بخشی از مقاله
تاريخچه :
تاريخ ايجاد راه ترابري به سال هاي 1310 يعني حدود 70 سال پيش بر مي گردد يعني زماني كه براي اولين بار اداره طرق و شوارع در ايران تاسيس گرديد و همانطور كه گفته شد جهت احداث و نگهداري راهها مي بايستي عمل نمايد و پس از آن به وزارت راه و سپس به وزارت راه و ترابري با شاخه هاي مختلف كه شامل بنادر و كشتيراني - راه آهن - راه - هواپيمايي - حمل و نقل و شركتهاي وابسته بوجود آمده كه در حال حاضر هم به همين نام فعاليت و اسكان دارد كه در آينده نزديك نيز تغييراتي در آن بوجود آيد
. يكي از علل تغيير نام و تكامل تا كنون با توجه به اينكه در سال هاي اوليه تاسيس هنوز بجز راه شوسه ديگر امكانات در ايران نبود لذا بدين نام خوانده شده كه با توجه به پيشرفت وفراهم آمدن امكانات راه آهن - هوايي و دريايي تغييرات نام گذاري انجام پذيرفته .
يكي از شاخه هاي اصلي وزارت راه و ترابري ، راه زميني مي باشد كه در اينجا به شرح مختصري از وظايف ادارت راه و ترابري مي پردازيم . راه و ترابري مسئوليت نگهداري - توسعه و تردد روان ناوگان سازمان حمل و نقل بيرون شهري را به عهده دارد .
نوع محصولات توليدي خدماتي واحد صنعتي :
الف : نگهداري راهها
نگهداري راهها يكي از كارهاي مهم ادارات راه و ترابري مي باشد كه هر چند از نظر ديد عموم پوشيده است ولي وقتي عمقي به آن نگاه مي كنيم متوجه اهميت موضوع خواهيم شد و نگهداري شامل خط كشي جاده ها - نصب علائم راهنمايي - ساخت پاركينيگ ها - نصب علائم هشدار دهنده -ساخت شانه راه - احداث قنر در شانه جاده ها جهت هدايت آب هاي سطحي -
تميز نمودن پل ها از رسوبات ناشي از سيلاب ها - درز گيري ترك ها با قير - لكه گيري آسفالت در جاهايي كه آسفالت ترك برداشته با برداشتن آسفالت ترك خورده و پر كردن آن با آسفالت جديد روكش آسفالت - نصب روشنايي - نصب گارد ريل دركنارر جاده ها (پايه هاي فلزي كه به هم متصل هستند) - نصب چراغ چشمك زدن در آباديها - و غيره كه اگر بخواهيم تمام عنوانهاي نگهداري راه را بگوييم درحدود 140 مورد مي باشد .
ب - راهسازي
از ديگر كارهاي ادارت راه و ترابري راهسازي مي باشد كه با احداث راههاي جديد باعث تردد و روان در جاده ها مي گردد .
راهسازي مراحل مختلفي دارد كه اهم آنها عبارتند از :
1- مطالعه مسير
2- طرح و نقشه
3- برآورد هزينه
4- پس از انجام مراحل قانوني و تصويب هئيت دولت و مجلس و تخصيص بودجه شروع كار صورت مي گيرد .
يكي از مراحل مهم اين قسمت همان مطالعه مسير است كه توسط شركت هاي قدر و با صلاحيت مي بايستي اين كار صورت پذيرد . كه در اين مرحله تمام جوانب مد نظر قرار مي گيرد از نظرهزينه - كوهستاني بودن - شيب جاده - طول مسير و معمولاً مسيري انتخاب خواهد شد كه تردد روانتر ، سريعتر و آسانتر صورت پذيرد .
ج - بررسي راههاي موجود و ارتقاء آنها از ديگر وظايف ادارات راه وترابري مي باشد
د- شناسايي نقاط حادثه خيز و حذف آنها از ديگر كارها مي باشد .
ر- همانطور كه مي دانيد از سال 81 مسئوليت نگهداري - ساخت و توسعه دامهاي روستايي نيز علاوه بر راههاي اصلي به ادارات راه وترابري شرح داده شد.
يكي از مهم ترين و اصلي ترين ابزار ادارات راه و ترابري ماشين آلات راهسازي وراهداري مي باشند كه جهت انجام امور به كار گرفته مي شوند و به عنوان ستون ادارات راه و ترابري از آن نام برده مي شود . بر همين اساس و بر اساس نمودار سازماني ادارات كل اداره اي بنام اداره ماشين آلات استان در ادارات كل هر استان تاسيس گرديده كه وظيفه آن تعمير و نگهداري ماشين آلات و نظارت بر درست به كارگيري ماشين آلات و نحوه استفاده از آنها مي باشد .
از آنجايي كه ادارات راه علاوه بر نگهداري ،كار راهسازي راهها را نيز بر عهده دارند لذا اداره ماشين آلات نيز كاري بس مهم و دشوار مي باشد زيرا مي بايستي كليه امور ادارت كل را كه بر پايه و اساس ماشين آلات مي چرخد اداره نمايد .
اداره ماشين آلات از شعبات مختلفي تشكيل شده كه شامل شعبه باطريسازي شعبات تعميرات ماشين آلات سنگين - شعبات تعميرات نيمه سنگين - شعبه آهنگري - شعبه صافكاري و نقاشي - شعبه تعميرات سبك - شعبه سرويس و نگهداري - شعبه تعمير و تست پمپ و سوزنها شعبه تعمير و تست پمپ هاي هيدروليك مي باشد و همچنين واحد حمل و نقل و مجموعه انبار فني - انبار مواد روغني وسوخت ميز از زير مجموعه هاي اداره ماشين آلات مي باشد .
از سال 1378 نيز در كنار شعبه سرويس و نگهداري طرح آناليز روغن در ادارات راه و ترابري راه اندازي و به كار گرفته شده در اين طرح نمونه هايي از روغن قسمت هاي موتور - گيربكس - ديفرانسيل و ساير قسمت ها پس از طي مدت زمان مشخصي نمونه برداري و به منظور بررسي به آزمايشگاه آناليز روغن ارسال مي گردد كه طي مراحل مختلف آزمايش ميزان فرسايش قسمتهاي مختلف مشخص گرديده و بر اساس آن از فرسايش قسمت ها آگاهي يافته و قبل از اينكه هزينه تعميرات بالا رود با بررسي و به موقع تعويض نمودن قطعه از ان جلوگيري به عمل مي آيد ضمناً يك نمونه از فرم ضمينه مي باشد .
نظارت بر كارخانجات آسفالت و سنگ شكن هاي ادارات كل نيز از نظر تعمير و نگهداري نيز از وظايف ادارات ماشين آلات مي باشد .
- فرايند توليد كار ادارات راه و ترابري ترد روان - سريع و به موقع جابجايي كالا و خدمات مي باشد .
- باز گشايي راهها در فصول برف و يخ بندان - عضو ستاد حوادث غير مترقبه استان ها .
كه در اين امر نيز حرف اول را تا كنون در امر خدمات رساني زده از ديگر وظايف ادارات راه و ترابري مي باشد .
شرح مختصري از فرايند توليد يا خدماتي :
حمل و نقل به عنوان واحدي خدماتي
صنعت حمل و نقل در هر كشوري بيانگر وضعيت اقتصاد وميزان توسعه و صنعتي آن كشور مي باشد به طوري كه حمل و نقل را بايد يكي از عوامل مهم در توسعه اقتصادي ،فرهنگي ، ،اجتماعي و … هر جامعه اي دانست . اهميت اين صنعت چنان است كه انديشمندان اقتصادي دنيا معتقدند اگر در آغاز قرن 21 كشورهاي توسعه نيافته به اين صنعت توجه لازم را نداشته باشند
رشد و توسعه اين كشورها به حداقل خواهد رسيد . بر اين اساس و با توجه به شرايط جغرافيايي ايران نقش اين صنعت (حمل و نقل ) را در توسعه همه جانبه كشور به خوبي مي توان تبين كرد ، شايد همين مسئله و همچنين ضعف هاي عمومي اين صنعت در كشور باعث شد تا دست اندركاران صنعت حمل و نقل كشور طرح جامع حمل و نقل را تدوين كنند . طرحي كه پيشتازي اين صنعت را در توسعه همه جانبه كشور به خوبي تبين مي كند . موقعيت استراتژيكي ايران ، به اين كشور اين امكان را مي دهد كه بتواند به عنوان قطب اصلي حمل و نقل منطقه اي به ايفاي نقش ترانزيت بپردازد .
وجود خليج فارس كه به آبهاي آزاد دنيا راه دارد و درياي خزر خود باعث گرديده كه حمل و نقل از طريق ايران به كشورهاي شوروي سابق و اروپا بيش از پيش مد نظر قرار گيرد .
- تاكنون آنچه گفته شد شرح وظايف و ابزار آلات به كار رفته شده در ادارت راه و ترابري بود . ولي يكي از مهمترين و اساسي ترين منبع اصلي ادارت راه و ترابري نيروي انساني مي باشد امروزه افزايش كارآيي و بهره وري بدون تحويل ، توسعه منابع انساني و پايبندي به اجراي برنامه ها در هيچ سازماني ميسر نمي شود .
لذا اهميت آموزش و ارتقاء سطح دانش نيروي انساني يكي از اهداف پيش برد ادارات راه و ترابري مي باشد كه در اين راستا در برنامه سوم تعداد 1500 مفر نيروي ليساني و بالاتر به استخدام وزارت راه و ترابري در آمده اند .
شرح مختصري از فرايند توليد يا خدماتي :
حمل و نقل به عنوان واحدي خدماتي
صنعت حمل و نقل در هر كشوري بيانگر وضعيت اقتصاد وميزان توسعه و صنعتي آن كشور مي باشد به طوري كه حمل و نقل را بايد يكي از عوامل مهم در توسعه اقتصادي ،فرهنگي ، ،اجتماعي و … هر جامعه اي دانست
. اهميت اين صنعت چنان است كه انديشمندان اقتصادي دنيا معتقدند اگر در آغاز قرن 21 كشورهاي توسعه نيافته به اين صنعت توجه لازم را نداشته باشند رشد و توسعه اين كشورها به حداقل خواهد رسيد. براين اساس و با توجه به شرايط جغرافيايي ايران نقش اين صنعت (حمل و نقل ) را در توسعه همه جانبه كشور به خوبي مي توان تبين كرد ، شايد همين مسئله و همچنين ضعف هاي عمومي اين صنعت در كشور باعث شد تا دست اندركاران صنعت حمل و نقل كشور طرح جامع حمل و نقل را تدوين كنند .
طرحي كه پيشتازي اين صنعت را در توسعه همه جانبه كشور به خوبي تبين مي كند . موقعيت استراتژيكي ايران ، به اين كشور اين امكان را مي دهد كه بتواند به عنوان قطب اصلي حمل و نقل منطقه اي به ايفاي نقش ترانزيت بپردازد .
وجود خليج فارس كه به آبهاي آزاد دنيا راه دارد و درياي خزر خود باعث گرديده كه حمل و نقل از طريق ايران به كشورهاي شوروي سابق و اروپا بيش از پيش مد نظر قرار گيرد .
موقعيت كارآموز در واحد صنعتي :
اداره كل راه و ترابري كه نمودار سازماني آن در صفحات قبل مشاهده مي شود به چند شاخه تقسيم مي شود كه در كل يكي از شاخه هاي آن مربوط به اداره ماشين آلات مي باشد كه در اين اداره دانشجويان رشته هاي مكانيك مي توانند دوره كارآموزي خود را طي كنند
و يكسري كارها و آموخته هاي جديدي را ياد بگيرند . تا به تجربه دانشجويان اضافه گردد . اين اداره شامل بخش هاي مختلف مي باشد كه عبارتند از :
1- شعبه ماشين آلات سبك
2- ماشين آلات نيمه سنگين
3- ماشين آلات سنيگن
4- شعبه پنچر گيري و تعويض لاستيك
5- شعبه جوشكاري
6- شعبه سيستم برق
7- انبار قطعات براي تعميرماشين آلات و از همه مهتر بخش رياست و اتاق مهندسين مي باشد . كه هر كدام از اين بخش ها وظايف و كارهاي خاصي را بايد انجام دهند دانشجويان براي دوره كارآموزي با مشورت مديريت اداره كل به يكي از شعبه هاي بالا مشغول به كار مي شوند و به انواع مختلف دستگاهها و قطعات ماشين آلات آشنا مي شوند تا به سطح آگاهي و دانش آنها افزوده شود .
بيشترين اين شعبه ها به پيمانكار شخص داده شده كه اين پيمانكاران در هر يك از شعب به كارآموزان خود نحوه تعمير و كار را دركارگاه به طور خوب ودقيق نشان مي دهند و اين دانشجو است كه بايد سعي زيادي كند تا چيزهاي جديد را ياد بگيرند . كارآموزان در كنار استاد خود مشغول به كار مي شوند و اگر به مشكلي مواجه شوند از استاد كار مربوطه پرسيده و مشكل را مي تواند رفع كند و بايد هر چيزي را كه نمي داند بپرسد تا بتواند در كار خود موفق باشد .
بررسي و شرح وظايف رشته كارآموز در واحد صنعتي
اداره ماشين آلات از بخش هاي مختلفي كه قبلاً ذكر شد تشكيل شده است يكي از مهم ترين اين بخش ها بخش رياست مي باشد كه در اين قسمت وظايف سنگين و مهمي بايد انجام شود رئيس اين بخش آقاي مهندس علي اصغر چگيني مي باشند كه تمام بخش هاي مربوطه را كنترل و نظارت مي كنند و تمام مشكلات مربوط به اداره را با مشورت مهندسين حل مي نمايند
تا هر روز موفق تر باشند . در كنار اتاق رياست اتاق مهندسين طرح CM و مهندسين مراقبت وضعيت و نگهداري ماشين آلات مي باشند كه اين مهندسين هم به نوبه خود كارهاي دشواري را انجام مي دهند .
از جمله آن كارها مراقبت وضعيت ماشين آلات از طريق آناليز اتمي روغن مي باشند كه اين يك كارمشكل و نياز به مهندسين با تجربه و با سابقه دارد كه عدم دقت د رتجزيه و تحليل آزمايش روغن در كار ماشين آلات مشكلاتي را بوجود مي آورد و پيشرفت هم نخواهيم داشت وظيفه يك مهندس طرح CM كه در آن اداره آقاي مهندس كيومرث پسنديده مسئوليت آن را به عهده دارند
استخراج اطلاعات از آزمايش روغن و همين طور تجزيه و تحليل اعداد آزمايش است كه براي اين تجزيه و تحليل مهندسي اين طرح بايد با تجربه و شناخت كامل از دستگاههاي مختلف و سابقه تعميرات را داشته باشد و با انواع ماشين آلات آشنايي كامل داشته باشد . هر قسمت از دستگاه را به خوبي بلد باشد وظايف ديگري كه مهندس اين طرح بايد انجام دهد عبارتند از :
1- سابقه و روند سرويس
2- سوابق قبلي سيستم را داشته باشد .
3- آخرين آناليز روغن را داشته باشد و كيفيت نمونه گيري را كنترل كند .
آقاي مهندس پسنديده كارها را به خوبي مي داند از آن جمله مي توان به دقت زياد در نمونه گيري روغن از دستگاههاي مختلف را اشاره كرد كه هر قسمت بايد با دقت زيادي نمونه گيري كرد قبلاً در نمونه گيري از موتور توصيه هاي مهمي را به من مي گفتند
كه چطور بايد يك آزمايش روغن بدست آمده از آزمايشگاه مورد قبول واقع شود من در كنار آقاي مهندس پسنديده كارهاي زيادي را ياد گرفتم و با دقت زيادي به حرفهايش گوش مي دادم و تمام مسائل مربوط به نمونه گيري را در ابتدا به من توصضيح مي دادن و سپس عمل نمونه گيري را با استفاده از يك پمپ مخصوص انجام مي دادند كه اين پمپ شامل يك ظرف كوچك و يك مجرا در بالاي پمپ براي بستن شيلنگ نمونه گير و يك دكه بود كه بايد ظرف كوچك نمونه گيري را در زير پمپ وصل مي كرديم سپس از طريق مجراي بالاي پمپ شيلنگ را وصل نموده و يك سر ديگر آن را به داخل مجراي گيچ روغن و به داخل كارتل هدايت مي كرديم بعد دكمه را فشار داده و روغن وارد پمپ و سپس وارد ظرف نمونه گير مي شد در اين ظرف بايد حدود 3/1 آن خالي باشد
تا در موقع آزمايش بتوان آن را تكان داد تا تمام ذرات فرسايشي در روغن پخش شوند . بهترين موقع اين آزمايش بعد از توقف دستگاه يا خاموش كردن دستگاه مي باشد چون در اين موقع روغن حرارت ديده و تمام ذرات در كل روغن پخش مي شود از ديگر كاري كه مي خواستيم انجام دهيم نمونه گيري مرحله بعدي بود كه در اين مرحله بايد 2 الي 3 مرتبه روغن را وارد پمپ و سپس وارد ظرف كرد و دور ريخت و براي بار آخر با استفاده از پمپ روغن نمونه جديد را مي گيريم
زيرا در مراحل قبلي ممكن است روغن در سطوح داخلي پمپ قرار داشته باشد و براي بار آخر روغن جديد به آزمايشگاه برده مي شود متاسفانه در كشورهايي در حال توسعه مثل ايران به علت عدم محيط سالم و تميز ماشين آلات بيشترين آلودگي روغن از طريق آلودگي با خاك و گردو غبار مي باشند كه منجر به آسيب رساندن به قسمت هاي مختلف دستگاه از جمله موتور مي باشد
و خسارات زيادي را به بار مي آورد . كار ديگري كه مهندس طرح CM انجام مي دهد اين است كه بايد تمام جواب هاي آزمايش هاي ارسالي را بايگاني كند تا در آينده با مشكلي مواجه نشود و بتواند با استفاده از آزمايشات قبلي وضعيت دستگاه را در هر حال شناسايي كند . در اين اداره ما با انواع مختلف ماشين آلات آشنا شديم كه هر كدام وظايف خاصي را انجام مي دهند .
