بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور ارزیابی اثر تداخل علفهرز سوروف و سوروف برنج1 بر روي شاخصهاي رشد، عملکرد و اجزاي عملکرد برنج، در موسسه برنج کشور (رشت) در سال 1386-87 انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با سه تکرار و با ساختار تیماري فاکتوریل اجرا گردید. تیمارهاي آزمایشی شامل گونه علفهرز (سوروف و سوروف برنج) و تراکم علفهرز 0)، 10، 20 و 40 بوته در متر مربع) بود. برنج رقم هاشمی با تراکم ثابت 20 کپه در متر مربع به صورت خالص و مخلوط با علفهرز در تراکمهاي مذکور نشاءکاري گردید. با شش مرحله نمونهگیري تخریبی از دو هفته پس از کاشت تا زمان برداشت، روند تجمع ماده خشک، روند توسعه سطح برگ، سرعت رشد گیاهی، سرعت رشد نسبی و در آخرین مرحله نمونهگیري، عملکرد و اجزاء عملکرد برنج بررسی گردید. نتایج نشان داد که تداخل هر دو گونه علفهرز موجب کاهش عملکرد دانه، اجزاء عملکرد، بیوماس و شاخصهاي رشد در برنج گردید. کاهش عملکرد برنج، در تراکمهاي 10، 20 و 40 بوته سوروف 46/5، 60 و 73 درصد و تداخل با سوروف برنج 57، 67 و 70 درصد بود. عملکرد اقتصادي، تعداد دانه پر در بوته و تعداد دانه پوك در خوشه در اثر رقابت برنج با سوروف و سوروف برنج معنی دار بود(.(P<0.01
کلمات کلیدي: برنج، سوروف، سوروف برنج، رقابت، عملکرد
مقدمه
برنج از مهمترین منابع تامین کننده نیاز غذایی جهان است(.(5 علفهايهرز مهمترین مانع بیولوژیکی در تولید برنج هستند. از بین علفهايهرز مختلف، جنس سوروف به دلیل شباهت مرفولوژیکی، فنولوژیکی و برتري فیزیولوژیکی به برنج، به عنوان مهمترین علفهرز
1 Rice barnyardgrass (Intelligent barnyardgrass)
سومین همایش علوم علفهايهرز ایران، بهمنماه 19 1388
این زراعت در دنیا شناخته شده است(.(2 کانوپی متراکم، قدرت تولید پنجه زیاد، ارتفاع بلند، تشابهات اکولوژیک، بیولوژیک و گیاهشناسی آنها با برنج سبب شده تا این دو گونه علفهرز از قدرت رقابتی بیشتري نسبت به برنج برخوردار باشند. پدیده رقابت بین گیاه زراعی و علفهايهرز در سیستمهاي زراعی فرآیند بسیار پیچیده اي است. زیرا عوامل بسیاري در ایجاد و پیامدهاي آن دخالت دارند. آب، مواد غذایی و نور به عنوان سه عامل اصلی در ایجاد رقابت شناخته شده است(.(4 تا قبل از دهه گذشته تنها علفهرز مهم و غالب در شالیزارهاي شمال کشور سوروف گونه رایج1، بوده است. اخًًیرا گونه جدیدي از این علفهرز به عنوان یک گونه مهاجم و تحت عنوان "سوروف برنج" یا "سوروف هوشمند" معرفی گردیده است. سوروف هوشمند علفهرز انحصاري در مزارع برنج است. تغییرات مرفولوژیکی در این گونه بیشتر از گونههاي رایج سوروف بوده و خواص تقلیدکنندگی از گیاه زراعی خصوصاً در فاز رویشی مشهود بوده و تشخیص آن به سختی میسر است. این علفهرز در رنگ گره ها، میزان پنجه زنی، زاویه پنجهها، شکل پایه، رنگ و زاویه برگ شباهت زیادي به برنج دارد. مقاومت به غرقاب و عدم امکان تشخیص براي وجین دستی و اندازه بزرگتر گیاهچهها هنگام مصرف علفکش کنترل شیمیایی آن را سخت تر نموده است(.(6
