه با ریسک و از همه بالاتر نیازمند تلاش زیـاد و سخت است. در یک دوره سریع تغییر بنیادین؛ فقط سازمانهایی نجات خواهند یافت که رهبران، مدیران و سازمان آنان به یک رهبر تغییر تبدیل شوند .(1)
توجه به حرفه و شغل در زندگی آدمی سـابقهای بـس طـولانی دارد. اشـتغال بـرای ادامــه زنــدگی و پیشــرت جامعــه ضــروری اســت. یکــی از مهــمتــرین موضوعاتی که زمینهساز بروز مشکلات متعدد برای سازمانها در سطح جهان
شده است، مشکلات ناشی از تغییر و تحول کارکنان سـازمانهـا بـا یکـدیگر است .(2)
با آغاز قرن بیست و یکم سازمانها تغییرات اساسی و شدیدی را پیرامون خود تجربه کردهاند. این تغییرات سازمانها را به سمت چالشهای نـوینی هـدایت می کند که عدم توجه به آنها بقا و موفقیـت سـازمانهای تولیـدی را بـه طـور فزایندهای تهدید میکند. این موقعیت حیـاتی منجـر بـه آن شـده اسـت کـه بسیاری از سازمانها در اولویتهای کسب و کار و دیدگاههای استراتژیک خـود تجدید نظر کنند و تاکیدات خود را بر سازگاری با تغییرات محیط کسب و کـار
æ پاسخ سریع به نیازهای بازار و مشتری از طریق روش های نـوین همکـاری قرار دهند .(3)همچنین عدم توجه بـه ایـن مقولـه نگرانـیهـای زیـادی را در بخشهای دولتی و غیره دولتی به وجود آورده است .(4)
به منظور رویارویی با تغییرات جدیدی که در دنیای رقابت امروزی رخ میدهند، سازمانها باید به فراتر از سازگاری با تغییرات بیاندیشند و به دنبال بهرهگیری از فرصتهای بالقوه باشند. سازمانها برای پاسخ به این چالشهای کسب و کـار
æ افزایش انعطاف پذیری، سرعت و کیفییتشان رویکرد نوینی به نام چابکی را
برگزیدهاند. مفهوم چابکی بوسیله مققین بنیاد یاکوکا معرفی شده است، وپـس از اولین معرفی، بوسیله محققین و جوامع صنعتی مورد توجه روز افـزون قـرار گرفت. تولید چابک را توانایی بقا و پیشرفت در یک محـیط بسـیار رقـابتی بـا تغییرات مستمر و غیرقابل پیش بینی، بوسیله واکنش سریع و موثر نسـبت بـه تغییرات و همچنین ایجاد محصـولات و خـدمات براسـاس خواسـت مشـتری تعریف کردهاند.چابکی سازمانی به معنی قابلیت انطباق پذیری بسیار بالا بدون نیاز به انجام تغییرات است (5) الی .(8)
از بین رفتن قابلیت انطباق پذیری در کارکنان سازمانها ما را وا داشته تا در جستجوی مبناهای نظری که در این رابطه هست، بتوانیم مسیر مناسب اجرایی آن را فراهم آوریم. در واقع سازمان میتواند ظرفیتی را در ساختار و روشهای عملیاتی خود بوجود آورد که انعطاف پذیری، تغییر و تطبیق با شرایط متغیر را بدون نیاز به انجام یک سری تغییرات دائمی، اجبارای و بنیادی ایجاد نماید .(9)
در دو دهه گذشته بهمت اقتصادی حرکت شده است که سرمایه گذاریـدرمنابع انسانی، فناوری اطلاعات، تحقیق، توسعه و تبلیغات به منظـور حفـظ جایگـاه رقابتی، تضمین رشد و ترقی سازمانها ضروری به نظر میرسـد و آنچـه کـه بیش از همه توجه روزافزونی را به خود جلب کرده سرمایه فکری اسـت .(10) زیرا محیط کسب و کار مبتنی بر دانش و شایستگی منـابع انسـانی، نـوآوری، روابط بامشتری، فرهنگ سازمانی، نظام و سـاختار سـازمانی و غیـره را در بـر میگیرد.
سازمانها پس از سالها تجربه به این نتیجـه رسـیده انـد کـه اگـر سـازمانی بخواهد در اقتصاد و امور کاری خود پیشـتاز باشـد و در عرصـه رقابـت عقـب نماند(چابکی مناسب را دارا باشد) باید از نیروی انسانی متخصص، خلاق و بـا انگیزه بالا برخوردار باشدمنابع انسانی اسـاس ثـروت واقعـی یـک سـازمان را تشکیل می دهند(.(11بین سرمایه انسانی و بهرهوری در سازمانهـا رابطـهای مستقیم وجود دارد.
هدف سازمان چابک تکرار موفقیتهای گذشته نیست، بلکه هدف اصلی آن بر آمدن از پس وضعیتهای غیر مترقبه و حل مسائل محیطی است. واضح است که رسیدن به اهداف بلند مدت برای میل به چابکی سازمانی در شهرک-های علمی تحقیقاتی جزء در سایه مدیریت موفق دانش سازمانی امکانپذیر نیست .(12) یکی از الزامات حیاتی و استراتژیک مدیریت در شهرکهای علمی تحقیقاتی، دسترسی به منابع انسانی (ریاست، مهندسین، نخبگان، مخترعین و کارکنان) برجسته و مسلح به دانش و اطلاعات بروز سازمانی برای تحقق وظایف اصلی مدیریت در قبال نیل به اهداف یک سازمان چابک است. یکی از متغیرهایی که می تواند در تحقق اهداف سازمان نقش اساسی ایفا کند سرمایههای فکری است. می توان گفت سرمایههای فکری، سـرمایه انسـانی، سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی نیاز سازمان می باشد(.(13معمولا سازمان-ها به دنبال آن هستند که افرادی را بیابندکـه بهتـر بتواننـد در آنهـا نگـرش مثبتی نسبت به مساله تغییر وجود داشته باشد .(14)
