بخشی از مقاله
چکیده :
شپشه آرد ، از جمله آفات انباري مهم در ایران می باشد. در این پژوهش ، تأثیر شاخص تغذیه اي اسانس استخراج شده از گیاه آویشن باغی ،. ، روي حشرات کامل شپشه آرد ، مورد بررسی قرار گرفت . جهت تعیین رفتار تغذیه اي حشرات کامل سوسک مذکور تحت تأثیر فرمولاسیون اسا نس گیاه آویشن باغی ، به طور روزانه وزن غذاي خورده شده ، افزایش وزن حشره کامل و وزن فضولات تولید شده، به مدت سه روز ثبت شده آزمایش در شرایط دمایی 27 - 1 درجه سلسیوس ، رطوبت نسبی 65 -5 درصد دوره نوري 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد که اسانس گیاه آویشن باغی به طور معنی داري نرخ مصرف نسبی غدا و نرخ رشد نسبی را کاهش داده است. همچنین شاخص بازدهی تبدیل غذاي بلعیده شده در مقایسه با شاهد معنی دار نشد . درحالیکه شاخص باز دارندگی تغذیه اي در مقایسه با شاهد به طور معنی داري کاهش یافت .
مقدمه :
شپشه آرد ، Tribolium castaneum در ایران درهمه انبارها ، آسیاب ها و نانوایی ها غیر بهداشتی ، فراوان دیده می شود. از نظر نگهداري محصولات انباري ، به ویژه آرد و سبوس بسیار مهم می باشد. این آفت در اغلب نقاط دنیا به فراوانی دیده می شود. از مواد نشاسته اي مانند آرد ، سبوس ، بلغور و غیره تغذیه می کند حشرات کامل و لاروها همچنین از دانه مهاي شکسته غلات نیز تغذیه می کنند . حشرات چند خوار - Polyphage - هستند. آویشن باغی T. vulgaris گیاهی است بومی نواحی شرقی مدیترانه ، با عدد کروموزمی ٣٠n=٢ ، گیاهی است چند ساله با بوته هاي متراکم و پرشاخه ، ریشه مستقیم و کم و بیش چوبی با انشعابات فراوان ، ساقه مستقیم و چهار گوش دارد که ارتفاع بوته معمولا 20 تا 50 سانتی متر است. پایین ساقه چوبی است درحالی که قسمت هاي فوقانی آن سبز رنگ بوده و انشعابات فراوانی دارد . برگ ها کوچک ، متقابل و کم وبیش نیزه اي شکل و بدو ن دمبرگ هستند. اسانس گیاهی شامل ترکیبات آروماتیک گیاهی متنوعی هستند که به تازگی به دلیل طیف وسیع فعالیت ، سمیت کم روي موجودات غیر هدف ، استفاده به عنوان چاشنی غذا و همچنین معاف بودن از قوانین ثبت آفت کش ها توجه بسیاري را به خود جلب کرده اند. - ٢٠١٣ - Jamal et al., این ترکیبات در ده سال اخیر به عنوان حشره کش ها ي تجاري در حال گسترش بوده و جایگزینی براي سموم شیمیایی هستند که مقاومت به آن ها بروز کرده است، زیرا بعضی از ویژگیهاي خاص گیاهان یا مواد شیمیایی گیاهی می تواند تاثیر بیش تري علیه افزایش مقاومت حشرات آفت داشته باشد - ٢٠١٣ - Jamal et al., اکسید شدن سریع ، بی ثباتی شیمیایی اسانس هاي گیاهی در حضور هوا ، نور ، رطوبت و دماي بالا , باعث می شود که قبل از کاربرد اسانس ها در کنترل آفات ، به فکر یافتن روش جدیدي بود تا کارایی اسانس ها را افزایش دهد ، یکی از مهمترین روش ها ، استفاده از فرمولاسیون جدید و ایجاد تغییراتی است که می تواند روي اسانس ها اعمال شود تا کیفیت و میزان تĤثیر آن ها افزایش یابد . - ٢٠١٣ - Jamal et al ., بر اساس تحقیقات محرمی پور و همکاران - 1380 - ، عصاره هاي خرزهره ، Nerium oleander ، اسطو خودوس Lavandula officinalis و آنغوره Ferula assafoetida L.. بر شاخص هاي تغذیه اي حشرات کامل شپشه آرد موثر بودند. اثر حشره کشی اسانس آویشن ایرانی Thywus persicus L. و جا شیر کوتوله Prangos acaulis Dc. روي سوسک چهار نقطه اي حبوبات و شپشه آرد بررسی شده است - تقی زاده ، . - 1386 بر اساس تحقیقات اکرمی - 1378 - اسانس آویشن کوهی Thymus kotchyanus L. و پونه Mentha longifolia L. خواص حشره کشی جالب توجهی روي سوسک چهار نقطه اي حبوبات و شپشه آرد از خود نشان داده است . بر اساس تحقیقات متعدد ، در غلظت ها زیر کشنده ، مواد فرار موجود در اسانس غالبا اجازه تغذیه حشرات را نداده و به شدت اثرات بازدارندگی تغذیه اي دارند و به دلیل بیان شده در بالا اثرات سمیت تغذیه اي اسانس هاي گیاهی به خنوبی مشخص شده است. بنابراین ، عوامل کاهش نوزن در حشرات تیمار شده به اثرات بازدارندگی ، اجتناب از تغذیه و تحمل گرسنگی در طول آزمایش نسبت داده شده است با عنایت به اینکه تا کنون تحقیقات اندکی در مورد اثر شاخث هاي تغذبه اي اسانس گیاه آویشن باغی Thymus vulgaris بر روي شپشه آرد Tribolium castaneum H. صورت گرفته و همچنین با در نظر گرفتن به فعالیت این حشره در انبارهاي آرد و افزایش سریع جمعیت آن ، لذا در فرمولاسیون جدید ، اسانس هاي گیاهی کپسوله می شوند ، انتظار آن است که تĤثیر بازدارندگی تغذیه اي اسانس به حداقل ممکم کاهش یاید . لذا یکی از اهداف اصلی تحقیق این است که حشرات امکان تغذیه از غذاي اسانس را داشته باشند و اثرات سمیت پس از تغذیه اي اسانس گیاهی مورد بررسی قرار گیرد.
مواد و روش ها :
جمع آوري گیاه مورد مطالعه :
در اواسط بها ر - اردیبهشت ماه - همزمان با آغاز گل دهی ، اندام هاي هوایی گیاه آویشن باغی
از باغ گیاهان دارویی ابو علی سینا واقع در استان همدان ، جمع آوري گردید
