بخشی از مقاله
چکیده
بررسی روند تحولات جمعیتی کشور ما حاکی از آن است که حدود 34 درصد از کل جمعیت را جوانان تشکیل می دهند که یک سوم این تعداد ساکن روستاها هستند. لذا توجه به جوانان روستایی بعنوان نیروی انسانی فعال و سرمایه اجتماعی مولد از اولویت بسیار بالایی در توسعه جامعه روستایی برخوردار می باشد. امروزه در دنیا برای ماندگاری و تبلور پتانسیل های جوانان، تشکلهای مختلفی برای پرورش آنها شکل گرفته اند. باشگاههای جوانان روستایی به کمک مروجان و کارشناسان و همکاری اهالی محل ایجاد شده و هدف اصلی آنها آموزش اصول کشاورزی، و دامداری و امور دیگر برای توسعه روستایی می باشد. این تشکلها از طریق آموزشهای غیررسمی، امکان مشارکت داوطلبانه و فعالیتهای جمعی جوانان روستایی را فراهم نموده و بدین گونه انگیزه و اعتماد به نفس جوانان را تقویت می نمایند.
در این زمینه کشورهای گوناگون با ایجاد تشکلهایی تحت عناوین مختلف، توانسته اند به تجارب ارزشمند و درخشانی دست یابند. در ایران نیز کم و بیش، تشکلهایی در ارتباط با جوانان روستایی فعالیت داشته اند. در این مقاله با بررسی سوابق موجود در این زمینه، سعی شده است تا تشکلها و باشگاههای جوانان روستایی و اهداف و ابعاد فعالیتهای آنها در ایران، مطرح و تجارب گذشته و کارکردهای آنها در مقایسه با تجارب جهانی مورد بررسی قرار گیرد و سپس سازمانها و تشکلهای جوانان روستایی که در حال حاضر مشغول به فعالیت می باشند، شناسایی و بر مبنای کارکرد آنها، چشم انداز آینده به منظور تشکیل، هدایت و ساماندهی این گونه تشکلها ترسیم و در نهایت راهکارهایی برای نیل به آن پیشنهاد شود.
مقدمه
یکی از مهمترین عوامل مؤثر در توسعه، نیروی انسانی است که استفاده مؤثر از آن به افزایش چشمگیر تولید ملی منجر می شود. از آنجا که جوانان روستایی سرمایه اصلی و آینده سازان کشور می باشند، توجه به آنان از اولویت خاصی برخوردار است. به منظور استفاده بهینه از پتانسیل های جوانان روستایی و پرورش استعدادهای نهفته آنها و نیز جلوگیری از هدرروی تلاشهای برنامه های توسعه روستایی، لازم است که به آموزش و پرورش جوانان روست ایی اهمیت داده شود.
به نظر می رسد متشکل کردن آنها و ارائه آموزشهای غیر رسمی در قالب باشگاهها و انجمنهای جوانان روستایی بهترین شیوه ساماندهی جوانان روستایی باشد، از یک طرف جوانان روستایی نیروهای مهم جامعه روستایی هستند که می توانند چرخهای توسعه روستایی را در جوامع خود به حرکت در آورند و ازسوی دیگر به دلیل شرایط خاص آنها ارائه آموزشهای غیر رسمی منطقی تر به نظر می رسد. دراین راستا مقاله حاضر با کمک روش توصیفی -تحلیلی، ضمن ارائه تعاریف و بیان ضرورت ایجاد باشگاهها و سازمانهای جوانان روستایی، تجارب گذشته وکنونی این باشگاهها را در ایران و برخی دیگر از کشورها مطرح خواهد نمود.
یافته ها و بحث تعریف جوانان
تعریف استاندارد سازمان ملل متحد از جوانان، افرادی را در بر می گیرد که بین 15 تا 24 سال سن دارند. مرکز آمار ایران نیز، جمعیت را از نظر گروههای سنی به 6 گروه تقسیم کرده: - نوباوگان 1 تا 5 ساله، کودکان 6 تا 10 ساله، نوجوانان 11 تا 14 ساله، جوانان 15 تا 24 ساله، میانسالان 25 تا 64 ساله، بزرگسالان 65 ساله و بیشتر - - کاوری زاده وزمانی،. - 1379 البته باید اذعان نمود که مفهوم اجتماعی سن، از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است.
لذا سنی که در یک جامعه به عنوان کودکی محسوب می شود، ممکن است درجامعه دیگر بعنوان جوانی محسوب شود و یا سنی که در یک جامعه به عنوان جوانی محسوب می شود، در جامعه دیگر بزرگسال بشمار آید - . - FAO 2000 هرگونه تقسیم در دوران رشد و نمو، جنبه اعتباری و قراردادی داشته و بستگی به آن دارد که محقق از چه دیدی - تربیتی، اجتماعی و... - به مرحله نگاه کند - فربود،. - 1374
تعریف باشگاه جوانان روستایی
باشگاه - انجمن - جوانان روستایی، تشکلی است که با شرکت جوانان روستایی در سطح روستا به کمک مروجان و کارشناسان و با همکاری اهالی محل ایجاد می شود و هدف آن آموزش اصول صحیح کشاورزی، دامداری، خانه داری به جوانان، جهت پرورش کشاورزان آینده کشور و نیز ایجاد روحیه تعاون و همکاری بین جوانان می باشد. برنامه ها و فعالیتهای باشگاه در جهت بالا بردن اعتماد به نفس جوانان و مهارت یافتن در یک حرفه می باشد - ملک محمدی،. - 1372
نقش سازمانهای مختص جوانان از این دید که یک وضعیت آموزش غیر رسمی را بوجود می آورد حائز اهمیت می باشد. شرکت در فعالیتهای داوطلبانه این فرصت را فراهم می کند که افراد به تجارب و مهارت خود بیفزایند. آموزش در قالبهای رسمی و اجباری کمتر به نتیجه دلخواه می رسد. به همین دلیل ایجاد تشکلهای غیر رسمی همانند باشگاههای جوانان روستایی می تواند مفید باشد زیرا تاسیس تشکلهای غیر رسمی در زمینه های گوناگون می تواند انگیزه لازم رادر افراد ایجاد نماید تا این افراد بتوانند با میل و رغبت و بر اساس نیاز های خود مشارکت نمایند - کاوری زاده و زمانی،. - 1379
اهداف باشگاه جوانان روستایی
افزایش کارایی انسانها در هر زمینه، هیچ گاه بدون درک صحیح هدف و تمایل به وصول به آن امکانپذیر نیست. بنابراین باید اعضا تشکیل دهنده هر سازمان، بتوانند هدف یا هدفهای سازمان را بشناسند، بپذیرند و حتی به جذب آن ها بپردازند. بطور کلی، ایجاد و رشد رهبری، تقویت هویت و تعلق شهروندی، توسعه ویژگی های شخصیتی مناسب و ایجاد مهارتهای لازم برای اشتغال مناسب، از اهداف عمده باشگاه جوانان روستایی است - شهبازی،. - 1373 اهدافی که باشگاهها و سازمانهای مربوط به جوانان روستایی دنبال می نمایند متعدد است، برخی از مهمترین اهداف شامل موارد ذیل می گردد:
- ارائه دانش و مهارتهای موضوعی و تخصصی در زمینه های کشاورزی
- ایجاد یک نگرش مثبت به مفهوم خود
- کسب مهارت در رابطه با چگونگی برقراری ارتباط با دیگران
- ارائه آموزش در زمینه رهبری
- ایجاد نگرش مثبت در مورد چگونگی استفاده از اوقات فراغت
- آموزش در زمینه بکارگیری مهارتها در رابطه با جریانها و تصمیم گیری های گروه - کاوری زاده و زمانی،. - 1379 برخی اهداف دیگرشامل :
- انتقال دانش و مهارتها به خانوارهای روستایی
- ایجاد و تقویت روحیه پذیرش نوآوری در بین جوانان روستایی
- افزایش تولیدات کشاورزی و کاهش هزینه های تولید از طریق آموزش جوانان روستایی
- ایجاد روحیه خلاقیت در جوانان روستایی
- رشد فرهنگی جوامع روستایی و ترقی زندگی روستاییان
- تقویت حس وطن دوستی و علاقمند کردن جوانان به محیط زندگی روستایی - فربود،. - 1374
مزایای ایجاد تشکل های جوانان روستایی
تشکلهای جوانان روستایی از این جهت که به طور خاص به جوانان روستایی، اختصاص دارند، می توانند با فراهم سازی آموزشهای خارج از مدرسه و با تقویت روحیه فعالیت گروهی، توان حرفه ای جوانان و مسئولیت پذیری آنها را در روستاها ارتقا داده و جوانان روستایی را با ارزش حیاتی کار در روستا و فعالیت کشاورزی آشنا سازند. حقیقت این است که طبقه جوان روستاها استنباط صحیحی از فعالیت های کشاورزی و روستایی نداشته و تمایل زیادی برای جذب به این فعالیتها از خود نشان نمی دهند.
به همین دلیل متشکل شدن آنها در قالب باشگاهها و تشکلها می تواند فرصت مناسبی برای همه جوانان روستا فراهم آورد که بتوانند بهتر استعدادهای خود را کشف نموده و با انتخاب مشاغل متناسب با علایق فردی و نیز نیازهای اساسی منطقه خود، گام مؤثری برای توسعه روستایی بردارند. علاوه بر این چندمنظوره بودن فعالیت تشکلها و باشگاههای مختص جوانان روستایی سبب می شود که اینها بتوانند همزمان، به چندین نیاز اساسی جوانان روستایی پاسخ بدهند.همچنین یکی از مهمترین نقاط قوت تشکلهای جوانان روستایی، این است که به دلیل فعالیت با قشر جوان و بانشاط روستاها، این تشکلها می توانند بسیار سریعتر اقدامات توسعه و عمران روستایی را در روستاها پیش ببرند.
زیرا از یک طرف این تشکلها می توانند از طریق آموزش و آگاه سازی جوانان روستایی، از آنها بعنوان تسهیلگران برای جلب پشتیبانی سایر اقشار روستا در برنامه های توسعه روستایی، بهره ببرند و از طرف دیگر می توانند ضمن توجیه سازمانهای متولی عمران و توسعه روستایی برای توجه به آن مناطق، خودشان نیز در برنامه های توسعه روستایی مشارکت داشته و بدین ترتیب به محیط اجتماعی روستاهای خود رونقی دوباره ببخشند. یکی دیگر از محاسن تشکل های جوانان روستایی، ایجاد شرایطی مناسب برای یافتن دوستان خوب و مورد اعتماد و برقراری ارتباط با دیگران، برای جوانان روستایی است. بدین ترتیب آنها می توانند مسائل و مشکلات خود را با دیگران سهیم شده و با استعانت از همفکری دیگران در رفع مسائل خود، اقدام نمایند.
