بخشی از مقاله
شپشه برنج سيتوافلوپلوس لوريزا
شپشه برنج يا سوسك برنج يكي از آفات مهم انباري برنج در دنيا و در ايران مي باشد. در ايران در سال1340گزارش شد و حشره كامل سرخورطومي كوچك است به رنگ قهوه اي كه طول بدن آن 3 تا5 ميليمتر است روي پيش گرده فرورفتگي هاي گردي ديده مي شود. رنگ عمومي بالپوشها قهوه‌اي تيره است و روي هر بالپوش دو لكه بزرگ به رنگ قهوه‌اي روشن است لاروها فاقد پا مي‌باشند. رنگ آنها سفيد مايل به صورتي و رنگ قهوه اي روشن است لارو آن از محتويات دانه تغذيه مي كنند و پس از مدتي تبديل به شفيره مي شود و سرانجام حشره بالغ با سوراخ كردن دانه بيرون مي آيد.
خسارت عمده اين حشرات مانند شپشه گندم در درجه اول مربوط به لارو آن است اما خود حشره كامل نيز در طول زندگي از دانه ها تغذيه مي كند. نه تنها روي برنج بلكه به تمام غلات انباري مانند گندم، جو، ذرت، چاودار و ... حمله مي كند(حتي به بغولات نيز حمله مي كند) طرز زندگي آن مثل شپشه گندم است. طول همه حشرات كامل4 تا 5 ماه حتما بيشتر است. تعداد تخم هايي كه حشره كامل كه مي گذاردبين 400 تا 600 تخم است
سوسك نان PUNICEUM STEGOBIUM
حشره كامل سوسك بيضي شكل محدبي است به طول 2 تا 3 ميليمتر كه به رنگ عمومي زرد مايل به قهوه‌اي و متمايل به قرمز تيره مي باشد صفحه پشتي سينه محدب است و سطح آن نقطه هاي بسيار ريز و موهاي خاكستري رنگ پوشيده شده. بالپوشها به رنگ قرمزحنايي و روي آنها شيارهاي نقطه اي منظمي قرار گرفته و از موهاي خاكستري زرد پوشيده شده است.
لارو مقداري خميده به طول 5 ميليمتر است به رنگ سفيد مايل به زرد و از موهاي زرد طلائي
پوشيده شده است كه موهاي روي سر بلندتر و انبوه تر از موهاي ساير بخش هاي بدن است.
اين آفت ها در تمام نقاط دنيا وجود دارد اصطلاحا همه جاگير( COSMPLITE) منتها وفور آن در مناطق گرم بيشتر از مناطق سرد ومعتدل مي باشد.
حشره ماده پس از جفت گيري تخم ها را به صورت منفرد يا بصورت دسته اي در دسته هاي 4 تا 5 تايي و مجموعا 40 تا 80 عدد تخم روي مواد مختلف غذايي مي گذارند. تخم آن پس از گذشت 8 تا 30 روز با توجه به درجه حرارت محيط تفريخ مي شوند و لاروها پس از خروج از تخم موادي را كه روي آن قرار دارند سوراخ مي كنند و تغذيه كرده و دالانهايي در انها ايجاد كرده كه در نهايت لاروها
اتاقكي براي خود مي سازد و در درون آن تبديل به شفيره مي شود. به طور معمول دوران تكامل حشره حدوا 7 ماه طول مي كشد و در محيط هاي گرم مي تواند 3 تا 4 نسل در سال ايجاد مي‌كند. طول عمر حشره كامل كوتاه و حداكثر3 هفته است و چون تغذيه چنداني ندارد خسارتي ايجاد نمي كند. خسارت اين آفت مربوط به لارو اين آفت است و اين همه چيز خوار از چوب، كاغذ، غلات و بغولات و ساير بذور و مواد ديگر انباري تغذيه مي كنند به تغذيه از كاغذ و كتاب تمايل زيادي
نشان مي دهند حشرات ماده تخم ها را بين صفحات كتاب و يا در شكاف هاي روي جلد مي‌گذارند و لاروهايي‌كه از تخم ها خارج مي‌شوند با تغذيه ازآن دالانهايي در كتاب ايجاد مي‌كنند. لاروهاي اين حشره ا آفات مهم غذايي مي باشند و مواد نشاسته دار را بيشتر مورد حمله قرار مي دهند. وخسارت آن علاوه بر مواردي كه گفته شد روي نان، آرد، ميوه هاي خشك، قهوه، شكلات، ريشه نباتات ديده شده است همچنين لارو اين حشرات از آفات مهم كلكسيون حشرات و گياهان مي باشد و از حشرات مرده وگياهان خشك شده نيز تغذيه مي كند.
سوسك توتون LASIADERMU SERRICORNE
خانواده ANOBIIDAECOL
يكي از افات مهم انباري توتون مي باشد كه در اكثر انبارهاي دخانيات ايران انتشار دارد حشره‌‌اي كوچك است به طول 5/2 تا 3 ميليمتر است به شكل بيضي رنگ ان قرمز قهوه اي تا زرد مايل به قرمز است. وقتي حشره را از پشت نگاه مي‌كنيم سر حشره ديده نمي‌شود و در حالت نيم رخ سر و حلقه اول قفسه سينه بطور كامل به محور طولي بدن عمود است. شاخك 11بندي از نوع اره‌اي، ماده‌ها بزرگتر از نرها هستند. تخم ها بيضي شكل و سفيد رنگ است. لارو جوان خيلي فعال مي‌باشد كه طول آن در رشد كامل4 ميليمتر است و قوس شكل است و شبيه لارو سوسك ناناست. رنگ لارو سفيد مايل به زرد است. شفيره قهوه اي رنگ به طول 5/2 ميليمتر است يك افت همه جايي است در اغلب نقاط دنيا ديده مي شود. احتمالا اولين بار از مناطق گرمسير آمريكا گزارش شده است اما بعضي از پژوهشگران خاستگاه اين حشره را كشور مصر مي دانند. لارو و حشره كامل هر دو از فراورده هاي حيواني و گياهي خشك مختلف تغذيه مي كنند. بنابراين در كلكسيون هاي جانوري و گياهي و روي مواد مختلف غذايي ديده مي شود. افتي است همه چيز
خوار و حتي به ميوه هاي خشك مثل انجير، كشمش، خرما، ماهي،بيسكويت، شيريني جات و ادويه جات و... حمله مي كند و خسارت سنگين نيز بجاي مي آورد. علاوه بر مواردي كه گفته شد به كتاب، كاغذ، مبل، قالي، چرم، پارچه و... نيز خسارت وارد مي كند ولي مهمترين خسارت آن مربوط به برگهاي خشك توتون و سيگار مي‌باشد كه مقدار آن هرساله به ميليونها دلار مي رسد اين حشره بارها از انبارهاي توتون رشت و انبار دخانيات تهران جمع آوري شده. حشره كامل و لارو
برگهاي توتون و سيگار را به صورت استاندارد سوراخ مي‌كنند و به داخل نفوذ كرده و به فعاليت و تغذيه مي پردازند. دالانهايي ايجاد مي‌كند كه تركيب توتون پودر شده در اثر تغذيه مخلوط شدن آن با فضولات اين حشره باعث سرفه افرادي كه سيگار مي كشند، مي شود. حشرات كامل معمولا در ارديبهشت ظاهر مي شوند روزها در پناهگاه بسر مي برند و شبها به فعاليت مي پردازند و بر خلاف ساير حشرات انباري داراي نورگرايي مثبت هستند و به سمت نور كشيده مي‌شوند بنابراين براي مبارزه از تله‌هاي نور مي توان استفاده كرد. تغذيه اين‌حشره چشم‌گير نيست طول عمر
اين‌حشره 3 تا6 هفته است‌كه بعد از اينكه جفت‌گيري مي‌كنند ماده ها تخم گذاري مي كنند ماده ها از بين مي رود. تخم ها بصورت تك‌تك در درزها و شكاف ها گذاشته مي شود. هر حشره ماده بين 40 تا 100 تخم مي گذارد. تخم ها بعداز هفت روز تفريخ باز مي شود. لارو هاي جوان بسيار فعال و پرتحرك اند، شكل لارو ها مثل لارو سوسك نان كمي خميده است در رشد كامل 4 ميليمتر طول دارد در طول زندگي 2 بار پوست اندازي مي كند. دوره لاروي بين30 تا 50 روز است كه
خسارت سنگين ايجاد مي كند. لاروها پس از رشد كامل در پناگاه‌هايي تبديل به شفيره مي شوند. اين حشره در مناطق نيمه گرمسير 3 نسل ايجاد مي كند. اما در مناطق گرمسير مي تواند 5 تا 6 نسل در سال ايجاد كند.
سوسك موزه anthrenus museorum
خانواده:dermestidae.col
اين افت درايران در سال 1340 گزارش شده و در تمام مناطق كشور انتشار دارد. و يكي از آفات مهم كلكسيون هاي حشرات به گياهان و محصولات انباري است خسارت اين آفت روي قالي و منسوجات نخي و پشمي از عمده حشرات پيله هاي كرم ابريشم شاخ وپروپوست ديده شده است سوسك موزه حشره كوچكي است به طول 2 تا3 ميليمتر پائين گرده سياه رنگ كه در قسمت جلو باريكتر از قسمت عقب است و جلو فلسهاي سفيد مايل به خاكستري و زرد رنگ
بوجود اوردن لكه ها و نقش و نگارهايي در سطح پشت حشرات كامل گريده است. لاروهاي اين حشره در رشد كامل4 تا 5 ميليمتر طول دارند و زردرنگ مي باشند و در بعضي از قسمت هاي بدنشان لكه‌هاي خاكستري رنگي ديده مي‌شود در انتهاي شكم لاروها دسته موهايي(مثل لارو لمبه گندم) ديده مي‌شود مجموعه تخم هاي كه هر حشره ماده مي‌گذارد بين20-30 عدد مي
باشد. بعد از يك تا دو هفته تفريخ مي شود و لاروهاي كوچكي از آنها خارج مي شود و از موادي كه در اختيار آنهاست نغذيه مي كنند 6-5 مرحله پوست اندازي مي كند دوره لاروي آنها حدود 11-10 روز طول مي‌كشد سپس شفيره مي شود، حشرات كامل از توده و شهد گل هاي مختلف تغذيه مي كنند. و بطور معمول اين حشره 2-1 نسل را در سال ايجاد مي كند.
خانواده:tenebrionidea-col
شپشه آرد Confufum tlibolium
حشره كامل سوسكي است به رنگ قهوه اي قرمز متمابل به تيره به طول 5/4-4 شاخك ها 11 مفصل صفحه صفحه پشت سفيد تقريبا به شكل مربع است كه عرض آن در قسمت بالا بيشتر از قسمت پائين است اين حشره داراي بالهاي زيري است ولي قادر به پرواز نيست لارو كشيده و سفيد رنگ است در قسمت پشتي آن لكه اي مايل به زرد ديده مي شود طول لاروها پس از
رسيدن به رشد كامل حدود 7-6 ميليمتر است اين شپشه از مواد نشاسته اي مانند آرد سبوس، تغذيه مي كند و علاوه به خسارتي كه در اثر تغذيه ايجاد مي كند و به علت افزايش جمعيت و طول عمري كه دارد محصول انباري را تا مدفوع و پوسته هاي لاروي آلوده مي كند. و از مرغوبيت آن بشدت كاسته مي شود حشرات كامل و لاروها از دانه هاي شكسته غلات نيز تغذيه مي كنند و از جوانه دانه هاي سالم نيز تغذيه كنند. اين شپشه همه چيز خوار يا پلي فاژ است و مي تواند از محصولات انباري مختلف مانند دانه ها در روغن حبوبات ميوه هاي خشك كلكسيون هاي گياهي وجانوري تغذيه مي كند و حتي در موارد گوشتخوار هم نيز ديده مي شود به محصولات گوشتي
حمله مي كندطول عمراين حشرات خيلي طولاني است و در مواردي تا 4 سال زنده مانده اند. هر حشره ماده بعد از جفت‌گيري تخم‌هاي خود را به طور منفرد يا پراكنده در روي مواد غذايي و حدود 500 تا 1000 عدد توسط حشره ماده مي گذارد لاروها در طول دوره زندگي 8-7 بار پوست اندازي مي كند تا به رشد نهائي خود برسد در اثر تغذيه حشرات كامل و لاروها در داخل آرد اين محصولات كيفيت و ارزش نانوائي خود را از دست مي دهد و از نظر بهداشتي توصيه مي شود كه از اين آردها استفاده‌اي نشود و بجز آرد روي مواد غذائي نيز فعاليت مي كند مانند نان، ماكاراني و ساير مواد نشاسته اي حتي روي مواد حيواني ماند گوشت، پر، پوست، و حشرات مرده ديده مي شود اما نسبت به بي غذائي مقاوم است و مي‌تواند 8-6 ماه بدون غذا زنده بماند نسبت به سرما و گرما نيز مقاومت بالايي دارد. تخم گذاري حشره ماده به تعداد حدودا 270 عدد به صورت تك‌تك يا به صورت گروهي‌در سطح مواد غذائي انجام مي‌شود. اين حشره يك تا دو نسل در سال ايجاد مي كند.
سوسك لوبياacanthoscleides obtectus
خانواده: bruchidea,col
حشره كامل سوسك كوچكي است به طول 5/4-2 به شكل مثلثي به رنگ خاكستري است. سر و بدن حشره سياه‌رنگ است و در وسط پيشاني آن يك برآمدگي وجود دارد شاخكها 11 مفصل واز نوع چماق است كه چهار مفصل قاعده آن حنايي رنگ و مابقي مفصل‌ها قهوه‌اي مايل به سياه مي‌باشد و در قسمت قاعده هر كدام از شاخكها يك خال قهوه اي رنگ وجود دارد. بيزيديوم و پاي
حشره قرمز حنايي مي باشد لارو ها سفيد رنگ و مقداري خميده هستند داراي 3 جفت پاي سينه اي مي باشند. حشرات كامل تغذيه نمي كنند با وجود اينكه قدرت پرواز دارند معمولا از انبار خارج نمي‌شوند. حشرات ماده پس از جفت گيري در مزرعه تخم ها را روي غلات و در انبار روي دانه ها قرار مي دهند. حشره ماده بين 200-50 عدد تخم مي‌گذارد لارو ها بعد از ورود به داخل دانه پس از 5-4 روز به انتهاي دالان مي رسند تعويض پوست‌رسيده و تغيير شكل مي‌دهند پاها را از دست
مي‌دهند و مقداري خميده‌تر مي‌شوند. لاوها بعد از رشد نهائي كه 4-3 ميليمتر طول دارند در داخل دانه تبديل به شفيره مي شوند و در شرايط مناسب بعد از 25-10 روز تبديل به حشره كامل مي شوند اين حشره در سال مي تواند 8-3 نسل ايجاد كند.
سوسك باقلاBruchus rufimanus
خانواده: bruchidae, col
در ايران در سال 1340 گزارش شد خسارت آن در تمام نقاط كشور مشاهده شده است كه خسارت قابل توجهي نيز ايجاد مي كند علاوه بر باقلا به سايرحبوبات نيز حمله مي كند حشره كامل 5-4 ميليمتر طول دارد و به رنگ عمومي قهوه اي است شاخك ها 11 مفصل جماقي كه 4 مفصل قاعده قرمز رنگ و بقيه مفصل ها سياه رنگ مي باشند پاهاي جلوئي حشره قرمز رنگ اما پاهاي وسطي و عقبي ان سياه رنگ مي باشد. طول بالپوشها كوتاهتر از طول بدن است و حلقه آخر شكم را نمي پوشاند لاروها سفيد رنگ است و طول آنها پس از رشد
كامل به 5/6 ميليمتر مي رسد اين حشره در سال يك نسل دارد دوره لاروي و شفيره گي در زمستان گذران در داخل دانه هاي باقلا مي شود در طي مدت 3-2 ماه فعاليت لاروها قبل از شفيره‌گي با تغذيه از محتويات دانه هاي حبوبات خسارت شديدي ايجاد مي شود و سپس به مرحله شفيره گي مي رود و پس از 3-2 هفته حشرات كامل خارج مي شوند و بدين گونه سيكل زندگي حشره كامل مي شود. حشره كامل تغذيه نمي كنند.
سوسك نخود فرنگي brachus pisoyum
خانواده: brachidae,col
اين حشره درايران در سال 1340 گزارش شده حشره كامل سوسكي است به طول 5/2-5/5 ميليمتر رنگ اين سوسك قهوه اي تيره كه توسط نقاط تقريبا سفيد رنگي از ساير سوسكهاي اين خانواده متمايز است شاخكها سياه رنگ و پاهاي حشره به رنگ سياه مي باشد نوك پاهاي آن قرمز رنگ است حشره ماده تخم هاي خود را در مزرعه روي غلاف هاي نخود قرار مي دهد و روي آنها را توسط ماده اي از نتهاي بدن مي پوشانند لاروها پس از خروج از تخم داراي سه
جفت پا هستند و براحتي حركت مي كنند كه پس از اولين پوست اندازي در داخل دانه هاي نخود پاهاي خود را از دست مي دهند سوسك نخود يك آفت همه جايي است و در تمام نقاط جهان انتشار دارد اين سوسك فقط به ارقام نخود حمله مي كند و در روي گياهان ديگر گزارشي نشده است اما در مواردي حمله آن به بذر گل ابريشم مشاهده شده است. خسارت اين سوسك بعلت تغذيه لاروها از محتويات داخل نخود مي باشد كه باعث كاهش مرغوبيت آن مي شود. خسارت آن از نوع كمي و كيفي است. بيشتر در مناطقي با آب و هواي گرم فعاليت مي كند زمستان گذراني به صورت حشره كامل در داخل دانه هاي نخود با ساير پناگاههاي ديگر است هر حشره ماده 300 تا 700 عدد تخم مي گذارد لارو پس از تغذيه در اخل دانه ها از خود تارهاي ابريشمي‌مي‌تنند و در داخل دانه تبديل به شفيره مي‌شوند كه در شرايط مناسب پس از 1 يا 2 هفته حشره كامل ظاهر مي شود سوسك نخود در سال يك نسل دارد.
سوسك چيني حبوبات callosobruchus chinensis
خانواده: brachidae,col
اين سوسك به طول2-4 ميليمتر طول دارد و بدن آن داراي نقش و نگارهايي متنوع است شاخك هاي آن مثل ساير سوسك هاي اين خانواده 11 بندي است و تمام مفصل ها زردرنگ است اما شاخكها در سوسكهاي چيني از نوع شانه اي است كه دندانه هاي آن كم وبيش قهوه اي هستند بالپوش ها تقريبا قرمز رنگ مجموع پهناي دو بال پوش تقريبا با طول آنها برابر هست پاهاي اين حشره به رنگ قهوه اي مايل به قرمز است.خسارت آن روي انواع حبوبات اعم از لوبيا، عدس، باقلا، ماش، نخود فرنگي مشاهده شده است.تخم گذاري حشرات ماده در مزرعه بر روي غلاف ميوه و به صورت تك تك انجام مي گيرد
اما در انبار بر روي دانه ها گذاشته مي شود هر حشره ماده 50 تا
300 عدد تخم مي گذارد. لارو هاي سن اول داراي 3 جفت پاي پينه اي كه بعد از پوست اندازي پاها را از دست مي دهند و مانند لارو ساير سوسكهاي ساير اين خانواده بدن قوسي و محدبي شكلي دارند كه پس از رشد كامل در داخل دانه ميزبان تبديل به شفيره مي شوند كه پس از 3 تا 7 روز بسته به شرايط محيطي حشرات كامل ظاهر مي شوند ونحوه خسارت مربوط به تغذيه لاروها از محتويات دانه هاي ميزبان است مي باشد مثل ساير سوسكهاي خانواده اين آفت در سال 8-7 نسل ايجاد مي شود.
سوسك چهار حبوبات callosobruchus maculatus
