بخشی از مقاله
عوامل تأثير گذارمبلغان بر جوانان
مبلغ مي تواند در اينجا به معناي عام آن بکار رود و همه مبلغين را اعم از والدين، مربيان ، روحانيون و ... را شامل شود که ايشان درامر تبليغ يک سري عوامل تأثير گذار ومثبت بر جوانان دارند ويک سري عوامل منفي و باز دارنده که در اينجا به برخي از آنها اشاره مي شود.
عوامل مثبت وتأثير گذار1:
1. ايمان مبلغ ومؤمنانه بودن
2. آگاهي مبلغ و حکيمانه بودن تبليغ
3. خير خواهي مبلغ وصادقانه بودن تبليغ
4. استمداد از خداوند وتوسل به اولياي دين
5. بهره برداري ازعوامل مشروع و مؤثر ومورد علاقه نسل جوان
عوامل منفي وبازدارنده2:
1. ضعف ايمان
2. ضعف آگاهي مکتبي وارائه چهره اي ناموزون وغير منطقي از مکتب
3. ضعف آگاهي نسبت به مخاطب و عدم رعايت شرايط سني، تحصيلي ، محيطي ورواني مخاطب
4. ضعف آگاهي از شرايط تبليغ و شيوه هاي مؤثر آن . چنانکه قرآن کريم مي فرمايد: « واتو البيوت من أبوابها»
5. ضعف آگاهي ازتوطئه هاي تبليغي دشمنان
6. خصلت هاي شخصيتي منفي
صفات مبلغ از ديدگاه قرآن وروايات:
1. آگاهي:
مبلغ بايد هدف از تبليغ را به خوبي بشناسد تا بتواند در راه رسيدن به آن قدم بردارد.
قل هذه سبيلي أدعوا الي الله علي بصيرة أنا ومن اتبعني
بگواين راه من است همراه با پيروانم با بصيرت وآگاهي کامل، همه را به سوي خدا دعوت مي کنيم.( يوسف /108 )
2. مؤمن به هدف و با اراده3:
مبلغ بايد آنقدر به هدف خود ايمان داشته باشد که همچون خضر در حالت گرسنگي وتشنگي رسالت خويش راانجام دهد.
استطعما أهلها فابوا أن يضيفوهما فوجدا فيها جداراً يريد أن ينقض فأقامه
حضرت موسي و خضر (وارد قريه اي شدند در حاليکه گرسنه بودند) واز مردم آنجا خواستند که به ايشان غذا دهند ولي آنها ازمهمان کردن ايشان خودداري کردند(با اين حال ) آنها در آنجا ديواري يافتند که مي خواست فرود آيد پس آن را بر پاداشتند (تعميرش کردند وبي وفائي مردم وترک پذيرائي در اراده آنها اثر نگذاشت) . ( کهف/ 77 )
نبي مکرم اسلام خطاب به عمويشان مي فرمايند: عموجان اگر خورشيد را در دست راست من وماه رادردست چپ من بگذارند هرگز از رسالت خويش دست بر نخواهم داشت .
3. اخلاص و پرهيز از حب وبغض4:
مؤثر واقعي خداونداست واگر تبليغ به خاطر خدا انجام گيرد بردلها اثر خواهد گذاشت.
وما اسئلکم عليه من أجر إن أجري الا علي ربّ العالمين
من براي رسالت خويش از شما پاداش نمي خواهم و پاداش من تنها نزد خداوند عالميان است . (شعرا/109)
اگر مبلغ براي رضاي خدا گام در عرصه تبليغ بگذارد ناسپاسي مردم به هيچ وجه بر وي اثر نخواهد گذاشت
لانريد منکم جزاءاً ولاشکورا
ما ازشما هيچ پاداش وسپاسي نمي طلبيم . (انسان/9)
4. داراي سعه صدر وبااستقامت باشد5:
مبلغ با ايمان از زخم زبانها وطعنه هاي منکران غمگين نمي شود وصبر پيشه مي کند و مي داند که عزت براي خداست و او شنوا وداناست .
« ولايحزنک قولهم إن العزة لله جميعاً هو السميع العليم » (يونس /65)
« واصبرکما صبرالوالعزم من الرسل» (احقاف/35)
5. به وعده هاي الهي اميدوار باشد:
هو الذي أرسل رسوله بالهدي ودين الحق ليظهره علي الدين کله
اوخدائي است که رسولش را باهدايت ودين حق فرستاد تا آن را بر همه دينهاي عالم برتري دهد.(توبه /33)
يک مبلغ هيچگاه ديگران را از رحمت خدا نا اميد نمي کند که اين صفت فقيه حقيقي است «الفقيه حق الفقيه من لم يقنط الناس من رحمة الله ».
6. قاطع وبا شهامت:
وظيفه مبلغ است که بدون ترس جلوي بدعتها را بگيرد و اين عهدي است که خداوند از او گرفته است.
إذا ظهرت البدع في امتي فليظهر العالم علمه فمن لم يفعل فعليه لعنةالله
هنگامي که بدعتها بر امت من ظاهر مي شوند بر عالم است که علم خويش را ظاهر سازد وکسي که اين عمل را انجام ندهد لعنت خدا بر اوست.
مبلغ بايد مثل قرآن راه وروش مجرمين و توطئه هاي آنان را افشا کند.
ولتستبين سبيل المجرمين
تا اينکه راه گناهکاران روشن وآشکار شود. (انعام /55)
7. انتقاد پذير6 :
انتقاد پذيري صفت ارزشمندي است . امام سجاد عليه السلام در دعاي مکارم اخلاق مي فرمايند:
اللهم وفقني لطاعة من سدّدني ومتابعة من أرشدني
خدايا مرا به اطاعت و پيروي کسي که به راه سداد وصلاحم خواند و هدايت نمود موفق ساز.
حضرت يوسف مي فرمايند:
و ما ابرّئ نفسي إنّ النفس لأمارة بالسوء إلا ما رحم ربّي
من نفسم را تبرئه نمي کنم که امر کننده به بدي است مگر در آنچه که پروردگارم رحم کند. (يوسف /53)
8. هدايت را کار خود نداند7 :
در عين حال که عمل مبلغ درهدايت انسانها بسيار مفيد است ولي بايد توجه داشت که مؤثر واقعي خداست ومبلغ ابزاري بيش نيست.
انّک لاتهدي من أحببت ولکنّ الله يهدي من يشاء
اي رسول ما توهرکسي را بخواهي هدايت نمي کني اما خدا هر کسي را بخواهد هدايت مي کند.
برخي شيوه هاي تبليغ ازديدگاه قرآن و حديث:
1. استفاده از تشکيلات وداشتن برنامه و انسجام8 :
رحم الله عبدا اجتمع مع الآخر فتذکرا أمرنا
خداوند رحمت کند بنده اي را که با ديگري همراه شود ودر راه ما تبليغ کند.
2. شيوه ياد آوري نعمتها9 :
تبليغ در صورتي مؤثر است که اولا مردم ، مبلغ را به خاطر اخلاق وعلم و تقوي بپسندند وثانياً خداونداو اردوست داشته باشند که به خاطراين حب به دستورات مبلغ عمل کنند. يکي از راههاي ايجاد اين حب ياد آوري عظمت خدا و نعمتهاي اوست.
يا ايها الناس اذکروا نعمة الله عليکم هل من خالق غير الله يرزقکم من السماء و الارض
اي مردم متذکر شويد که چه نعمتهایی خدا به شما عطا فرمود آيا جزخدا آفريننده اي هست که از آسمان و زمين به شما روزي دهد. (فاطر /3)
واذکروا نعمة الله عليکم ...
نعمتهاي خداوند را که به شما عطا نموده است متذکر شويد. (آل عمران /103)
3. بيدا رکردن وجدان10 :
فأين تذهبون
پس به کجا مي رويد. (تکوير/26)
در قرآن کريم آيات ذکر وتذکر نشان دهنده آن است که انسان از درون مطالبي را مي داند ولي فراموش مي کند که نياز به تذکر دارد.
مالکم کيف تحکمون أفلا تذکرون
چرا چنين جاهلانه حکم مي کنيد آيا متذکر نمي شويد. (صافات/154ـ155)
ولئن سألتهم من خلق السموات و الارض وسخر الشمس و القمر ليقولن ّ الله فأني يؤفکون
واگر سؤال کني که آسمانها و زمين را که آفريده وخورشيد وماه مسخر فرمان کيست به يقين جواب دهند که خدا آفريده پس چرا به دروغ مي شتابند. (عنکبوت/61)
4. استفاده از تاريخ و تجربه وسرگذشت پيشينيان11 :
واذکر في الکتاب مريم اذا انتبذت من أهلها مکاناً شرقياً
ويادکن درکتاب خود احوال مريم را آن روزي که از اهل خويش کناره گرفته به مکاني به مشرق روي آورد.(مريم /16)
واذکرفي الکتاب ابراهيم انّه کان صديقاً نبياً
واي رسول ياد کن در کتاب خود شرح حال ابراهيم را که اوشخص بسيار راستگو و پيغمبري بزرگ بود.(مريم /41)
واذکر في الکتاب موسي انّه کان مخلصاً وکان رسولاً نبياً
وياد کن درکتاب خود حال موسي را که اوبنده اي با اخلاص و رسولي بزرگ و پيمبري بر خلق بود. (مريم /51)
حضرت علي عليه السلام مي فرمايند:
وان لم أکن عمّرت عمرمن کان قبلي فقد نظرت في اعمالهم
اگر چه من همچون گذشتگان عمر نکردم ولي در کارهاي ايشان نگريستم.
قد خلت من قبلکم سنن فسيروا في الارض فأنظروا کيف کان عاقبة المکذّبين
پيش از شما مللي بودند ورفتند، دراطراف زمين گردش کنيد تاببينيد که آنانکه وعده هاي خدا را تکذيب کردند چگونه هلاک شدند.
(آل عمران /137)
5. شيوه استفاده از تشويق و تهديد12 :
فاذکروني أذکرکم واشکروا لي و لا تکفرون
پس مرا ياد کنيد تا شما را ياد کنم وشکر نعمت من بجاي آريد وکفران نعمت مکنيد . (بقره /152)
هو الذي يصلي عليکم و ملائکته ليخرجکم من الظلمات إلي النّور وکان بالمؤمنين رحيماً
اوست خدائي که او و فرشتگان او بر شما رحمت مي فرستد تا شما را از ظلمتها به عالم نور بيرون آرد واوبر اهل ايمان بسيار رئوف ومهربان است.(احزاب /43)
نبّئ عبادي أني أنا الغفور الرحيم وأنّ عذابي هوالعذاب الأليم
بندگان مرا آگاه ساز که من بسيار آمرزنده و مهربانم و عذاب من سخت ودردناک است. (حجر/50ـ49)
6. شيوه هاي تمثيل:
افلا ينظرون الي الأبل بل کيف خلقت
آيا مردم درخلقت شتر نمي نگرند که چگونه خلق شده است.(غاشيه /17)
